1666.
(Preusmjereno sa stranice 1666)
- Ovo je članak o godini 1666.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1630-e 1640-e 1650-e – 1660-e – 1670-e 1680-e 1690-e |
| Godine: | 1663 1664 1665 – 1666 – 1667 1668 1669 |
| Gregorijanski | 1666.. (MDCLXVI) |
| Ab urbe condita | 2419. |
| Islamski | 1076–1077. |
| Iranski | 1044–1045. |
| Hebrejski | 5426–5427. |
| Bizantski | 7174–7175. |
| Koptski | 1382–1383. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1721–1722. |
| • Shaka Samvat | 1588–1589. |
| • Kali Yuga | 4767–4768. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4302–4303. |
| • 60 godina | Yang Vatra Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11666. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1666 (MDCLXVI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 1. 2. - Kralj Čarls II se vratio u London, nakon što je Velika londonska kuga uminula.
- 1. 3. - Jelena Zrinska se udala za nominalnog erdeljskog kneza Franju I. Rákóczija, koji se time priključuje uroti plemstva.
- 5. 4. - Palatin Ferenc Wesselényi i hrvatski ban Petar Zrinski sklopili savez sa plemstvom u Turčianskim Teplicama.
- april - Uskoci izginuli na Cetini, zarobljen Stojan Janković koji će provesti 14 meseci u carigradskoj tamnici. Turci zatim upadaju u Ravne kotare, ali Vuk Močivuna ih odbija i goni do Zvečeva, gde je u zasedi poginuo sa 300 drugova[1].
- maj, početkom - Buljubaša Bajo Pivljanin opljačkao trgovački brod pod Koločepom, nekoliko dana kasnije oplenio i jedan trgovački karavan iz Dubrovnika[2].
- 4. 6. - Praizvedba Molièrovog "Mizantropa" u Parizu.
- 11 - 14. 6. - Drugi anglo-holandski rat: pomorska Četvorodnevna bitka je holandska pobeda.
- 2. 7. - Hibridno pomračenje Sunca, u sh. krajevima prekriveno od 83% diska (Međimurje) do 97% (Vranje)[3].
- 13. 7. - Poljski magnat Jerzy Sebastian Lubomirski porazio trupe kralja Jana II Kazimira kod Montvija (Mątwy) čime je osujetio njegove reformske planove.
- jul - Limo Barjaktar opljačkao trgovački karavan u Hercegovini, krajem leta još jedan[4].
- 4. 8. (25. 7. po j.k.) - Bitka na dan svetog Jakova je engleska pomorska pobeda nad Holanđanima.
- 19 - 20. 8. - Holmesova lomača: Englezi uništili 140 holandskih trgovačkih brodova.
- 12 - 15. 9. (2 - 5. 9. po j.k.) - Veliki londonski požar, uništen veći deo grada.
- 16. 9. - Samozvani jevrejski mesija Šabtaj Cvi prešao u islam nakon sultanovog ultimatuma; neki sledbenici čine isto čime nastaje zajednica dönme.
- oktobar? - Opsada Kandije: veliki vezir Ahmed-paša Ćuprilić stigao na Krit.
- 1. 11. - Sulejman I (ili Safi II) je novi safavidski šah Persije (do 1694).
- 28. 11. - Bitkom kod Rullion Greena ugušen kratki Pentlandski ustanak u Škotskoj.
- 12. 12. - Car Leopold I. se venčao svojom nećakom i sestrom od strica, španskom princezom Margaritom Teresom (pre 10 godina plava devojčica sa slike "Las Meninas").
- 12. 12. - Svrgnut patrijarh moskovski Nikon, ali su potvrđene njegove reforme u crkvi.
- 22. 12. - Prvi sastanak Francuske akademije nauka (osnovana na Colbertovu inicijativu); ove godine je osnovana i umetnička Francuska akademija u Rimu.
- Podgeneral Herberstein ugušio pobunu Stefana Osmokruhovića u Slavoniji posle osmodnevne bitke, pogubljena šestorica kolovođa, sravnjena pobunjenička sela[5].
- Ivan Lučić tiskao De regno Dalmatiae et Croatiae u Amsterdamu.
- Newtonova "čudesna godina" (Annus Mirabilis): diferencijalni račun, gravitacija, spektar svetlosti.
- Leibnizova De Arte Combinatoria.
- Vermeerova "Umetnost slikanja".
- Nakon što je Petro Dorošenko, hetman Desnoobalne Ukrajine, priznao sultana za sizerena, počinje Poljsko-kozačko-tatarski rat (1666-71).
- Juraj Pohronec-Slepčiansky (Szelepcsényi György) novi ugarski primas.
- Mulai al-Rashid ulazi u Fes i ustanovljava marokansku dinastiju Alauita koja je i danas na vlasti.
- 14. 5. - Viktor Amadeus II, vojvoda Savoje, kralj Sicilije pa Sardinije († 1732)
- 6. 9. - Ivan V., ruski car († 1696)
- 22. 12. - Guru Gobind Singh, guru sika († 1708)
- 20. 1. - Ana Austrijska, kraljica majka Francuske (* 1601)
- 22. 1. - Šah Džahan, bivši mogulski vladar (* 1592)
- lipanj - Vladislav Menčetić, pjesnik (* 1617)
- 26. 8. - Frans Hals, slikar (* ca. 1582)
- 1. 9. - Juraj Ratkaj, povjesničar (* 1612)
- 23. 9. - François Mansart, arhitekta (* 1598)
- 26. 10. - Abas II, šah Persije (* 1632)
- 22. 12. - Guercino, slikar (* 1591)
- ? - Song Yingxing, enciklopedista (* 1587)
- Literatura
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
