Jump to content

Umari Xajjom

Az Википедиа
Umar Xajjomi Nişopurī
fors. عُمَر خَیّام نیشابوری
Ittilooti infirodī
Nom ba hangomi tavallud: ar. غیاث الدین ابو الفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشاپوری‎[1]
Laqab: Ƣijosuddin
Kasb, şuƣl: rijozidon, axtarşinos, şoir, şoiri taronasaro, fajlasuf, musiqidon, munaççim, navisanda, fizikdon
Ta'rixi tavallud: 18 maj 1048[2]
Zodgoh:
Ta'rixi darguzaşt: 4 dekabr 1131[2] (83 sol)
Mahalli darguzaşt:
Mahalli dafn:
Kişvar:
E'tiqod: islom va ateizm
Padar: Ibrohimi Nişopurī
Fa'olijati ilmī
Samti fa'olijat: şe'r[5], rijozijot[5] va axtarşinosī[5]
Şogirdon: Muzaffari Isfizorī, Xozinī va Nizomiji Arūziji Samarqandī
Osor:
Ittilooti ilovagī
Loihahoi aloqamand:  Vikianbor  
Viroişi Vikidoda

Umar Xajjomi Nişopurī (forsī: عُمَر خَیّام نیشابوری‎; 18 maj 1048[2], Nişopur, Salçuqijon[3][4] — 4 dekabr 1131[2], Nişopur, Salçuqijon[3][4]) — hakim, fajlasuf, rijozidon, munaççim va şoiri forsu toçik.

Nom

[viroiş | edit source]

Ƣijosuddín Abulfath Umár ibni Ibrohim Xajjomi Nişopurī

  • غیاث ‌الدین Ƣijosuddin — xitob, «Farjodrasi din».
  • ابوالفتح Abulfath — kunja, «padari Fath» (ūro pisare bo nom «Fath» nabud).
  • عمر Umar — ism (nomi şaxsī).
  • بن ابراهیم ibni Ibrohim — nasab, «pisari Ibrohim».
  • خیام Xajjom — taxallus, «xajmadūz» (ba in dalel, ki padaraş ba «xajmadūzī» maşƣul budaast).
  • نیشابورﻯ Nişopurī — nisba, «az Nişopur».

Zindaginoma

[viroiş | edit source]

Ƣijosuddin Abulfath Umar ibni Ibrohimi Xajjomi Nişopurī zodai 28 urdibihişti soli 427 hiçriji şamsī (barobar bo 18 maji soli 1048 milodī) dar şahri Nişopuri Eron ast. Umari Xajjom fiqhro dar mijonsolī dar mahzari Imom Muvaffaqi Nişopurī omūxt. Va niz ulumi hadis, tafsir, falsafa, hikmat va nuçum (sitoraşinosī)-ro dar hamon avon faro girift. Va ba in dalel ba ū Xajjom meguftand, ki padaraş ba şuƣli xajmadūzī maşƣul budaast[6].

Xajjom az buzurgtarin donişmandoni asri xud ba hisob meomad va doroi huşe favquloda buda va hofizae nerūmand doştaast. Vaj dar zamoni davlati Salçuqijon zindagī mekard, ki qalamravi hukumati onon az Xuroson girifta to Ozarbojçon va kişvarhoi Rum, Iroq va Jamanro şomil meşud.

Xajjom dar ulumi muxtalif kitobhoi boarzişe naviştaast. Ū dar zamoni xud doroi maqom va şuhrate baland budaast va muosironi ū va niz muta'axxiron hama vajro ba laqabhoe cun: Hakim, Xoça, Imom, Fajlasuf, Huççatu-l-haq, Şajxu-l-Imom, Aşşajxu-l-Açall, Alloma, Qudvatu-l-fazl (Ulgui fazilat), Sultonu-l-ulamo, Maliku-l-hukamo, Imomi Xuroson va ƣajra sutudaand[7].

Xajjom dar hududi soli 449 tahti himojat va sarparastiji Abutohir, qozijulquzoti Samarqand, kitobe dar rijozijot tahti nomi «Risolatun fil-barohin alo masoilil-çabri val-muqobala» (dar borai mu'odiloti daraçai sejum) nigoşt va az on ço, ki bo Xoça Nizomulmulk robitai nekū doşt, in kitobro pas az nigoriş ba Xoça taqdim kard. Pas az in davron, Xajjom ba da'vati Sulton Çaloluddin Malikşohi Salçuqī va vaziraş Nizomulmulk ba Isfahon meravad, to sarparastiji rasadxonai Isfahonro ba uhda bigirad. Ū 18 sol dar on ço muqim meşavad.

Dar hamin avon, muhimtarin va ta'sirguzortarin asari rijoziji xudro bo nomi «Risolatun fī şarhi mo uşkila min musodaroti Iqlidus»-ro menavisad va dar on xututi muvozī va nazarijai nisbathoro şarh medihad. Hamcunin gufta meşavad, ki Xajjom hangome ki Sulton Sançar, pisari Malikşoh dar kūdakī ba obila giriftor buda, vajro darmon kardaast.

Az nazari sijosat niz voqeahoi muhimme dar asri Xajjom rux dod, ki az çumlai onho suquti davlati Oli Buja, qijomi davlati Salçuqī, çanghoi salibī va zuhuri botinijon ast. Xajjom beştari umri xudro dar şahri Nişopur guzarond va dar taji davroni hajoti xud faqat du bor az Nişopur xoriç şud. Safari avval baroi ançom dodani marosimi haç budaast.

Sarançom in donişmandi buzurg dar soli 510 xurşedī dar şahri Nişopur dori foniro vido' megūjad. Maqbarai ū hamaknun dar şahri Nişopur dar boƣe qaror giriftaast.

Şinoxti Xajjom

[viroiş | edit source]
«Dar oromgohi Umari Xajjom» (Çej Hambiç, taxm. 1911)

Ba daleli şuhrati olamgiri Hakim Umari Xajjom, kitobho, risolaho va maqolahoi bisjore dar borai vaj ba tahrir daromadaast, ammo dar ƣolibi in osor umdatan ba çanbai şoirī va ruboijoti ū pardoxta şuda va bu'di falsafī, kalomī va diniji ta'lifoti ū maƣful monda va jo ba surati boista mavridi barrasī va tahlil qaror nagiriftaast.

Az in rū, Xajjom dar rūzgori mo, beştar ba unvoni şoir va ruboisaro şinoxta şuda, to hakim va fajlasuf va donişmandi dinī, hol on ki vaj dar asri xeş ba unvoni fajlasuf va munaççim va rijozidon va faqeh va olimi dinī şinoxta meşud, na ba unvoni şoir, cunonki laqabi Imom, Hakim, Huççatulhaq va ƣajra, ki dar kitobhoi muosironi Xajjom dar borai ū ba kor raftaast, guvohi cunin iştihorest. Ham Nizomiji Arūziji Samarqandī, navisandai kitobi «Cahor maqola» — ki bino ba tasrehi xudaş, dar soli 506 h.q dar şahri Balx bo vaj didor doştaast — cunin alqobero dar borai vaj ba kor mebarad[8] va ham Alī ibni Zajdi Bajhaqī muallifi «Tatimmatu savonil-hikma»[9].

Beştari kasone, ki dar asri mo ba bahsu paƶūhiş dar borai Xajjom pardoxtaand, ruboijoti ūro dar mehvari tahqiqot va dovarihoi xud qaror dodaand va biduni tavaççuh ba osori digari Xajjom — ki darbargirandai didgohhoi falsafī va kalomiji ūst — ba tabjini muhtavo va darunmojai ruboijoti vaj barxostaand. Va ba hamin sabab, afkorero ba vaj nisbat dodaand, ki bo muhtavoi digar osori bozmonda az vaj sozgorī nadorad.

Fa'olijati ilmī

[viroiş | edit source]

Rijozī

[viroiş | edit source]

Xajjom dar rijozijot, ulumi adabī, dinī va torixī ustod bud. Naqşi Xajjom dar halli mu'odiloti daraçai sejum va mutoleotaş dar borai asli pançumi Iqlidus, nomi ūro ba unvoni rijozidone barçasta dar torixi ilm sabt kardaast; ba gunae ki dunjoi rijozī madjuni tahqiqot va iktişofoti in donişmand ast. Ibdo'i nazarijae dar borai nisbathoi hamarz bo nazarijai Iqlidus niz az muhimtarin korhoi ūst.

Sahifae az kitobi Al-çabri (maqola fi al-çabra va-al muqabalah) Umari Xajjom asri XIII

Sitoraşinosī

[viroiş | edit source]

Islohi gohşumoriji Eron

[viroiş | edit source]

Jake az barçastatarin korhoi Xajjomro metavon islohi gohşumoriji Eron dar zamoni vazorati Xoça Nizomulmulk, ki dar davrai saltanati Malikşohi Salçuqī bud donist. Taqvimi imrūzi eronī, hosili muhosibote ast, ki Xajjom va iddae az donişmandoni digar ançom dodand va ba nomi Çaloluddin Malikşohi Salquqī, Taqvimi Çalolī xonda meşavad.

Falsafa

[viroiş | edit source]

Torixnigoron va donişmandoni hamasri Xajjom va kasone ki pas az ū omadand, çumlagī bar ustodiji Xajjom dar falsafa e'tirof kardaand, to on ço ki goh vajro hakimi davron va Ibni Sinoi zamon donistaand. Osori falsafiji mavçudi Xajjom ba cand risolai kūtoh ammo amiq va purbor mahdud meşavad va oxirin risolai falsafiji Xajjom bajonkunandai garoişhoi irfoniji ūst.

Digar donişhoi başarī

[viroiş | edit source]

Iste'dodi şigarfi Xajjom sabab şud, ki vaj dar zaminahoi digare az donişi başarī niz dastovardhoe doşta boşad. Az vaj risolahoi kūtohe dar zaminahoe cun mekonik (mexanika), hidrustotik (gidrostatika), havoşinosī, nazarijai musiqī va ƣajra niz bar çoj mondaast. Axiran niz tahqiqote dar mavridi fa'olijati Xajjom dar zaminai handasai tazjinī ançom şudaast, ki irtiboti ūro bo soxti gunbadi şimoliji Masçidi çomei Isfahon ta'jid mekunad.

Sahifae az kitobi Handasai Umari Xajjom, ki dar kitobxonai milliji Faronsa mahfuz ast

Xajjomi şoir

[viroiş | edit source]

Umari Xajjom bo kamoli ta'assuf, beş az on ki hamcun jak hakim, fajlasuf va rijozidon matrah boşad, ba unvoni jak şoir va ba xotiri ruboijotaş maşhur va şinoxtaşuda ast[10].

Toza, ruboijote, ki Hakim Xajjom ba onho dar çomeai mo şuhrat dorad, ruboijote ast, ki beştar ba mazoqi «alkaşho» va pucgarojon xuş meojad, to odamoni durustu hisobī, va ba guftai Edvord FitzÇerold(angl.), «ruboijoti Xajjom, Xajjomro baroi xonanda cunon çilvagar mekunad, ki şarobxora va şahvatron ast va dar xudparastī va şahavoti xud ƣarq ast, az taqlid bar kanor va nisbat ba axloqi marsum nofarmon, va hadafi nihoiji ū çalbi surur va furū raftan dar lazzot ast. Ū monandi fajlasufoni digar dar fikri on nest, ki ba naşri fazoil bikūşad va pojai axloqro ustuvor kunad. Afkori ū asose nadorad, az suxanoni ū baroi mardum foidae oid nameşavad, aqoidi ū mūçibi xarobiji nizomi içtimoī ast, va ba jak suxan, Xajjom şoir ast, vale fajlasuf nest.»

Dar borai Xajjomi şoir guftaand, ū dar zamoni hajotaş hargiz ba unvoni şoir şinoxta naşuda va hatto surudahojaş dar zamoni hajoti vaj ma'ruf nabuda va tadvin naşuda va tanho bajni jak dasta az dūstoni samimiji ū şuhrat doşta va pas az margaş muntaşir şudaast. Ū ba du zaboni porsī va arabī şe'r mesuruda.

Rūboī

[viroiş | edit source]

Te'dodi voqeiji ruboijoti Xajjomro beş az 100 ruboī namedonand, hol on ki beş az cand hazor ruboī ba ū nisbat doda meşavad. Dar Toçikiston ham miqdori ruboiji ūro beştar az sad, hatto, pançsadto guftaand[11]. Ba hamin çihat ast, ki dar mavridi Xajjom nigarişhoi muxtalife dar bajni muhaqqiqon vuçud dorad. Iddae kalimoti ūro kufromez donista va jo ūro şarobxor pindoşta va ba aş'ori ū az çihati tarƣib ba majxoragī nigarista va hatto iddae ūro bee'tiqod ba mabda' va ma'od farz kardaand.

Jak çur'ai maj mamlakati Cin arzad,
Jak qatrai maj sad dilu sad din arzad.
Xuştar zi şarob dar çahon cist, bigū?
Talxe, ki hazor çoni şirin arzad.

Ruboijoti Xajjom

 گویند کسان بهشت با حور خوش است
من می گویم که آب انگور خوش است
این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار
کآواز دهل شنیدن از دور خوش است

Gūjand kason bihişt bo hur xuş ast,
Man gūjam, ki obi angur xuş ast.
In naqd bigiru dast az on nasija badar,
K-ovozi duhul şunidan az dur xuş ast.

They say that the Garden of Eden is pleasant with houris,
I say that the juice of the grape is pleasant.

Ammo şumore az Xajjomşinoson bar in bovarand, ki ruboihoe, ki ba Xajjom nisbat doda meşavand, aslan ma'lum nest, az Xajjom boşand. Onon mu'taqidand, ki ruboijoti ilhoqī bisjor dar taji qurun ba ruboijoti asili Hakimi Nişopurī pajvastaand va bisjore az ruboigūjon ba daloile cand, az çumla bim az avzo'i sijosī, nadoştani şahomati kofī baroi bajoni aqoidi xeş va jo ba manzuri barxūrdorī az şuhrati Xajjom va tarviçi surudahoi xeş dar sojai in şuhrati olamgir, surudahojaşonro ba ū mansub kardaand.

Ba hamin xotir ast, ki kamtar şaxsijatero metavon joft, ki cun Xajjomi Nişopurī dar mijoni du izhori nazarhoi mutanoqiz giriftor omada boşad. Gurūhe Xajjomro kofir va mulhid, va gurūhe sūfī va zohid guftaand.

Ammo ba nazar merasad haqiqat dar mavridi Xajjom hamon ast, ki Ustod Alloma Ça'farī megūjad. Ū, Xajjomro mutakallime mu'taqid ba maboniji din medonad va bo işora ba alqob va anovini purazamate naziri Hakim, Xoça, Imom, Huççatu-l-haq, Şajxu-l-Imom, Aşşajxu-l-Açall, Alloma va ƣajra, ki muosironi Xajjom dar borai vaj ba kor burdaand, megūjad: «Itloqi cunin alqobe ba kase ki muballiƣi pucgarojī va mu'taqid ba lazzatparastī boşad, na bo mavozini farhangi rūzgori ū sozgor ast va na metavonad qobili tavçeh boşad.»

Dastxathoi ruboijoti Umari Xajjom dar kitobxonai Bodlejani Donişgohi Oksford, ki soli 1460 sabti nom şudaast, mahfuz meboşad[11].

Rūze, ki guzaştaast, az ū jod makun,
Fardo, ki najomadast, farjod makun.
Az n-omadavu guzaşta bunjod makun,
Xoli xuş boşu umr barbod makun.

Tarçumahoi ruboijoti Xajjom

[viroiş | edit source]

Zijoda az nuhsad sol meşavad, ki nomu osor va falsafai Umari Xajjom diqqati çahonijonro ba xud mekaşad. Metavon jak silsila aloqamandoni tarçuma va tahqiqi osori Umari Xajjomro bo muhabbat nom burd, ki onho umri xeş sarfi omuzişi zindaginoma va ruboijoti Umari Xajjom gardonidaand. Ba monandi K. Balmont, I. Txorƶevskij, L. Nekora, O. Rumer, A. Starostin, S. Lipkin, M. Vatagin,T. Spendiarova, G. Plisetskij, G. Semjonov, N. Streƶkov, V. Zajtsev, S. Bonu, K. Arseneva, D. Sedix, V. Mikrjukov, A. Revic, V. Derƶavin, M. Sinelnikov, N. Orlova, A. Kuşnev, A. Şerbakov, I. Selvinskij, L. Penkovskij va dahho digaron. Soli 2007 tarçumai sad ruboiji Umari Xajjom dar bargardoni Valerij Jarmak naşr şud. In dastparvari Donişgohi Şvejsarija (şahri Sjurix), donandai candin zabonhoi dunjo, az çumla toçikī va kormandi Kumitai bajnalmilaliji Hiloli Ahmar (Ƶeneva) baroi sançişi qalam va sajqali fikr ba tarçumai ruboijoti Umari Xajjom az zaboni toçikī ba rusī pardoxt.

Namunae az tarçuma ba zaboni rusī[12]

Peş az manu tu lajlu nahore budast,
Gardanda falak bar sari kore budast.
Zinhor, qadam ba xok ohista nihī,
K-on mardumaki caşmi nigore budast.

Do nas smenjalisь dni i noci ceredoj,
 Svetil vraщenьju i ne grezilsja pokoj.
Budь ostoroƶen i stupaj na zemlju mjagko,
Vedь eto — prax krasavits pod tvoej nogoj!

  • Tarçumai ruboijothoi Umari Xajjom bo zaboni anglisī
    Tarçumai ruboijothoi Umari Xajjom bo zaboni anglisī
  • Ruboijothoi Umari Xajjom, tarçumai Morris Bjurn bo zaboni anglisī
    Ruboijothoi Umari Xajjom, tarçumai Morris Bjurn bo zaboni anglisī
  • Tasviri rassom Edmund Çej Sulivan baroi ruboijothoi Umari Xajjom
    Tasviri rassom Edmund Çej Sulivan baroi ruboijothoi Umari Xajjom

Pajkarahoi Umari Xajjom

[viroiş | edit source]

Pajkarai Hakim Umari Xajjom 4 avgusti 2016 dar Astroxoni Rusija nasb şud[13]. Dar sahni binoi SMM dar Vena muçassamai Umari Xajjom hamroh bo 3 donişmandi buzurgi toçiku fors — Abualī ibni Sino, Aburajhon Berunī va Zakarijoi Rozī guzoşta şudaast[14]. Dar şahri Duşanbe jake az boƣho, «Boƣi farhangiju faroƣatiji Xajjom»[15] nomguzorī şudaast.

  • Muçassamai 4 donişmandi buzurgi toçiku fors dar sahni binoi SMM, Vena
    Muçassamai 4 donişmandi buzurgi toçiku fors dar sahni binoi SMM, Vena
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Buxarest
    Pajkarai Umari Xajjom dar Buxarest
  • Guzina dar korvonsaroi Moricu Xani dar Saraevo
    Guzina dar korvonsaroi Moricu Xani dar Saraevo
  • Ruboiji Umari Xajjom
    Ruboiji Umari Xajjom
  • Tasviri Umari Xajjom, Tandis dar Eron
    Tasviri Umari Xajjom, Tandis dar Eron
  • Afloknamoi Xajjom dar Nişopur
    Afloknamoi Xajjom dar Nişopur
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
    Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
    Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
    Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
    Pajkarai Umari Xajjom dar Duşanbe
  • "Dar qabristoni Umari Xajjom" - tasviri rassom Çej Hambidç
    "Dar qabristoni Umari Xajjom" - tasviri rassom Çej Hambidç
  • Oromgohi Umari Xajjom dar Nişopur - Eron
    Oromgohi Umari Xajjom dar Nişopur - Eron
  • Pajkarai Umari Xajjom
    Pajkarai Umari Xajjom
  • Oromgohi Umari Xajjom dar Nişopur - Eron
    Oromgohi Umari Xajjom dar Nişopur - Eron
  • Pajkarai Umari Xajjom dar Vena
    Pajkarai Umari Xajjom dar Vena
  • Pajkarai Umari Xajjom dar şahri donişgohhoi Madrid (isp. Ciudad Universitaria Madrid)
    Pajkarai Umari Xajjom dar şahri donişgohhoi Madrid (isp. Ciudad Universitaria Madrid)

Naqşi Xajjom

[viroiş | edit source]

Dar adabijot

[viroiş | edit source]
  • Gulia, Georgij Dmitrievic Skazanie ob Omare Xajjame. — M.: Xudoƶestvennaja literatura, 1980. — 432 s.
  • Simaşko Moris, Xadƶ Xajjama. — «Izbrannoe», Alma-Ata, «Ƶazuşы», 1983. — S. 400—423.
  • Ilьjasov Ja.  Zaklinatelь zmej; Başnja molcanija: Povesti. — Taşkent: Izd-vo lit. i iskusstva, 1986. — 496 s.
  • Amin Maaluf. «Samarkand»

Dar teatr

[viroiş | edit source]
  • Dar soli 1935 navisandai ozarbojçonī Husejn Çovid namoişnomai teatrie bo nomi «Xajjom» eçod kard.

Dar kino

[viroiş | edit source]
Filmi besadoi «A Lover's Oath» soli 1925 dar asosi ruboijothoi Umari Xajjom tahija şudaast
  • «Umari Xajjom» / «Omar Khayham» (1924) — IMA, dar naqşi Umari Xajjom - Fil Danhem;[16] [17]
  • «Umari Xajjom» / «Omar Khayyam» (1957) — IMA, dar naqşi Umari Xajjom - Kornel Uajld;
  • «Umari Xajjom» / «Ömer Hayyam» (1973) — Turkija, dar naqşi Umari Xajjom - Orcun Sonat / Orçun Sonat.
  • «Umari Xajjom» / «Omar Al-Khayyam» (2002) — IMA, dar naqşi Umari Xajjom - Çihad Saad / Jihad Saad;
  • «Xranitelь: Legenda ob Omare Xajjame» (2005) — IMA, dar naqşi Umari Xajjom — Bruno Lastra.
  • «Proritsatelь Omar Xajjam. Xronika legendы» (2012) — Rusija, silsilafilm iborat az 8 qism, dar naqşi Umari Xajjom — Roman Matjunin.

Nigared niz

[viroiş | edit source]

Ezoh

[viroiş | edit source]
  1. ↑ zbMATH Open (ingl.)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Arxiv po istoriji matematiki Maktьjutor — 1994.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Katalog Nemetskoj natsionalьnoj biblioteki (nem.)
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 Ceşskaja natsionalьnaja avtoritetnaja baza dannыx
  6. ↑ Xajjom az nigohi Alloma Ça'farī. Kimijoi saodat (17 maj 2017). 18 maj 2017 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 4 Dekabri 2017.
  7. ↑ Hol, bo tavaççuh ba in alqob, ki maşhur budaast, farz kuned, ki Xajjom şaxse buda pucgaro, majxora va şahvatron. Ojo in mecaspad, xususan bo tavaççuh ba zamone ki mezista? / Sajidjunusi Istaravşanī
  8. ↑ Nizomiji Arūziji Samarqandī, «Cahor maqola».
  9. ↑ Bajhaqī, Abulhasan Alī ibni Zajd: Tatimmatu savonil-hikma, S.66.
  10. ↑ Umari Xajjom, “alkaş” va pucgaro, jo hakime şariatmador?. Kimijoi saodat (18 maj 2015). 18 maj 2017 sançida şud.(pajvandi dastnoras)
  11. ↑ 11.0 11.1 Umari Xajjom kī bud: Şoir jo rijozidon? | Omūzgor(toç.). www.omuzgor-news.tj. 18 maj 2017 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 5 ijuni 2016.
  12. ↑ Sto rubai (novыe perevodы). Sostaviteli Abduvali Davronov, Farogat Iskandarova.— Duşanbe, 2007
  13. ↑ Muçassamai Hakim Umari Xajjom dar Ostroxoni Rusija nasb şud (tasovir). Kimijoi saodat (4 avgusti 2016). 18 maj 2017 sançida şud.(pajvandi dastnoras)
  14. ↑ Dar sahni binoi SMM dar Vena muçassamai donişmandoni buzurgi toçik guzoşta şud | Televizioni Toçikiston. tvt.tj. 18 maj 2017 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 9 Dekabri 2019.
  15. ↑ QARORI RAISI ŞAHRI DUŞANBE №195 az 21.04.2017 > Xabarho > Somonai şahrdoriji Duşanbe. dushanbe.tj. 18 maj 2017 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 22 maj 2017.
  16. ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/A_Lover%27s_Oath
  17. ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/Omar_Khayyam_(silent_film)

Pajvandho

[viroiş | edit source]
commons: Umari Xajjom dar Vikianbor
Albert Ejnştejn In maqolai xurd dar borai donişmand ast. Bo gustarişi on ba Vikipedija kūmak kuned.
Bargirifta az "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Умари_Хайём&oldid=1402053"