Województwo krakowskie (II Rzeczpospolita)
Województwo krakowskie – województwo II Rzeczypospolitej utworzone ustawą 23 grudnia 1920[4] (zaczęło funkcjonować 1 września 1921[5]) ze stolicą w Krakowie. Innymi głównymi miastami województwa były Tarnów, Nowy Sącz, Jaworzno, Oświęcim, Chrzanów, Bochnia i Jasło[6].
| |||||||||||
| 1921-1939 | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data powstania | |||||||||||
| Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||||
| Wojewoda | |||||||||||
| Powierzchnia |
(1931) 17 380 km² | ||||||||||
| Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||||||||
| • gęstość |
132,2 os./km² | ||||||||||
| Tablice rejestracyjne |
KR | ||||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Basztowa 22Kraków | |||||||||||
| Podział administracyjny | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
| |||||||||||
W wyniku reformy administracyjnej kraju 1 kwietnia 1932 r. zlikwidowano 5 uprzednio istniejących powiatów woj. krakowskiego: grybowski, makowski, oświęcimski, pilzneński i wielicki. Liczbę powiatów ustalono na 18 (17 ziemskich i 1 grodzki). Na terenie województwa były 54 miasta[7]. 1 listopada 1938 r. do województwa krakowskiego (pow. nowotarski) przyłączono fragmenty Spiszu i Orawy o powierzchni 180 km². Po napaści Niemiec i aneksji zachodniej części województwa do Rzeszy (powiaty bialski, żywiecki i większa część pow. chrzanowskiego i wadowickiego), w ramach Generalnego Gubernatorstwa powstał dystrykt krakowski, w którym działała administracja podziemna[8].
Podział administracyjny
edytujPowierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie spisu powszechnego z 1931 r., w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze spisu powszechnego z 1921 r.
| Powiat | Powierzchnia (km²) |
Liczba mieszkańców | Siedziba (liczba mieszkańców) |
|---|---|---|---|
| bialski[a] | 635 | 139 100 | Biała (22 891) |
| bocheński | 877 | 113 800 | Bochnia (12 274) |
| brzeski | 849 | 102 200 | Brzesko (3672) |
| chrzanowski | 722 | 138 100 | Chrzanów (17 833) |
| dąbrowski | 650 | 66 700 | Dąbrowa (6017) |
| dębicki (od 1937)[b] | 1141 | 110 900 | Dębica (9276) |
| gorlicki[c] | 1082 | 104 800 | Gorlice (6730) |
| grybowski (do 1932)[c] | 585 | 51 932 | Grybów (3311) |
| jasielski[d] | 1055 | 116 100 | Jasło (10 112) |
| krakowski[e][f] | 884 | 187 500 | Kraków (221 260) |
| Kraków | 48 | 221 260 | |
| limanowski | 944 | 87 300 | Limanowa (2542) |
| makowski (od 1924 do 1932)[g] | 823 | 67 378 | Maków (4111) |
| mielecki | 901 | 77 500 | Mielec (7057) |
| myślenicki[g][e] | 988 | 102 700 | Myślenice (6277) |
| nowosądecki[c] | 1572 | 183 900 | Nowy Sącz (30 278) |
| nowotarski[g][h] | 2069 | 131 800 | Nowy Targ (10 406) |
| oświęcimski (do 1932)[a] | 314 | ? | Oświęcim (11 949) |
| pilzneński (lub pilzneński) (do 1932)[d] | 573 | 47 355 | Pilzno (3671) |
| podgórski (do 1923)[f] | 221 | 39 937 | Podgórze (24 676) |
| ropczycki (do 1937)[d][b] | 1141 | 110 700 | Ropczyce (3382) |
| spisko-orawski (do 1925)[h] | 583 | 22 684 | Nowy Targ (8071) |
| tarnowski[c] | 881 | 142 400 | Tarnów (45 235) |
| wadowicki[g][a] | 1109 | 145 100 | Wadowice (8400) |
| wielicki (do 1932) | 458 | 68 084 | Wieliczka (9872) |
| żywiecki[g] | 1153 | 130 900 | Żywiec (6571) |
Ludność
edytujW 1921 roku w województwie mieszkało 1 992 810 osób[9].
Podział ludności według narodowości[9]:
Podział ludności ze względu na wyznanie[9]:
- rzymskokatolickie 1 779 889 (89,3%)
- mojżeszowe 152 926 (7,7%)
- greckokatolickie 52 864 (2,7%)
- ewangelickie 5 708 (0,3%)
Liczba ludności (dane z 9 grudnia 1931):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 2 297 802 | 100 | 1 197 372 | 52,11 | 1 100 430 | 47,89 |
| Miasto | 579 549 | 25,22 | 311 464 | 13,55 | 268 085 | 11,67 |
| Wieś | 1 718 253 | 74,78 | 885 908 | 38,55 | 832 345 | 36,22 |
Wojewodowie krakowscy
edytuj- Kazimierz Gałecki 1 września 1921 – 19 grudnia 1923
- Władysław Kowalikowski 8 marca 1924 – 7 czerwca 1926 (p.o. wojewody od 16 listopada 1923)
- Ludwik Darowski 1 lipca 1926 – 31 grudnia 1928
- Mikołaj Kwaśniewski 1 stycznia 1929 – 25 czerwca 1935
- Władysław Raczkiewicz 10 sierpnia 1935 – 13 października 1935
- Kazimierz Świtalski 3 grudnia 1935 – 20 kwietnia 1936
- Michał Gnoiński 22 kwietnia 1936 – 8 września 1937
- Józef Tymiński 9 września 1937 – wrzesień 1939
- Jan Jakóbiec 1941–1945 (jako okręgowy delegat rządu)
Miasta i miasteczka
edytujSynteza
edytujW latach międzywojennych istniały trzy rodzaje jednostek osadniczych o charakterze topograficznie miejskim miasto, miasteczko i osada miejska. Na terenie woj. krakowskiego występowały dwie formy (miasta i miasteczka).
Określenie miasto miało w latach międzywojennych trojakie znaczenie. Mogło odnosić się wyłącznie do charakteru prawnego miejscowości (a więc typu jednostki administracyjnej), co nie znaczyło automatycznie że „miasto administracyjne” faktycznie posiadało prawa miejskie. Podstawą zaliczenia danej miejscowości do grupy miast było tzw. kryterium administracyjne, jako najwięcej odpowiadające rozwojowi stosunków i życia. Mimo że większość miast prawnych prawa miejskie posiadała, wiele z nich miało zaledwie prawa miasteczka a niektóre miasta (np. Krynica, Krzeszowice, Szczakowa i Zakopane) były wręcz wsiami[10].
Odwrotnie wiele miasteczek - a więc faktycznie posiadających prawa miasteczka a nawet prawa miejskie (np. Osiek czy Lanckorona) – były gminami wiejskimi (chodzi tu o gminy jednostkowe sprzed komasacji w gminy zbiorowe w 1934 roku)[9]. Jednostki te w ogólnych publikacjach nie są zaliczane do miast (a więc nie wpływają na liczbę miast województwa), co jednak lekceważy fakt posiadania praw miasteczka (poniższa tabela je uwzględnia z zachowaną dystynkcją).
Wreszcie, niektóre miejscowości posiadały w nazwie wyraz Miasto - pisany wielką literą - mimo braku praw miejskich (np. Narajów Miasto). Wyraz ten stanowił integralną część nazwy miejscowości (choć nie przesądzał bynajmniej jej charakteru topograficznego) aby odróżnić ją od innej (topograficznie wiejskiej) miejscowości o identycznej nazwie w tej samej okolicy (np. Narajów-Wieś)[9].
Miasta prawne galicyjskie (województwa krakowskie, lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie) należały do trzech kategorii:
- miasta o własnym statucie
- miasta rządzące się ustawą z 13 marca 1889 roku[13]
- miasta należące do tej kategorii posiadały wszystkie przywileje miast (prawa miejskie), z wyjątkiem miasteczka Buczacz
- miasta rządzące się ustawą z 3 lipca 1896 roku[14]
- miasta należące do tej największej kategorii posiadały najczęściej przywileje a) miasteczek, rzadziej b) miast a czasem wyjątkowo (7 miejscowości) niektóre były c) wsiami
13 lipca 1933 roku weszła w życie ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, stanowiąca znoszenie miast o liczbie mieszkańców niższej niż 3000 w drodze rozporządzeń Rady Ministrów, a większych miast w drodze ustawodawczej[15]. Ustawa z 3 lipca 1896 roku przestała obowiązywać w ciągu roku od wejścia w życie ustawy (czyli do lipca 1934) przez co miasta i miasteczka rządzące się ustawą z 1896 roku i liczące powyżej 3000 mieszkańców zostały automatycznie podniesione do rangi miast objętych ustawą z 1889 roku[16]. Tak więc 31 miast/miasteczek rządzących się ustawą z 1896 roku i liczących w 1933 roku mniej niż 3000 mieszkańców, a także 8 (9[17]) gmin miejskich będących wsiami (niezależnie od liczby ludności) zostałyby według nowego prawa przekształcone w gminy wiejskie. Jednakże indywidualnymi rozporządzeniami za miasta uznano 20 mniejszych miast[18] oraz wszystkie wsie[17] stanowiące gminy miejskie[19]. Równocześnie do rzędu miast podniesiono także trzy dotychczasowe gminy wiejskie[20]. Na mocy ustawy z 1933 łącznie 12 miejscowości (w tym jedna wieś) utraciło status gmin miejskich[21].
W poniższej tabeli umieszczono wszystkie miasta i miasteczka województwa krakowskiego obu typów z podziałem na charakter prawny (rodzaj jednostki administracyjnej) i przywileje (prawa miejskie/miasteczka) wraz z uwzględnieniem ustawy, którą miasta się rządziły. W późniejszych latach część najmniejszych miast status miejski utraciła; w wykazie oznaczono (►) miasta, które w 1937 roku były już wsiami[22].
Wykaz
edytujStan ludności: na 30 września 1921 roku (niezależnie od statusu jednostki w 1921 roku)
Główne źródło: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom XII - Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
Źródła uzupełniające: Dzienniki Ustaw, przedstawione w przypisach
_COA.svg){kind=small}
Uwagi
edytuj- ↑ a b c 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat oświęcimski a jego terytorium włączono do powiatów bialskiego i wadowickiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3).
- ↑ a b 1 kwietnia 1937 r. zniesiono powiat ropczycki, a z jego terytorium utworzono powiat dębicki (Dz.U. z 1937 r. nr 18, poz. 119).
- ↑ a b c d 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat grybowski a jego terytorium włączono do powiatów nowosądeckiego, gorlickiego i tarnowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3).
- ↑ a b c 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat pilzneński a jego terytorium włączono do powiatów ropczyckiego i jasielskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3).
- ↑ a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat wielicki a jego terytorium włączono do powiatów myślenickiego i krakowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3).
- ↑ a b 1 stycznia 1924 r. zniesiono powiat podgórski a jego terytorium włączono do powiatu krakowskiego (Dz.U. z 1923 r. nr 122, poz. 992).
- ↑ a b c d e 1 stycznia 1924 r. utworzono powiat makowski z części obszaru powiatów żywieckiego i myślenickiego (Dz.U. z 1923 r. nr 122, poz. 991). 1 kwietnia 1932 r. powiat zniesiono a jego terytorium włączono do powiatów wadowickiego, żywieckiego, myślenickiego i nowotarskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3).
- ↑ a b 1 lipca 1925 r. zniesiono powiat spisko-orawski a jego terytorium włączono do powiatu nowotarskiego (Dz.U. z 1925 r. nr 63, poz. 441).
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1921 r. nr 46, poz. 282
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
- ↑ a b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
- ↑ Dz.U. z 1920 r. nr 117, poz. 768 - Ustawa z dnia 3 grudnia 1920 r. o tymczasowej organizacji władz administracyjnych II instancji (województw) na obszarze b. Królestwa Galicji i Lodomerji z W. Ks. Krakowskiem oraz na wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej obszarach Spisza i Orawy
- ↑ Podział b. Królestwa Galicji i Lodomerii na województwa i likwidacja Namiestnictwa Galicji - Dz.U. z 1921 r. nr 46, poz. 282 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 maja 1921 r. w przedmiocie wykonania art. 3 ustawy z dnia 3 grudnia 1920 r. o tymczasowej organizacji władz administracyjnych II instancji (województw) na obszarze b. Królestwa Galicji i Lodomerji z W. Ks. Krakowskiem oraz na wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej obszarach Spisza i Orawy. por też Agnieszka Biedrzycka, Kalendarium Lwowa 1918–1939, Kraków 2012 wyd. Universitas, ISBN 97883-242-1678-9 s.129.
- ↑ Eugenjusz Romer, Powszechny atlas geograficzny, Lwów-Warszawa 1928, mapa 47
- ↑ Kalendarz Ilustrowanego Kuryera Codziennego na rok 1933, rocznik VI, Kraków 1933, str. 171
- ↑ Polska Podziemna
- ↑ a b c d e Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom XII - Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom XV - Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
- ↑ Statut z dnia 14 października 1870 roku – Dz. Ust. Kraj. L. 79
- ↑ Statut z dnia 6 października 1901 roku – Dz. Ust. Kraj. L. 108
- ↑ Dz. Ust. Kraj. L. 24
- ↑ Dz. Ust. Kraj. L. 51
- ↑ Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33)
- ↑ Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno - administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008.
- ↑ a b c W Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 596 Jaworzno traktowane jest jako wieś (gmina), natomiast Skorowidz Miejscowości woj. krakowskiego z 1921 traktuje je jako miasteczko podlegające ustawie z 1896 roku, a serwis internetowy Miasta Jaworzno wspomina o statusie miasta obowiązującym od 21 września 1901 (str. 9)
- ↑ W tarnopolskim: Husiatyn (Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 187, we lwowskim: Baranów, Cieszanów, Dukla, Głogów, Janów, Jaryszczów Nowy, Kańczuga, Krakowiec, Radymno, Szczerzec (Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 232) i Sieniawa (Dz.U. z 1934 r. nr 45, poz. 395) oraz w krakowskim: Kalwaria, Limanowa, Muszyna, Radomyśl Wielki, Sędziszów, Tuchów, Wilamowice i Zator (Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 233). Wyjątkowo tylko miasteczko Żabno (liczące ok. 2500 mieszkańców w 1933) nie wymagało osobnego rozporządzenia
- ↑ We lwowskim: Borysław (Dz.U. z 1933 r. nr 62, poz. 467) i Winniki (Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 595) oraz w krakowskim: Jaworzno, Krynica, Krzeszowice, Szczakowa i Zakopane (Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 596)
- ↑ W tarnopolskim: Chorostków (Dz.U. z 1934 r. nr 14, poz. 116), Mielnica i Tłuste (Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 186)
- ↑ W tarnopolskim: Jagielnica i Jazłowiec, we lwowskim: Niżankowice, Stara Sól i Ulanów oraz w krakowskim: Brzostek, Ciężkowice, Czarny Dunajec (miasto), Lanckorona, Uście Solne, Wiśnicz Nowy i Wojnicz
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104
- ↑ a b c d e f g h i j k W 1934 roku prawa miejskie na mocy Ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294) w drodze rozporządzenia (automatycznie)
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu grybowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu gorlickiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ Utrata statusu miasta z dniem 1 sierpnia 1934 i przekształcone w nową (zbiorową lecz o charakterze jednostkowym) wiejską gminę Brzostek I (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 641; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ a b c d e Ustawa galicyjska z 1896 roku zniesiona (do końca lipca 1934 roku) na mocy ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33), miejscowość nie podniesiona do rzędu miast objętych ustawą z 1889 roku z powodu niespełnienia kryterium ludnościowego (minimum 3000 mieszkańców) oraz braku indywidualnego rozporządzenia uznającego miejscowość za miasto
- ↑ a b W związku ze zniesieniem powiatu pilzneńskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu jasielskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ Utrata statusu miasta z dniem 1 sierpnia 1934, a miasto włączone do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Ciężkowice (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 643; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ W publikacji źródłowej błędnie wymienione jako miasteczko, sprostowane na miasto w erracie
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu grybowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu tarnowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ a b Otrzymanie statusu miasta (ustawa z 1896, bez praw miejskich bądź praw miasteczka) 1 stycznia 1925 (Dz.U. z 1925 r. nr 8, poz. 57); ustawę galicyjską z 1896 roku zniesiono (do końca lipca 1934 roku) na mocy ustawy z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33); ponieważ miejscowość nie spełniała kryterium ludnościowego (minimum 3000 mieszkańców i brak indywidualnego rozporządzenia uznającego miejscowość za miasto) utraciła status miasta z dniem 1 sierpnia 1934 i została włączona do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Czarny Dunajec (Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 594; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ a b c d W związku ze zniesieniem powiatu ropczyckiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość weszła w skład powiatu dębickiego (Dz.U. z 1937 r. nr 18, poz. 119)
- ↑ 30 listopada 1929 miejscowość przyłączono do powiatu myślenickiego (Dz.U. z 1929 r. nr 81, poz. 599)
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu grybowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu nowosądeckiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ a b c d e f g h i Otrzymanie praw miejskich (zmiana ustawy – z ustawy z 1896 roku na ustawę miejską z 1889 roku) 20 października 1933 (Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 596)
- ↑ 1 stycznia 1924 miejscowość weszła w skład nowo utworzonego powiatu makowskiego w woj. krakowskim (Dz.U. z 1923 r. nr 22, poz. 991); w związku ze zniesieniem powiatu makowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość włączono z powrotem do powiatu myślenickiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ustawę galicyjską z 1896 roku zniesiono (do końca lipca 1934 roku) na mocy ustawy z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33); ponieważ miejscowość nie spełniała kryterium ludnościowego (minimum 3000 mieszkańców) wydano indywidualne rozporządzenie uznające miejscowość za miasto (de facto nadanie praw miejskich) podlegające ustawie miejskiej z 1889 roku z dniem 1 kwietnia 1934 roku(Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 233)
- ↑ Własny statut z dnia 6 października 1901 roku (Dz. Ust. Kraj. L. 108)
- ↑ powiat grodzki
- ↑ a b W przeciwieństwie do innych miasteczek (oraz sporadycznie miast – Lanckorony i Osieka) stanowiących równorzędne z nimi jednoimienne gminy wiejskie jednostkowe, miasteczko Krościenko stanowiło wyjątkowo część gminy Krościenko składającej się także z przysiółków Kąty, Łąkcica i Zawodzie; liczba mieszkańców dotyczy wszystkich podmiotów razem
- ↑ Początkowo pisownia z łącznikiem (Krynica-Zdrój, 1921), następnie bez łącznika (Krynica Zdrój, 1933), wreszcie tylko jako Krynica (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104)
- ↑ Otrzymanie statusu miasta (bez praw miejskich bądź praw miasteczka) 1 stycznia 1925 (Dz.U. z 1924 r. nr 110, poz. 985)
- ↑ Od 1 stycznia 1925 do 19 października 1933 – ustawa z 1896 roku; następnie od 20 października 1933 – ustawa z 1889 roku
- ↑ a b W przeciwieństwie do innych miasteczek (oraz sporadycznie miast – Lanckorony i Osieka) stanowiących równorzędne z nimi jednoimienne gminy wiejskie jednostkowe, miasto Lanckorona stanowiło wyjątkowo część gminy Lanckorona składającej się także z przysiółków Jastrzębia i Łaśnica; liczba mieszkańców dotyczy jednak samego miasta Lanckorony
- ↑ a b Otrzymanie statusu gminy miejskiej (posiadając już prawa miejskie na mocy ustawy z 1896 roku) 1 kwietnia 1926 roku (Dz.U. z 1926 r. nr 28, poz. 168); ustawę galicyjską z 1896 roku zniesiono (do końca lipca 1934 roku) na mocy ustawy z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33); ponieważ miejscowość nie spełniała kryterium ludnościowego (minimum 3000 mieszkańców i brak indywidualnego rozporządzenia uznającego miejscowość za miasto) utraciła status miasta z dniem 1 sierpnia 1934 i została włączona do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Kalwaria (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 644; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ a b W 1934 roku zniesienie praw miejskich na mocy Ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294) w drodze rozporządzenia (automatycznie)
- ↑ 1 stycznia 1924 miejscowość weszła w skład nowo utworzonego powiatu makowskiego w woj. krakowskim, którego została stolicą (Dz.U. z 1923 r. nr 22, poz. 991); w związku ze zniesieniem powiatu makowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość włączono do powiatu wadowickiego (nie z powrotem do powiatu myślenickiego!) (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ a b Milówka nie jest zaliczona do miasteczek/miast (łącznie 22) stanowiących/wchodzących w skład gmin wiejskich woj. krakowskiego według stanu z 30 września 1921 (m.in. główne źródło podaje liczbę „0” w tej kategorii dla powiatu żywieckiego; jednakże w spisie Milówka figuruje jak miasteczko; brak rozstrzygających informacji na ten temat
- ↑ a b W przeciwieństwie do innych miasteczek (oraz sporadycznie miast – Lanckorony i Osieka) stanowiących równorzędne z nimi jednoimienne gminy wiejskie jednostkowe, miasteczko Milówka stanowiło wyjątkowo część gminy Milówka obejmującej także przysiółek Prusów; liczba mieszkańców dotyczy obu podmiotów razem
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu oświęcimskigo z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu bialskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu pilzneńskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu ropczyckiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3); 1 kwietnia 1937 zniesiono powiat ropczycki, a z jego obszary utworzono powiat dębicki (Dz.U. z 1937 r. nr 18, poz. 119)
- ↑ a b W przeciwieństwie do innych miasteczek (oraz sporadycznie miast – Lanckorony i Osieka) stanowiących równorzędne z nimi jednoimienne gminy wiejskie jednostkowe, miasteczko Ryglice stanowiło wyjątkowo część gminy Ryglice składającej się także z przysiółków Bukowina, Galia, Góra, Podlesie i Wisze; liczba mieszkańców dotyczy jednak samego miasteczka Ryglice
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu podgórskiego z dniem 1 stycznia 1924, miejscowość przyłączono do powiatu krakowskiego (Dz.U. z 1923 r. nr 122, poz. 992)
- ↑ 1 stycznia 1924 miejscowość weszła w skład nowo utworzonego powiatu makowskiego w woj. krakowskim (Dz.U. z 1923 r. nr 22, poz. 991); w związku ze zniesieniem powiatu makowskiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość włączono z powrotem do powiatu żywieckiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ 1 lipca 1926 gminę wiejską Trzebinia Miasteczko (już pod nazwą Trzebinia Miasto) zniesiono, a z jej obszaru oraz z obszaru sąsiedniej (również zniesionej) wiejskiej gminy Trzebinia Wieś utworzono nową wiejską gminę Trzebinia (Dz.U. z 1926 r. nr 19, poz. 120)
- ↑ Otrzymanie statusu miasta 27 kwietnia 1931 (Dz.U. z 1931 r. nr 39, poz. 304)
- ↑ Od 27 kwietnia 1931 – ustawa z 1896 roku
- ↑ Utrata statusu miasta z dniem 1 sierpnia 1934, a miasto włączone do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Uście Solne (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 640; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu wielickiego z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu krakowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
- ↑ Utrata statusu miasta z dniem 1 sierpnia 1934, a miasto włączone do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Wiśnicz Nowy (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 640; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ Utrata statusu miasta z dniem 1 sierpnia 1934, a miasto włączone do nowo utworzonej zbiorowej wiejskiej gminy Wojnicz (Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 532; Zmiany administracyjne miast i osiedli, Warszawa, 1964, s. 206)
- ↑ Ustawę galicyjską z 1896 roku zniesiono (do końca lipca 1934 roku) na mocy ustawy z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33); ponieważ miejscowość nie spełniała kryterium ludnościowego (minimum 3000 mieszkańców) wydano indywidualne rozporządzenie uznające miejscowość za miasto podlegające ustawie miejskiej z 1889 roku z dniem 1 kwietnia 1934 roku; status prawny i charakter nie uległ jednak zmianie(Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 233)
- ↑ W związku ze zniesieniem powiatu oświęcimskigo z dniem 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu wadowickiego (Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3)
Bibliografia
edytujKalendarz Ilustrowanego Kuryera Codziennego na rok 1933, rocznik VI, Kraków 1933