Poturzyn
50°33′43″N 23°56′15″E/50,561944 23,937500| wieś | |
.jpg) Pomnik Fryderyka Chopina w Poturzynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-652[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LTM |
| SIMC |
0901690[5] |
Położenie na mapie gminy Telatyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
| 50°33′43″N 23°56′15″E/50,561944 23,937500[1]
| |
| Strona internetowa | |
Poturzyn – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn[6][5]. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 852 Józefówka - Nowosiółki - Witków.
Wieś tenuty poturzyńskiej w XVIII wieku[7]. Do 1954 istniała gmina Poturzyn. W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie zamojskim.
Wieś jest sołectwem w gminie Telatyn[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 591 mieszkańców[9].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Przemienienia Pańskiego w Nowosiółkach[10].
Poturzyn sąsiaduje z Wasylowem, Suszowem, Witkowem i Nowosiółkami. Położony jest w zachodniej części Grzędy Sokalskiej. Jednym z najważniejszych elementów rzeźby są doliny, przeważnie głęboko wcięte, o dość stromych zboczach i wąskich, płaskich dnach. Na terenie miejscowości przeważają gleby wytworzone z lessów. Są to czarnoziemy i w małym stopniu gleby brunatne.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0901708 | Cegielnia | część wsi |
| 0901714 | Kolonia Poturzyn | część wsi |
| 0901720 | Korea | część wsi |
| 0901737 | Pustki | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Od XV do XIX wieku
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1472[11]. W 1588 król Zygmunt III Waza nadał Poturzyn Janowi Zamoyskiemu. W XVII w. wieś należała do dóbr królewskich, wchodząc najpierw w skład starostwa sokalskiego, a w XVII w. należała do niegrodowego starostwa w Poturzynie.
Jednym z późniejszych właścicieli Poturzyna był Tytus Woyciechowski - bliski przyjaciel Fryderyka Chopina, były pensjonariusz prowadzonej przez rodziców Chopina pensji w Warszawie. W lipcu 1830 Chopin przyjechał na zaproszenie Woyciechowskiego do Poturzyna. Kompozytor wspominał pobyt w Poturzynie w liście do Woyciechowskiego, napisanym po powrocie do Warszawy: Szczerze Ci powiem, że mi przyjemnie wspomnieć na to wszystko: jakąś tęsknotę zostawiły mi Twoje pola, ta brzoza pod oknami nie może mi wyjść z pamięci. Według Jarosława Iwaszkiewicza, Nokturn g-moll (op. 15 nr 3) stanowi muzyczną reminiscencję pobytu Chopina w Poturzynie.
Wiek XX
[edytuj | edytuj kod]14 sierpnia 1914 miała miejsce w Poturzynie bitwa, w której rany odniosło 1300 żołnierzy z armii rosyjskiej oraz austriackiej.
Podczas ewakuacji ludności polskiej z ich siedzib, doszło w dniu 1 kwietnia 1944 w Poturzynie do masowej zbrodni. We wczesnych godzinach rannych ukraińscy żołnierze z 14 Dywizji Grenadierów SS współdziałając z pododdziałem UPA[12], wtargnęli do Poturzyna, gdzie schroniła się większa grupa uchodźców z terenu gminy Dołhobyczów i Kryłów. Napastnicy zamordowali 162 osoby.
Około 1947, podczas Akcji „Wisła”, wysiedlono wszystkich prawosławnych mieszkańców. Zabytkowa cerkiew z 1912 została w 1962 przetransportowana do odległej o 300 km wsi Rajsk[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Strona miejscowości Poturzyn: http://www.poturzyn.pl
- Wirtualny Poturzyn: http://ePoturzyn.pl
- Poturzyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 877.
- Poturzyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 502.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109456
- ↑ Wieś Poturzyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-02].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 958 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 41.
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Była wówczas wsią królewską, liczącą 6 łanów użytków. Posiadała też karczmę i cerkiew.; Józef Niedźwiedź: Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość 2003, s. 399-400, ISBN 83-906745-7-2.
- ↑ Jerzy Markiewicz, Partyzancki kraj, Lublin 1980, ISBN 83-222-0306-3, s. 189
- ↑ „Święci pod cebulami”, Turystyka - dodatek do Gazety Wyborczej, nr 13 (324), 03.04.2010
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi |
|
| Osady wsi |
|
