Kostarowce
49°35′07″N 22°06′51″E/49,585278 22,114167| wieś | |
 Fragment zabudowy miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
346 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
817[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-507[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0359296[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
| 49°35′07″N 22°06′51″E/49,585278 22,114167[1]
| |
Kostarowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok[4][5].
W 2011 wieś liczyła 761 mieszkańców[6].
W miejscowości znajduje się dom ludowy oraz lokalne koło gospodyń wiejskich, któremu przewodniczy Agata Hydzik. Wieś posiada kanalizację. Od roku 1957 działalność rolniczą prowadzi w miejscu nieprzerwanie RSP „Rozwój” licząca 60 członków. Na majątek spółdzielni składa się m.in. 300 ha ziemi uprawnej.
Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7], w drugiej połowie XVII wieku należała do tenuty Besko starostwa sanockiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Do roku 1772, Ziemia sanocka, powiat sanocki, województwo ruskie, następnie do roku 1918 w powiecie sanockim w austriackiej prowincji Galicja.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prawdopodobnie jest to wieś służebna grodu sanockiego lokowana przez księcia Bolesława Jerzego Trojdenowicza w dolinie potoku Różowego, podobnie jak pobliskie Jurowce, które swoją nazwę mogły wziąć od imienia księcia, czy Czerteż, który swoją nazwę wziął od gwarowego słowa „czerteżnyki”, tj. rzemieślnicy. Nazwa Kostarowce może pochodzić od określenia „kostyhrowci” – gracze w kości, komicy, artyści.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Kostarowce był Władysław Urbański[9]. W roku 1880 wieś liczyła 1047 mieszkańców, w tym 206 katolików, 671 unitów oraz 169 osób deklarujących inne wyznania. Pod koniec XIX w. większościowa własność należała do Zenona Słoneckiego. W 1905 Stanisław i Seweryn Słoneccy posiadali we wsi obszar 281 ha[10]. W 1911 właścicielem tabularnym był Stanisław Słonecki, posiadający 281 ha[11].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i utworzeniu II Rzeczypospolitej właścicielem dóbr w Kostarowcach był Leon Aschheim[12]. Po wybuchu II wojny światowej rządcą majątku we wsi został Stefan Pajączkowski[13].
Z Kostarowiec pochodził kmdr prof. dr hab. Bolesław Hydzik[14].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszym dokumentem pisanym, w którym występuje nazwa Kostarowce, jest akt uposażenia obejmującej kilka wsi parafii w Strachocinie, wystawiony w roku 1390. W akcie tym wymieniony jest kościół wybudowany „na polach wsi Kostarowce”, zaś ofiarowane proboszczowi „jeden łan frankońskiej miary ziemi przysposobionej i wykarczowanej oraz pole położone z tyłu za wymienionym kościołem” także znajdowały się na terenie Kostarowiec. W XIX i XX w. kościół należał do łacińskiej parafii w Strachocinie.
Wzmianka o pierwszej kostarowskiej cerkwi pochodzi z roku 1440. Obecną, drewnianą, pw. św. Symeona Stupnika (Szymona Słupnika) wybudowano w roku 1872. Po przesiedleniu greckokatolickich mieszkańców, została ona przekazana parafii strachockiej. Od listopada 2013 pełni funkcję kościoła parafialnego i nosi (dekretem ks. kard. Wyszyńskiego) wezwanie Narodzenia Najświętszej Marii Panny[15]. Trójdzielna, zestawiona z kwadratowych członów składa się z zamkniętego trójbocznie prezbiterium, szerszej nawy, babińca zwieńczonego czworoboczną wieżą i przedsionka poprzedzającego budowlę od zachodu. Przerobione w 1931 roku dachy zdobią nad nawą i prezbiterium dwie wieżyczki sygnaturek o kopulastych, krytych blachą hełmach. Wewnątrz zachowało się oryginalne wyposażenie, w tym ikonostas z XIX wieku. W 1987 roku cerkiew została rozbudowana. W XIX oraz XX wieku cerkiew należała do parafii greckokatolickiej w Czerteżu.
Etnografia
[edytuj | edytuj kod]Według spisu z 1938 roku w Kostarowcach mieszkało 1040 grekokatolików i 220 rzymskich katolików. Obecnie wieś jest jednolita etnicznie. Praktycznie wszyscy jej mieszkańcy, w liczbie około 790 są rzymskimi katolikami.
W ramach „Akcji Wisła” wszystkich Ukraińców i Rusinów przesiedlono albo do Związku Sowieckiego, albo na polskie Ziemie Zachodnie i Północne.
W roku 2006 rozpoczęto we wsi budowę domu ludowego, w miejscu działa również lokalne koło gospodyń wiejskich oraz Ochotnicza Straż Pożarna.
Od sierpnia 2013 wieś tworzy samodzielną parafię Narodzenia Najświętszej Marii Panny[16] należącą do dekanatu Jaćmierz.
Organizacje
[edytuj | edytuj kod]- Ochotnicza Straż Pożarna – założona w 1905 roku, od 2005 w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym
- Koło Gospodyń Wiejskich
- Zespół Pieśniaczy „Zgoda”
- Świetlica Wiejska
Oświata
[edytuj | edytuj kod]- Szkoła Podstawowa w Kostarowcach im. A.Boboli wraz z Centrum Edukacji i Wychowania im. F.Robeya
Ludzie związani z Kostarowcami
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59068
- ↑ Raport o stanie gminy Sanok za 2022 rok [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 22 maja 2023 [dostęp 2023-07-16] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 511 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-24].
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
- ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 247.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 96.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 10.
- ↑ „PARD” Przemysł Artystyczny i Domowy. archives.jdc.org. [dostęp 2016-05-23].
- ↑ Stefan Pajączkowski – malarz i grafik (1900–1978). interia.pl. [dostęp 2014-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2014)].
- ↑ Morze podchorążym się kłania. „Nowiny”. Nr 37, s. 7, 3 lutego 1981.
- ↑ Strona o Kostarowcach. Historia.
- ↑ Strona parafii w Kostarowcach
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kostarowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 474.
- Kostarowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 136.
- Mapa katastralna wsi Kostarowce z 1854
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne. części wsi |
|
| Była wieś |
