Przejdź do zawartości

Gąsówka dwubarwna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gąsówka dwubarwna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

incertae sedis

Rodzaj

gąsówka

Gatunek

gąsówka dwubarwna

Nazwa systematyczna
Lepista personata (Fr.) Cooke
Handb. Brit. Fungi 1: 193 (1871)

Gąsówka dwubarwna (Lepista personata (Fr.) Cooke) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1]

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepista, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus personatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Cooke, przenosząc go do rodzaju Lepista[1]. Ma ponad 20 synonimów naukowych[2].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako gąska zdradliwa (bedłka zdradliwa)[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica do 15 cm, w młodym owocniku półkulisty, później wypukły, w końcu płaski. Jest grubomięsisty, gładki, nagi i połyskujący. Kolor bladokremowy, płowy, niekiedy z brązowym odcieniem[4].

Blaszki

Za młodu białawe, potem bladokremowe, w dojrzałym owocniku bladoochrowe, gęste, cienkie, zatokowate, wycięte z ząbkiem[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość 1,5–3,5 cm. Jest cylindryczny, u dołu zgrubiały, pełny, w podłużnie fioletowe włókna na beżowym tle (wygląda jakby był cały fioletowy)[5].

Miąższ

Grubomięsisty, twardy, białawy lub bladokremowy, pod powierzchnią trzonu niekiedy lekko fioletowy, nie zmienia zabarwienia po przekrojeniu. Smak nieznaczny, przyjemny, zapach niewyraźny[4].

Wysyp zarodników

Szaroróżowy. Zarodniki o średnicy 7–8 × 4–5 µm, elipsoidalne, lekko brodawkowate, bezbarwne[6].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

W Europie gatunek dość pospolity[7]. W Polsce również jest dość częsty[8].

Często występuje w towarzystwie pieczarki łąkowej[7]. Rośnie od października do grudnia na łąkach i pastwiskach. W latach, gdy późna jesień jest wilgotna, często masowo, rośnie w szeregach i kręgach (tzw. czarcie kręgi), zawsze poza lasem[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Dobry grzyb jadalny. Nadaje się zwłaszcza do marynowania w occie[4]. Zbierać go mogą jednakże tylko doświadczeni grzybiarze, łatwo bowiem pomylić go z podobnie ubarwionymi, ale trującymi gatunkami zasłonaków[8].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  3. Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Ewald Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Stefan Łukomski (tłum.), Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 110, ISBN 83-7404-513-2, OCLC 836313700.
  5. a b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  7. a b c Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
  8. a b Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.