Leon Koc

Leon Koc

Leon Koc jako podporucznik I Brygady Legionów
pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	23 września 1892 Suwałki, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	24 września 1959 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1914–1954
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Pułk Piechoty, 1 Dywizja Piechoty Legionów, 6 Pułk Piechoty Legionów, Inspektorat Armii Nr 1, 5 Pułk Piechoty Legionów, 66 Pułk Piechoty, Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, DOK II, Garnizon Kowel, grupa „Kowel”, 19 Pułk Piechoty, Ośrodek Organizacyjny Armii, 11 Dywizja Piechoty
Stanowiska	szef sztabu dywizji, dowódca batalionu piechoty, zastępca dowódcy pułku, dowódca pułku piechoty, szef instytutu, pomocnik dowódcy okręgu korpusu, dowódca garnizonu, dowódca grupy, dowódca Ośrodka Organizacyjnego Armii, dowódca dywizji piechoty, komendant rejonu etapów
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia

Prezydium kursu dla kierowników Wydziałów Wychowania Obywatelskiego Organizacji Przysposobienia Wojskowego – płk Leon Koc 4. z lewej; 5 kwietnia 1934.

Leon Wacław Koc (ur. 23 września 1892 w Suwałkach, zm. 24 września 1959 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Młodość i działalność niepodległościowa

Jego dziadek Leon był burmistrzem Filipowa i Serej, a ojciec – Włodzimierz (1848–1925) nauczał języków starożytnych. Razem ze starszym bratem Adamem, późniejszym pułkownikiem dyplomowanym WP, uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Suwałkach. Jesienią 1905, w czasie rewolucji, był członkiem komitetu strajkowego gimnazjalistów. W styczniu następnego roku rozpoczął naukę w Polskiej Prywatnej Siedmioklasowej Szkole Handlowej w Suwałkach (obecnie Zespół Szkół nr 4).

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 5 pułku piechoty Legionów. 17 lipca 1917, po kryzysie przysięgowym, w przebraniu szeregowego, został internowany ze swoimi żołnierzami w obozie w Szczypiornie.

Służba w Wojsku Polskim

2 stycznia 1920 rozpoczął studia w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego. W połowie kwietnia 1920 skierowany został na front celem odbycia praktyki sztabowej. W okresie od stycznia do września 1921 kontynuował naukę w W.S.Woj. Po ukończeniu nauki otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział na stanowisko szefa sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. Z dniem 1 czerwca 1924 odkomenderowany do 6 pułku piechoty Legionów na trzymiesięczną praktykę na stanowisku dowódcy I batalionu. Z dniem 10 listopada tego roku „powrócił na poprzednie miejsce przydziału” do Inspektoratu Armii Nr 1 w Wilnie z równoczesnym odkomenederowaniem do Dowództwa 1 DP Leg. na stanowisko szefa sztabu na okres 6 miesięcy.

W październiku 1926 został przydzielony do Dowództwa Obszaru Warownego „Wilno” na stanowisko szefa sztabu. W tym czasie pozostawał nadetatowym oficerem 1 pułku piechoty Legionów w Wilnie oraz na ewidencji kadry oficerów piechoty. W maju 1927 został przydzielony do Dowództwie Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie na stanowisko szefa sztabu. Z dniem 1 grudnia 1930 roku został przeniesiony do 5 pułku piechoty Legionów na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. W czerwcu 1931 przejął od płk. dypl. Adama Brzechwy-Ajdukiewicza dowództwo 66 Kaszubskiego pułku piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Chełmnie. W czerwcu 1935 stanął na czele Wojskowego Instytutu Naukowo-Oświatowego, usytuowanego w strukturze MSWojsk. na prawach departamentu. Na tym stanowisku odpowiadał za koordynowanie i merytoryczne kierowanie pracą oświatowo-wychowawczą w wojsku oraz promowanie problematyki wojskowej w środowisku cywilnym. Ponadto nadzorował działalność Centralnej Biblioteki Wojskowej i Głównej Księgarni Wojskowej, a także sprawował nadzór nad szkoleniem w korpusach kadetów. Równocześnie, do października 1938, pełnił funkcję redaktora „Bellony”.

Wybuch II wojny światowej zastał go na stanowisku pomocnika dowódcy OK Nr II w Lublinie. 13 września 1939 został dowódcą garnizonu Kowel. 18 września, dzień po agresji ZSRR, na polecenie gen. bryg. Mieczysława Smorawińskiego przeprowadził demobilizację nie uzbrojonych żołnierzy, zamieszkałych na wschód od Bugu. Z żołnierzy uzbrojonych sformował Grupę „Kowel” i tego samego dnia, wieczorem, na jej czele wymaszerował na południe, na Jezierzany, a z Jezierzan na południowy zachód, na m. Werba (12 km na północ od Włodzimierza Wołyńskiego). W m. Werba, gdzie stoczył potyczkę z Armią Czerwoną zmienił kierunek marszu na zachodni, na Zamość. Pod Uściługiem, Horodłem i Korytnicą przekroczył Bug. 24 września we wsi Grabowiec-Góra stoczył kolejną walkę z sowietami. Od 25 do 26 września dowodził walką z Niemcami pod Fajsławicami w województwie lubelskim, gdzie zginęło 7 żołnierzy polskich pochowanych na cmentarzu w Fajsławicach. Po wycofaniu się oddziału pułkownika Koca w stronę Pilaszkowic i Żółkiewki Niemcy powrócili do Fajsławic i spalili część tej miejscowości. Po dwóch dniach wkroczyły wojska sowieckie. Następnego dnia stanął w m. Pilaszkowice (8 km na północ od Żółkiewki). 27 września pomaszerował do rejonu Bychawa – Żółkiewchawa – Żółkiewkaka. Tu podporządkował się płk. dypl. Tadeuszowi Zieleniewskiemu, który objął dowództwo nad Grupami „Kowel” i „Chełm” oraz grupą płk Władysława Filipkowskiego i grupą kawalerii rtm. Franciszka Flataua, a także grupą piechoty ppłk. Czesława Czajkowskiego i batalionem saperów mjr. Wacława Plewaki. Następnego dnia ruszył na czele kolumny zachodniej wzdłuż rzeczki Sanna na Modliborzyce. Od godz. 12.00 do godz. 19.00 podległa grupa ppłk. Aleksandra Kiszkowskiego walczyła o Polichnę Górną z niemiecką 27 DP. Nie mogąc przełamać oporu nieprzyjaciela wycofał się na wschód, a następnego dnia przebił na wschód od Janowa do lasów na południe. W walce wzięto około 300 jeńców. 2 października w rejonie Domostawa – Momoty Górne złożył broń przed sowietami.

Od października 1939 do sierpnia 1941 przebywał w niewoli radzieckiej. Zwolniony po podpisaniu układu Sikorski-Majski i ogłoszeniu amnestii.

15 września 1941 objął dowództwo nad Ośrodkiem Zapasowym Armii Polskiej w ZSRR w miejsce płk. dypl. Janusza Gaładyka, który odwołany został z tego stanowiska przez gen. Władysława Andersa za „sprzyjanie” oficerom Armii Czerwonej. Po rozpoczęciu organizacji 7 Dywizji Piechoty objął dowództwo 19 pułku piechoty. Następnie został dowódcą Ośrodka Organizacyjnego Armii, który pod koniec marca 1942, w czasie ewakuacji z m. Guzar w Uzbekistanie do Iraku przemianowany został na 11 Dywizję Piechoty. W marcu 1944 pełnił służbę na stanowisku komendanta rejonu etapów i podlegał dowódcy Jednostek Terytorialnych w Palestynie, Syrii, Iraku, płk. dypl. Bolesławowi Ostrowskiemu.

Awanse

• podporucznik – 1 listopada 1916 (170. lokata na liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917)
• porucznik –
• kapitan –
• major – starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919
• podpułkownik – 1 stycznia 1927
• pułkownik – 1 stycznia 1934

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6587
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (12 marca 1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie: po raz 1 i 2 w 1922)
• Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 20.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 6.
• Rocznik Oficerski 1924, s. 39, 121, 346.
• Rocznik Oficerski 1928, s. 118, 167.
• Rocznik Oficerski 1932, s. 21, 594.
• Zespół Szkół Ekonomicznych im. Macieja Rataja w Suwałkach. izd.psl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-05)]..
• Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, s. 13, 217, 220–221, 225, 227–228, 248, 357, 371, 396, 413.
• PiotrP. Żaroń PiotrP., Kierunek wschodni w strategii wojskowo-politycznej gen. Władysława Sikorskiego 1940–1943, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 74, 76, ISBN 83-01-06820-5, OCLC 69482825 .
• Lech Wyszczelski, Działalność oświatowo-wychowawcza w Wojsku Polskim w latach 1918–1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1995, ISBN 83-11-08563-3, s. 90–93.
• Kartki z dziejów szkoły 1906–1996, red. i oprac. Małgorzata Chodunaj, Suwałki 1996.
• MaciejM. Szczurowski MaciejM., Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 207, ISBN 83-7174-918-X, OCLC 830299476 .
• Stanisław Łaniec, Północna Suwalszczyzna w powstaniu styczniowym, Top Kurier, Toruń 2002, recenzja Jarosław Szlaszyński w: Rocznik Augustowsko-Suwalski. free.of.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-01)]..
• Tomasz Bordzań, Kawalerowie Virtuti Militari związani z Ziemią Janowską, „Janowskie Korzenie” – półrocznik nr 4, 3 maja 2005.