Göteborg [jœtɛˈbɔrj], drugi po veličini grad i najveća luka u Švedskoj. Smješten je na jugozapadu zemlje[2] i broji 549.839 stanovnika.[1] Göteborg je i administrativni centar grofovije Västra Götaland[2] koja ima 1,580.297 stanovnika.[1][2]

Göteborg
Kolaž atrakcija grada
Kolaž atrakcija grada
Kolaž atrakcija grada
Koordinate: 57°42′N 11°58′E / 57.700°N 11.967°E / 57.700; 11.967
Država  Švedska
Pokrajina Västergötland i Bohuslän
Grofovija Västra Götaland
Općina Göteborg
Härryda
Partille
Mölndal
Površina
 - Urbano područje 203.67 km²[1]
 - Područje utjecaja 450.71 km²[1]
Stanovništvo (2010)
 - Urbano područje 549.839[1]
 - Urbana gustoća 2699.7[1]
Vremenska zona UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj 40xxx - 41xxx - 421xx - 427xx
Pozivni broj (+46) 31
Službene stranice
www.göteborg
Karta
Göteborg na mapi Švedske
Göteborg
Göteborg

Geografija

uredi

Grad leži duž obala rijeke Göta älv, oko 8 km iznad njena ušća u tjesnac Kattegat, dio Sjevernog mora.[2] Göteborg je najveći grad na švedskoj jugozapadnoj obali, a udaljen je oko 390 km jugozapadno od Stockholma.[2]

Historija

uredi

Grad je osnovao kralj Karl IX 1603. na mjestu ranijeg srednjovijekovnog naselja. Njegov odlični strateški položaj na ušću rijeke Göta älv, koji je u to vrijeme bio jedini direktni švedski izlaz na Atlantski ocean, omogućio mu je brzi razvoj.[2] Göteborg je razoren za Kalmarskog rata s Danskom, vođenom od 1611. do 1613. godine, ali ga je već 1619. obnovio kralj Gustav II Adolf. On mu je dvije godine kasnije dodjelio povelju kraljevskog grada.[2] U to vrijeme dobar dio njegovih stanovnika bili su Holanđani koji su u skladu sa svojim običajima gradili kanale i malo pomalo izmjestili centar grada.[2]

 
Centar grada Götaplatsen

Göteborg je počeo značajnije napredovati od početka 18. vijeka, paralelno sa razvojem Švedske Istočnoindijske kompanije. Veliki skok doživio je za Napoleonskih ratova i Napoleonove blokade kontinentalnih luka, kad je postao najveća evropska tržnica za britansku robu.[2] Drugo razdoblje prosperiteta grada započelo je od 1832. kad je otvoren kanal Göta, po kom su mogli ploviti i prekooceanski brodovi.

Znamenitosti i obrazovanje

uredi

Podsjetnici na njegovu vojnu prošlost su utvrde Lejonet (Lav) i Kronan (Kruna) te jarak koji još okružuje historijski centar grada. Pored tog, tu su i katedrala iz 1633. godine, obnovljena i restaurirana od 1815. do 1825. i ponovno od 1956. do 1957. godine, te crkva Kristine podignuta 1648. i obnovljena 1780. godine.[2] Göteborg ima i brojne muzeje, najveći su prirodoslovni, kulture i pomorstva. On je grad velikih parkova, kao što su Slottsskogen, Botanički vrt, Trädgårdsföreningen i Liseberg, ujedno zabavni park.[2] Göteborg ima stadion Ullevi, jedan od najvećih u Skandinaviji. Grad je sjedište državnog univerziteta od 1891. i Tehničkog univerziteta Chalmers, osnovanog 1829. godine.[2]

Privreda

uredi

Današnji grad je snažni industrijski centar, najveće i najpoznatije kompanije su Volvo (automobili), Ericsson (IT, telefonija) i SKF (kuglični ležaji). Iz Geteborške luke se izvoze automobili (Volvo), kuglični ležajevi i papir. Nekad slavno brodogradilište na otoku Hisingen na sjeveru grada, od kraja 1970-ih više ne radi.[2] Göteborg je odlično povezan sa ostalim krajevima Švedske kanalom Göta i željezničkim prugama, a pored grada nalazi se Međunarodni aerodrom Landvetter.[2]

Gradovi prijatelji

uredi

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Sweden: Västra Götaland” (engleski). City population. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Gothenburg (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 17. 4. 2015. 

Vanjske veze

uredi