Tymbark

wieś w województwie małopolskim

Tymbarkwieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Tymbark.

Tymbark
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

limanowski

Gmina

Tymbark

Wysokość

427 m n.p.m.

Liczba ludności (2004)

2700

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-650[2]

Tablice rejestracyjne

KLI

SIMC

0467531

Położenie na mapie gminy Tymbark
Mapa konturowa gminy Tymbark, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tymbark”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tymbark”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tymbark”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Tymbark”
Ziemia49°43′46″N 20°19′31″E/49,729444 20,325278[1]
Strona internetowa

Tymbark uzyskał lokację miejską w 1353 roku, zdegradowany w 1896 roku[3]. Tymbark był miastem królewskim położonym w końcu XVI wieku w tenucie tymbarskiej w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

edytuj

Znajduje się niespełna 66 km na południowy wschód od Krakowa drogą przez Myślenice i Mszanę Dolną, oraz w odległości 10 km na zachód od Limanowej, oraz przy linii kolejowej Nowy SączChabówka i przy drodze krajowej nr 28 pomiędzy Limanową a Mszaną Dolną. Tymbark położony jest w centralnej części Beskidu Wyspowego. Zabudowania i pola Tymbarku znajdują się w dolinie rzeki Łososina i dolnej części uchodzącej do niej Słopniczanki, oraz na zboczach wzniesień: Paproć, Zęzów i Łopień[5].

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Tymbark[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0467548 Góry część wsi
0467554 Kopana Droga część wsi
0467560 Miasto część wsi
0467583 Pasterniki część wsi
0467643 Podlas przysiółek
0467590 Podwisiołki część wsi
0467608 Trawniki część wsi
0467614 Węglarka część wsi
0467620 Zawodzie część wsi
0467637 Zęzów część wsi

Pochodzenie nazwy

edytuj

W roku 1353 na terenie dzisiejszego Tymbarku powstała parafia, erygowana przez króla Kazimierza Wielkiego, który następnie w roku 1357 lokował tu dla kolonistów niemieckich miasto Tannenberg. Pierwotna nazwa miasta (niem. „jodłowa góra”), jak i jego mieszkańcy ulegli następnie procesowi polonizacji.

Historia

edytuj

Miasto królewskie zostało założone przez Kazimierza III Wielkiego na prawie magdeburskim w 1353 roku[8]. Zasadźcą był Hanco Dives, syn Jana Bogacza[9]. Prawa miejskie Tymbark stracił w roku 1934.

W XIX w. kościele parafialnym w Tymbarku znajduje się zabytkowa sygnaturka „Katarzyna” z roku 1349, dzwon „Urban” z roku 1536, kamienna chrzcielnica z roku 1541 oraz XVII w. obraz świętej Anny Samotrzeć.

17 lipca 1929 prezydent Ignacy Mościcki odwiedził Tymbark[10].

W roku 1936 założono z inicjatywy nauczyciela Górskiej Szkoły Rolniczej w Łososinie Górnej, inż. Józefa Marka, Podhalańską Spółdzielnię Owocarsko-Warzywną, która dziś stanowi zakład przetwórstwa owocowego należący do Spółki Akcyjnej Tymbark.


Zabytki

Zabytki

edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[11].

Inne zabytki

edytuj
  • Klub Sportowy Harnaś Tymbark – piłkarski klub sportowy założony 24 października 1949 roku przy Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej; obecnie w klasie A. barwy żółto - zielone[12].

Ludzie związani z Tymbarkiem

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Tymbarku.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142090
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78–79.
  4. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 95.
  5. Geoportal. [dostęp 2012-01-10].
  6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. GUS. Rejestr TERYT.
  8. Anna Berdecka, Nowe lokacje miast królewskich w Małopolsce w latach 1333–1370 : chronologia i rozmieszczenie, w: Przegląd Historyczny, T. 65 (1974), z. 4, tabela 1 po s. 617.
  9. „Hanco Dives, mieszcznin sądecki, syn Jana Bogacza, w roku 1340 jest nazwany „locator villarum super Fluvium dictum Biała” i on lokuje w tym roku Grybów czy Tymbark.”, [w:] Rocznik krakowski, 1913, tomy 15-16 str. 82.
  10. W rocznicę wydarzenia: Tymbark i Jodłownik na prezydenckim szlaku. Wizyta i spotkanie mieszkańców z prof. Ignacem Mościckim w 1929 r. – Tymbark.in [online], 18 lipca 2020 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  11. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-05].
  12. Witaj na oficjalnej stronie KS Harnaś Tymbark - KS Harnaś Tymbark [online], kstymbark.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Rynek w Tymbarku. Panorama 360°