Ir al contenido

Qanchi puruwinsiya

Wikipediamanta
(Qanchi pruwinsya-manta pusampusqa)
Qanchi puruwinsiya
Qanchi jisk'a suyu
Provincia de Canchis
Raqch'ipi Qun Tiksi Wiraqucha yupaychana wasip

puchunkuna (Qanchi puruwinsiya)

Qanchi puruwinsiya Wallqanqa
wallqanqa, Qusqu
wallqanqa, Qusqu
Unancha
unancha, Qusqu
unancha, Qusqu
.
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna
Uma llaqta Sikuwani
Suyu Qusqu suyu
Thisritukuna 8
Simikuna qhichwa simi, kastilla simi
Runakuna 96 937 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy - runa / km² (2005)
Hallka k'iti kanchar 3 999,27 km²
Hanaq kay - m
Kamasqa wata 14 ñiqin kantaray killapi 1833 watapi
Kuraka Jorge Quispe Ccallo
(2019-2022)
Karu rimay yupay
Pacha suyu UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan [www.]
Kastilla simipi llika tiyanan [www.]
Qusqu suyup wamaninkuna

Qanchi puruwinsiya (aymara simipi: Qanchi jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Canchis) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk puruwinsiyam. Uma llaqtanqa Sikuwani llaqtam.

Ñawpa pacha chay k'itipiqa Qanchi runakunap mama llaqtansi karqan. Chay Qanchi runakunaqa K'ana runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan.

Kamasqa 14 ñiqin kantaray killapi 1833 watapi.

Allpa saywachi

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pulitika Rakiy

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pusaq distritunmi kan.

Thisritu Runakuna (2007) [1] Uma llaqta Kuraka
Ch'iqakupi 4.883 Ch'iqakupi Jesús Quispe Hancco
Marankani 11.074 Marankani Zenobio Zuñiga Nina
Pitumarka 7.068 Pitumarka Manuel Jesús Zvietcovich Alvarez
Qumpapata 5.162 Qumpapata Florentino Pumalla Laura
San Pawlu 4.979 San Pawlu Paulino Ccala Suyo
San Pidru 2.974 San Pidru Isaac Quispe Morocco
Sikuwani 55.269 Sikuwani Mario Velasquez Roque
Tinta 5.528 Tinta Angel Gabino Manya Zavaleta

Pruiwnsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku.

Pruwinsapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.

Thisritu Kastilla simita rimaqkuna /1 % Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Ch'iqakupi 675 15.4 3,718 84.6
Marankani 1,756 17.7 8,182 82.2
Pitumarka 273 4.4 5,913 95.6
Qumpapata 1,095 23.5 3,570 76.5
San Pawlu 797 17.8 3,670 82.0
San Pidru 690 24.9 2,082 75.0
Sikuwani 28,340 57.0 21,266 42.8
Tinta 1,139 22.6 3,887 77.2
Llapan 34,765 39.9 52,288 60.0

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu: [2]


  • Maki kapchiy: Ch'iqakupi, Pitumarka, Qumpapata, Tinta llaqtakunapi
Siwinaqucha, Chiqakupi distritu
  • Qullana Mariyap llump'aq kunsipsyunnin (Inmaculada Concepción)
  • Machu Pitumarka

Pruwinsyapi paqarisqa

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Tinta llaqtapiqa 19 ñiqin pawqar waray killapi 1738 watapi Tupaq Amaru iskay ñiqin paqarisqa karqa.

Kaypipas qhaway

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Willay pukyukuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
  1. www.inei.gob.pe
  2. www.inei.gob.pe/

Hawa t'inkikuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Wallqanqa (Qusqu) Qusqu suyu Unancha (Qusqu)
Uma llaqta: Qusqu
Puruwinsiyakuna: AntaAqumayuK'anasKhallkaKiskachayKillapampaParuruPawqartampuQanchiQispiqanchiQusquUrupampa
Amachasqa sallqa suyukuna: Machiqinqa ayllu llaqta risirwaMachu Pikchu willkachasqa ñawpa suyuManu mamallaqta parkiMegantoni mamallaqta willkachasqaUtishi mamallaqta parki
Urqukuna: AkichwaAlqamarinayuqAmruqaAnqasquchaApu QañakwayApuy PadreyocAwsanqatiAwsanqati (Sayapata)AyakachiBonantaChakiriyuqChawpimayuChikunChimpullaChinchinaChuqisapraChukitakarpuChumpiCh'uñunaGrau‎HalanikunaHalanqumaHapu PuntaHatun AllpapataHatun UmaHatunkampaHatunñanu PuntaIskina IskupitaniKampallaKimsachataKisuq'ipinaKiswarKunkaKuntur IkiñaKunturqutaKunturwachanaMarkuniMilluMuskayaMuyuqNinaparaquPachantaPadreyocPalkayPantaPantipataPitusiray‎Puka PukaPuka PuntaPumanutaPumasilluPumawank'aQ'umirquchaQallanqatiQhapaqsayaQillqa (Qusqu)Qiluqanuqa‎ • Qullpa AnantaQullqiQullqip'unquQuriwayrachinaQuyllurpuñunaQuysupakanaSaksarayuqSallqantaySallqantay (Qispiqanchi)San BraulioSanta KatalinaSasawiniSawasiraySinaqaraSuqchupampa SurayTakusiriTukarwayUqhupampaWalawantayWamantayWaqay WillkaWasaquchaWayanayWaykintaniWayna PikchuWayruru PunkuWila JaqhiWillka WiqiWisk'achaniYanaqaqaYana UrquYayamari - Wallakuna: Willkanuta wallaWillkapampa wallaRaya wallaUrupampa walla
Quchakuna: Amayani quchaAqupiya quchaAsnaquchaLankilayuLukri quchaPampamarka quchaPichqaquchaPiuray quchaPumaqanchi quchaQ'illuquchaSinkrinaquchaSiwinaquchaUrqus quchaWakarpayWaypu quchaYanaqucha
Mayukuna: Apurimaq mayuInampari mayuPinchimurumayuWillkamayu
Runa llaqtakuna: AmarakaeriAshaninkaK'anaMachiqinqaPiruQhichwaQhichwaQ'irusYurakari
Qusqu suyupi rimaykuna: ashaninkaarawakaharakmbetkastillamachiqinqaqhichwa
Mawk'a llaqtakuna: ChinchiruChuqik'irawHuch'uy QusquMachu PikchuMurayMuyuqmarkaQ'inquQurikanchaRaqch'iRusaspataSaksaywamanTampumach'ayTarawasiTipunWamanmarkaWayna PikchuWillkapampaÑusta Hisp'ana
Wallqanqa (Piruw) Suyukuna (Piruw) Unancha (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku