Przejdź do zawartości

Wawrzyniec z Rzymu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Święty
Wawrzyniec
Laurentius
diakon i męczennik
Ilustracja
Święty Wawrzyniec na obrazie El Greca, 1578–1580.
Data i miejsce urodzenia

31 grudnia 225[1]
Walencja lub Huesca

Data i miejsce śmierci

10 sierpnia 258
Rzym

Czczony przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

10 sierpnia

Atrybuty

księga, ruszt paleniskowy, palma, otwarta szafka

Patron

Hiszpanii,
Norymbergi,
diecezji pelplińskiej,
Wodzisławia Śląskiego,
gminy Jaraczewo,
ratowników GOPR

Multimedia w Wikimedia Commons

Wawrzyniec z Rzymu (ur. 31 grudnia 225 w Walencji lub Huesce, zm. 10 sierpnia 258 w Rzymie) – diakon i męczennik wczesnochrześcijański, święty Kościoła katolickiego. Imię świętego wymieniane jest w 1. Modlitwie Eucharystycznej (Kanonie rzymskim).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Męczeństwo świętego Wawrzyńca na XVII-wiecznym obrazie autorstwa Pietra da Cortony
Męczeństwo św. Wawrzyńca na XVI-wiecznym obrazie autorstwa Tycjana

Uważa się, że Wawrzyniec urodził się 31 grudnia 225 na 1 stycznia 226 roku[1] w Walencji lub, co mniej prawdopodobne, w Huesce, mieście, z którego pochodzili jego rodzice. Miasto to było wówczas częścią rzymskiej prowincji Hiszpanii Tarrakońskiej, a w późniejszym okresie należało do regionu Aragonii[2]. Według tradycji za rodziców św. Wawrzyńca są uważani męczennicy Orentius (hiszp. San Orencio) i Patientia (Santa Paciencia)[3][4].

W Caesaraugusta (dzisiejsza Saragossa) Wawrzyniec spotkał przyszłego papieża Sykstusa II, który był pochodzenia greckiego i jednym z najbardziej znanych i cenionych nauczycieli. Wkrótce obaj wyjechali z Hiszpanii do Rzymu. Kiedy Sykstus został papieżem (257), wyświęcił Wawrzyńca na diakona i chociaż Wawrzyniec był jeszcze młody, mianował go pierwszym spośród siedmiu diakonów, którzy służyli w kościele katedralnym. Z tego powodu nazywany jest „archidiakonem Rzymu”, co jest stanowiskiem wielkiego zaufania, które wiązało się z opieką nad skarbem i bogactwem Kościoła oraz rozdawaniem jałmużny ubogim[5].

Święty Wawrzyniec rozdający skarby Kościoła – Bernardo Strozzi

Biskup Cyprian z Kartaginy zauważał, że władze rzymskie ustanowiły normę, zgodnie z którą wszyscy potępieni chrześcijanie muszą zostać straceni, a ich dobra skonfiskowane na rzecz skarbu cesarskiego. Na początku sierpnia 258 roku cesarz Walerian I wydał edykt nakazujący natychmiastową śmierć wszystkich biskupów, kapłanów i diakonów. Papież Sykstus II został pojmany 6 sierpnia 258 w Katakumbach św. Kaliksta podczas odprawiania liturgii i niezwłocznie stracony[6]

Po śmierci Sykstusa prefekt Rzymu zażądał od Wawrzyńca zwrotu bogactw Kościoła. Św. Ambroży z Mediolanu jest najwcześniejszym źródłem opowieści, zgodnie z którą Wawrzyniec poprosił o trzy dni na zebranie bogactwa[7]. Pracował szybko, aby jak najwięcej dóbr kościelnych rozdać ubogim i tym samym zapobiec przejęciu ich przez prefekta. Trzeciego dnia, na czele małej delegacji, stanął przed prefektem, a gdy otrzymał polecenie dostarczenia skarbów Kościoła, przedstawił ubogich, kalekich, niewidomych i cierpiących i oświadczył, że są to prawdziwe skarby Kościoła[8]. Według jednego ze źródeł, Wawrzyniec oświadczył prefektowi: „Kościół jest naprawdę bogaty, o wiele bogatszy niż twój cesarz”. Ten akt buntu doprowadził bezpośrednio do jego męczeństwa i można go porównać do rzymskiej opowieści o klejnotach Kornelii.

W dniu 10 sierpnia 258 Wawrzyniec, ostatni z siedmiu diakonów, a tym samym najwyższy urzędnik kościelny, poniósł męczeńską śmierć[9]. Zgodnie z tradycją, Wawrzyniec zdążył uratować np. Graala, którego wysłał w tajemnicy swoim rodzicom do Hiszpanii[10].

Kult

[edytuj | edytuj kod]
Sacra Conversazione ze świętym Wawrzyńcem i Hieronimem, Francesco Francia, 1500 rok

Niezwykłe okoliczności męczeństwa sprawiły, iż jego kult szybko się rozwijał już u schyłku starożytności. W średniowieczu był jednym z najpopularniejszych świętych. Kult św. Wawrzyńca upowszechniał się począwszy od IV wieku. Jeden z najdawniejszych formularzy liturgicznych, zwany sakramentarzem leoniańskim, posiada kilkanaście różnych tekstów na uroczystość św. Wawrzyńca. Kult Wawrzyńca był bardzo popularny m.in. na terenach państwa krzyżackiego.

Dzień obchodów

[edytuj | edytuj kod]

Święto liturgiczne obchodzone 10 sierpnia jest również świętem diakonatu[11]. Z tego powodu Perseidy czasem nazywane są "łzami świętego Wawrzyńca"[12].

Atrybuty

[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjne przedstawienie świętego z atrybutami na obrazie Juana Correi de Vivar'a

Przedstawiany jest w dalmatyce; najczęściej trzyma kratę (ruszt), na której był męczony i gałązkę palmy, jako symbol swego męczeństwa. Może też występować z Ewangelią i krzyżem, otwartą szafką, w której są widoczne księgi lub zwoje, a także z mieczem, torebką na pieniądze, sakiewką, z której rozdawał je ubogim[13].

Imię Wawrzyniec było stosunkowo często spotykane w Polsce. Jego odpowiednikiem w języku łacińskim jest imię Laurencjusz, którego żeńska odmiana – Laura stała się popularniejsza w Polsce.

Na planie rusztu (kraty) św. Wawrzyńca zbudowany został przez Filipa II zespół pałacowo-klasztorny Escorial. Jego imię nosi najważniejsza rzeka Kanady oraz Zatoka Świętego Wawrzyńca.

Kościoły związane z kultem św. Wawrzyńca

[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki wzniósł sześć kościołów w Rzymie, w miejscach tradycyjnie związanych z jego męczeństwem:

  • Bazylika św. Wawrzyńca „in Damaso” (wł. Basilica Minore di San Lorenzo in Damaso): miejsce, w którym pełnił funkcję diakona Rzymu;
  • Kościół Santa Maria in Domnica (Basilica Minore di Santa Maria in Domnica alla Navicella): miejsce, w którym zwyczajowo rozdawał jałmużnę ubogim;
  • Świątynia Antonina i Faustyny (Chiesa Annessa San Lorenzo de’ Speziali in Miranda): miejsce skazania i potępienia przez prefekta Rzymu;
  • Zaanektowany kościół św. Wawrzyńca in Fonte (Chiesa Annessa San Lorenzo in Fonte): miejsce jego uwięzienia przez setnika Hipolita oraz fontanna, w której święty udzielał chrztu współwięźniom;
  • Kościół św. Wawrzyńca „in Panisperna” (Chiesa di San Lorenzo in Panisperna): miejsce jego męczeństwa i ruszt, na którym go stracono;
  • Bazylika św. Wawrzyńca za Murami (Basilica Minore Papale di San Lorenzo fuori le Mura): miejsce jego pochówku.

Również w Rzymie są trzy inne znaczące kościoły, które są poświęcone św. Wawrzyńcowi, ale nie są związane z jego życiem:

Kościół Świętego Wawrzyńca Męczennika w Redondo Beach w Kalifornii

Patronat

[edytuj | edytuj kod]

Uważano, że św. Wawrzyniec chroni od pożarów i pomaga w chorobach reumatycznych i w poparzeniach. Według legendy miał schodzić co piątek do czyśćca, by wybawić choćby jedną duszę. Święty Wawrzyniec patronuje też przewodnikom sudeckim oraz ratownikom GOPR[15][16][17]. W poniższej tabeli wymieniono zawody, instytucje oraz miejsca, których patronem jest św. Wawrzyniec.

Miejsca i zawody związane z Polską:

Miejsca i diecezje zagraniczne:

  • Cejlon
  • Sri Lanka
  • Diecezja Alba, Włochy
  • Diecezja Amarillo, Texas
  • Diecezja Rotterdam, Holandia
  • Esbonderup, Dania
  • Gross Gartach, Niemcy
  • Naurod, Niemcy
  • Oldenburg, Dolna Saksonia, Niemcy
  • Győrszemere község, Węgry
  • Abano Terme, Włochy
  • Alba, Włochy
  • Angrogna, Włochy
  • Berzo Demo, Włochy
  • Berzo Inferiore, Włochy
  • Brissogne, Włochy
  • Cabella Ligure, Włochy
  • Camino, Włochy
  • Cavatore, Alessandria, Włochy
  • Chambave, Aosta, Włochy
  • Denice, Włochy
  • Folgaria, Włochy
  • Gamalero, Włochy
  • Lund, Szwecja
  • Montevarchi, Włochy
  • Mortara, Włochy
  • Pontinvrea, Włochy
  • Rome, Włochy
  • Santena, Włochy
  • Scala, Włochy
  • Seravezza, Włochy
  • Tivoli, Włochy
  • Zagarolo, Włochy
  • Limbazi, Łotwa
  • Il-Birgu, Malta
  • San Lawrenz, Gozo, Malta
  • Huesca, Hiszpania

Źródła:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Citing St. Donato as the original source. Janice Bennett. St. Laurence and the Holy Grail: The Story of the Holy Chalice of Valencia. Littleton, Colorado: Libri de Hispania, 2002. s. 61.
  2. ↑ Citing Francisco Diago and St. Donato as sources. Janice Bennett. St. Laurence and the Holy Grail: The Story of the Holy Chalice of Valencia. Littleton, Colorado: Libri de Hispania, 2002. s 15, 62.
  3. ↑ Janice Bennett. St. Laurence and the Holy Grail: The Story of the Holy Chalice of Valencia. Littleton, Colorado: Libri de Hispania, 2002. s. 61.
  4. ↑ Sts. Orentius and Patientia [online], Catholic Online (ang.).
  5. ↑ "St. Lawrence, Deacon Martyr," said to have been martyred by being put on a gridiron. St. Lawrence Orthodox Christian Church. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2013)]. (ang.).
  6. ↑ Moraglia, Fr. Francesco, "St. Lawrence, Proto-Deacon of the Roman Church", Vatican. (ang.).
  7. ↑ Ambroży, De officiis ministrorum. 2.28.
  8. ↑ St. Lawrence. W: Fr. Paolo O. Pirlo, SHMI: My First Book of Saints. Sons of Holy Mary Immaculate – Quality Catholic Publications, 1997, s. 176–178. ISBN 971-91595-4-5. (ang.).
  9. ↑ Johann Peter Kirsch, St. Lawrence, [w:] The Catholic Encyclopedia, t. 9, New York: Robert Appleton Company 1910 (ang.).
  10. ↑ L. Śliwa, Poszukiwacze Świętego Kielicha, „Gość Niedzielny” (30/2006).
  11. ↑ Święty Wawrzyniec, diakon i męczennik. na brewiarz.katolik.pl [24.07.2009]
  12. ↑ Science: Tears of St. Lawrence. Time, 1926-08-23. [dostęp 2009-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-15)].
  13. ↑ Józef Marecki, Lucyna Rotter, Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 599, ISBN 978-83-242-0910-1.
  14. ↑ Parrocchia Santa Maria Assunta in Amaseno, Lazio, Italy; "I Luoghi di San Lorenzo a Roma"; [1]; dostęp 13 Marca 2017.
  15. ↑ Św. Wawrzyniec-nasz patron. [zarchiwizowane z tego adresu]. na przewodnikdolnyslask.wroclaw.pl
  16. ↑ Beata Czerniak, Katarzyna Rybicka: Święty Wawrzyniec patronem Słupcy. 17 sierpnia 2010. [dostęp 2012-08-11].
  17. ↑ Dzień świętego Wawrzyńca - patrona Wodzisławia Śląskiego. Urząd Miasta Wodzisławia Śląskiego, 2012-08-10. [dostęp 2012-08-11].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Święci wspominani w pierwszej modlitwie eucharystycznej − kanonie rzymskim
Pierwsze wspomnienie
(modlitwa za żywych)
Drugie wspomnienie
(modlitwa za zmarłych)
Stare Przymierze
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wawrzyniec_z_Rzymu&oldid=75273012”