Przytulia północna

Przytulia północna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	przytulia
Gatunek	przytulia północna
	Nazwa systematyczna
	Galium boreale L.; Sp. Pl.: 108 (1753)
Synonimy
	Aparine borealis (L.) Hill; Galium trinerve Moench; Galium diffusum Schrad. ex Link; Galium hyssopifolium Hoffm.; Galium mesocarpon A.Kern.; Galium nervosum Lam.; Galium orbibracteatum Chaub. ex St.-Amans; Galium rubioides Willd. ex Ledeb.; Galium schilkense Popov; Galium septentrionale Roem. & Schult.; Galium strictum Torr.; Galium trinervium Gilib.; Galium ussuriense Pobed.; Galium utahense Eastw.; Galium vogesiacum F.Gérard; Rubia borealis (L.) Baill.; Trichgalium boreale (L.) Fourr.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulia północna (Galium boreale L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej – rośnie w całej niemal Europie (w tym na Islandii, ale brak go na południowych krańcach kontynentu), na rozległych obszarach Azji bez jej południowej części oraz w Ameryce Północnej na północ od Meksyku, włącznie z Grenlandią^[3]. W Polsce jest pospolity^[4], lokalnie tylko rzadszy lub brak go zupełnie np. w Bieszczadach^[5]. Najłatwiejsza do rozpoznania spośród występujących w Polsce przytulii^[6] ze względu na trójnerwowe, długie do 4 cm liście wyrastające po 4 w okółku^[4].

Morfologia

Łodyga: Kanciasta, rozgałęziona, osiągająca wysokość do 60 cm. Jest naga, lub z krótkimi włoskami. Pod ziemią występuje pełzające kłącze^[4].
Liście: Ulistnienie okółkowe (po 4 liście w okółku). Pojedynczy liść ma długość do 4 cm i szerokość do 8 mm. Liście skórzaste, podługowate lub lancetowate, o zwężonych końcach i nasadach, ale bez kończyka. Są ciemnozielone, 3-nerwowe, lekko podwinięte na brzegach, nagie, lub z szorstkimi szczecinkami^[4]^[6].
Kwiaty: Drobne, białe, pachnące, zebrane w zbite szczytowe kwiatostany. Korona biała o zaostrzonych łatkach^[4].
Owoce: Wyrastające na szypułkach i porośnięte włoskami (rzadziej nagie) rozłupki. Szypułki są dwukrotnie dłuższe od rozłupek^[4].

Biologia

Bylina, kwitnie od czerwca do sierpnia^[6]. Roślina pospolita na niżu, rzadko w górach. Rośnie w miejscach trawiastych, w zaroślach, lasach, na łąkach^[6]. Tworzy mieszańce z przytulią właściwą (Galium verum) i przytulią pospolitą (Galium mollugo)^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Galium boreale L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-08] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 248, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d Sobkowiak M., Szwedler I., Spotkania z przyrodą ROŚLINY, Wyd.1, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1998, Rośliny kwiatowe, s. 96

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).

[powo-3] Galium boreale L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-08] .

[Szafer-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 248, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[szp-6] Sobkowiak M., Szwedler I., Spotkania z przyrodą ROŚLINY, Wyd.1, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1998, Rośliny kwiatowe, s. 96

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]