Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2009/10

Aktualnie na stronie głównej

Gajusz Licyniusz Macer Starszy (ur. ok. 107 p.n.e. – zm. 66 p.n.e.) – rzymski polityk, mówca oraz historyk, zaliczany do annalistów młodszych. Jego dzieło historyczne nie zachowało się do naszych czasów, poza niewielką liczbą fragmentów. Przedstawiało dzieje Rzymu od jego początku do nieznanego nam momentu. Na tle innych annalistów młodszych Licyniusz Macer wyróżniał się, jak się wydaje, dociekliwością i rzetelnością, mimo manipulacji dla podkreślenia racji popularów i zasług własnego rodu. Cyceron, osobiście mu niechętny, krytycznie oceniał jego pracę, ale z racji stylu, nie zaś wiarygodności. Wykorzystywali ją Dionizjusz z Halikarnasu oraz Tytus Liwiusz, dla którego była ona jednym z podstawowych źródeł dotyczących początków Rzymu. Był czynnym stronnikiem popularów, zajmował się także obroną sądową. Po sprawowaniu namiestnictwa w jednej z prowincji, oskarżono go o zdzierstwa. Został uznany za winnego i skazany na wygnanie. Zaskoczony tym wyrokiem, zmarł w niejasnych okolicznościach. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

31 października

Żydzi w Szydłowcu pojawili się w latach 80 XVI w. Z powodu wyludnienia miasta w XVII w. Dominik Mikołaj Radziwiłł wydał w 1696 r. Uniwersał zezwalający na masowe osiedlanie się Żydów. W 1921 r. w mieście 76,1% ogółu ludności stanowili Żydzi. W okresie międzywojennym Żydzi stanowili tak liczną i istotną grupę społeczną, że miasto zostało ochrzczone przez mieszkańców nazwą Żydowiec. W czasie II wojny światowej powstało jedno z nielicznych gett obejmujących całe miasto. Ostatni Żydzi wyjechali z Szydłowca w 1946 roku.

30 października

Katedra mariawicka w Płocku została wybudowana z inicjatywy św. Marii Franciszki Kozłowskiej w latach 1911–1914. Poza kościołem w skład kompleksu budynków wchodzi także klasztor. Świątynię i klasztor wzniesiono w stylu neogotyku angielskiego na planie litery E. Początkowo katedra nosiła nazwę Nieustającej Adoracji Ubłagania. Od 15 sierpnia 1918 roku nazywa się Świątynią Miłosierdzia i Miłości – w myśl słów, które tego dnia podczas porannej Mszy Świętej miała usłyszeć w duszy błogosławiona Maria Franciszka.

29 października

Obłok Oorta to hipotetyczny sferyczny obłok składający się z lodu, pyłu, gazów i planetoid obiegających Słońce w odległości od 300 do 100 000 j.a. Rozciąga się on do około jednej czwartej odległości do Proxima Centauri i około tysiąckrotnie dalej niż Pas Kuipera i dysk rozproszony. Zewnętrzne granice Obłoku Oorta wyznaczają granicę grawitacyjnej dominacji Układu Słonecznego. W jego skład wchodzą obiekty wyrzucone z Układu przez grawitacyjne oddziaływanie gazowych olbrzymów, we wczesnym okresie jego formowania.

28 października

Wieś sołecka Zaborów położona jest na Nizinie Mazowieckiej na Równininie Łowicko-Błońskiej na Mazowszu, w zachodniej części województwa mazowieckiego. Oddalona jest o około 15 km od zachodnich granic Warszawy i około 30 km od jej centrum. Miejscowość znajduje się na krawędzi wysokiego tarasu rozciętego doliną erozyjną i położona jest na skraju Puszczy Kampinoskiej w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego.

27 października

Krążownik Kasuga uzyskał gotowość bojową 11 kwietnia 1904 i został włączony w skład 1. Dywizjonu bojowego 1. Eskadry admirała Togo, operującej pod Port Arturem. Jego pierwszą akcją było wyjście eskadry w morze 13 kwietnia, kiedy to przy wyjściu eskadry rosyjskiej z Port Artur flagowy rosyjski pancernik Pietropawłowsk zatonął na minie wraz z głównodowodzącym adm. S. Makarowem.

26 października

Swoją karierę kierowcy wyścigowego Gordon Shedden rozpoczął od zdobycia tytułu kartingowego mistrza Szkocji w kategorii 100 cm³ w 1997 roku. W latach 1999–2000 startował w serii Ford Fiesta Zetec S Championship. W 2001 roku Shedden nie ścigał się regularnie w żadnej serii wyścigowej, natomiast w latach 2003–2004 startował w serii SEAT Cupra Championship. W sezonie 2006 rozpoczął regularne starty w serii BTCC. Został partnerem mistrza z poprzedniego roku, Matta Neala w zespole Team Dynamics.

25 października

Niewyjaśnione jeszcze relacje filogenetyczne ropuchy czerwonej z innymi przedstawicielami rodziny ropuchowatych stanowią przedmiot badań. Płaz posiada szeroki zasięg występowania we wschodniej Afryce i łatwo przystosowuje się do warunków środowiska, dlatego też obecnie nie grozi mu wyginięcie. Żywi się owadami. Zarówno polowania, jak i nawoływania odbywają się w nocy.

24 października

Żydzi w Szydłowcu pojawili się w latach 80 XVI w. Z powodu wyludnienia miasta w XVII w. Dominik Mikołaj Radziwiłł wydał w 1696 r. Uniwersał zezwalający na masowe osiedlanie się Żydów. W 1921 r. w mieście 76,1% ogółu ludności stanowili Żydzi. W okresie międzywojennym Żydzi stanowili tak liczną i istotną grupę społeczną, że miasto zostało ochrzczone przez mieszkańców nazwą Żydowiec. W czasie II wojny światowej powstało jedno z nielicznych gett obejmujących całe miasto. Ostatni Żydzi wyjechali z Szydłowca w 1946 roku.

23 października

Katedra mariawicka w Płocku została wybudowana z inicjatywy św. Marii Franciszki Kozłowskiej w latach 1911–1914. Poza kościołem w skład kompleksu budynków wchodzi także klasztor. Świątynię i klasztor wzniesiono w stylu neogotyku angielskiego na planie litery E. Początkowo katedra nosiła nazwę Nieustającej Adoracji Ubłagania. Od 15 sierpnia 1918 roku nazywa się Świątynią Miłosierdzia i Miłości – w myśl słów, które tego dnia podczas porannej Mszy Świętej miała usłyszeć w duszy błogosławiona Maria Franciszka.

22 października

Obłok Oorta to hipotetyczny sferyczny obłok składający się z lodu, pyłu, gazów i planetoid obiegających Słońce w odległości od 300 do 100 000 j.a. Rozciąga się on do około jednej czwartej odległości do Proxima Centauri i około tysiąckrotnie dalej niż Pas Kuipera i dysk rozproszony. Zewnętrzne granice Obłoku Oorta wyznaczają granicę grawitacyjnej dominacji Układu Słonecznego. W jego skład wchodzą obiekty wyrzucone z Układu przez grawitacyjne oddziaływanie gazowych olbrzymów, we wczesnym okresie jego formowania.

21 października

Wieś sołecka Zaborów położona jest na Nizinie Mazowieckiej na Równininie Łowicko-Błońskiej na Mazowszu, w zachodniej części województwa mazowieckiego. Oddalona jest o około 15 km od zachodnich granic Warszawy i około 30 km od jej centrum. Miejscowość znajduje się na krawędzi wysokiego tarasu rozciętego doliną erozyjną i położona jest na skraju Puszczy Kampinoskiej w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego.

20 października

Krążownik Kasuga uzyskał gotowość bojową 11 kwietnia 1904 i został włączony w skład 1. Dywizjonu bojowego 1. Eskadry admirała Togo, operującej pod Port Arturem. Jego pierwszą akcją było wyjście eskadry w morze 13 kwietnia, kiedy to przy wyjściu eskadry rosyjskiej z Port Artur flagowy rosyjski pancernik Pietropawłowsk zatonął na minie wraz z głównodowodzącym adm. S. Makarowem.

19 października

Swoją karierę kierowcy wyścigowego Gordon Shedden rozpoczął od zdobycia tytułu kartingowego mistrza Szkocji w kategorii 100 cm³ w 1997 roku. W latach 1999–2000 startował w serii Ford Fiesta Zetec S Championship. W 2001 roku Shedden nie ścigał się regularnie w żadnej serii wyścigowej, natomiast w latach 2003–2004 startował w serii SEAT Cupra Championship. W sezonie 2006 rozpoczął regularne starty w serii BTCC. Został partnerem mistrza z poprzedniego roku, Matta Neala w zespole Team Dynamics.

18 października

Niewyjaśnione jeszcze relacje filogenetyczne ropuchy czerwonej z innymi przedstawicielami rodziny ropuchowatych stanowią przedmiot badań. Płaz posiada szeroki zasięg występowania we wschodniej Afryce i łatwo przystosowuje się do warunków środowiska, dlatego też obecnie nie grozi mu wyginięcie. Żywi się owadami. Zarówno polowania, jak i nawoływania odbywają się w nocy.

17 października

Produkcję Poloneza rozpoczęto 3 maja 1978 w FSO w Warszawie. Samochód został stworzony jako następca Fiata 125p, który nadal jednak był produkowany aż do 1991 roku. Polonez pod względem technicznym opierał się na poprzedniku. Przez cały okres produkcji samochód przeszedł kilka większych modernizacji, wprowadzano także kolejne odmiany. Do 22 kwietnia 2002, kiedy zawieszono produkcję, wyprodukowano 1 061 807 egzemplarzy modelu w różnych wersjach.

16 października

Czołg PzKpfw I był pierwszym czołgiem produkowanym seryjnie w III Rzeszy. W latach 1934–1939 zbudowano ogółem ok. 2000 egzemplarzy. Jego podstawowymi wersjami (niem. Ausführung) były A i B.Czołgi PzKpfw I zostały użyte między innymi w kampanii wrześniowej i kampanii francuskiej. Produkowano także w niewielkich ilościach wersję PzKpfw I Ausf C i wersję PzKpfw I Ausf F, natomiast wersja PzKpfw I Ausf D została porzucona w fazie prototypu.

15 października

Zarejestrowany w Polsce pod nazwą handlową Humira lek immunosupresyjny adalimumab jest rekombinowanym ludzkim przeciwciałem monoklonalnym skierowanym przeciw TNF-α. Stosowany jest w leczeniu niektórych zapaleń stawów związanych z procesem autoimmunologicznym, w łuszczycy oraz w chorobie Crohna.

14 października

Wieś sołecka Zaborów położona jest na Nizinie Mazowieckiej na Równininie Łowicko-Błońskiej na Mazowszu, w zachodniej części województwa mazowieckiego. Oddalona jest o około 15 km od zachodnich granic Warszawy i około 30 km od jej centrum. Miejscowość znajduje się na krawędzi wysokiego tarasu rozciętego doliną erozyjną i położona jest na skraju Puszczy Kampinoskiej w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego.

13 października

Krążownik Kasuga uzyskał gotowość bojową 11 kwietnia 1904 i został włączony w skład 1. Dywizjonu bojowego 1. Eskadry admirała Togo, operującej pod Port Arturem. Jego pierwszą akcją było wyjście eskadry w morze 13 kwietnia, kiedy to przy wyjściu eskadry rosyjskiej z Port Artur flagowy rosyjski pancernik Pietropawłowsk zatonął na minie wraz z głównodowodzącym adm. S. Makarowem.

12 października

Kanada jest monarchią konstytucyjną z Elżbietą II jako głową państwa i utrzymuje demokrację parlamentarną. Jako konfederacja złożona z dziesięciu prowincji i trzech terytoriów, Kanada pozostaje krajem dwujęzycznym i wielokulturowym, w którym na poziomie federalnym obowiązują dwa języki oficjalne: angielski i francuski. Jest państwem uprzemysłowionym i zaawansowanym technicznie, o zróżnicowanej gospodarce w znacznym stopniu uzależnionej od własnych bogactw naturalnych i wymiany handlowej.

11 października

Pierwszym samochodem osobowym produkowanym seryjnie w powojennej Polsce była FSO Warszawa. Montaż odbywał się na licencji ZSRR w FSO na Żeraniu. Przez prawie 23 lata produkcji powstało 254 471 egzemplarzy modelu, z czego 72 834 trafiło na eksport. Samochód doczekał się w okresie produkcyjnym wielu zmian konstrukcyjnych. W oparciu o Warszawę skonstruowano samochody dostawcze: FSC Żuk, ZSD Nysa oraz FSR Tarpan. Następcą modelu został Polski Fiat 125p.

10 października

Produkcję Poloneza rozpoczęto 3 maja 1978 w FSO w Warszawie. Samochód został stworzony jako następca Fiata 125p, który nadal jednak był produkowany aż do 1991 roku. Polonez pod względem technicznym opierał się na poprzedniku. Przez cały okres produkcji samochód przeszedł kilka większych modernizacji, wprowadzano także kolejne odmiany. Do 22 kwietnia 2002, kiedy zawieszono produkcję, wyprodukowano 1 061 807 egzemplarzy modelu w różnych wersjach.

9 października

W leczeniu nadpłytkowości samoistnej stosuje się lek cytostatyczny – anagrelid. Próbowano stosować go również w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej. Anagrelid zsyntetyzowano pierwotnie jako lek antyagregacyjny. Jego zdolność do zmniejszania poziomu płytek krwi wykryto zupełnie przypadkowo, pod koniec lat 80. w trakcie prowadzenia badań nad jego skutecznością w hamowaniu agregacji trombocytów.

8 października

Państwo serbskie, które istniało w okresie pomiędzy 1170 a 1371, zwane jest od nazwy dynastii Serbią Nemaniczów. Po zrzuceniu zwierzchnictwa bizantyńskiego przez Stefana Nemanię w 1190 i zakończeniu przez niego zbierania ziem serbskich, jego syn i następca Stefan Nemanicz koronował się w 1217 na króla Serbii. Ustanowienie królestwa Serbii spowodowało stopniowo wyjście z użycia dotychczasowej nazwy państwa – Raszka.

7 października

Profesjonalną karierę sportową Sebastian Pęcherz rozpoczął w Górniku Radlin, w barwach którego zadebiutował w Polskiej Lidze Siatkówki. W latach 2005–2008 był zawodnikiem Jadaru Radom. W sezonie 2005/2006 z radomskim klubem awansował do najwyższej klasy ligowej. W 2008 roku został siatkarzem Jastrzębskiego Węgla uczestniczącego w PlusLidze. Polskę reprezentował jako gracz kadry narodowej kategorii kadetów, juniorów oraz drugiej reprezentacji kraju.

6 października

Założycielem, głównym kompozytorem, autorem tekstów oraz liderem grupy muzycznej Behemoth jest Adam Darski. Znany również ze współpracy z grupami Hermh, Nile, Damnation, Vader, Sweet Noise, December's Fire, Mess Age, Frontside oraz Hefeystos. Wraz z grupą Behemoth był trzykrotnie nominowany do Fryderyka – nagrody polskiego przemysłu fonograficznego. Od 2009 roku pozostaje w związku z wokalistką popową Dorotą Rabczewską.

5 października

Kanada jest monarchią konstytucyjną z Elżbietą II jako głową państwa i utrzymuje demokrację parlamentarną. Jako konfederacja złożona z dziesięciu prowincji i trzech terytoriów, Kanada pozostaje krajem dwujęzycznym i wielokulturowym, w którym na poziomie federalnym obowiązują dwa języki oficjalne: angielski i francuski. Jest państwem uprzemysłowionym i zaawansowanym technicznie, o zróżnicowanej gospodarce w znacznym stopniu uzależnionej od własnych bogactw naturalnych i wymiany handlowej.

4 października

Pierwszym samochodem osobowym produkowanym seryjnie w powojennej Polsce była FSO Warszawa. Montaż odbywał się na licencji ZSRR w FSO na Żeraniu. Przez prawie 23 lata produkcji powstało 254 471 egzemplarzy modelu, z czego 72 834 trafiło na eksport. Samochód doczekał się w okresie produkcyjnym wielu zmian konstrukcyjnych. W oparciu o Warszawę skonstruowano samochody dostawcze: FSC Żuk, ZSD Nysa oraz FSR Tarpan. Następcą modelu został Polski Fiat 125p.

3 października

W 1920 roku założono klub piłkarski Polonia Bytom, zamknięto go dwa lata później, następnie reaktywowano w roku 1945. Największe sukcesy klub odnosił w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku. Zostawał wtedy dwukrotnie mistrzem Polski i czterokrotnie wicemistrzem. Drużyna jako pierwsza w Polsce zakwalifikowała się do pierwszej rundy PEMK. Jako jedyny polski klub piłkarski zdobyła puchar europejski, wygrywając rozgrywki o Puchar Intertoto w 1965 roku.

2 października

W leczeniu nadpłytkowości samoistnej stosuje się lek cytostatyczny – anagrelid. Próbowano stosować go również w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej. Anagrelid zsyntetyzowano pierwotnie jako lek antyagregacyjny. Jego zdolność do zmniejszania poziomu płytek krwi wykryto zupełnie przypadkowo, pod koniec lat 80. w trakcie prowadzenia badań nad jego skutecznością w hamowaniu agregacji trombocytów.

1 października

W 1995 roku do sopockiej grupy deathmetalowej Damnation dołączył Zbigniew Promiński. Występował w niej do 1997. W tym samym roku na zaproszenie Adama Darskiego dołączył do gdańskiej grupy Behemoth, z którą nagrał m.in. sześć albumów studyjnych. Wraz z grupą Behemoth był trzykrotnie nominowany do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka za wydawnictwa Demigod i The Apostasy oraz za koncertowy album At The Arena ov Aion – Live Apostasy.