Dhentaria
Dhentaria ose rritja e deleve është rritja, mbarështimi dhe shumimi i deleve shtëpiake. Dhentaria është një degë e blegtorisë. Delet rriten kryesisht për mishin e tyre (qengji, delja dhe dashi), qumështin dhe fibrat (leshin). Ato gjithashtu japin lëkurë delesh dhe pergamenë. Dhentaria si prodhimtari primare dhe burim i ushqimit për njeriun ka rol të rëndësishëm, si në vendet e zhvilluara ashtu edhe në ato në zhvillim. Delja është lloj mjaft i dobishëm i kafshëve shtëpiake, sepse prej sajë merren prodhimet e çmueshme për ushqim të njeriut dhe veshmbathjen e tij. Mishi dhe qumështi janë produkte mjaft me rëndësi dhe me përmbajtje të lartë të lëndëve ushqyese për njeriun. Gjithashtu leshi, lëkura dhe gëzofë shfrytëzohen për veshmbathjen e njeriut. Leshi që prodhohet nga delet është prodhim kryesor i cili përdoret si lëndë e parë në industrinë e tekstilit.
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dhentë mund të rriten në një varg zonash klimatike, përfshirë edhe zonat e thata. Fermerët ndërtojnë gardhe, strehimore, kaseta qethjeje dhe mjedise të tjera në pronën e tyre, siç janë ujërat, ushqimet, transporti dhe kontrolli i dëmtuesve. Shumica e fermave menaxhohen në mënyrë të tillë që delet të kullosin kullotat, ndonjëherë nën kontrollin e një bariu ose një qeni delesh .
Burimet kryesore të të ardhurave për një fermë vijnë nga shitja e qengjave dhe qethja e deleve për leshin e tyre. Fermerët mund të zgjedhin për mbarështim njërën ose disa nga racat e ndryshme të përshtatshme për rajonin e tyre dhe kushtet e tregut. Kur fermeri sheh që një dele (femër e rritur) po tregon shenja të caktuara karakteristike, ata mund të organizojnë në qiftëzim me meshkuj. Qengjat e porsalindur janë të mbarështruar në mënyrë tipike. [1]
Sipas bazës së të dhënave FAOSTAT të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi, pesë vendet e para sipas numrit të krerëve të deleve (mesatarisht nga viti 1993 deri në vitin 2013) ishin: Kina kontinentale (146.5 milion koka), Australia (101.1 milion), India (62.1 milion), Irani (51.7 milion), dhe ish- Sudani (46.2 milion). [2] Përafërsisht 540 milion dele theren çdo vit për mish në të gjithë botën. [3] [4]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ A Beginner's Guide to Raising Sheep Sheep: A Beginner's Guide to Raising Sheep.
- ^ FAOSTAT Arkivuar 3 shtator 2016 tek Wayback Machine database.
- ^ "FAOSTAT". www.fao.org (në anglisht). Marrë më 2019-10-25.
- ^ Sheep, Lamb & Mutton: Background Arkivuar 24 mars 2016 tek Wayback Machine, United States Department of Agriculture, Economic Research Service (last updated May 26, 2012).
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Carlson, Alvar Ward. "New Mexico's Sheep Industry: 1850–1900, Its Role in the History of the Territory." New Mexico Historical Review 44.1 (1969).
- Dick, Everett. Vanguards of the Frontier: A Social History of the Northern Plains and Rocky Mountains from the Fur Traders to the Sod Busters (1941) pp 497–508; 1880s–1920s
- Fraser, Allan H. H. "Economic aspects of the Scottish sheep industry." Transactions of the Royal Highland and Agricultural Society of Scotland 51 (1939): 39–57.
- Hawkesworth, Alfred. "Australasian sheep & wool.": a practical and theoretical treatise ( W. Brooks & co., ltd., 1900).
- Jones, Keithly G. "Trends in the US sheep industry" (USDA Economic Research Service, 2004).
- Minto, John. "Sheep Husbandry in Oregon. The Pioneer Era of Domestic Sheep Husbandry." The Quarterly of the Oregon Historical Society (1902): 219–247. in JSTOR
- Perkins, John. "Up the Trail From Dixie: Animosity Toward Sheep in the Culture of the US West." Australasian Journal of American Studies (1992): 1–18. in JSTOR
- Witherell, William H. "A comparison of the determinants of wool production in the six leading producing countries: 1949–1965." American Journal of Agricultural Economics 51.1 (1969): 138–158.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]