Jermak Timofejevič

Jermak Timofejevič
Jermak Timofejevič, slika nepoznatog autora.
Datum rođenja	1532/1542.
Mesto rođenja	Velika moskovska kneževina, Velika moskovska kneževina
Datum smrti	6. avgust 1585.(1585-08-06) (52/53 god.)
Mesto smrti	Kašljik, Sibirski kanat

Jermak Timofejevič (rus. Ермак Тимофеевич; rođen 1532. ili 1542, umro 5. ili 6. avgusta 1585) ruski istraživač Sibira i vođa kozaka. Njegova istraživanja Sibira označila su početak širenja Rusije prema tome području i početak njegovog osvajanja od strane Rusije. Omogućio je Ivanu Groznom da proširi granice Rusije sa Urala na reku Irtiš.

U području Perma

Jermak je u početku bio kozački ataman u okolini Volge. Progonjen zbog nekih pljački od carskih vojnika napustio je to područje i krenuo je severno kod grada Perma. Sa nešto više od 500 kozaka došao je u Perm. Okolinom Perma vladala je trgovačka porodica Stroganov, koja je 1558. dobila prava da kolonizuje veliko područje duž reke Kame, a 1574. zemlje preko Urala duž reka Ture i Tobola. Dobili su i dozvole da grade tvrđave duž reka Ob i Irtiš. Oko 1577. Stroganovi su unajmili kozačkog vođu Jermaka da zaštiti njihove zemlje od napada sibirskog kana Kučuma. Sibirski kan Kučum je napadao posede Stroganova oko grada Perma. Stroganovi su smatrali da im Jermak sa kozacima može pomoći. Jermak je sa svojim kozacima učestvovao i u borbama za Smoljensk.

Osvajanje Sibira

Jermakovo osvajanje Sibira, naslikao Vasilij Surikov

Sibirski kanat u 15-16. veku

Jermak je Stroganovima predložio da krene u pohod na Sibir. Jermak je 1581. započeo svoje putovanje u dubine Sibira. Krenuo je sa 1636 ljudi sledeći reke Tagil i Turu. Nakon nekoliko pobeda nad kanovom armijom Jermakovi ljudi su pobedili u trodnevnoj bici kod Čuvaškog rta koja se odigrala 23. oktobra 1582. na obalama Irtiša. Ostaci kanove vojske su se povukli u stepe. Jermak je 26. oktobra 1582. zauzeo i prestonicu sibirskog kanata Kašljik, koja se nalazila na 17 kilometara od grada Tobolska. Mnogobrojna plemena, koja su dotad plaćala danak kanatu plaćala su Jermaku. Napadi Tatara nisu prestajali, pa je Jermak tražio pomoć, da mu se pošalje još jedan ataman sa kozacima. Stroganovi su bili neodlučni da sami nastave poduhvat, pa su tražili pomoć cara. Car Ivan Grozni je odobrio da se Jermaku pošalje pomoć, pa je Jermak uz pomoć pristiglih kozaka odbio tatarske napade tokom 1583. Tada je organizovao novu ekspediciju duž reke Irtiš i potčinio je nova plemena. Jednako tako su napredovali i duž reke Ob. Krajem godine osvojili su 400 kilometara područja na severu.

Smrt Jermaka

Kan je imao još dovoljno snaga pa je iznenada usred noći 6. avgusta 1585. napao Jermaka, koji je logorovao sa oko 50 kozaka i pobio mu većinu ljudi. Jermak je bio ranjen i pokušao je da prepliva reku Vagaj (pritoku Irtiša), ali udavio se pod težinom vlastitog oklopa. Jermakovi kozaci su se pod komandom Mešerjaka povukli u Kašljik. Jermakova istraživanja opisana su u Sibirskim letopisima.

Literatura

• Jelačić, Aleksej (1929). Istorija Rusije. Beograd: Srpska književna zadruga. 
• Miljukov, Pavel (1939). Istorija Rusije. Beograd: Narodna kultura.