Walce (gmina)
Walce (niem. Gemeinde Walzen) – gmina wiejska w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, na ziemi prudnickiej. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim. W 2006 roku w gminie wprowadzono język niemiecki jako język pomocniczy.
| gmina wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
1605042 | ||||
| Siedziba | |||||
| Wójt |
Marek Śmiech | ||||
| Powierzchnia |
69 km² | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
79 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
77 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
OKR | ||||
| Mniejszości | |||||
| Język pomocniczy | |||||
Adres urzędu: ul. Mickiewicza 1847-344 Walce | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
 50°22′N 18°00′E/50,371944 18,005833
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Siedziba gminy to Walce.
Według danych z 30 czerwca 2004[1] gminę zamieszkiwało 6060 osób.
Struktura powierzchni
edytujWedług danych z 2019 r. użytki rolne zajmują 85.7% powierzchni, a tereny zabudowane i zurbanizowane 4.7% powierzchni gminy.
Grunty leśne i zakrzewione zajmują 546 ha.
Gmina stanowi 15,6% powierzchni powiatu i 0,7% powierzchni województwa opolskiego.
Największym powierzchniowo sołectwem są Walce (18,9% powierzchni gminy), a najmniejszym Ćwiercie (0.9% powierzchni). Również w liczbie ludności miejscowości te mają takie same miejsca.
Historia
edytuj
Gmina zbiorowa Walce powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945[2]) w powiecie prudnickim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski[3][4]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego[4], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do województwa śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)[5][6]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę województwa śląskiego na katowickie; równocześnie gmina Walce wraz z całym powiatem prudnickim weszła w skład nowo utworzonego województwa opolskiego[7].
Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 8 gromad: Brożec, Ćwiercie, Dobieszowice, Grocholub, Kromołów, Rozkochów, Walce i Zabierzów[8]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[9].
Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie krapkowickim w województwie opolskim. W skład gminy weszły obszary 9 sołectw: Brożec, Ćwiercie, Dobieszowice, Grocholub, Kromołów, Rozkochów, Stradunia, Walce i Zabierzów[10]. 1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) województwa opolskiego[11].
Zabytki
edytujNa terenie gminy znajduje się 13 zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków oraz 7 stanowisk archeologicznych. W Gminnej Ewidencji Zabytków ujętych jest 106 nieruchomości.
Demografia
edytujDane z 31.12.2017 roku[12]
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 5 494 | 100 | 2 879 | 52,4 | 2615 | 47,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
80 | 42 | 38 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Walce w 2014 roku[12].
Struktura narodowościowa i językowa
edytujDane według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002[13]:
Dane według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 (z uwagi na możliwość podania więcej niż jednej tożsamości narodowo-etnicznej dane nie sumują się do stu procent):[14]:
77,11% procent mieszkańców gminy zadeklarowało w 2021 posługiwanie się w kontaktach domowych językiem polskim, ponadto (podobnie jak w przypadku narodowości, dane nie sumują się do stu procent z uwagi na możliwość zadeklarowania więcej niż jednego języka)[15]:
- 52,84% – śląskim (najwyższy odsetek wśród wszystkich gmin w Polsce)
- 14,43% – niemieckim
- 0,4% – angielskim
- w przypadku siedmiu osób (0,13%) nieustalono używanego języka
Honorowi Obywatele Gminy
edytujArcybiskup Alfons Nossol (2019)[16]
Miejscowości i ich części
edytujMiejscowości podstawowe wraz z ich częściami integralnymi (wg TERYT): Walce (Antoszka), Groble, Krzewiaki, Marianków, Posiłek), Brożec, Brzezina, Ćwiercie, Dobieszowice, Grocholub (Swornica), Kromołów (Czerniów), Rozkochów (Olszyna), Stradunia (Przerwa, Rybarze), Zabierzów
Bezpieczeństwo
edytujGmina położona jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[17]. Gminę Walce obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[18].
Sąsiednie gminy
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945, „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki”, 34, Katowice: Urząd Wojewódzki Śląski, 22 grudnia 1945, s. 393.
- ↑ Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
- ↑ a b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
- ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
- ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim, t. 14, Opole, 11 grudnia 1972, s. 8.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92).
- ↑ a b Gmina Walce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Deklaracje narodowościowe w gminach w 2002 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Przynależność narodowo-etniczna – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Język używany w domu – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).
- ↑ Raport o stanie Gminy Walce - Urząd Gminy w Walcach [online], bip.walce.pl [dostęp 2020-06-23] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
- ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].