Tomasz Jan Siemiątkowski
Tomasz Jan Siemiątkowski herbu Jastrzębiec, (ur. 19 grudnia 1786 roku, Tłokinia k. Kalisza, zm. 30 listopada 1830 roku[1], Warszawa) – generał wojsk polskich Królestwa Kongresowego.
 Jastrzębiec | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Jakub Siemiątkowski |
| Matka |
Julianna z Walchnowskich |
| Żona |
Apolonia ze Zbijewskich |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujSiemiątkowski, syn Jakuba i Julianny z Walchnowskich, pochodził ze znanej w Kaliskiem majętnej rodziny szlacheckiej. Pierwsze nauki pobierał w Kaliszu. Mając lat 20 wstąpił do formowanej w Poznaniu Gwardii Honorowej mającej witać cesarza Napoleona, potem przeszedł w stopniu podporucznika do pułku jazdy powstającej w 1806 Legii Poznańskiej. Postąpił w lutym 1807 na porucznika, a już w maju, w czasie oblężenie Gdańska przez wojska napoleońskie, na kapitana. Wysłany wraz ze swym 5. Pułkiem Strzelców Konnych na wojnę przeciwko Rosji, odznaczył się w Bitwie pod Frydlandem i otrzymał w 1808 roku Order Virtuti Militari.
W roku 1812 Siemiątkowski brał ze swym pułkiem, przemianowanym teraz na 14.p. kirasjerów, udział w kampanii rosyjskiej Napoleona i wyróżnił się m.in. w bitwie pod Smoleńskiem. W sierpniu 1812 został kawalerem Legii Honorowej. Po powrocie do Księstwa Warszawskiego Siemiątkowski otrzymał awans na majora i został przydzielony do nowo utworzonego 15. Pułku Ułanów. W kampanii roku 1813 walczył (od sierpnia jako pułkownik) m.in. w bitwach pod Jüterbog i Dennewitz, działając głównie przeciw jednostkom pruskim. W listopadzie tego roku odznaczył się w potyczce pod Düben, walcząc przeciwko oddziałom Blüchera i otrzymał stopień oficera Legii Honorowej. W bitwie pod Lipskiem został ranny i przedarł się z resztkami pułku do Sedanu we Francji, gdzie walczył lutym i marcu 1814 w ostatnich bitwach Napoleona przed jego pierwszą abdykacją. Po upadku Napoleona Siemiątkowski wraz ze swym pułkiem powrócił w korpusie dowodzonym przez gen. Wincentego Krasińskiego do Polski.
Przyjęty przez wielkiego księcia Konstantego do wojsk Królestwa Polskiego, działał w latach 1815–1817 jako dowódca strzelców konnych gwardii. W 1817 poprosił o abszyt ze względu na zły stan zdrowia, ale powrócił w 1820 do służby czynnej i został przydzielony do Sztabu Głównego. W roku 1826 awansował na generała brygady i p.o. szefa Sztabu Głównego. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby[2].
W Noc Listopadową 29 listopada 1830 Siemiątkowski, który miał mieszkanie służbowe w Pałacu Saskim, otrzymał od w. ks. Konstantego zadanie obrony Placu Saskiego przed powstańcami. Utrzymał Pałac i Plac Saski do późnych godzin nocnych. Widząc koło Pałacu Brühla grupę żołnierzy i cywilów szykującą się do ataku na pałac pogalopował na koniu w ich stronę. Po ostrej wymianie zdań z powstańcami strzelono do niego i runął z konia. Zmarł następnego dnia w swym mieszkaniu w Pałacu Saskim.
Oprócz wyżej podanych odznaczeń Siemiątkowski posiadał także wysokie ordery rosyjskie: Order św. Anny 2. kl. z brylantami, Order św. Włodzimierza 3 kl. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy w 1829 roku[3], II klasy w 1823 roku[4], posiadał Znak Honorowy za XX Lat Wzorowej Służby. Był żonaty z Apolonią ze Zbijewskich i miał trzech synów. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 23-6-23)[5], ale Stanisław Szenic nie wymienia go w swej pracy o cmentarzu, wspominając tylko trzech generałów-lojalistów: (Blumera, Potockiego i Trębickiego), którzy spoczęli na Powązkach. Badania pp. Biernatów (zobacz niżej) wykazały tymczasem, że i Siemiątkowski został tam pochowany.
Wraz z sześcioma innymi Polakami "wiernymi monarsze" gen. Siemiątkowski został na rozkaz cara Mikołaja I upamiętniony na nieistniejącym obecnie obelisku wzniesionym w 1841 na Placu Saskim.
Był członkiem loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni w drugim stopniu rytu ("czeladnik")[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Łoza podaje datę 29 listopada 1830 roku
- ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, nr. 5, r. IX, Warszawa, sierpień 1930, s. 100.
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. XI, nr 3, Warszawa 1932, s. 61.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: TOMASZ SIEMIĄTKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].
- ↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
Bibliografia
edytuj- B. i A. Biernatowie, Cmentarz powązkowski w Warszawie: materiały inwentaryzacyjne., Warszawa 1992.⁸
- Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815, Londyn b.r.w.
- Zbigniew Zacharewicz: Siemiątkowski Tomasz Jan (1786–1830) [w:] Polski słownik biograficzny, tom 37, Wrocław 1996-97.
- Władysław Tarczyński, Generalicja Powstania Listopadowego, Warszawa 1980.