Jump to content

Sarthe

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Château de Boisclaireau, rezidenca e familjes Gueroust, Counts of Boisclaireau, në Sartë.

Sarthe ( shqiptimi frëngjisht[saʁt]  ( dëgjoni); Shqip: Sarta) është një departament i rajonit francez të Pays de la Loire, dhe provincës së Maine. Ai është emërtuar sipas lumit Sarthe, i cili rrjedh nga lindja e Le Mans në veri të Angers . Kishte një popullsi prej 566,412 banorësh në 2019. [1]

Në fund të shekullit të 18-të, përpara se të ishte zyrtarisht Sarta, fisnikëria ndërtoi pallatet e tyre dhe kështjellat në këtë territor, si një arratisje nga Parisi.

Departamenti u krijua gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790, në përputhje me ligjin e 22 dhjetorit 1789, duke filluar nga një pjesë e provincës së Maine . Ky i fundit u nda në dy departamente, Sarta në lindje dhe Majena në perëndim. [2]

Në kohën romake, kjo provincë përmbante qytetin e Mans, dhe shumë nga rrënojat e tij janë ende në këmbë. Banja termale romake tërheq shumë turistë, siç bën edhe Teatri i Aubigné-Racan, të dyja të vendosura në periferi të Anjou, Maine dhe Touraine .

Marin Mersenne, ndoshta figura më e rëndësishme shkencore në fillim të shekullit të 17-të, lindi në afërsi të Sartës.

Departamenti i Sartës është në skajin verior të rajonit administrativ të Pays de la Loire . Është në jug të Normandisë dhe në skajin jugor të Masivit Armorican . Kufizohet nga departamentet : Orne, Eure-et-Loir, Loir-et-Cher, Indre-et-Loire, Maine-et-Loire dhe Mayenne .

Ardhja e hekurudhave në 1854 nxiti tregtinë për ekonominë vendore. Një lidhje TGV u ndërtua në vitin 1989, duke lidhur komunitetin me transportin me shpejtësi të lartë. Për sa i përket lidhjeve rrugore, autooute A11, e cila u ndërtua në Le Mans nga lindja në 1978, rrit pozicionin strategjik të Sartës si portë për në perëndim francez.

Komuna më e populluar është Le Mans, prefektura. Përafërsisht 370,000 njerëz, që përbëjnë 65% të popullsisë së departamentit, jetojnë në zonën urbane Le Mans. Pjesa tjetër e departamentit ruan karakterin rural, me bujqësinë si pjesën kryesore të ekonomisë. Që nga viti 2019, ka 4 komuna me më shumë se 10,000 banorë: [1]

Komuna Emri në shqip Popullsia (2019)
Le Mans Mansi 143,847
La Flèche Flesha 14,858
Sable-sur-Sarthe Rërësi 12,125
Allonnes Alona 11,167

Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1801:

Popullsia në vite
VitiPop.±%
1801388,143—    
1806410,38+5.7%
1821428,432+4.4%
1831457,372+6.8%
1841470,535+2.9%
1851473,071+0.5%
1861466,155−1.5%
1872446,603−4.2%
1881438,917−1.7%
1891429,737−2.1%
1901422,699−1.6%
1911419,37−0.8%
1921389,235−7.2%
1931384,619−1.2%
1936388,519+1.0%
1946412,214+6.1%
1954420,393+2.0%
1962443,019+5.4%
1968461,839+4.2%
1975490,385+6.2%
1982504,768+2.9%
1990513,654+1.8%
1999529,851+3.2%
2006553,484+4.5%
2011565,718+2.2%
2016567,561+0.3%
  1. ^ a b Populations légales 2019: 72 Sarthe, INSEE
  2. ^ "The Sarthe region". Arkivuar nga origjinali më 14 korrik 2016. Marrë më 31 maj 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Weekly auto agenda: Le Mans". The Independent. 11 qershor 2010. Marrë më 22 prill 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)