Rothenburg ob der Tauber

Rothenburg ob der Tauber
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Rejencja	Środkowa Frankonia
Powiat	Ansbach
Prawa miejskie	1172
Zarządzający	Heinrich Toppler↗, Georg Nusch↗, Johann Georg Styrzel↗, Johann Friedrich Christoph Schrag↗, Julius Wächter↗, Karl Mann↗, Friedrich Hörner↗
Powierzchnia	41,45 km²
Wysokość	430 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2012); • liczba ludności; • gęstość	; 10 898; 263 os./km²
Nr kierunkowy	09861
Kod pocztowy	91541
Tablice rejestracyjne	AN, DKB, FEU, ROT
	Położenie na mapie Bawarii Rothenburg ob der Tauber
	Położenie na mapie Niemiec Rothenburg ob der Tauber
	49°22′37,88″N 10°10′44,18″E/49,377189 10,178939
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Rothenburg ob der Tauber – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria (przy granicy z Badenią-Wirtembergią), w rejencji Środkowa Frankonia, w regionie Westmittelfranken, w powiecie Ansbach, siedziba wspólnoty administracyjnej Rothenburg ob der Tauber, chociaż do niej nie należy. Leży w paśmie Frankenhöhe, około 30 km na północny zachód od Ansbachu, nad rzeką Tauber, przy autostradzie A7. Zamieszkuje je około 10,9 tys. mieszkańców.

Najbliżej położone duże miasta: Norymberga 60 km na wschód, Monachium – 170 km na południowy wschód i Stuttgart – 100 km na południowy zachód.

W mieście rozwinął się przemysł elektrotechniczny, metalowy oraz włókienniczy^[1].

Toponimika nazwy

Nazwa Rothenburg ob der Tauber stanowi skróconą wersję Rothenburg oberhalb der Tauber, która w języku polskim oznacza Rothenburg nad Tauber (miasto położone jest na płaskowyżu nad rzeką Tauber). W odniesieniu do samej nazwy Rothenburg, niektórzy wywodzą to słowo z niemieckiego Rot (czerwony) i Burg (średniowieczne warowne miasto). Nazwa może również odnosić się do słowa rotten (zgnić), procesu obróbki lnu podczas produkcji odzieży, z której w dawnych czasach słynął Rothenburg. Jednakże najwłaściwiej uznać, że miasto zawdzięcza swoje istnienie znanej w Niemczech rodzinie von Rothenburg^{[potrzebny przypis]}, których rodzinne powiązania sięgały dworu cesarskiego. Założyli oni, nie licząc Rothenburga ob der Tauber, jeszcze sześć miast, które po dziś dzień noszą nazwę Rot(h)enburg. Cztery z nich znajdują się na terenie Niemiec, jedno w Szwajcarii a jedno w Polsce (Czerwieńsk – dawniej Rothenburg an der Oder).

Legenda

Ulica Herrngasse – widok w kierunku ratusza

Na głównym placu miasta znajduje się budynek z zegarem, z którym związana jest legenda. Upamiętnia on wydarzenia w 1631, gdy pod murami oblegali miasto żołnierze hrabiego Tilly. Legenda głosi, że na dźwięk mechanicznego skowronka hrabia Tilly miał powiedzieć, iż jeśli ktokolwiek w ciągu trwania tego dźwięku wypije jeden galon wina w jednym ciągu, miasto zostanie ocalone. Burmistrz Nusch przyjął wyzwanie, dzięki czemu miasto nie zostało zrównane z ziemią. Mieszkańcy miasta obchodzą „Święto Ratowania Miasta” każdego roku na Zielone Świątki, podczas których odbywają się liczne festiwale, koncerty i wydarzenia kulturalne.

Historia

Kalendarium

Przed 950 rozpoczęto budowę systemu obronnego zamku dzięki hrabiemu Comburg-Rothenburg.
Około 1070 rozbudowano część zamku nad Taubrem, przyłączono miejscowość Gebsattel.
W 1116 umarł ostatni przedstawiciel z rodu Comburg-Rothenburg, w testamencie wszystkie włości przekazał klasztorowi, jednak cesarz Henryk V wyznaczył swojego siostrzeńca księcia Frankonii Konrada Hohenstaufa jako prawowitego dziedzica zamku i okolic.
W 1142 Konrad, już jako król niemiecki Konrad III, rozbudował Staufer, zamek z nowymi twierdzami, zmodernizował administrację, zreorganizował kupiectwo, przez co rozwinął się handel
Przed 1170, dzięki budowie części Staufer, Rothenburg zaczął funkcjonować jako ośrodek miejski.
1194–1254 nowi dziedzice rządzą miastem i okolicami Rothenburga, rozbudowano klasztor.
W 1241/42 wprowadzono podatek dla Żydów rothenburgskich. Szczególnym szacunkiem cieszył się wśród mieszczan rabin Meir Ben Baruch(inne języki) (zm. 1293, pochowany w 1307 w Wormacji), znany prawnik.
W 1274 Rothenburg otrzymał uprawnienia miasta cesarskiego nadane przez króla Rudolfa Habsburga. W następnych stuleciach nastąpił szybki wzrost gospodarczy miasta, rozwijał się handel i kultura. Mieszczanie wraz z rycerstwem rozbudowali klasztor oraz szpital (1376/78 włączony do murów miejskich).
W 1336 rozpoczęto budowę kościoła św. Jakuba (St. Jakob), który przyciągał wielu pielgrzymów. W tym czasie miasto było jednym z 20 największych miast Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Liczba ludności wynosiła około 5500 osób w obrębie murów miejskich oraz ok. 14 000 w promieniu ok. 240 km.
Od XV-XVI wieku miasto przeżywało rozkwit, zakładano pracownie drukarskie, rozwijał się handel i rzemiosło, wysokim prestiżem cieszył się rothenburgski patrycjat.
30 października 1631 r., podczas wojny trzydziestoletniej, miasto zostało zdobyte przez wojska cesarskie pod dowództwem Johanna von Tilly.
W 1634 okupujące wojska opuściły Rothenburg zostawiając je złupione i mocno zniszczone.
Przez niemal cały XVII wiek mieszczanie odbudowywali miasto, odradzały się dawne pracownie, rozwijał się handel.
Od 1803 miasto stało się częścią Królestwa Bawarii.
Dzięki artystom w latach osiemdziesiątych XIX wieku Rothenburg został na nowo odkryty. Rajcy stworzyli ustawy zapobiegające poważnym zmianom urbanistycznym w mieście.
W 1945 r. miasto znalazło się na osi natarcia wojsk amerykańskich. Pracujący w sztabie amerykańskim John Jay McCloy(inne języki), który dobrze znał Rothenburg jeszcze z czasów przedwojennych i zdawał sobie sprawę ze znaczenia dla historii sztuki istniejących w nim zabytków i zgromadzonych dzieł sztuki zdołał przekonać dowództwo do rezygnacji z artyleryjskiego ostrzału faktycznie nie bronionego miasta. Ze względów taktycznych Amerykanie zdecydowali się jedynie na dokonanie nalotu na podmiejski węzeł kolejowy. Piloci bombowców nie trafili jednak w cel: stacja kolejowa nie ucierpiała, za to zbombardowane zostało miasto^[2]. Zginęło 39 osób, a 30–40% (według różnych źródeł) miasta uległo destrukcji. Zniszczeniu uległo 306 domów, sześć budynków publicznych oraz 610 metrów średniowiecznego muru. Po 1945 roku podjęto rekonstrukcję i odbudowę miasta w duchu „średniowiecznym”. [1]

Obecnie miasto jest jedną z największych atrakcji turystycznych Bawarii.

Kultura

Muzea

Muzeum Miasta Rzeszy (Reichsstadtmuseum)
Średniowieczne Muzeum Kryminalne (Mittelalterliches Kriminalmuseum)
Muzeum Lalek i Zabawek (Puppen- und Spielzeugmuseum)
Schäfertanzmuseum
Muzeum Bożonarodzeniowe (Weihnachtsmuseum)
Dom Rzemieślnika (Handwerkerhaus)
historyczna piwnica w ratuszu

Rothenburska pracownia kartograficzna

Jedna z kart tytułowych przygotowana w pracowni kartograficznej Jungów

W mieście działała wielopokoleniowa pracownia drukarska, kartograficzna i malarska Jungów. Jej założycielem w 1607 był patrycjusz Johann Georg Jung senior (1583-1641), który w 1625 dostarczył miastu ze swojej pracowni trzy zegary słoneczne oraz rzeźbę orła^[3]. Jung zanim został kartografem u swojego ojca Davida Junga (1538-1603) w feuchtwangeńskiej pracowni uczył się malarstwa, inkrustowania oraz cięcia i ozdabiania szkła^[4].

Jung senior posiadał dwóch synów: Johanna Georga Junga juniora, również cenionego kartografa i malarza (1607-1648) oraz bardziej znanego, kartografa, rytownika i malarza, Georga Conrada Junga (1612-1691), współtwórcy pierwszej, kompleksowej mapy dróg lądowych Europy Środkowej. Johann Georg Jung senior w 1633, dzięki książęcej protekcji przygotowywał plany i szkice na potrzeby dworu saksońskiego, jednak dopiero od 1638 senior wraz z Georgiem Conradem zaczął w swojej pracowni kartograficznej pełną produkcję map. W 1639 były to m.in.: plany miasta Würzburga (w skali 1:300 000), natomiast w 1641 pionierskie dzieło Totius Germaniae Novum Itinerarium (w skali 1:485 000), w którym naniesiono wszystkie znane ówcześnie szlaki, drogi i trakty komunikacyjne. Jungowie sporządzili również pierwszy w historii plan Rothenburga. Łącznie w pracowni Jungów sporządzono w tym czasie około trzydziestu różnych dzieł kartograficznych^[5]. W 1669 w rothenburskiej pracowni wykonano prace kartograficzne dla prowincji Würzburga^[6].

Wielkim następcą Johanna juniora w pracowni był jego syn Otto Christoph Jung (ur. 28 kwietnia 1647, zm. 15 marca 1721). Ostatnim z XVIII-wiecznych artystów w rodzie był syn Otto Christopha, nadworny malarz Jörg Christoph Jung, który założył własną pracownię w Fuldzie.

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Ludzie związani z Rothenburg ob der Tauber

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Rothenburg ob der Tauber.

Zobacz też

Rothenburg

Przypisy

↑ ^a ^b Rothenburg ob der Tauber, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-08] .
↑ Burdziński Jerzy: Średniowieczna perła Bawarii, w: „Poznaj Świat” nr 2/1998 (497), s. 57–61.
↑ GedBas – Datenblatt von: Johann Georg d.Ä. JUNG.
↑ Hans Vollet Abriss der Kartographie des Fürstentums Kulmbach-Bayreuth, Wydawnictwo Freunde der Plassenburg, 1977, s. 22–24.
↑ Wilhelm Bonacker Georg Conrad Jung and His Manuscript Map of Franconia w: Imago Mundi The International Journal for the History of Cartography, nr. 14 (1959) s. 113–114.
↑ Josef Dünninger, Dieter Harmening Volkskultur und Geschichte: Festgabe für Josef Dünninger zum 65. Geburtstag (Wydawnictwo E. Schmidt, 1970, s. 159–160).

[PWN-1] Rothenburg ob der Tauber, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-08] .

[2] Burdziński Jerzy: Średniowieczna perła Bawarii, w: „Poznaj Świat” nr 2/1998 (497), s. 57–61.

[3] GedBas – Datenblatt von: Johann Georg d.Ä. JUNG.

[4] Hans Vollet Abriss der Kartographie des Fürstentums Kulmbach-Bayreuth, Wydawnictwo Freunde der Plassenburg, 1977, s. 22–24.

[5] Wilhelm Bonacker Georg Conrad Jung and His Manuscript Map of Franconia w: Imago Mundi The International Journal for the History of Cartography, nr. 14 (1959) s. 113–114.

[6] Josef Dünninger, Dieter Harmening Volkskultur und Geschichte: Festgabe für Josef Dünninger zum 65. Geburtstag (Wydawnictwo E. Schmidt, 1970, s. 159–160).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Miasta	Dinkelsbühl Feuchtwangen Heilsbronn Herrieden Leutershausen Merkendorf Ornbau Rothenburg ob der Tauber Schillingsfürst Wassertrüdingen Windsbach Wolframs-Eschenbach
Gminy targowe	Arberg Bechhofen Colmberg Dentlein am Forst Dietenhofen Dombühl Dürrwangen Flachslanden Lehrberg Lichtenau Schopfloch Weidenbach Weiltingen
Gminy	Adelshofen Aurach Bruckberg Buch am Wald Burgoberbach Burk Diebach Ehingen Gebsattel Gerolfingen Geslau Insingen Langfurth Mitteleschenbach Mönchsroth Neuendettelsau Neusitz Oberdachstetten Ohrenbach Petersaurach Röckingen Rügland Sachsen bei Ansbach Schnelldorf Steinsfeld Unterschwaningen Weihenzell Wettringen Wieseth Wilburgstetten Windelsbach Wittelshofen Wörnitz
Obszary wolne administracyjnie	Unterer Wald
Wspólnoty administracyjne	Dentlein am Forst Hesselberg Rothenburg ob der Tauber Schillingsfürst Triesdorf Weihenzell Wilburgstetten Wolframs-Eschenbach