Przejdź do zawartości

Spachaczowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Spachaczowate
Sparassidae[1]
Bertkau, 1872
Ilustracja
Spachacz zielonawy (Micrommata virescens)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

Araneomorphae

(bez rangi) płytkowce
Rodzina

spachaczowate

Zasięg występowania
Mapa występowania

Spachaczowate (Sparassidae) – rodzina dużych pająków z grupy Araneomorphae. Występują głównie w tropikach, jedynym przedstawicielem w Europie jest występujący także w Polsce spachacz zielonawy[2][3]. Spachaczowate cechują się spłaszczonym ciałem i bardzo długimi odnóżami umożliwiającymi im osiąganie dużych prędkości i poruszanie się przodem, bokiem lub tyłem po powierzchniach zarówno poziomych, jak i pionowych. Nie budują sieci łownych. Potencjalne ofiary lokalizują przede wszystkim dotykiem, dlatego też ich odnóża są gęsto pokryte bardzo czułymi włoskami czuciowymi[4]. Spachaczowate osiągają przeważnie duże rozmiary – największym znanym przedstawicielem jest Heteropoda maxima, dorastający do 46 mm długości i 25–30 cm rozpiętości odnóży. Ponad 40 mm długości osiągają również Beregama aurea oraz nienazwany gatunek z rodzaju Heteropoda[5]. Mimo dużych rozmiarów nie są niebezpieczne dla człowieka, choć sprowokowane kąsają. Żywią się głównie owadami i innymi stawonogami, jednak przedstawiciele dużych gatunków są w stanie zabić niewielkie kręgowce. Często wnikają do zabudowań, gdzie jednak bywają tolerowane, gdyż wyłapują drobne zwierzęta. Spachaczowate prowadzą przeważnie nocny tryb życia. Wiele gatunków przebywa w szczelinach lub pod korą[4], niektóre żyją w jaskiniach[5].

Według The World Spider Catalog Normana Platnicka z 2014 roku do Sparassidae należą 84 rodzaje obejmujące 1148 gatunków[6]. Rodzina ta bywa dzielona na pięć podrodzin: Deleninae, Heteropodinae, Palystinae, Sparassinae i Sparianthinae. Deleninae może być jednak niepoprawna, gdyż podniesienie jej do rangi odrębnej podrodziny może powodować, że Sparassinae stanie się taksonem parafiletycznym[7]. Również Sparassinae i Eusparassinae mogą nie być taksonami monofiletycznymi[8]. Na określenie spachaczowatych używane były również nazwy Eusparassidae i Heteropodidae, jednak nazwa Sparassidae ma nad nimi pierwszeństwo, mimo iż rodzaj Sparassus jest obecnie uważany za młodszy synonim rodzaju Micrommata[9]. Pozostałości najstarszych znanych przedstawicieli tej rodziny odkryto w bursztynie birmańskim z okresu kredy[10], choć datowanie molekularne sugeruje, że Sparassidae powstały jeszcze we wczesnej jurze, ok. 186 mln lat temu[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sparassidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Abdullah Bayram, Sevda Özdağ. Micrommata virescens (Clerck, 1757), a new species for the spider fauna of Turkey (Araneae, Sparassidae). „Turkish Journal of Zoology”. 26, s. 305–307, 2002. (ang.). 
  3. Blick T. et al. 2004. Checklist of the spiders of Central Europe. (Arachnida: Araneae). Version 1. Dezember 2004.
  4. a b Barbara Baehr, Martin Baehr: Jaki to pająk?. Warszawa: MULTICO, 2008, s. 116–118. ISBN 978-83-7073-635-4.
  5. a b Peter Jäger. A new species of Heteropoda (Araneae, Sparassidae, Heteropodinae) from Laos, the largest huntsman spider?. „Zoosystema”. 23 (3), s. 461–465, 2001. (ang.). 
  6. Norman I. Platnick, Currently valid spider genera and species, [w:] The World Spider Catalog, Version 14.5, American Museum of Natural History, DOI10.5531/db.iz.0001 [dostęp 2014-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-29] (ang.).
  7. Joel Hallan: Sparassidae. Biology Catalog. [dostęp 2012-08-26]. (ang.).
  8. a b Majid Moradmand, Axel L. Schönhofer, Peter Jäger. Molecular phylogeny of the spider family Sparassidae with focus on the genus Eusparassus and notes on the RTA-clade and 'Laterigradae'. „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.01.021. (ang.). 
  9. Peter Jäger. Sparassidae – the valid scientific name for the huntsman spiders (Arachnida, Araneae). „Arachnologische Mitteilungen”. 17, s. 1–10, 1999. (ang.). 
  10. David Penney. Spiders in Upper Cretaceous amber from New Jersey (Arthropoda: Araneae). „Palaeontology”. 45 (4), s. 709–724, 2002. DOI: 10.1111/1475-4983.00256. (ang.).