Эчтәлеккә күчү

Рамзан Кадыйров

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Рамзан Кадыйров latin yazuında])
Рамзан Кадыйров
Туган телдә исем чеч. Къадирин Ахьмадан воӀ Рамзан
Туган 5 октябрь 1976(1976-10-05)[1] (48 яшь)
Ахмат-Юрт[d], Шали районы[d], Чечен-Ингуш АССР[d], РСФСР, СССР
Яшәгән урын Ахмат-Юрт[d]
Ватандашлыгы  СССР
Ичкерия
 Россия[2]
Әлма-матер Россия дәүләт хезмәте академиясе[d] һәм Дагстан дәүләт университеты
Һөнәре сәясәтче, хәрби хезмәткәр
Сәяси фирка Бердәм Русия
Җефет Медни Мусаевна Кадырова[d]
Балалар Айшат Кадыйрова, Ахмат Кадыров[d] һәм Адам Кадыйров
Ата-ана
Катнашкан сугышлар/алышлар Россиянең Украинага бәреп керүе (2022), Икенче чечен сугышы һәм Беренче чечен сугышы
Хәрби дәрәҗә генерал-майор милиции[d] һәм генерал-полковник[d][3]
Гыйльми дәрәҗә: икътисад фәннәре докторы[d] (26 декабрь 2015)

 Рамзан Кадыйров Викиҗыентыкта

Википедиядә Кадыйров фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.


Рамзан Әхмәт улы Кадыйров (чеч. КъадиргӀеран Ахьмад-Хьаьжин Рамзан; 1976 елның 5 октябре, Центарой, Шали районы, Чечен-Ингуш АССР, ССРБ) — чечен Россия дәүләт, сәяси һәм хәрби эшлеклесе. 2011 елның 5 апреленнән Чечен Республикасы Башлыгы (чеч. «Мехк-Да» ― «Халык атасы»).[4][5] «Бердәм Россия» партиясенең Югары советы әгъзасы. Россия Федерациясе Каһарманы (2004). Чечен Республикасының беренче президенты Әхмәт Кадыйровның улы.

Чечен Республикасы Президенты (2007 елның 5 апреленнән 5 апреленә кадәр), Чечен Республикасы хөкүмәте рәисе (2006 елның 4 мартыннан 10 апреленә кадәр),

Беренче чечен сугышы чорында Рамзан Кадыйров федераль гаскәрләргә каршы сугыш хәрәкәтләрендә катнаша, икенче чечен сугышы вакытында федераль хөкүмәт ягына күчә.

Полиция (милиция) генерал-майоры махсус исеменә (2009)[6] һәм генерал-майор (2020)[7][8], генерал-полковник (5.10.2022) [9][10][11] хәрби исемнәренә ия.

Тормыш юлы

Рамзан Кадыйров 1976 елның 5 октябрендә Чечен-Ингуш АССРның Шали районы Центарой авылында (хәзерге вакытта Корчалай районының Әхмәт-Юрт авылы) туа.

Ул Әхмәт Кадыйров (1951—2004) һәм Аймани Кадыйрова (1953) гаиләсендә икенче малай һәм иң кечкенәсе булган — аның абыйсы Зелимхан (1974 — 2004 елның 31 мае[12]) булган һәм апалары Зарган (1971) һәм Зулай (1972) бар.

1992 елда Рамзан туган авылында урта гомуми белем бирү мәктәбен тәмамлый[13].

Беренче чечен сугышы вакытында әтисе белән бергә Чечня сепаратистлары сафында була һәм Россия Кораллы көчләренә каршы сугыша.

1996 елдан башлап, Беренче чечен сугышыннан соң, әтисе — Ичкерия мөфтие Әхмәт хаҗи Кадыйровның ярдәмчесе һәм шәхси сакчысы булып эшли[13][14][15].

1999 елның көзендә Рамзан 1996 елдан башлап ваһһабичылыкның йогынтысына каршы торган әтисе белән бергә федераль хакимият ягына күчә. 2000 елдан, Әхмәт Кадыйров вакытлы администрация башлыгы булгач, ул әтисенең куркынычсызлык хезмәтен җитәкли, аны шәхсән тугрылыклы сугышчылардан формалаштыра[16].

2003 елда, әтине Чечня президенты итеп сайлаганнан соң, Рамзан Президент куркынычсызлык хезмәте башлыгы итеп билгеләнә. Рәсми статистика буенча, 2000—2003 елларда Рамзан Кадыйровны биш тапкыр үтермәкче булалар[6].

2003—2004 елларда Чечня Эчке эшләр министры ярдәмчесе булып эшли. Гудермес районыннан Чечен Республикасы Дәүләт советы әгъзасы була.

2004 елның 10 маенда, әтисенең вафатыннан соң икенче көнне, Чечен Республикасы хөкүмәте рәисенең беренче урынбасары итеп билгеләнә. 2004 елның октябренең икенче яртысыннан — Россия Федерациясе Президентының көньяк федераль округындагы тулы вәкаләтле вәкиле Дмитрий Козакның федераль округның көч структуралары белән хезмәттәшлек мәсьәләләре буенча киңәшчесе. 2004 елның ноябреннән — компенсация түләүләре буенча комитет җитәкчесе.

Чечня Премьер-министры (2005—2007)

2005 елның 18 ноябрендә Чечня премьер-министры Сергей Абрамов автоһәлакәткә эләгә һәм авыр җәрәхәтләр ала, һәм шул ук көнне Чечня президенты Али Алханов Рамзан Кадыйровны хөкүмәт рәисе вазифаларын башкаручы итеп билгели[17].

2006 елның гыйнварыннан Чечен Республикасында наркотикларның законсыз әйләнешен кисәтү буенча хөкүмәт комиссиясе рәисе була. 2006 елның 9 февраленнән — «Бердәм Россия» партиясенең төбәк бүлеге секретаре.

2006 елның 28 февралендә дәвалау үткән Абрамов премьер-министр вазыйфасыннан отставкага китә. 2006 елның 4 мартында Али Алиханов Чечня халык җыелышына Рамзан Кадыйров кандидатурасын республика хөкүмәте рәисе вазыйфасына тәкъдим итә. Аның кандидатурасы бертавыштан хупланган. Шул ук көнне Алханов Кадыйровны билгеләү турындагы указга кул куя.

2006 елның языннан Кадыйров белән Алханов арасында конфликт башлана: хөкүмәт рәисе республикада хакимиятнең бөтен тулылыгына дәгъва иткән, ә октябрьдә аңа утыз яшь тулырга тиеш була һәм бу аңа президент постын алырга мөмкинлек биргән[18]. Алханов ягында федераль көчләр карамагында, Кадыйровларның йогынтысын көчәйтергә теләмәгән кайбер хәрби бүлекчәләр җитәкчеләре булган. Апрель аенда президент һәм премьер сакчылары арасында атыш була, аның нәтиҗәсе Кадыйров белән Алхановның Владимир Путин белән очрашуы була.

Республика башлыгы

2007 елның 15 февралендә Алханов Владимир Путин тарафыннан кабул ителгән отставкага киткән. Бер үк вакытта Путин Рамзан Кадыйровны Чечня Президенты вазыйфаларын вакытлыча башкаручы итеп билгеләү турындагы указга кул куя[19]. 1 март көнне Путин Чечня парламенты каравына Кадыйров кандидатурасын тәкъдим итә[20]. 2 мартта аның кандидатурасын Чечня парламентының ике палатасыннан да 58 депутатның 56сы хуплый[21]. 5 апрельдә Гудерместа Рамзан Кадыйровның инаугурациясе уза[22].

Кадыйровның идарә итү чоры Чечня инфраструктурасын торгызу һәм зур масштаблы төзелеш белән билгеләнә, алар, нигездә, федераль бюджеттан дотацияләр ярдәмендә мөмкин була. 2011 елда The New York Times газетасы китергән финанс министрлыгы мәгълүматларына караганда, республика бюджетының 90% тан артыгы Мәскәүдән була[23]. 2015 елда Чечня бюджетының керем өлеше 57 млрд. сум тәшкил итә, шул ук вакытта 20 млрд. сумнан артык федераль хакимият дотацияләре рәвешендә килгән[24].

Кадыйров идарәсенең тагын бер үзенчәлеге — республиканы исламлаштыру[25]. Кадыйров еш кына шәригать законнарын яки аның аерым кагыйдәләрен яклап чыгыш ясаган[26]. Кадыйров президент булганда Грозный шәһәрендә «Чечня йөрәге» мәчете, Россия ислам университеты, хафиз мәктәбе, Ислам медицинасы клиникасы ачыла[27]. Кадыйров Чечня өчен традицион булган суфичылык ислам хәрәкәтен хуплый.

2007 елның октябрендә Кадыйров бишенче чакырылыш РФ Дәүләт Думасына сайлауларда Чечен Республикасында «Бердәм Россия» нең төбәк исемлеген җитәкли. Соңыннан ул депутат мандатыннан баш тарта. Сайлауларга килү 99 % тан артып китә һәм 99% тан артык тавыш «Бердәм Россия» ала. Бер үк вакытта республикада референдум уза, аның нәтиҗәсе булып республика парламенты структурасын үзгәртү була һәм Чечня президентын турыдан-туры сайлауларны парламент тарафыннан раслауга алыштыру була[28]. 2011 елгы Дума сайлауларында Кадыйров яңадан «Бердәм Россия» исемлеген җитәкли[29]. Чечнядагы сайлаулар Кадыйров вакытында «хакимият партиясе» кандидатларның җиңүе һәм югары катнашу белән аерылып тора. Шул ук вакытта бәйсез күзәтүчеләр, куркынычсызлык өчен куркуга сылтап, Чечняда эшчәнлек алып бармый[30][31].

2008 елның 27 маеннан 1 декабренә кадәр һәм 2014 елның 9 апреленнән 25 октябренә кадәр — Россия Федерациясе Дәүләт советы президиумы әгъзасы[32][33].

2009 елның 10 ноябрендә Россия Федерациясе Президенты Дмитрий Медведев Кадыйровка 1259 нчы Указы белән милиция генерал-майоры исемен бирә[34][35].

2011 елның 28 февралендә президент Дмитрий Медведев Чечня парламентына Кадыйров кандидатурасын икенче срокка раслый. 5 мартта Кадыйров бертавыштан раслана[36]. 2011 елның 5 апрелендә рәсми рәвештә Чечен Республикасы башлыгы вазыйфасына икенче срокка керә[37].

2016 елның 25 мартында, вәкаләтләр срогы тәмамлануга бәйле рәвештә, президент Владимир Путин Кадыйровны Чечен Республикасы башлыгы вазыйфаларын вакытлыча башкаручы итеп билгели[38]. 2016 елның 18 сентябрендә узачак чираттагы сайлауларда Кадыйров, рәсми мәгълүматлар буенча, 94,8% кешенең килү нәтиҗәсе белән 97,56% тавыш белән җиңә[39].

2021 елгы төбәк башлыгы сайлауларында 99,7 процент тавыш җыеп, дөнья рекордын куя[40].

Кадыйров алдында гафу үтенүләр

Рамзан Кадыйровның һәм/яки Чечня хакимияте эшчәнлеге турында тискәре фикер йөртүче кешеләр камера алдында гафу үтенү тәҗрибәсе Кадыйров каршындагы тәнкыйтькә каршы көрәш алымнарының берсе була. Кадыйров алдында гафу үтенү интернет-мемга әверелгән[41][42].

Системалы практика 2015 елның декабрендә Чечняда башлана. 18 декабрь көнне «Грозный» телеканалы, җирле хатын-кыз Айшат Инаева республика җитәкчеләре белән бергә утырып, «уйланылган акыл»га сылтап, үз сүзләре өчен гафу үтенгән сюжетны күрсәтә. Элегрәк Инаева, халыкның хәерчелексезлеге һәм акча җыю фонында төбәк хакимиятләренең «күз буявы» турында аудиоязма бастырган. Ике көннән соң Facebookта, чеченле Адам Дикаев чабыш юлында штансыз «Минем иң яхшы дустым — президент Путин» җырлаган видеоязма пәйда була[43]. Бер атна элек Дикаев Instagramда Рамзан Кадыйров бу җыр астында йөгергән видеоны тәнкыйтьләгән. Гафу үтенү язмаларында Дикаев шул исәптән: «... Мине таптылар, миннән штанны салдырдылар ...» дигән[44]. Тиздән гафу үтенүләре белән видеоязмалар агымга куела, «Грозный» телеканалы хәтта алар өчен аерым сәхифә төзергә җыенган. Чеченнарны хакимиятләрнең гамәлләренә карата шикаятьләре, ярдәм сорап мөрәҗәгать итүләре, сихерче белән аралашу, туйдагы күз яшьләре һ. б. өчен камерага гафу үтенергә мәҗбүр итәләр[45].

Гафу үтенү практикасы Кадыйров Красноярск депутаты Константин Сенченконың гафу үтенүен язып бастыргач, Чечнядан читкә чыга. Депутат көрәшче Бувайсар Сайтиев белән очрашудан соң гафу үтенгән. Соңрак Кадыйров Мәскәүнең баш раввины Пинхас Гольдшмидтның гафу үтенүен бастыра.

Шәхси тормыш

Гаилә

Рамзан Кадыйров авылдашы Медни Мусаевна Айдамировага (1978 елның 7 сентябре[46]) өйләнгән. Медни модельер булып эшли һәм 2009 елның октябрендә Грозныйда «Firdaws» мода йортына нигез сала. Аларның ун баласы бар[47]: дүрт улы: Әхмәт (2005 елның 8 ноябре), Зелимхан (2006 елның 14 декабре), Адам (2007 елның 24 ноябре)[48][49] һәм Абдуллах (2016 елның 10 октябре)[50]; алты кызы: Айшат (1998 елның 31 декабре)[51], Карина (2000 елның 17 гыйнвары), Хеди (2002 елның 21 сентябре), Табарик (2004 елның 13 июле)[52], Ашура (2012 елның 12 декабре)[47] һәм Эйшат (2015 елның 13 гыйнвары).

Югары белем һәм гыйльми дәрәҗә

2004 елда «юриспруденция» белгечлеге буенча Махачкаланың бизнес һәм хокук институтын уңышлы тәмамлый. «Новая газета» да 2004 елның июнендә бастырылган Анна Политковская белән Кадыйровның интервьюсы нигезендә, ул Гудерместагы Мәскәү бизнес институтының филиалын тәмамлаган, ләкин диплом темасын һәм хокук тармагын атарга кыенсынган[53].

2006 елның 24 июнендә Дагстан Дәүләт техник университетында «Төзелеш җитештерүендә төп катнашучылар арасында килешү мөнәсәбәтләре белән оптималь идарә итү» темасы буенча икътисад фәннәре кандидаты гыйльми дәрәҗәсенә диссертация яклый.

2006 елның 27 июлендә Чечен Республикасы Фәннәр академиясенең мактаулы академигы итеп сайлана. 2006 елда Кадыйровка шулай ук Заманча гуманитар академиянең мактаулы профессоры исеме бирелә[54]. 2007 елның 19 июнендә Чечен дәүләт университетының мактаулы профессоры исеменә лаек була.

2011 елда «Чечен Республикасының төзелеш тармагын торгызу һәм үстерү белән идарә итү: теория, методология, практика» икътисад фәннәре буенча докторлык диссертациясе яклауга әзерләнгән[55]. Яклау ДДТУда 2011 елның 24 сентябрендә булырга тиеш булган.

2014 елның 27 августында Кунт-Хаҗи Кишиев исемендәге Ислам университетының мактаулы профессоры була[56].

2015 елның 26 декабрендә Дагстан дәүләт университетында «Җимерелгән икътисадлы төбәктә инвестицион-төзелеш өлкәсен оештыру һәм идарә итү» темасы буенча икътисад фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсенә диссертация яклый[57].

Бүләкләр

Кадыйровның гомуми бүләкләре саны: 62 (2015 елның августына)[58].

  • Россия Федерациясе Каһарманы (2004 елның 29 декабре)[59][60]
  • III дәрәҗә «Ватан алдындагы хезмәтләр өчен» ордены (2021 елның 21 сентябре)[61];
  • IV дәрәҗә «Ватан алдындагы хезмәтләр өчен» ордены (2006 елның 9 августы)[62];
  • Батырлык ордены (2003);
  • Почёт ордены (2015 елның 8 марты)[63].
  • 2024 ― Россия Людвиг Нобель премиясе ― Украинада МХО уздыруга шәхси өлеш керткәне, хәрбиләргә ярдәм иткәне, шулай ук гражданлык позициясе, милләтара һәм динара татулыкны ныгыту һәм традицион кыйммәтләрне яклау буенча тырышлыклары өчен[64][65].

Искәрмәләр

  1. ↑ Munzinger Personen
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Каталог Немецкой национальной библиотеки
  3. ↑ https://www.kommersant.ru/amp/5595147
  4. ↑ t.me/MDaudov_95/1250 спикер парламента Чечни Магомед Даудов
  5. ↑ Чечня башлыгының чечен телендәге атамасы «Мехк-Да» («Халык атасы») дип расланды. Татар-информ, 10.02.2023
  6. ↑ 6,0 6,1 Рамзан Кадыров в Лентапедии
  7. ↑ Кадыров стал генерал-майором. Интерфакс (2020-07-23). 2020-11-09 тикшерелгән.
  8. ↑ Указ Президента России № 478 от 22 июля 2020 года «О присвоении воинского звания Кадырову Р. А.» (официально опубликован не был)
  9. ↑ Путин присвоил Кадырову воинское звание генерал-лейтенанта.
  10. ↑ Кадыров получил звание генерал-полковника - Новости – Политика – Коммерсантъ.
  11. ↑ Кадыров получил звание генерал-полковника
  12. ↑ Речкалов, В. (2004-06-01). Умер старший сын Ахмата Кадырова Зелимхан. Известия. әлеге чыганактан 2013-03-11 архивланды. 2013-03-09 тикшерелгән.
  13. ↑ 13,0 13,1 Рамзан Кадыров. Биография // РИА Новости, 16 февраля 2007
  14. ↑ Рамзан Кадыров назначен премьером Чечни(үле сылтама) // Интерфакс, 4 марта 2006
  15. ↑ Чечня: Кадыров — кандидат на пост председателя правительства. РИА Новости (2006-03-04). әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-04-20 тикшерелгән.
  16. ↑ Санин, Г. Живет такой парень // Итоги. — № 40 / 538.
  17. ↑ Жеглов, А.; Мурадов, М. (2005-11-19). Временно неисполняющий обязанности. Коммерсантъ. 2013-04-20 тикшерелгән.
  18. ↑ Walsh, Nick Paton (2006-06-13). Land of the warlords. The Guardian. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-04-20 тикшерелгән.
  19. ↑ Мурадов, М. (2007-02-17). Рамзан Кадыров намолил себе место. Коммерсантъ. 2013-03-14 тикшерелгән.
  20. ↑ Путин официально внес кандидатуру Кадырова на пост президента Чечни. — РИА Новости, 01.03.2007
  21. ↑ Чеченский парламент утвердил Кадырова в должности президента Чечни. — РИА Новости, 02.03.2007
  22. ↑ В Гудермесе проходит инаугурация президента Чечни Рамзана Кадырова. — РИА Новости, 05.04.2007
  23. ↑ Schwirtz, M. (2011-10-08). Russian Anger Grows Over Chechnya Subsidies. The New York Times. әлеге чыганактан 2013-03-09 архивланды. 2013-03-08 тикшерелгән.
  24. ↑ Туманов, Г. (2015-06-01). Работа на взнос. Коммерсантъ. 2015-06-06 тикшерелгән.
  25. ↑ Ковальков, Н. Режим ожиданий // Огонёк. — В. 41. — № 5250.
  26. ↑ Сейранян, Т.; Смирнов, С. (2010-10-26). «Путин — мой идол!». Ведомости. 2013-04-26 тикшерелгән.
  27. ↑ Fuller, L. (2015-01-19). The Unstoppable Rise Of Ramzan Kadyrov. Радио «Свобода». 2016-06-13 тикшерелгән.
  28. ↑ Сухов, И. (2007-12-04). План Кадырова. Время новостей. 2015-05-14 тикшерелгән.
  29. ↑ Почти все жители Чечни проголосовали за "Единую Россию". Regnum (2011-12-05). 2015-05-14 тикшерелгән.
  30. ↑ Kramer, A. (2012-03-05). At Chechnya Polling Station, Votes for Putin Exceed the Rolls. The New York Times. 2015-05-14 тикшерелгән.
  31. ↑ Grove, T. (2011-12-21). Analysis: Chechnya: How did Putin's party win 99 percent?. Reuters. әлеге чыганактан 2015-05-18 архивланды. 2015-05-14 тикшерелгән.
  32. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 09.04.2014 г. № 107-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»
  33. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 25.10.2014 г. № 337-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»
  34. ↑ Д.Медведев присвоил Р.Кадырову звание генерал-майора милиции. РБК (2009-11-11). әлеге чыганактан 2011-10-07 архивланды. 2013-03-09 тикшерелгән.
  35. ↑ Президент Российской Федерации присвоил Рамзану Кадырову звание генерал-майора милиции. Информационный сервер Главы и Правительства ЧР (2009-11-11). әлеге чыганактан 2013-02-21 архивланды. 2013-03-09 тикшерелгән.
  36. ↑ Второй срок. Эксперт (2011-03-05). әлеге чыганактан 2013-03-15 архивланды. 2013-03-14 тикшерелгән.
  37. ↑ Рамзан Кадыров официально вступил в должность главы Чеченской республики. «Российская газета»
  38. ↑ Указ «Об исполняющем обязанности Главы Чеченской Республики» (2016-03-25). 2017-08-17 тикшерелгән.
  39. ↑ Вернидуб, А. (2016-09-19). Кадыров набрал на выборах главы Чечни почти 98%. 2017-08-17 тикшерелгән.
  40. ↑ Кадыров установил мировой рекорд на выборах.
  41. ↑ Журналисты, блогеры, шоумены: кто и за что извинялся перед Кадыровым. ФедералПресс
  42. ↑ Рамзан, извини: кто и за что просил прощения перед Кадыровым в 2019 году 2021 елның 26 гыйнвар көнендә архивланган.. Полит.ру
  43. ↑ Поймать и простить. В России людей все чаще заставляют извиняться на камеру. Зачем? Откуда это пошло? Meduza
  44. ↑ Страна извинений: как чеченцы завели соцсети и стали преследовать друг друга за неподобающий контент. МБХ медиа
  45. ↑ Мы дико извиняемся. Фигуранты «дела 23 января» просят прощения перед камерой. Медиазона
  46. ↑ Празднование Дня рождения Медни Кадыровой. Чеченская Государственная телерадиокомпания (2012-09-08). әлеге чыганактан 2012-11-19 архивланды. 2012-11-08 тикшерелгән.
  47. ↑ 47,0 47,1 Александр Гамов (2012-01-24). Рамзан Кадыров пообещал красиво уйти из политики. Комсомолская Правда. әлеге чыганактан 2013-04-29 архивланды. 2013-04-29 тикшерелгән.
  48. ↑ В честь рождения сына Рамзана Кадырова в Чеченской Республике проходит благотворительная акция. ramzan-kadyrov.ru (2007-11-28). әлеге чыганактан 2019-11-25 архивланды. 2012-11-08 тикшерелгән.
  49. ↑ 11-летний Адам принял участие в съемках популярного турецкого сериала «Воскресший Эртугрул»
  50. ↑ У Кадырова родился четвёртый сын. Росбизнесконсалтинг (2016-10-10). 2016-10-10 тикшерелгән.
  51. ↑ 22-летняя дочь Рамзана Кадырова Айшат стала министром культуры Чечни. Медуза (2021-10-08). 2021-10-08 тикшерелгән.
  52. ↑ Сведения о доходах, имуществе и обязательствах имущественного характера Главы Чеченской Республики и членов его семьи за период с 1 января по 31 декабря 2010 года. Глава и Правительство Чеченской Республики (2011-04-29). әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-04-27 тикшерелгән.
  53. ↑ Политковская А. С. Центровой из Центороя. Интервью с Рамзаном Кадыровым//Новая газета, 21.06.2004
  54. ↑ Р. Кадыров станет Почётным профессором Современной гуманитарной академии. әлеге чыганактан 2009-02-13 архивланды. 2008-05-26 тикшерелгән.
  55. ↑ Автореферат (2011) в каталоге РГБ
  56. ↑ ИТАР-ТАСС: Общество — Рамзан Кадыров стал почётным профессором
  57. ↑ Автореферат (2015) в каталоге РГБ
  58. ↑ Кадыров награждённый (2015-08-28). әлеге чыганактан 2015-09-01 архивланды. 2015-08-28 тикшерелгән.
  59. ↑ Рамзан Кадыров стал Героем России. Российская газета. 2016-12-04 тикшерелгән.
  60. ↑ Указ Президента РФ от 29 декабря 2004 г № 1630 {{{2}}}.
  61. ↑ Выписка из Указа Президента Российской Федерации 21 сентября 2021 года № 540
  62. ↑ Рамзан Кадыров награждён орденом РФ «За заслуги перед Отечеством» IV степени(үле сылтама)
  63. ↑ Путин наградил Кадырова орденом Почёта. Интерфакс.
  64. ↑ Марина Совина. Рамзану Кадырову вручили российскую премию Нобеля. Lenta.ru, 10.08.2024(рус.)
  65. ↑ Виталий Корнеев. Богданов, Кадыров, Машков и три других лауреата получили премию Людвига Нобеля. ТАСС, 11.06.2024(рус.)

Сылтамалар

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Рамзан_Кадыйров&oldid=4211866