Przejdź do zawartości

Eparchia wileńska i litewska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eparchia wileńska i litewska
Виленская и Литовская епархия
Ilustracja
Sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie
Państwo

 Litwa

Siedziba

Wilno
Aušros Vartų 10

Data powołania

1839

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Sobór

Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie

Biskup diecezjalny

metropolita wileński i litewski Innocenty (Wasiljew)

Biskup pomocniczy

biskup trocki Ambroży (Fiedukowicz)

Dane statystyczne (2010)
Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych

32
27
5

Liczba dekanatów

5 (2016)

Liczba klasztorów

2

Powierzchnia

65 300 km²

Położenie na mapie Wilna
Mapa konturowa Wilna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sobór katedralny”
Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sobór katedralny”
Ziemia54°40′52,0″N 25°17′32,4″E/54,681111 25,292333
Strona internetowa

Eparchia wileńska i litewskaeparchia Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego obejmująca obszar dzisiejszej Litwy.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Eparchia wileńska i litewska została powołana w 1839 w czasie synodu w Połocku, kiedy duchowni uniccy służący w Imperium Rosyjskim, z wyjątkiem diecezji chełmskiej, pod naciskiem władz carskich ogłosili wolę powrotu do prawosławia. Granice nowo powstałej eparchii obejmowały Wileńszczyznę i Grodzieńszczyznę, do 1845 siedzibą jej ordynariusza był monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

Do I wojny światowej

[edytuj | edytuj kod]

Przed 1918 eparchia wileńska i litewska znajdowała się na terenie guberni wileńskiej i kowieńskiej i obejmowała dekanaty wileński miejski, wileński wiejski, trocki, szumski, wiłkomirski, kowieński, wiliejski, głubokski, wołożnicki, desniański, drujski, lidzki, mołodeczeński, miadelski, nowoaleksandrowski, szawelski, oszmiański, radoszkowicki, święciański oraz szczucziński.

Okres międzywojenny

[edytuj | edytuj kod]

Po tzw. buncie Żeligowskiego i przyłączeniu Wileńszczyzny do Polski obszar eparchii został przecięty granicą państwową. Wszystkie dekanaty położone w dawnej guberni wileńskiej znalazły się w nowo powołanej eparchii lidzkiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Sprzeciwiający się autokefalii polskiej biskup wileński Eleuteriusz (Bogojawleński) został aresztowany, a następnie wydalony z granic Polski. W eparchii lidzkiej (potem wileńskiej) znalazły się dekanaty wileński, wileńsko-trocki, brasławski, wilejski, desniański, mołodeczeński, oszmiański, postawski, wołożyński, lidzki, stołpecki i szczuciński. Na ich terenie działały 173 parafie.

Pozostały obszar eparchii działał nadal w dotychczasowej strukturze, obejmując ponad 22 tys. wiernych, głównie narodowości rosyjskiej.

W ZSRR

[edytuj | edytuj kod]

Po włączeniu Litwy do ZSRR doszło do unifikacji eparchii litewskiej. W 1947 władze radzieckie pozwoliły na działanie 60 cerkwi (44 parafialne) oraz pracę duszpasterską 48 kapłanów, nakazały jednak zamknąć seminarium duchowne w Wilnie. Nadal istniały dwa monastery – męski i żeński w Wilnie. Polityka władz wobec prawosławia na terenie Litewskiej Republiki Radzieckiej była niejednoznaczna – z jednej strony w 1956 patriarchat moskiewski otrzymał zezwolenie na finansowe wsparcie remontów wielu cerkwi, natomiast w 1989 Rada Ministrów Litewskiej SRR nieoczekiwanie zażądała zamknięcia żeńskiego monasteru św. Marii Magdaleny w Wilnie, jedynej takiej instytucji w eparchii, zaś wcześniej, w latach 60., zamknięto kilka cerkwi.

Prawosławne duchowieństwo popierało litewski ruch niepodległościowy w ostatnich latach istnienia ZSRR[1].

Po 1990

[edytuj | edytuj kod]

W 1990 Sejm litewski przegłosował uchwałę o zwrocie prawosławnym odebranych obiektów sakralnych, dzięki czemu odzyskali oni kilkanaście obiektów na terenie eparchii, np. cerkwie św. Aleksandra Newskiego i Piatnicką w Wilnie. Obecnym metropolitą[2] wileńskim i litewskim jest Innocenty (Wasiliew). W skład eparchii wchodzi pięć dekanatów: wileński miejski, wileński okręgowy, kowieński, kłajpedzki oraz wisagiński[3][4][5][6][7]. W 2005 działało 50 parafii oraz dwa monastery – żeński monaster św. Marii Magdaleny w Wilnie oraz męski monaster Świętego Ducha w Wilnie, którego zwierzchnikiem jest każdorazowo metropolita wileński i litewski.

Zwierzchnicy

[edytuj | edytuj kod]
Brama wiodąca na teren cerkwi i monasteru Świętego Ducha w Wilnie, jedynego męskiego klasztoru w eparchii
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Wilnie, służąca żeńskiemu monasterowi św. Marii Magdaleny

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Семеро смелых. Православные священники Литвы – против войны в Украине [online], lrt.lt, 23 kwietnia 2022 [dostęp 2022-06-08] (ros.).
  2. В день 70-летия Святейшего Патриарха Кирилла в Храме Христа Спасителя прошло торжественное богослужение [dostęp: 20.11.2016.]
  3. Приходы благочиния города Вильнюса. [dostęp 2016-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
  4. Приходы Виленского окружного благочиния. [dostęp 2016-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
  5. Приходы Висагинского благочиния [online], Виленско-Литовская епархия [dostęp 2015-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-08-31] (ros.).
  6. Приходы Клайпедского благочиния [online], Виленско-Литовская епархия [dostęp 2015-12-14] (ros.).
  7. Приходы Каунасского благочиния [online], Виленско-Литовская епархия [dostęp 2015-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-12] (ros.).
  8. Biskup wchodzący w skład episkopatu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego z tytułem arcybiskup wileński i lidzki. Podział eparchii miał podłoże polityczne i nastąpił po buncie Żeligowskiego i wynikłych zeń zmian granic państwowych.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]