Przejdź do zawartości

Zając polarny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zając polarny
Lepus arcticus[1]
Ross, 1819[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

zajęczaki

Rodzina

zającowate

Rodzaj

zając

Gatunek

zając polarny

Synonimy
Podgatunki
  • L. a. arcticus Ross, 1819
  • L. a. andersoni Nelson, 1934[9]
  • L. a. bangsii Rhoads, 1896[10]
  • L. a. banksicola Manning & Macpherson, 1958[11]
  • L. a. groenlandicus Rhoads, 1896
  • L. a. hubbardi Handley, 1952[12]
  • L. a. labradorius G.S. Miller, 1899
  • L. a. monstrabilis Nelson, 1934[9]
  • L. a. porsildi Nelson, 1934[13]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[14]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Zając polarny[15][16] (Lepus arcticus) – gatunek ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae), występującego w strefie tundry i tajgi. Wraz ze zmianą pory roku, przystosowuje się do środowiska. Przy pierwszych śniegach zmienia futro na białe. Jego środowiskiem naturalnym są polarne i górzyste siedliska. Kiedyś uznawano go za podgatunek bielaka, ale obecnie uważa się go za osobny gatunek.

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Zając polarny występuje w północnej Ameryce Północnej zamieszkując w zależności od podgatunku[17]:

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1819 roku brytyjski odkrywca i botanik John Ross nadając mu nazwę Lepus arcticus[2]. Holotyp pochodził z obszaru na południowy wschód od Cape Bowen, 73°37′N, w Possession Bay, na Wyspie Bylota, w Kanadzie[18].

Wcześniej trzy gatunki arktyczne (L. timidus, L. arcticus i L. othus) były zaliczane na podstawie cech morfologicznych do L. timidus[17]. Potwierdza to również analiza genetyczna mtDNA, chociaż dowody oparte wyłącznie na mtDNA należy traktować ostrożnie[17]. Istnieje również pogląd, że istnieją dwa gatunki: L. timidus w Starym Świecie i L. arcticus w Grenlandii, w północnej Kanadzie, na Alasce i półwyspie Czukczi w Rosji[17]. Jeszcze inni taksonomowie uważają L. arcticus za konspecyficzny z L. timidus i różniące się od L. othus[17]. Dopóki nie będą dostępne rozstrzygające dowody, te trzy taksony są uważane za odrębne gatunki z L. timidus w Starym Świecie, L. othus na Alasce i L. arcticus w północnej Kanadzie i Grenlandii[17]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dziewięć podgatunków[17].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Lepus: łac. lepus leporis „królik, zając”[19].
  • arcticus: łac. arcticus „północny, arktyczny”, od gr. αρκτικος arktikos „północny”, od αρκτος arktos „północny”[20].
  • andersoni: Rudolph Martin Anderson (1876–1961), kanadyjski zoolog[9].
  • bangsii: Outram Bangs (1863–1932), amerykański zoolog, kolekcjoner[21][4].
  • banksicola: Wyspa Banksa, Nunavut; -cola „mieszkaniec”, od colere „mieszkać”[22].
  • groenlandicus: Grenlandia (duń. Grønland)[20].
  • hubbardi: płk. Charles Joseph Hubbard (1902–1950), oficer US Army, amerykański urzędnik, szef Polar Operations Project w ramienia Narodowej Służby Pogodowej[12].
  • labradorius: Labrador, Canada[20].
  • monstrabilis: łac. monstrabilis „godny uwagi”, od monstro „pokazywać”[23].
  • porsildi: Morton Pedersen Porsild (1872–1956), duński botanik[13].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 560–660 mm, długość ogona 45–100 mm, długość ucha 80–90 mm, długość tylnej stopy 146–164 mm; masa ciała 2,5–6,8 kg[24].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Środowisko

[edytuj | edytuj kod]

Zając polarny występuje w tundrowych regionach Grenlandii i części Kanady położonymi najdalej na północ, jak również na Alasce. Na dalekiej północy zające są białe przez cały rok. W innych częściach, latem mają mroźny niebiesko-szary kolor, ale ogon pozostaje biały.

Pożywienie

[edytuj | edytuj kod]

Zając polarny żywi się głównie zdrewniałymi roślinami. Je także pąki, jagody, liście i trawę[25]. Ma doskonały węch dzięki któremu może kopać w poszukiwaniu gałązek wierzbowych poniżej śniegu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Lepus arcticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Ross 1819 ↓, s. 151.
  3. Ross 1819 ↓, s. 170.
  4. a b Rhoads 1896 ↓, s. 237.
  5. G.S. Miller. A new polar hare from Labrador. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 13, s. 39, 1900. (ang.). 
  6. E.A. Preble. A biological investigation of the Hudson Bay region. „North American Fauna”. 22, s. 59, 1902. (ang.). 
  7. A. Pedersen. Fortgesetzte beitrage zur kenntnis der säugetier- und vogelfauna der ostküste Grönlands. Ergebnisse einer zweijährigen zoologischen untersuchungsreise in Ostgrönland. „Meddelelser om Grönland”. 77, s. 363, 1930. (niem.). 
  8. Nelson 1934 ↓, s. 84.
  9. a b c Nelson 1934 ↓, s. 85.
  10. Rhoads 1896 ↓, s. 236.
  11. T.H. Manning & A.H. Macpherson. The mammals of Banks Island. „Arctic Institute of North America, Technical Paper”. 2, s. 8, 1958. (ang.). 
  12. a b C.O. Handley. A new hare (Lepus arcticus) from northern Canada. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 65, s. 199, 1952. (ang.). 
  13. a b Nelson 1934 ↓, s. 83.
  14. A.T. Smith & C.H. Johnston, Lepus arcticus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-27] (ang.).
  15. W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 57. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 425, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  17. a b c d e f g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 290. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  18. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lepus (Lepus) arcticus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-27].
  19. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 373, 1904. (ang.). 
  20. a b c The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  21. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 27. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  22. Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 55, OCLC 637083062 (ang.).
  23. K.F. Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 1957, s. 314. (łac. • pol.).
  24. S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 144. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  25. T.L. Best & T.H. Henry, Lepus arcticus, „Mammalian Species”, 457, 1994, s. 1–9, DOI10.2307/3504088, ISSN 0076-3519, OCLC 46381503, JSTOR3504088.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]