Электрычны зарад

Электры́чны зара́д — фізічная скалярная велічыня, якая характарызуе інтэнсіўнасць, з якой цела падвяргаецца дзеянню электрычнага поля. Зарад з’яўляецца адытыўнай велічынёй: зарад складанай сістэмы роўны суме зарадаў яе частак. Электрычна ізаляваная сістэма захоўвае свой электрычны зарад (гл. закон захавання зараду).

Электрычны зарад
Пазначэнне велічыні	q і Q
ISQ dimension	${\mathsf {T}}{\mathsf {I}}$
Формула, якая апісвае закон або тэарэму	$\mathrm {d} Q=I\mathrm {d} t$
Пазначэнне ў формуле	$Q$, $I$ і $t$
Сімвал велічыні (LaTeX)	$Q$ і $q$
Рэкамендуемая адзінка вымярэння	кулон[…] і ampere second[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Электрычны зарад
$q$
Размернасць	TI
Адзінкі вымярэння
СІ	Кл
Заўвагі
скалярная велічыня Квантуецца

Электрадынаміка

Электрычнасць · Магнетызм Электрастатыка Закон Кулона Тэарэма Гауса Электрычны дыпольны момант Электрычны зарад Электрычная індукцыя Электрычнае поле Электрастатычны патэнцыял Магнітастатыка Закон Біё — Савара — Лапласа Закон Ампера Магнітны момант Магнітнае поле Магнітны паток Электрадынаміка Вектарны патэнцыял Электрычны дыполь Патэнцыялы Ліенара — Віхерта Сіла Лорэнца Ток зрушэння Уніпалярная індукцыя Ураўненні Максвела Электрычны ток Электрарухальная сіла Электрамагнітная індукцыя Электрамагнітнае выпраменьванне Электрамагнітнае поле Электрычны ланцуг Закон Ома Правілы Кірхгофа Індуктыўнасць Радыёхвалявод Рэзанатар Электрычная ёмістасць Электрычная праводнасць Электрычнае супраціўленне Электрычны імпеданс Каварыянтная фармулёўка Тэнзар электрамагнітнага поля Тэнзар энергіі-імпульсу 4-патэнцыял 4-ток Вядомыя вучоныя Генры Кавендыш Майкл Фарадэй Андрэ Мары Ампер Густаў Роберт Кірхгоф Джэймс Клерк Максвел Генрых Рудольф Герц Альберт Абрахам Майкельсан Роберт Эндрус Мілікен

У адрозненне ад масы, зарад можа мець як дадатнае, так і адмоўнае значэнне, а таксама быць нулявым. Цела, што мае нулявы зарад, называюць электранейтральным, бо яно не ўдзельнічае ў электрычным узаемадзеянні.

У фізічных формулах зарад звычайна абазначаецца літарай q.

Адзінка вымярэння зарада ў СІ — кулон, у СГС — адзінка электрычнага зарада СГСЭ. Упершыню электрычны зарад быў уведзены ў законе Кулона ў 1785 годзе.

Гісторыя

Майкл Фарадэй за вопытамі ў сваёй лабараторыі

Бенджамін Франклін праводзіць свой знакаміты вопыт з лятучым змеем, у якім даказвае, што маланка — гэта электрычнасць

Яшчэ ў глыбокай старажытнасці было вядома, што бурштын, пашараваны пра поўсць, прыцягвае лёгкія прадметы. А ўжо ў канцы XVI стагоддзя англійскі ўрач Уільям Гільберт назваў целы, здольныя пасля шмаравання прыцягваць лёгкія прадметы, наэлектрызаванымі.

У 1729 годзе Шарль Дзюфэ вызначыў, што існуе два роды зарадаў. Адзін утвараецца пры трэнні шкла аб шоўк, а іншы — смолы аб поўсць. Таму Дзюфэ назваў зарады «шкляным» і «смаляным». Паняцце аб станоўчым і адмоўным зарадзе ўвёў Бенджамін Франклін.

Напачатку XX стагоддзя амерыканскі фізік Роберт Мілікен вопытным шляхам паказаў, што электрычны зарад дыскрэтны, гэта значыць зарад любога цела складае цэлае кратнае ад элементарнага электрычнага зарада

Гл. таксама

• Трыбаэлектрычнасць
• Электраскоп
• Кропкавы электрычны зарад
• Шчыльнасць зарада
• Зарад электрона

Літаратура

• М. Ю. Хлопов. Заряд // Физическая энциклопедия. В 5 т. (руск.) / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия (т. 1—2); Большая Российская энциклопедия (т. 3—5), 1988—1999. — ISBN 5-85270-034-7.