Anarchizm metodologiczny

Anarchizm metodologiczny – teoria Paula Feyerabenda, która zamyka się w sformułowaniu wszystko wolno (ang. anything goes). Feyerabend postulował, żeby z badań naukowych usunąć wszelkie ograniczenia metodologiczne, co miało być najlepszą drogą prowadzącą do postępu nauki w ogóle. Przekonanie, że nauka rozwija się według stałych i powszechnych reguł zostaje uznane za nierealistyczne i zgubne – szkodliwe dla samej nauki, bo czyniące ją mniej elastyczną a bardziej dogmatyczną.

Z czasem Feyerabend zaczął określać siebie jako dadaistę, mówiąc, że anarchizm jest zbyt poważny, dadaizm zaś życie traktuje lekko, a dadaista gotów jest eksperymentować nawet w obszarach, gdzie eksperymenty zdają się nie wchodzić w rachubę – jego zdaniem gotowość do nieskrępowanego eksperymentowania powinna być cechą naukowca.

Zanim ukazał się polski przekład książki Paula K. Feyerabenda, Przeciw metodzie, gdzie anything goes oddawane jest jako „nic świętego”, termin ten tłumaczono jako „wszystko ujdzie”, „wszystko jest dopuszczalne”, „wszystko wolno”, „wszystko może się przydać”.

Bibliografia

• Chalmers A. (1997), Feyerabend: anarchistyczna teoria wiedzy, w: tegoż: Czym jest to, co zwiemy nauką, Wrocław.
• Feyerabend P. (1995), Przeciw metodzie: anarchizm metodologiczny, w: Józef Pawlak (red.) Kierunki filozofii współczesnej, Toruń.
• Przeciw metodzie, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1996, przekł. Stefan Wiertlewski.
• Kazimierz Jodkowski, Wspólnoty uczonych, paradygmaty i rewolucje naukowe, „RRR” 22, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowkiej, Lublin 1990

Linki zewnętrzne

• Adam Grobler, Anarchizm metodologiczny, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych – Uniwersytet Jagielloński (CKBI UJ), kanał „Copernicus” na YouTube, 2 czerwca 2020 [dostęp 2024-10-08].