Zygmunt Szantroch

Zygmunt Szantroch

Zygmunt Schantroch

kapitan rezerwy lekarz
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1894 Sambor
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Późniejsza praca	profesor
Odznaczenia

Zygmunt Szantroch, także jako Schantroch (ur. 29 kwietnia 1894 w Samborze, zm. w maju 1940 w Charkowie) – polski działacz niepodległościowy, lekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kapitan lekarz rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Rudolfa, profesora gimnazjum, i Walentyny z Nowakowskich. Był bratem Tadeusza (1888–1942), poety, i Jadwigi, zamężnej z Bolesławem Skwarczyńskim.

W 1912 ukończył gimnazjum w Tarnowie. W latach 1912–1914 studiował medycynę na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości od 1918 służył w Szpitalu Załogi w Krakowie, w szpitalach wojskowych w Tarnowie, Przemyślu, I batalionie zapasowym 37 pułku piechoty. Po przeniesieniu do rezerwy był przydzielony do Szpitala Okręgowego nr 5.

W latach 1920–1924 dokończył studia medyczne na UJ. Naukę kontynuował na studiach uzupełniających na uniwersytecie w Turynie. W 1928 otrzymał stopień doktora wszechnauk lekarskich, w 1930 docenta anatomii opisowej, od 1936 profesor nadzwyczajny. Od 1924 zatrudniony jako pracownik naukowy w Katedrze Anatomii Opisowej UJ, w tym od 1936 jako kierownik Katedry. Członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. W pracy naukowej zajmował się anatomią układu nerwowego, splanchnologią, histologią tkanki nerwowej i hodowlą tkanek.

Po wybuchu II wojny światowej w okresie kampanii wrześniowej był dowódcą III sztabu w Dowództwie Grupy obrony Lwowa. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 3706.

Symboliczne upamiętnienie Zygmunta Szantrocha zostało ustanowione na grobowcu rodziny Szantrochów na Starym Cmentarzu w Tarnowie (kwatera XX, nr 8).

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Wybrane publikacje naukowe

• Histogeneza zwojów nerwowych serca (1929)
• Uber ein vesikales Nervengesteecht bei Huhnerembryonen (1929)
• Darmbuchtspalte (1930)
• Współczesne poglądy na budowę i czynności układu współczulnego (1931)
• Untersuchengen über den Fettgehalt embryonales Gewebe (1932)
• Gefässympathicus bei Cottus Scorpius (1937)

Ordery i odznaczenia

• Medal Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część VI: Nauki medyczne zeszyt 2: M-Z (pod redakcją Andrzeja Śródki), Ossolineum, Wrocław 1991
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.