İçeriğe atla

Tallinn

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tallinn
Başkent
Tallinn bayrağı
Bayrak
Tallinn arması
Arma
Estonya üzerinde Tallinn
Tallinn
Tallinn
Tallinn'in Estonya'daki konumu
ÜlkeEstonya Estonya
İlHarju
BelediyeTallinn
Kuruluş tarihi1154
Alt idari birimler
Liste
İdare
 • Belediye başkanıMihhail Kõlvart (EK)
Yüzölçümü
 • Kent
159,2 km² (614 mil²)
Rakım9 m
Nüfus
 (2020)[1]
 • Başkent445.259
 • Kent yoğunluğu2.800/km² (7.000/mil²)
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Alan kodu01
Plaka koduZG
Konum Estonya
KriterKültürel: ii, iv
Referans822
Tescil1997 (21. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika

Tallinn, Estonya'nın başkenti ve ana liman kentidir. Estonya'nın kuzeyinde, Baltık Denizi'nin Finlandiya Koyu kıyısında, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'nin 80 kilometre güneyinde yer alan Tallinn'in nüfusu 2022 itibarı ile 437.811'dir.[2] Tallinn, aynı zamanda Estonya'nın temel finans, sanayi ve kültür merkezidir. Helsinki dışında yakın olduğu önemli şehirler, 300 kilometre güneyindeki Letonya başkenti Riga, 320 kilometre doğusundaki Rus şehri Sankt-Petersburg ve 380 kilometre batısındaki İsveç başkenti Stockholm'dur. 2023 yılının Yeşil Avrupa Başkenti seçilen Tallinn, ülkenin tek teknik üniversitesi olan Tallinn Teknoloji Üniversitesi'ne ev sahipliği yapmaktadır. Sosyal bilimler üzerine eğitim veren Tallinn Üniversitesi de bu şehirde yer almaktadır.

Tallinn, Avrupa Birliği içinde kişi başına en fazla şirket kurulan ve Skype, Wise, Bolt gibi birçok uluslararası firmanın temellerinin atıldığı şehirdir. Şehir, Avrupa Birliği'nin IT Genel Merkezi ve NATO'nun Siber Savunma Geliştirme Merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Tallinn, dünyanın en iyi 10 dijital şehri arasında gösterilmektedir.

İsmin kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kentin tarihteki diğer isimleri Kolõvan, Lindanise, Lindanisa (Lindanäs) ve "Reval" türevleridir (Revalya, Revel, Revelin). Tallinn kelimesinin tam olarak nereden geldiği bilinmese de kelime kökeni olarak "Taani-linn" (Danimarkalılar'ın Kenti) veya "talu linn" (çiftçi kenti) olduğu muhtemeldir. Tallinn ismi, 1918 yılında Estonya bağımsızlığını kazandıktan sonra resmi olarak kabul edilmiştir. 1918 öncesi ise kentin adı Reval'di. Şehir, Turku ile birlikte 2011 Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Tallinn'in Tarihi

Tallinn'in tarihi yerleri üç bölüme ayrılır:

  • "Katedral Tepesi", Tallinn tarihinde merkezi otoritenin kurulduğu ilk yerdir. Önceleri piskoposun yönetiminde kalan Tallinn, daha sonraları soylular tarafından yönetilmeye başlamıştır. Günümüzde ise Estonya meclisi burada yer alır.
  • "Eski Kasaba", eskiden sıradan Estonyalılar'ın yaşadığı bölümdür. 19. yüzyıla kadar Katedral Tepesi'nden bağımsız yönetiliyordu.
  • "Kırsal alan", Eski Kasaba'nın güneyinde yer alan ve çiftçilerin yaşadığı bölümdür.

Tallinn'in tarihi sayısız işgaller ve saldırılarla doludur. En son II. Dünya Savaşı sırasında ağır bombardıman altında kalan kentin tarihi bölümü ayakta durmayı başarmıştır. Nazi Almanyası döneminde Stalag 381 burada inşa edilmiştir. Tallinn 1997'de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

15. yüzyılda inşa edilen 159 metre yüksekliğindeki gotik mimarisiyle Aziz Olaf Kilisesi, Avrupa'daki uzun yapıydı. Yangınlar yüzünden, kilisenin tekrar restore edilmiş olmasına karşın, yapının bugünkü boyu 123 metreye inmiştir.

İdari bölümleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tallinn'in semtleri
Semtler Alan Nüfus Mahalleler (asumid)
Haabersti 18,6 km² 35,000 Astangu · Haabersti · Kakumäe · Mäeküla · Mustjõe · Õismäe · Pikaliiva · Rocca al Mare · Tiskre · Väike-Õismäe · Veskimetsa · Vismeistri
Kesklinn (merkez) 28.0 km² 34,985 Aegna · Juhkentali · Kadriorg · Kassisaba · Keldrimäe · Kitseküla · Kompassi · Luite · Maakri · Mõigu · Raua · Sadama · Sibulaküla · Südalinn · Tatari · Tõnismäe · Torupilli · Ülemistejärve · Uus Maailm · Vanalinn · Veerenni
Kristiine 9,4 km² 27,531 Järve · Lilleküla · Tondi
Lasnamäe 30,0 km² 108,644 Katleri · Kurepõllu · Kuristiku · Laagna · Loopealse · Mustakivi · Pae · Paevälja · Priisle · Seli · Sikupilli · Sõjamäe · Tondiraba · Ülemiste · Uuslinn · Väo
Mustamäe 8,0 km² 62,219 Kadaka · Mustamäe · Sääse · Siili
Nõmme 28,0 km² 35,043 Hiiu · Kivimäe · Laagri · Liiva · Männiku · Nõmme · Pääsküla · Rahumäe · Raudalu · Vana-Mustamäe
Pirita 18,7 km² 8,507 Iru · Kloostrimetsa · Kose · Laiaküla · Lepiku · Maarjamäe · Mähe · Merivälja · Pirita
Põhja-Tallinn (norte de Tallin) 17,3 km² 52,573 Kalamaja · Karjamaa · Kelmiküla · Kopli · Merimetsa · Paljassaare · Pelgulinn · Pelguranna · Sitsi
Kaynak: Statistics Estonia 01.01.2008[3]

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tallinn'deki üniversitesiter:

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

1980 Olimpiyatları yelkenli kayık yarışmaları Tallinn'de yapıldı. Kent merkezinde birçok bina, olimpik otel, postane ve yelkencilik merkezi olimpiyatlar zamanında yapıldı.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tallinn belediye binası (Raekoda)

Tallinn nüfusu 2024 yılı sayımına göre 1.366.491'dir.

Nüfus değişimi

  • 1816 12.000
  • 1834 15.300
  • 1851 24.000
  • 1881 45.900
  • 1897 58.800
  • 1925 119.800
  • 1989 500.000+
  • 2000 500.400
  • 2005 401.694
  • 2024 1.366.491 [4]

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kara Ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tallinn garından Tartu, Pärnu, Narva, Riga, Moskova ve St. Petersburg'a tren hatları mevcuttur. Ayrıca otobüs ile ülkedeki diğer kentlere de ulaşım mümkündür. Tallinn, Baltica otobanı ile Polonya'ya bağlanmıştır.

Deniz ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Super SeaCat Helsinkiye giden bir feribot

Tallinn'den yapılan başlıca feribot seferleri:

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tallinn Estonya'nın Harjumaa bölgesinde yer alır.

Tallinn'in en büyük gölü Ülemiste'dir. Bu göl aynı zamanda kentin içme suyu ihtiyacını karşılar.

Wikimedia Commons'ta Tallinn ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Tallinn Population 2020". World Population Review. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020. 
  2. ^ "Population by sex, age and place of residence after the 2017 administrative reform, 1 January". Statistics Estonia. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  3. ^ Estonian Atlas. "Tallin" (İngilizce). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2008. 
  4. ^ "Estonia Population 2024". Statistics Estonia. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 
  5. ^ "Malmö stads vänortssamarbete" (İsveççe). © 2004–2009 Malmö stad, 205 80 Malmö, Organisationsnummer: 212000-1124. 17 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2009.  |yayımcı= dış bağlantı (yardım)
  6. ^ "Twin cities of Riga". Riga City Council. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2009. 
  7. ^ "Vilniuse sõpruslinnad" (Estonca). © 2002–2009 Tallinn. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2009.  |yayımcı= dış bağlantı (yardım)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tallinn&oldid=33141470" sayfasından alınmıştır