Kontent qismiga oʻtish

Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti

Koordinatalari: 21°40′46″N 039°09′24″E / 21.67944°N 39.15667°E / 21.67944; 39.15667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti
مطار الملك عبدالعزيز الدولي
Mataar Al-Malik Abdulaziz Al-Duwaly
IATA kodi: JED – ICAO kodi: OEJN
Qisqacha bayon
Aeroport turi Fuqarolik
Egasi/Operator Jeddah Airports Company
Xizmat doirasi Jidda va Makka, Saudiya Arabistoni
Joylashuvi Jidda, Saudiya Arabistoni
Havo yoʻli tuguni * flyadeal
Dengiz sathidan balandligi 15 m / 48 ft
Koordinatalari 21°40′46″N 039°09′24″E / 21.67944°N 39.15667°E / 21.67944; 39.15667
Vebsayti www.kaia.sa
Xarita
JED (Saudiya Arabistoni)
JED
Aeroportning Saudiya Arabistoni xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
m ft
16L/34R 4,000 13,123 Asfalt
16C/34C 4,000 13,123 Beton
16R/34L 3,800 12,467 Asfalt
Maʻlumotlar (2023)
Yoʻlovchilar soni 42,700,000[1]
Parvozlar soni 250,000[1]
Iqtisodiy taʼsiri (2012) 51,5 mlrd[2]
Ijtimoiy taʼsiri (2012) 126,700[2]

Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti (arabcha: مطار الملك عبدالعزيز الدولي) (IATA: JED, ICAO: OEJN), Jidda xalqaro aeroporti (arabcha: مطار جدة الدولي) nomi bilan ham tanilgan, Saudiya Arabistonining Jidda va Makka shaharlariga xizmat koʻrsatuvchi xalqaro aeroport. Jiddadan 19 kilometr (12 mi) shimolda joylashgan aeroport 105 square kilometre (41 kv mi) maydonni egallaydi. Mamlakatning eng gavjum aeroporti hamda maydoni boʻyicha uchinchi oʻrinda turadi. Yaqin Sharqning eng gavjum aeroportlaridan biri. 1981-yilda ochilgan aeroport hozirda buzib tashlangan Qandara aeroporti oʻrnini egallagan va Saudiya Arabistoni asoschisi Abdulaziz ibn Abdurahmon as-Saud sharafiga nomlangan.

Aeroportda Saudiya Qirollik harbiy-havo kuchlarining Qirol Abdulla aviabazasi ham joylashgan. Uning qirollik terminal va uchta operatsion yoʻlovchi terminali, xususan har yili Makkaga hajga boradigan musulmon ziyoratchilar uchun maxsus qurilgan Haj terminali faoliyat koʻrsatmoqda. Saudiya Arabistoni flagmani Saudia uchun eng yirik markaz va Flynas va Flyadeal milliy loukosterlar uchun operatsion baza boʻlib xizmat qiladi[3].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti qurilishidan oldin Jidda va uning atrofidagi hududlarga shaharning janubiy qismida joylashgan Qandara aeroporti xizmat koʻrsatgan. 1945-yilda qirol Abdulaziz va Franklin Ruzvelt oʻrtasidagi uchrashuvdan soʻng qirollikka Jidda, Ar-Riyod va Dahron shaharlari oʻrtasida ishlaydigan Duglas DC-3 sovgʻa qilindi. 1946-yilda mamlakatning flagmani Saudia aeroportidan tashqarida tashkil etilgan va faoliyat yuritgan. Aviakompaniya Haj ziyoratchilari uchun shaharga dastlab Falastin mandatidagi Loddan, keyinroq esa boshqa mamlakatlardan ucha boshladi. Qurilish ishlari 1974-yilda boshlangan va 1980-yilda yakunlangan. Nihoyat, 1981-yilning 31-mayida aeroport 1981-yil aprel oyida rasman ochilganidan keyin xizmat koʻrsatishni boshlagan[3]. Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti qurilgach, Qandara aeroporti buzib tashlangan[4] .

Terminallari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Haj terminali
٘Shimoliy terminal
Shimoliy terminalning ichki qismi

Janubiy terminal

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1981-yilda ochilgan Janubiy terminal aeroportdagi birinchi yoʻlovchi terminallaridan biri boʻlib, dastlab Saudia milliy flagmani tomonidan foydalanilgan. Binoning meʼmoriy dizayni Amerika poytaxti Vashingtondagi Dalles xalqaro aeroporti namunasi boʻlib, chodirga oʻxshash tuzilmalarni oʻz ichiga olgan. Terminal binosi uchib kelish va ketish uchun alohida zallardan, teletraplar bilan jihozlangan darvozalardan iborat edi. 2007-yilda Saudiyaning Flynas va Sama loukosterlariga ham Janubiy terminaldan foydalanishga ruxsat berildi, keyinroq esa terminaldan foydalanishga Indoneziya flagmani Garuda Indonesia va Saudiyaning yana bir arzon aviakompaniyasi Flyadealga ham ruxsat berildi. 40 yillik xizmatdan soʻng, 2020-yil 26-iyun kuni aeroportning Twitter’dagi rasmiy sahifasi orqali Janubiy terminal yopilishi va uning faoliyati yangi qurilgan 1-terminalga oʻtkazilishi eʼlon qilindi.[5][6]

Shimoliy terminal

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirol Abdulaziz xalqaro aeroportining Shimoliy terminalidan asosan Saudiyadan tashqaridagi aviakompaniyalar foydalanadi.

Haj terminali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jidda Makka shahriga yaqin boʻlgani sababli aeroportda yillik Haj marosimlarida ishtirok etuvchi ziyoratchilarni qabul qilish uchun qurilgan maxsus Haj terminali mavjud. Terminal bir vaqtning oʻzida 80 000 sayohatchiga xizmat koʻrsata oladi.

Skidmore, Owings & Merrill LLP (SOM) meʼmorchilik shirkatining bangladesh-amerikalik muhandisi Fazlur Rahmonxon tomonidan ishlab chiqilgan terminal Geiger Berger Associates tarkibiga kirganda Horst Berger tomonidan ishlab chiqilgan chodirga oʻxshash tom tuzilishi bilan mashhur[5]. Har biri tirgaklarga osilgan oq rangli teflon qoplamali shisha tolali matodan yigirma bitta „chodir“ dan tashkil topgan oʻnta modul besh moduldan iborat ikkita blokga birlashtirilgan va bloklar orasidagi peyzajli savdo markazi bilan ajratilgan. Konditsionerli binoda faqat bojxona, yuklarni tashish va shunga oʻxshash obyektlar joylashgan. „Terminalni qoʻllab-quvvatlash hududi“ deb nomlangan majmuaning katta qismi qishloq kabi ishlash uchun moʻljallangan, bozor va masjid bilan jihozlangan moslashuvchan, ochiq hududdir. Devor bilan oʻralmagan, bu hudud kuchli quyoshdan himoyalangan va tabiiy shamollatish imkonini beradi; shu sababli, baʼzilar uni yashil, ekologik toza bino deb hisoblashadi.

Haj terminali 1983-yilda meʼmorchilik boʻyicha Ogʻa Xon mukofotiga sazovor boʻlgan. Hakamlar hay’atining fikriga koʻra, „tom yopish tizimining ajoyib va xayoliy dizayni bu ulkan makonni beqiyos nafislik va goʻzallik bilan qoplashning dahshatli muammosiga javob berdi“.

Yangi 1-terminal

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilda Qirol Abdulaziz xalqaro aeroportidagi yangi 1-terminalning yengil ochilishi boʻldi va bir qator ichki reyslar undan amalga oshirildi. Maydoni 810,000 square metre (8,700,000 kv ft) boʻlgan yangi terminal dunyodagi eng katta aeroport terminal binolaridan biri hisoblanadi[6]. Mehmonlar va yoʻlovchilar bir qator qulayliklardan bahramand boʻlishadi, jumladan, yangi zallar, 18,000 square metre (190,000 kv ft) markaziy bogʻ hududi va bino va avtoturargoh va temir yoʻl vokzalini bogʻlaydigan transport markazi[7]. Bundan tashqari, terminalda diametri 10 metr (33 ft), balandligi 14 metr (46 ft) va suv sigʻimi million litr boʻlgan akvarium mavjud[7]. Shu bilan birga aeroportda 3732 nafar namozxonga moʻljallangan masjid barpo etilgan[7]. 2019-yil avgust oyida aeroport Saudia tomonidan amalga oshiriladigan bir qator xalqaro reyslarni yangi terminalga koʻchirishni boshladi[8] va 18-noyabrda Etihad yangi terminalga koʻchgan Saudiya Arabistonidan roʻyxatdan oʻtmagan birinchi aviakompaniya boʻldi[9].

2024-yil avgust holatiga koʻra, 1-terminal Jiddaga keladigan parvoz operatsiyalarining katta qismini, taxminan 19 ta aviakompaniya, jumladan British Airways, Emirates va Thai Airways aviakompaniyalarini boshqaradi.

Kengaytirish loyihasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi Qirol Abdulaziz xalqaro aeroportining uch bosqichli qurilishi 2006-yilda boshlangan va 2019-yilning oʻrtalarida rasmiy ochilishi rejalashtirilgan edi[10]. Biroq, 2018-yildan boshlab aeroportga mahalliy reyslar qoʻnmoqda[11].

Kengaytirishga yangi yoʻlovchi terminali binosi, balandligi 136 metr boʻlgan havo harakatini boshqarish minorasi (dunyodagi eng kattasi), aerodromning qattiq va asfaltlangan hududlari, yoritish, yonilgʻi tarmoqlari tizimlari, yoʻlovchilarni boshqarishning elektron tizimi va yangi yomgʻir suvi drenaj tarmogʻi. Shuningdek, yangi qurilgan qoʻllab-quvvatlash xizmatlari binosi va mavjud uchish-qoʻnish yoʻlagi va aerodrom tizimlarini modernizatsiya qilish. Saudiya Arabistoni fuqaro aviatsiyasi bosh boshqarmasi GACA maʼlumotlariga koʻra, uch bosqich yiliga 30 million, 60 million va 80 million yoʻlovchiga bosqichma-bosqich oshirish bilan belgilanadi.

Yangi aeroport 1-terminaliga Haramayn tezyurar temir yoʻl loyihasi tarmogʻi orqali kirish mumkin. Shahzoda Majid koʻchasi Al-Layt avtomagistrali bilan bogʻlanib, shimoldan janubga tez tranzit yoʻnalishini tashkil qiladi.

Boshqa imkoniyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saudiya Fuqaro aviatsiyasi bosh boshqarmasi aeroportda GACA angariga (364-bino) ega[12]. 1-terminal va Shimoliy terminal oʻrtasida yoʻlovchilarni tashish uchun Alstom tomonidan qurilgan avtomatlashtirilgan odamlarni koʻchirish qurilmasi (APM) mavjud.

Saudiya Arabistoni Qirollik harbiy-havo kuchlari aeroport shimolida joylashgan Qirol Abdulla aviabazasida mavjud. Lockheed C-130 Hercules samolyotini boshqaradigan Qirollik harbiy-havo kuchlarining 8-qanotidagi 4, 16 va 20-sonli eskadronlar uni asosiy baza sifatida ishlatishadi[13].

Haramayn tezyurar temir yoʻl stansiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1-terminal Haramayn tezyurar temir yoʻl magistraliga 3.75-kilometr (2.33 mi) tarmoq liniyasi orqali ulangan. Aeroport terminali binosidagi stansiya Jidda shahri markaziga yaqinroq joylashgan Al-Sulymoniya-Jidda stansiyasidan farqlash uchun Aeroport-Jidda stansiyasi deb nomlandi. Islomiy muqaddas Makka va Madina shaharlari hamda Qirol Abdulla Iqtisodiy shahri bilan muntazam aloqalarni taʼminlaydi[14].

Uchish-qoʻnish yoʻlaklari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroportga 16L/34R, 16C/34C va 16R/34L deb belgilangan uchta parallel uchish-qoʻnish yoʻlaklari xizmat koʻrsatadi.

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yoʻlovchi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aviakompaniya Manzillar
Aegean Airlines Afina[15]
Afriqiyah Airways LivanMisrata[16], LiviyaTripoli-Mitiga
Air Algérie JazoirJazoir
Air Arabia MisrAl-Uqsur[17], MisrAsyut[18], Iskandariya, Qohira, Birlashgan Arab AmirliklariRas al-Xayma[19], MisrSavhoj, Sharja
AirAsia X, Malayziya bayrogʻi Malayziya Kuala Lumpur-Xalqaro
Air Astana Olmaota[20]
airblue, Pokiston bayrogʻi Pokiston Islomobod, Lohur, PokistonMoʻlton, PokistonPeshovar
Air Cairo MisrAl-Uqsur[21], MisrAsyut, MisrGiza[22], Iskandariya, Qohira, MisrSavhoj
Mavsumiy: Sharm ash-Shayx[23]
Air China Mavsumiy: Urumchi
Air India, Hindiston bayrogʻi Hindiston Dehli, HindistonHaydarobod, HindistonKojikode, HindistonMumbay
Air India Express, Hindiston bayrogʻi Hindiston HindistonKannur[24], HindistonKojikode
Air Sial, Pokiston bayrogʻi Pokiston Islomobod, Lohur[25]
AlMasria Universal Airlines, Misr bayrogʻi Misr Qohira
AnadoluJet, Turkiya bayrogʻi Turkiya Istanbul-Sabiha Goʻkchen[26]
Azerbaijan Airlines Boku[27]
Azman Air, Nigeriya bayrogʻi Nigeriya Mavsumiy: Kano (Nigeriya bayrogʻi Nigeriya )
Badr Airlines, Sudan bayrogʻi Sudan SudanXartum (toʻxtatilgan)
Batik Air, Indoneziya bayrogʻi Indoneziya IndoneziyaMakasar, IndoneziyaMedan[28]
Mavsumiy: IndoneziyaSolo
Batik Air Malaysia Kuala Lumpur-Xalqaro[29]
Biman Bangladesh Airlines Dakka, BangladeshChittagong
Mavsumiy: BangladeshSilhet
Centrum Air Namangan, Toshkent[30]
Citilink, Indoneziya bayrogʻi Indoneziya IndoneziyaJakarta-Sukarno-Hatta[31], IndoneziyaSurabaya
Mavsumiy: IndoneziyaMedan, IndoneziyaPalembang[31], IndoneziyaSolo[32]
Cyprus Airways KiprLarnaka[33]
Daallo Airlines, Somaliya bayrogʻi Somali SomaliyaGarove, SomalilandHargeysa, SomaliyaMogadisho
Egyptair MisrAl-Uqsur, Iskandariya, Qohira
Mavsumiy: Sharm ash-Shayx[34]
Emirates Dubay-Xalqaro
Eritrean Airlines EritreaAsmera
Ethiopian Airlines Addis-Abeba (Efiopiya bayrogʻi Efiopiya)
Etihad Airways Abu-Dabi
Mavsumiy: Birlashgan Arab AmirliklariAl-Ayn[35]
flyadeal, Saudiya Arabistoni bayrogʻi Saudiya Arabistoni Saudiya ArabistoniAbxa[36], IordaniyaAmman-Qirolicha Aliya, Ar-Riyod, Dammom[37], Saudiya ArabistoniQosim[37], Saudiya ArabistoniHail, Saudiya ArabistoniHufuf, Istanbul[38], Saudiya ArabistoniJizan, Qohira[39], Saudiya ArabistoniTabuk[40], SudanXartum (toʻxtatilgan)[39]
flydubai Dubay-Xalqaro
FlyEgypt, Misr bayrogʻi Misr MisrAsyut, Iskandariya, Qohira, MisrSavhoj[41]
Flynas Abu-Dabi, Adana, IordaniyaAmman-Qirolicha Aliya, Bahrayn, HindistonBangalor[42], LivanBayrut, IroqBagʻdod, Bishkek[43], TurkiyaBodrum, Boku[44], Dammom, Doha[45], Dubay-Xalqaro, IroqErbil[46], MisrGiza[47], TurkiyaHatay, Saudiya ArabistoniHufuf[48], Istanbul-Sabiha Goʻkchen[49], JazoirJazoir, Saudiya ArabistoniJizan, Kano (Nigeriya bayrogʻi Nigeriya ), Karachi, MarokashKasablanka, QuvaytKuvayt, Lohur, Madina, FransiyaMarsel, Olmaota[50], Ar-Riyod, UmmonSalala, MisrSavhoj[51], Saudiya ArabistoniTabuk, Tbilisi, AlbaniyaTirana[52], Toshkent[53], TurkiyaTrabzon, SudanXartum (toʻxtatilgan), Saudiya ArabistoniYanbu[54], Oʻsh, Sharja, Sharm ash-Shayx[43]
Mavsumiy: Batumi[44], IndoneziyaJakarta-Sukarno-Hatta, HindistonKojikode[55], IndoneziyaMakasar, IndoneziyaMedan, Bosniya va GersegovinaSarayevo, IndoneziyaSurabaya, AlbaniyaTirana[56], AvstriyaVena, AvstriyaZalaburg[57]
Garuda Indonesia IndoneziyaJakarta-Sukarno-Hatta
Mavsumiy: IndoneziyaBanda Acheh, IndoneziyaBanjarmasin, IndoneziyaKertajati[58], IndoneziyaMakasar, IndoneziyaMedan, IndoneziyaPadang, IndoneziyaPalembang, IndoneziyaSolo, IndoneziyaSurabaya, IndoneziyaYogyakarta-Xalqaro[59]
Gulf Air, Bahrayn bayrogʻi Bahrayn Bahrayn
IndiGo HindistonAhmadobod[60], Dehli, HindistonHaydarobod[61], HindistonKojikode[62], HindistonMumbay
Iran Air, Eron bayrogʻi Eron Mavsumiy: EronAhvoz, EronArdabil, EronBandar-Abbos, EronBirjand, EronBushehr, EronGoʻrgon, EronHamadon, EronIsfahon, EronKirmon, Mashhad, EronQeshm, EronRasht, EronSari, EronSheroz, EronTabriz, Tehron-Imom Xumayniy, EronUrmiya, EronYazd, EronZohidon, EronZanjon
Iraqi Airways Mavsumiy: IroqBagʻdod, IroqBasra, IroqErbil, Najaf, IroqSulaymoniya[63]
Jazeera Airways, Quvayt bayrogʻi Quvayt QuvaytKuvayt
Jordan Aviation IordaniyaAmman-Qirolicha Aliya
Jubba Airways, Somaliya bayrogʻi Somali Dubay-Xalqaro, SomaliyaGalkayo
Kam Air, Afgʻoniston bayrogʻi Afgʻoniston Kobul[64], AfgʻonistonQandahor
Kuwait Airways QuvaytKuvayt
Libyan Airlines LiviyaBingʻozi, LiviyaTripoli-Mitiga
Libyan Wings Mavsumiy: LiviyaTripoli-Mitiga
Lion Air, Indoneziya bayrogʻi Indoneziya Mavsumiy: IndoneziyaBatam[65], IndoneziyaJakarta-Sukarno-Hatta, IndoneziyaKertajati, IndoneziyaMakasar, IndoneziyaPadang, IndoneziyaPekanbaru[66], IndoneziyaSemarang[67], IndoneziyaSolo, IndoneziyaSurabaya, IndoneziyaYogyakarta-Xalqaro[68]
Malaysia Airlines Kuala Lumpur-Xalqaro
Mavsumiy: MalayziyaAlor Setar, MalayziyaJoxor-baru[69], MalayziyaKuala Terengganu, MalayziyaPenang
Max Air, Nigeriya bayrogʻi Nigeriya Mavsumiy: Kano (Nigeriya bayrogʻi Nigeriya )
Middle East Airlines, Livan bayrogʻi Livan LivanBayrut
Nesma Airlines, Misr bayrogʻi Misr Saudiya ArabistoniHail[70]
Nile Air, Misr bayrogʻi Misr MisrAl-Uqsur[71], MisrAsyut[71], Iskandariya, Qohira, MisrSavhoj[71]
Oman Air UmmonMaskat
Pakistan International Airlines Islomobod, Karachi, Lohur, PokistonMoʻlton, PokistonPeshovar, PokistonSialkot
Pegasus Airlines, Turkiya bayrogʻi Turkiya Istanbul-Sabiha Goʻkchen, TurkiyaIzmir
Mavsumiy: TurkiyaTrabzon[72]
Qanot Sharq Toshkent[73]
Qatar Airways Doha[74]
Royal Air Maroc, Marokash bayrogʻi Marokash MarokashKasablanka
Mavsumiy: Marokash
Royal Brunei Airlines Mavsumiy: BruneyBandar-Seri-Begavan
Royal Jordanian IordaniyaAmman-Qirolicha Aliya
SalamAir, Oman bayrogʻi Ummon UmmonMaskat, Ummon Suhor[75]
Saudia Abu-Dabi, Saudiya ArabistoniAbxa, Addis-Abeba (Efiopiya bayrogʻi Efiopiya), Saudiya ArabistoniAl-Baha, Saudiya ArabistoniAl-Jouf, Saudiya ArabistoniAl-Ula, Saudiya ArabistoniAl-Vaj, IordaniyaAmman-Qirolicha Aliya, Amsterdam, Anqara[76], Saudiya ArabistoniArar, Ar-Riyod, Bahrayn, HindistonBangalor, IspaniyaBarselona[77], LivanBayrut, IroqBagʻdod[78], Bangkok-Suvarnabhumi[79], Birmingem, Saudiya ArabistoniBisha, Dakka, Dammom, Saudiya ArabistoniDavadmi, Dehli, Doha[80], Dorussalom[81], Dubay-Xalqaro, Frankfurt, XitoyGuanchjou, HindistonHaydarobod, Saudiya ArabistoniHail, Saudiya ArabistoniHufuf, Iskandariya, Islomobod, Istanbul, IndoneziyaJakarta-Sukarno-Hatta, JazoirJazoir, ShveysariyaJeneva, JibutiJibuti[82], Saudiya ArabistoniJizan, Kano (Nigeriya bayrogʻi Nigeriya ), Karachi, MarokashKasablanka, HindistonKojikode[83][84], HindistonKochi, Kuala Lumpur-Xalqaro, QuvaytKuvayt, HindistonLaknau, Lohur, AngliyaLondon-Gatvik, London-Hitrou, Qoʻshma ShtatlarLos-Anjeles, Madina, Madrid, Malè (Maldivalar bayrogʻi Maldiv ), FilippinManila, UmmonMaskat, Mavritsiya bayrogʻi Mavrikiy, Manchester, Milan-Malpensa, HindistonMumbay, Myunxen, PokistonMoʻlton[85], Saudiya ArabistoniNajran, KeniyaNayrobi-Jomo Kenyatta, Saudiya ArabistoniNeom, Nyu-York–JFK, Parij-Sharl de Goll, XitoyPekin-Dasin[86], PokistonPeshovar, SudanPort Sudan (toʻxtatilgan)[87], Saudiya ArabistoniQaysuma, Qohira, Saudiya ArabistoniQosim, Saudiya ArabistoniQurayyat, Saudiya ArabistoniRafha, Rim-Fiumichino, Seul-Inchxon[88], Singapur, Saudiya ArabistoniTabuk, Toif, TunisTunis, Saudiya ArabistoniTurayf, Qoʻshma ShtatlarVashington–Dalles, Saudiya ArabistoniVodi ad-Davosir, AvstriyaVena, Janubiy AfrikaYoxannesburg-O. R. Tambo (2023-yil 1-dekabrdan qayta tiklanadi)[89], SudanXartum (toʻxtatilgan), Sharm ash-Shayx, Saudiya ArabistoniSharura
Mavsumiy: Adana, Afina, MarokashAgadir, JazoirAnnoba, IndoneziyaBatam, JazoirGardaya, TurkiyaIzmir, IndoneziyaMakasar, IspaniyaMalaga[90], Marokash, IndoneziyaMedan, JazoirQusantina, UmmonSalala, IndoneziyaSurabaya, ShveysariyaSyurix[91], JazoirVahron
SCAT Airlines Olmaota[92]
Scoot, Singapur bayrogʻi Singapur Singapur
SereneAir, Pokiston bayrogʻi Pokiston Islomobod, PokistonPeshovar
Somon Air Dushanbe
SpiceJet, Hindiston bayrogʻi Hindiston Delhi, HindistonHaydarobod[93], HindistonKojikode, HindistonMumbay
SriLankan Airlines Shri LankaKolombo-Bandaranaike[94]
Sudan Airways SudanXartum, SudanPort Sudan (ikkalasi ham toʻxtatilgan)
Syrian Air Mavsumiy: SuriyaDamashq
Tarco Aviation, Sudan bayrogʻi Sudan SudanXartum (toʻxtatilgan)
Thai Airways Bangkok-Suvarnabhumi[95]
Tunisair TunisTunis
Turkish Airlines Istanbul
Mavsumiy: Adana, Anqara, Antaliya, TurkiyaArzirum, TurkiyaBursa, TurkiyaDenizli, TurkiyaDiyorbakır, TurkiyaGaziantep, TurkiyaIsparta, TurkiyaIzmir, TurkiyaKoʻniya, TurkiyaQayseri, TurkiyaSamsun, TurkiyaSivas, TurkiyaTrabzon, TurkiyaVan
Turkmaniston havo yoʻllari Ashxobod[96]
Utair Mavsumiy: RossiyaMagas
Oʻzbekiston havo yoʻllari Toshkent[97]
Vistara, Hindiston bayrogʻi Hindiston HindistonMumbay[98]
Wizz Air[99] RuminiyaBuxarest-Otopeni, VengriyaBudapesht, KiprLarnaka, Milan-Malpensa, Rim-Fiumichino, AvstriyaVena, ItaliyaVenetsiya
Yemenia YamanAdan, YamanSayun

Yuk

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aviakompaniya Manzillar
Aerotranscargo, Andoza:MLD GonkongHong Kong, Sharja[100]
Air France Cargo Dammom, GonkongHong Kong, Parij-Sharl de Goll
DHL Aviation, Olmoniya bayrogʻi Olmoniya Bahrayn
Ethiopian Airlines Cargo, Efiopiya bayrogʻi Efiopiya Addis-Abeba (Efiopiya bayrogʻi Efiopiya)[101]
Lufthansa Cargo, Olmoniya bayrogʻi Olmoniya Frankfurt, Sharja
Qatar Airways Cargo Doha
Saudia Cargo Addis-Abeba (Efiopiya bayrogʻi Efiopiya), Amsterdam, Ar-Riyod, HindistonBangalor[102], BelgiyaBrussel, Dammom, Dakka, Frankfurt, XitoyGuanchjou, GonkongHong Kong, HindistonKojikode, NiderlandiyaMaastrixt/Aaxen, Lagos (Nigeriya bayrogʻi Nigeriya ), HindistonLaknau, Milan-Malpensa, HindistonMumbay, KeniyaNayrobi-Jomo Kenyatta, Nyu-York-JFK[103], ChadNjamena, SudanXartum, Janubiy AfrikaYoxannesburg-O. R. Tambo, Shanxay-Pudong, Sharja

Baxtsiz hodisalar va falokatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1979-yil noyabr oyida Pokiston xalqaro havo yoʻllari 740-reysi, Boeing 707 samolyoti havoga koʻtarilgandan soʻng, bortda yongʻin boshlanganida qulab tushdi. Omon qolganlar yoʻq edi.
  • 1986-yilda bir guruh eronlik ziyoratchilar sumkasida C4 portlovchi moddalari bilan ushlangan. Portlovchi moddalar Eron hukumati tomonidan qoʻyilgan; ular portlovchi moddalarning koʻp odamlarni oʻldirishini xohlashdi. Ziyoratchilar portlovchi moddalar haqida hech narsa bilmasliklarini aytishdi[104].
  • 1991-yil 6-fevralda Amerika Qoʻshma Shtatlari Havo kuchlarining Boeing KC-135 Stratotanker KC-135 samolyotining toʻrtta dvigatelidan ikkitasi ishdan chiqqan, qoʻnish vaqtida ikkita shinasi yorilib ketganidan keyin bazaga favqulodda qoʻnishni amalga oshirdi.
  • 1991-yil 11-iyulda Nigeria Airways 2120-reysi Duglas DC-8-61 samolyoti kabinadagi bosim bilan bogʻliq muammolarga duch keldi, soʻngra qoʻnish moslamasining ishdan chiqishi tufayli yongʻin chiqdi. Uchuvchilar aeroportga qaytishga harakat qilishgan, biroq yetib bora olmagan va samolyot halokatga uchragan, natijada barcha 247 yoʻlovchi va 14 ekipaj halok boʻlgan[105].
  • 2004-yil 1-martda Pokiston xalqaro havo yoʻllari 2002-reysi, Airbus A300 B4-200 samolyoti parvoz paytida ikkita shinani yorib yubordi. Shinaning boʻlaklari dvigatellar tomonidan yutilib, dvigatellar yonib ketishiga olib keldi va parvoz toʻxtatildi. Dvigatel va chap qanotning jiddiy shikastlanishi samolyotning hisobdan chiqarilishiga olib keldi. Barcha 261 yoʻlovchi va 12 ekipaj aʼzosi tirik qolgan[106].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Jeddah Airports welcomed 42.7m passengers in 2023; 36% growth sets record amid Saudi tourism boom“ (en). Arabian Business (2024-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  2. ↑ 2,0 2,1 „King Abdulaziz International airport – Economic and social impact“. Ecquants. Qaraldi: 2013-yil 7-sentyabr.
  3. ↑ 3,0 3,1 About KAIA (Wayback Machine saytida 10 September 2015 sanasida arxivlangan) on the GACA website
  4. ↑ „Saudia History“. Saudia.
  5. ↑ „SOM's Hajj Terminal Wins AIA 25-Year Award“. fabricARCHITECTURE. 2014-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-oktyabr.
  6. ↑ „Saudia starts second phase of domestic operation from new Jeddah airport“ (en). Saudigazette (2019-yil 31-mart). Qaraldi: 2019-yil 1-iyul.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Khal. „Jeddah's new airport, a delightful song“ (en). Saudigazette (2018-yil 2-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 1-iyul.
  8. ↑ @KAIAirport. „المسافرين الكرام :يبدأ مطار الملك عبد العزيز الجديد ( الصالة رقم 1) اعتباراً من الجمعة المقبل 9 اغسطس 2019م ، تشغي…“ (2019-yil 7-avgust).
  9. ↑ @KAIAirport. „يبدأ #مطار_الملك_عبدالعزيز_الجديد (صالة رقم1) اعتباراً من الاثنين المقبل 18 نوفمبر 2019م. تشغيل 3 رحلات يومياً لش…“ (ar) (2019-yil 12-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 12-noyabr.
  10. ↑ „King Abdulaziz International Airport Development Project“. 2015-yil 1-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 1-iyun.
  11. ↑ „More flights shifted to new Jeddah airport“ (en). Saudigazette (2018-yil 18-sentyabr). Qaraldi: 2018-yil 23-dekabr.
  12. ↑ "Sectors – Safety & Economic Regulations > Contact Information." General Authority of Civil Aviation. Retrieved on 25 February 2012. „1- GACA HANGAR BLDG.364, KAIA, JEDDAH“ – Arabic: „1- مبنى رقم 364 – مطار الملك عبد العزيز الدولي -جدة“
  13. ↑ „Royal Saudi Air Force - Jeddah/Prince Abdullah Air Base (OEJN)“. Scramble.nl. Qaraldi: 2023-yil 15-noyabr.
  14. ↑ „AIRPORT - JEDDAH - HHR Portal“. sar.hhr.sa. Qaraldi: 2024-yil 23-fevral.
  15. ↑ „Low Fare Calendar - Aegean Airlines“. Aegean Airlines.
  16. ↑ „Afriqiyah Airways resumes Misurata – Jeddah service in 1H19“. Routesonline. Qaraldi: 2019-yil 9-sentyabr.
  17. ↑ „Flights to Luxor“. airarabia.com.
  18. ↑ „Air Arabia Egypt adds Assiut – Jeddah service from March 2019“. routesonline.com.
  19. ↑ „Air Arabia“.
  20. ↑ „Air Astana Adds Jeddah Service From Oct 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 5-iyul). Qaraldi: 2023-yil 5-iyul.
  21. ↑ „Air Cairo to resume Luxor-Jeddah service“. aaco.org (2023-yil 24-iyul).
  22. ↑ „AIR CAIRO BEGINS GIZA SPHINX INTERNATIONAL SERVICE IN DEC 2022“. aeroroutes.com (2022-yil 29-noyabr).
  23. ↑ „AIR CAIRO NS23 EMBRAER E190 NETWORK – 12MAR23“. aeroroutes.com (2023-yil 13-mart).
  24. ↑ „Jeddah - Kannur Air India Express begins service“ (2022-yil 6-noyabr).
  25. ↑ „AIR SIAL ADDS JEDDAH SERVICE IN NS23“.
  26. ↑ Liu, Jim „Turkish Airlines confirms AnadoluJet network transition from late-March 2020“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 14-yanvar.
  27. ↑ „Azerbaijan Airlines adds regular service to Jeddah in S19“. Routesonline. Qaraldi: 2019-yil 9-sentyabr.
  28. ↑ „Batik Air outlines A330 Saudi Arabia service from Dec 2019“. Routesonline. Qaraldi: 2019-yil 9-sentyabr.
  29. ↑ „Batik Air Malaysia Adds A330 Jeddah Service From August 2023“. Aeroroutes. Qaraldi: 2023-yil 6-iyul.
  30. ↑ „Private airline Centrum Air launches flights to Jeddah“.
  31. ↑ „Citilink Kini Layani Penerbangan Umrah Solo-Jeddah“ (2019-yil 18-aprel).
  32. ↑ „CYPRUS AIRWAYS SUMMER 2022 NETWORK ADDITIONS“.
  33. ↑ „Weekly Flights from Jeddah and Madinah to Sharm Elsheikh“. Egypt Air (2019-yil 9-iyun). [sayt ishlamaydi]
  34. ↑ Etihad Airways to operate scheduled flights from Al Ain to Jeddah during busy Ramadan period
  35. ↑ „flyadeal plans Abha launch in Feb 2018“.
  36. ↑ 37,0 37,1 „flyadeal launches new routes to Dammam and Al-Qassim“ (2017-yil 24-oktyabr).
  37. ↑ „The Most Notable New Airline Routes This Week“ (2022-yil 29-noyabr).
  38. ↑ 39,0 39,1 „Flyadeal Schedules New Routes From Jeddah In Mar/Apr 2022“. Aeroroutes. Qaraldi: 2022-yil 31-mart.
  39. ↑ „flyadeal brings affordable air travel to Tabuk“. Flyadeal.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  40. ↑ „Fly Egypt Airlines“. booking.flyeg.com.
  41. ↑ „Starting next month, fly to 3 new international destinations“. Bangalore Mirror (2020-yil 2-fevral). Qaraldi: 2020-yil 4-fevral.
  42. ↑ 43,0 43,1 „flynas Adds Jeddah – Kyrgyzstan Routes in 3Q23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 28-iyun). Qaraldi: 2023-yil 28-iyun.
  43. ↑ 44,0 44,1 Liu, Jim „flynas S20 Network Expansion“. Routesonline (2020-yil 26-fevral).
  44. ↑ „flynas: 6 daily flights to Doha from Riyadh, Jeddah from Nov. 20“ (2022-yil 27-oktyabr).
  45. ↑ „First international flight lands at Erbil airport from Saudi after ban lifted“.
  46. ↑ (2023-yil 26-may). „Flynas operates weekly direct flights to Sphinx International Airport in Egypt from Riyadh and Jeddah“ (en). Press-reliz.
  47. ↑ Liu, Jim „flynas W19 network expansion“. Routesonline. Qaraldi: 2019-yil 13-sentyabr.
  48. ↑ „FLYNAS TO RESUME JEDDAH – ISTANBUL SERVICE FROM AUGUST 2022“. Aeroroutes. Qaraldi: 2022-yil 24-iyun.
  49. ↑ „flynas Adds A330 Central Asia Service From Sep 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 26-iyul). Qaraldi: 2023-yil 26-iyul.
  50. ↑ https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6978229285673152512/ Andoza:Self-published source
  51. ↑ „flynas expands seasonal European network from Jeddah and Riyadh“. CAPA. Qaraldi: 2022-yil 21-aprel.
  52. ↑ „Flynas Schedules Tashkent Launch in mid-Sep 2022“.
  53. ↑ „flynas adds new domestic routes in late-Jan 2017“.
  54. ↑ „Saudi Arabia's Flynas launches flights to Tbilisi from June“. agenda.ge (2018-yil 13-aprel). 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-aprel.
  55. ↑ „flynas expands seasonal European network from Jeddah and Riyadh“. CAPA. Qaraldi: 2022-yil 21-aprel.
  56. ↑ „flynas Flight Schedule“. flynas.com (2021-yil 26-fevral). 2023-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-avgust.
  57. ↑ „Garuda Indonesia Now Serves Regular Umrah Flights at Kertajati Airport“. Kompas. Qaraldi: 2023-yil 6-avgust.
  58. ↑ „Mulai 12 Agustus 2023, Garuda Indonesia Terbangi YIA-Jeddah dan Madinah“. Traveldetik. Qaraldi: 2023-yil 23-iyun.
  59. ↑ „IndiGo announces six new international routes“ (en). Moneycontrol (2023-yil 19-may). Qaraldi: 2023-yil 16-iyun.
  60. ↑ „Effective 2 March, IndiGo will start non-stop flights between Hyderabad and Jeddah“ (en). JetArena (2023-yil 11-fevral). Qaraldi: 2023-yil 11-fevral.
  61. ↑ „Flight Schedule“. IndiGo. Qaraldi: 2023-yil 25-mart.
  62. ↑ „Live Flight Tracker - Real-Time Flight Tracker Map“. Flightradar24.
  63. ↑ „Kam Air adds Kandahar – Jeddah from late-March 2018“.
  64. ↑ „Lion Air Opens Direct Umrah Flight from Yogyakarta to Saudi Arabia“. Tempo.co. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
  65. ↑ „Lion Air Buka Penerbangan Langsung dari Pekanbaru ke Madinah“ (2017-yil 27-sentyabr).
  66. ↑ „Layani Jemaah Umrah, Penerbangan Langsung dari Jateng ke Arab Saudi Segera Dibuka“. Kompas.id (2023-yil 11-iyul).
  67. ↑ „Lion Air Opens Direct Umrah Flight from Yogyakarta to Saudi Arabia“. Tempo.co. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
  68. ↑ „Malaysia Airlines starts Hajj charter“. The Edge Markets (2017-yil 24-iyul).
  69. ↑ „Nesma Airlines expands Hail service in Nov 2016“.
  70. ↑ 71,0 71,1 71,2 „Nile Air adds Jeddah from Dec 2018“. RoutesOnline (2018-yil 26-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 26-dekabr.
  71. ↑ „PEGASUS NS23 NETWORK ADDITIONS – 16APR23“. aeroroutes.com (2023-yil 18-aprel).
  72. ↑ „Qanot Sharq at Jeddah“.[sayt ishlamaydi]
  73. ↑ „Qatar and Saudi Arabia to resume direct flights“. Reuters (2021-yil 9-yanvar).
  74. ↑ „SalamAir launches Suhar-Jeddah flights“.
  75. ↑ „Saudia adds regular Ankara service from Nov 2016“. routesonline. Qaraldi: 2016-yil 22-avgust.
  76. ↑ „Saudia set to launch year-round flights to Barcelona“. Airline Geeks (2022-yil 7-avgust). Qaraldi: 2022-yil 11-avgust.
  77. ↑ „Saudi Airlines to operate regular Baghdad route late October“. Arab News (2017-yil 21-oktyabr). Qaraldi: 2017-yil 24-oktyabr.
  78. ↑ „Saudi flag carrier announces to launch 10 new global destinations, including Beijing - People's Daily Online“. En.people.cn (2022-yil 17-fevral). Qaraldi: 2022-yil 12-may.
  79. ↑ @Saudi_Airlines. „سافر مع #الخطوط_السعودية من #جدة و #الرياض إلى #الدوحة ابتداءً من يوم الإثنين الموافق 11/1/2021 Fly with #SAUDIA…“ (2021-yil 9-yanvar).
  80. ↑ „Saudia Adds Dar es Salaam Service in NS23“. Aeroroutes. Qaraldi: 2023-yil 24-yanvar.
  81. ↑ „SAUDIA ADDS DJIBOUTI SERVICE FROM JUNE 2023“. AeroRoutes (2023-yil 9-aprel). Qaraldi: 2023-yil 9-aprel.
  82. ↑ „Saudi Airlines to operate wide-body planes from Kozhikode from Dec 3“. Manorama Online. Qaraldi: 2018-yil 15-noyabr.
  83. ↑ „Saudia to operate wide-bodied aircraft from December“. The Hindu (2018-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2018-yil 13-noyabr.
  84. ↑ „Saudia plans Multan launch in April 2017“.
  85. ↑ „Saudia Schedules August Beijing Launch“. Aeroroutes (2023-yil 15-may).
  86. ↑ „Saudia plans Port Sudan launch in S17“.
  87. ↑ „SAUDIA OPENS SEOUL BOOKINGS FOR MID-AUGUST 2022 LAUNCH“. AeroRoutes (2022-yil 15-iyun).
  88. ↑ „Saudia NW23 International Service Adjustment – 06AUG23“. Aeroroutes. Qaraldi: 2023-yil 7-avgust.
  89. ↑ „Saudia resumes Jeddah – Malaga service in S20“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 16-mart.
  90. ↑ „SAUDIA REVISES 1Q23 JEDDAH – ZURICH OPERATIONS“.
  91. ↑ Liu, Jim „SCAT adds Saudi Arabia service in W19“. Routesonline. Qaraldi: 2019-yil 4-noyabr.
  92. ↑ „SpiceJet's Flight Schedules and Network“. SpiceJet. Qaraldi: 2023-yil 19-iyun.
  93. ↑ „SriLankan Airlines Resumes Jeddah Service From August 2023“. AeroRoutes (2023-yil 16-iyun). Qaraldi: 2023-yil 16-iyun.
  94. ↑ „THAI AIRWAYS INTERNATIONAL MOVES JEDDAH LAUNCH TO LATE-AUGUST 2022“. 2022-05-26.
  95. ↑ Liu, Jim „Turkmenistan Airlines Jeddah / Kuala Lumpur 1H20 adjustment as of 29JAN20“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 30-yanvar.
  96. ↑ „Uzbekistan Airways adds 2 routes from late-Oct 2018“.
  97. ↑ John Benny.. „India's Vistara to launch Jeddah flights from August 2“ (en). Gulf News (2022-yil 2-iyun). Qaraldi: 2022-yil 2-iyun.
  98. ↑ „Wizz Air signals Saudi expansion with 20 new routes“.
  99. ↑ „Home“. Aerotranscargo.
  100. ↑ ET cargo schedule (Wayback Machine saytida 11 April 2014 sanasida arxivlangan). Ethiopianairlines.com.
  101. ↑ „Sauda Cargo network“. 2022-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-fevral.
  102. ↑ „Saudia Cargo Resumes New York Service from Sep 2015“. Airlineroute.net (2015-yil 23-sentyabr). Qaraldi: 2015-yil 23-sentyabr.
  103. ↑ „Amid New Revelations, 1986 Hajj Terror Plot Must Finally Be Fully Investigated“. En.radiofarda.com (2018-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 12-may.
  104. ↑ „Nationair Flight 2120 accident“. Aviation-safety.net. Qaraldi: 2010-yil 16-mart.
  105. ↑ „PIA Flight 2002 accident“. Aviation-safety.net. Qaraldi: 2010-yil 16-mart.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vikiomborda King Abdulaziz International Airport mavzusiga oid fayllar bor 


"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qirol_Abdulaziz_xalqaro_aeroporti&oldid=5231432" dan olindi