Powiat nowotomyski

Powiat nowotomyski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERC	3015
Siedziba	Nowy Tomyśl
Starosta	Andrzej Wilkoński
Powierzchnia	1011,67 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 75 543
• gęstość	74,7 os./km²
Urbanizacja	48,35%
Tablice rejestracyjne	PNT
	Adres urzędu:ul. Poznańska 33; 64-300 Nowy Tomyśl
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	4
Liczba gmin wiejskich	2
	Położenie na mapie województwa;
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat nowotomyski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Tomyśl.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń
gminy wiejskie: Kuślin, Miedzichowo
miasta: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwały 75 543 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 75 675 osób^[3].

Rezerwaty przyrody i pomniki przyrody

Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Papi (rez. ornitologiczny);
Rezerwat Wielki Las;
Rezerwat Urbanowo;
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Glińskie Góry;
otulina „Pszczewskiego Parku Krajobrazowego”;

Ochroną jako założenia zabytkowe, jak i przyrodnicze, objęto na tym terenie 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII w. Wartościowe założenia terenów zielonych znaleźć można w parkach w Łomnicy, Wąsowie i Zbąszyniu. Dobrym utrzymaniem cechuje się większość parków, zwłaszcza w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Starym Tomyślu, Trzciance, Wąsowie i Zbąszyniu. Znaleźć w nich można wiele ciekawych drzew pomnikowych.

Według danych z 1998r. w granicach powiatu nowotomyskiego było 189 zarejestrowanych pomników przyrody. Najokazalsze z nich to dęby, a o miano najgrubszego konkurują dwa okazy o obwodzie przekraczającym 7m: w Łomnicy oraz Urbanowie Starym. Najgrubsza lipa (o obw. 670 cm) ocienia kościół w Brodach. Wspaniała sosna (o obw. 470 cm) zachowała się koło Strzyżewa. Jedyny objęty ochroną głaz narzutowy znajduje się w lesie koło Wąsowa^[4].

Muzea

Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu;
Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku;
Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła w Zbąszyniu.

Osadnictwo olęderskie

Rejon ten jest zamknięty linią: Pniewy–Lwówek–Pszczew–Trzciel-Zbąszyń–Wolsztyn-Rakoniewice od początku XVIII wieku stał się terenem (największego w Wielkopolsce) intensywnego osadnictwa olęderskiego, którego ślady uchwytne są jeszcze dzisiaj. Osada samotnicza leżała na prostokątnym pasie wykarczowanego terenu, a zabudowania zlokalizowane były pośrodku. Gospodarstwa te posiadały własną drogę łączącą z traktatem głównym. Jeszcze dziś centrum niecki nowotomyskiej zamknięte w trójkącie: Kąkolewo – Chrośnica – Wytomyśl pokryte jest siecią zagród położonych obok siebie i odnosi się wrażenie, że jest to jedna – rozlokowana na dużej przestrzeni wieś. Zagroda osadnika olęderskiego składa się najczęściej z trzech wolnostojących budynków: chałupy i budynków gospodarczych (chlewa i stodoły) rzadziej wozowni kurnika i drewutni. Wsie z terenu niecki wyróżniają się w krajobrazie kulturowym Wielkopolski charakterem gospodarki związanej z uprawą chmielu i wikliny oraz związanej z nią specyficzną formą budynku inwentarskiego, w którym występuje tzw. trempel – wysokie poddasze pełniące funkcję spichrza lub suszarni.

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	71 737	100	36 806	51,31	34 931	48,69
Miasto	34 650	48,30	18 098	25,23	16 552	23,07
Wieś	37 087	51,70	18 708	26,08	18 379	25,62

Piramida wieku mieszkańców powiatu nowotomyskiego w 2014 roku^[5].

Komunikacja

Powiat nowotomyski jest jednym z większych powiatów województwa wielkopolskiego. Charakteryzuje się cennymi walorami zarówno turystycznymi, jak i krajobrazowymi. W dużej mierze rozwój turystyki ułatwiają:

połączenia kolejowe (m.in. z Frankfurtem i Warszawą)
połączenia drogowe (m.in. Autostrada A2 przebiegająca wzdłuż powiatu)

Turystyka

szlaki piesze i rowerowe (ich powstanie i organizacja wielu rajdów rowerowych przyczyniły się do podniesienia rangi turystycznej)
duża liczba gospodarstw agroturystycznych (oferują one gościom bardzo atrakcyjny wypoczynek wśród lasów, pól i jezior)
stale rozwijająca się baza gastronomiczno–hotelowa.

Na terenie powiatu, odbywają się liczne imprezy kulturalne, m.in. Jarmark Chmielo-Wikliniarski w Nowym Tomyślu, czy Święto Chleba w Lwówku.

Gospodarka

Powiat nowotomyski jest znany z uprawy chmielu i wikliny, które zależą od uwarunkowań przyrodniczych i historycznych. W Nowym Tomyślu istnieje Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa, w którym można podziwiać wielowiekowy dorobek w tej dziedzinie. Nowotomyski chmiel stał się w drugiej połowie XIX w. znany w całej Europie i stanowił źródło utrzymania oraz podstawę dobrobytu wielu mieszkańców miasta i okolic.

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowotomyskim obejmowała ok. 0,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,9% do aktywnych zawodowo^[6].

Przyroda

W powiecie nowotomyskim są również liczne pomniki przyrody. W czterech rezerwatach przyrody: "Urbanowo", "Wielki Las", Rezerwat na Jeziorze Zgierzynieckim im. Bolesława Papi i "Glińskie Góry" obserwować można rzadkie okazy flory i fauny.

Sąsiednie powiaty

Zobacz też

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ strona internetowa: http://powiatnowotomyski.pl/PL/854/334/Rezerwaty/k/
↑ Powiat nowotomyski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[4] strona internetowa: http://powiatnowotomyski.pl/PL/854/334/Rezerwaty/k/

[populacja2016-5] Powiat nowotomyski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[6] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań (siedziba)
Powiaty	chodzieski czarnkowsko-trzcianecki gnieźnieński gostyński grodziski jarociński kaliski kępiński kolski koniński kościański krotoszyński leszczyński międzychodzki nowotomyski obornicki ostrowski ostrzeszowski pilski pleszewski poznański rawicki słupecki szamotulski średzki śremski turecki wągrowiecki wolsztyński wrzesiński złotowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Lwówek Nowy Tomyśl Opalenica Zbąszyń
Gminy miejsko-wiejskie	Lwówek Nowy Tomyśl Opalenica Zbąszyń
Gminy wiejskie	Kuślin Miedzichowo

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)	Buk (← od 1932) Grodzisk (Wielkopolski) (← od 1932) Lwówek Nowy Tomyśl Opalenica (← od 1932) Zbąszyń (← od 1920)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Buk Granowo Grodzisk (Wielkopolski) Kuślin Lwówek Miedzichowo Nowy Tomyśl Opalenica Zbąszyń
Gromady (1954–72)	Bielawy (1954–59) Bolewice (1954–71) Boruja Kościelna (← 1955–71) Brody (1954–71) Buk (1972) Bukowiec (1954–71) Chrośnica (1954–61) Dakowy Mokre (1954–59) Glinno (1954–59) Głuponie (1954–59) Granowo (1954–72) Grąblewo (1954–59) Grodzisk Wielkopolski (1960–72) Grudna (1954–59) Jabłonka Stara (1954–59) Jastrzębniki (1954–59) Jastrzębsko Stare (1954–59) Kąkolewo (1954–61) Kobylniki (1954–59) Kuślin (1954–72) Lwówek (1954–72) Miedzichowo (1954–72) Niepruszewo (1954–59) Nowy Tomyśl (1968–72) Nowy Tomyśl-Południe (1960–68) Nowy Tomyśl-Północ (1960–68) Opalenica (1971–72) Opalenica-Wschód (1960–71) Opalenica-Zachód (1960–71) Paproć (1954–59) Przyprostynia (1954–68) Ptaszkowo (1954–59) Rudniki (1954–59) Słocin (1954–59) Strzyżewo (1954–59) Szewce (1954–59) Śliwno (1954–59) Urbanowo (1954–59) Wąsowo (1954–68) Wielkawieś (1954–71) Wojnowice (1954–59) Wytomyśl (1954–59) Zbąszyń (1954–72) Zębowo (1954–71)