Bitka kod Arauzija

Bitka kod Arauzija
	; Migracija Kimbra i Tevtonaca
Vreme	6. oktobar 105. p. n. e.
Mesto	Oranž
Ishod	Germanska pobeda
Sukobljene strane
Kimbri; Tevtonci	Rimska republika
Komandanti i vođe
Bojoriks	Kvint Servilije Cepion; Gnej Malije Maksim
Jačina
	oko 120.000
Žrtve i gubici
	čitava vojska uništena

Bitka kod Arauzija odigrala se 6. oktobra 105. pre Hristovog rođenja kod Arauzija (danas Oranž) na reci Roni između rimske vojske i Kimbra sa druge strane. Rimskom vojskom komandovali su prokonzul Kvint Servilije Cepion i konzul Gnej Malije Maksim, a zbog svađe dva komandanta nisu sarađivala. Rimska vojska je u toj bici doživela jedan od najtežih poraza u rimskoj istoriji izgubivši 80.000 rimskih i 40.000 ostalih vojnika. Težak poraz bio je povod za radikalnu reformu rimske vojske, koju je proveo Gaj Marije.

Seoba i invazija Kimbra

Germansko pleme Kimbra je zbog nepoznatih razloga, a moguće zbog klimatskih promena, napustilo oko 120. — 115. godine pre Hristovog rođenja svoje teritorije na Jitlandu i južnoj Skandinaviji. Krenuli su na jug, gde su im se pridružili susedi i mogući rođaci Teutonci. Zajedno su pobedili Skordiske i Boje. Tokom 113. p. n. e. stigli su na Dunav u Norik (područje današnje Austrije), gde su obitavali Tauriski, koji su zatražili pomoć od Rima. Kimbri su najpre potpuno uništili vojsku rimskoga konzula Gneja Papirija Karbona u bici kod Noreje (blizu Ljubljane), ali nakon toga krenuli su u Narbonsku Galiju, iako su mogli da izvrše invaziju Italije. Tokom 109. p. n. e. pobedili su rimsku vojsku pod komandom Marka Junija Silana. Tokom 107. p. n. e. Tigurini su pobedili Lucija Kasija Longina, a u tom sukobu preživeo je jedino jedan viši oficir nakon predaje pola komore i ponižavajućega prolaska ostatka vojske ispod jarma. Tokom 106. p. n. e. galsko pleme Tektosaga iskoristilo je priliku, pa su se očekujući pomoć Kimbra pobunili protiv Rima.[4] Kvint Servilije Cepion je zauzeo njihov glavni grad Tolosu (Tuluz) i opljačkao ogromno Tolosko blago, koje se tu nalazilo.

Poraz Skaurove konjice

Tokom 105. p. n. e. rat protiv Kimbra poveren je konzulu Gneju Maliju Maksimu. Drugu rimsku vojsku predvodio je prokonzul Kvint Servilije Cepion. Iako je Maksim po rangu trebalo da komanduje sa obe vojske Cepion je odbio da služi pod komandom jednoga skorojevića. Gnej Malije Maksim je pored toga bio i bez značajnoga vojnoga iskustva. Maksimov legat i zamenik Marko Aurelije Skaur dobio je od Maksima zadatak da izgradi konjički logor na oko 60 kilometara severno od konzulovoga logora. Kimbri i Teutonci su najpre napali konjički logor i osvojili ga nakon relativno slaboga otpora. Skaur je zarobljen i izveden je pred poglavicu Kimbra Bojoriksa. Savetovao je Kimbre da ne prelaze Alpe i ne napadaju Italiju tvrdeći da će biti poraženi. Bojoriks je dao da se Skaur ubije.

Nakon Skaurovoga poraza Gnej Malije Maksim je tražio od Kvinta Servilija Cepiona da udruže vojske i da se zajednički suprostave neprijateljima. Cepion je odbio konzulov zahtev i prešao je Ronu i hvalio se kako će da pomaže ustrašenom konzulu. Pre bitke sa Kimbrima Cepion je svoju vojsku rasporedio između Kimbra i Malija, sa ciljem da on stekne slavu prvi započevši bitku. Cepion je toliko omalovažavao Malija Maksima da je odbijao da sa njim uopšte raspravlja o vođenju rata. Senat je slao izaslanike, koji su nastojali da nagovore Cepiona i Maksima da surađuju i zajednički obrane Republiku. Vojska je isto tako uzalud nastojala da nagovori Cepiona da se dogovori sa Malijem Maksimom.

Bitka

Kimbri su nakon toga poslali izaslanike tražeći mir i zemlju, koju bi mogli da obrađuju, ali Kvint Servilije Cepion ih je odbio, pa su Kimbri dan nakon toga krenuli u napad. Cepionov logor nije bio mnogo udaljen od logora Manlija Maksima, ali nikako nije prihvatao da se dve vojske udruže. Na kraju se ipak pridružio Manliju, ali izgleda da su se ponovo posvadili, jer su tokom bitke prema Floru bili razdvojeni. Za vreme bitke kod Arauzija uništen je najveći deo rimske vojske. Poginulo je 70.000 ili 80.000 rimskih vojnika i pored toga 40.000 savezničkih vojnika. Ipak treba biti oprezan sa brojevima, jer broj poginulih potiče od Valerija Antija, koji je znao da previše napuše brojeve. Bio je to jedan od najkatastrofalnijih poraza u rimskoj istoriji.

Posledice bitke

Zbog katastrofalnoga poraza Gaj Marije je bio izabran za konzula za 104. p. n. e.. Kimbri su krenuli prema Hispaniji, a Teutonci su se kretali po severnoj Galiji, pa je Gaj Marije imao dovoljno vremena da pripremi vojsku. Gaj Marije je sproveo nužnu reorganizaciju rimske vojske, pa je nakon nekoga vremenara raspolagao sa organizovanom, dobro obučenom vojskom profesionalnih vojnika. Gaj Marije je tokom 102. p. n. e. pobedio Teutonce kod Akve Sekstije, a Kimbre je 101. p. n. e. zajedno sa Kvintom Lutacijem Katulom pobedio u odlučnoj bici kod Vercela.

Literatura

Gilman, Arthur; The Story of Rome From the Earliest Times to the End of the Republic
Livy; Book LXVII Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. oktobar 2018)
Granius Licinianus; pages 11-12
Mommsen, Theodor; The History of Rome, Book IV
McCullough, Colleen; The First Man in Rome (historical fiction)