Vejatz lo contengut

Rus

Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Infotaula de lengaRus
русский язык
Parlat enRussia, Ancianas republicas sovieticas, Israèl, Mongolia, Vietnam e Svalbard.
LocutorsL1: 145 milions
L2: 110 milions
TipologiaSVO [1] Accentuala
Sistèma d'escrituraalfabet cirillic
Classificacion lingüistica
Lengas indoeuropèas
Estatut oficial
Oficial deRussia, Bielorussia, Cazacstan, Quirguizstan, Tatgiquistan, Nacions Unidas, Crimèa, Abcazia, Ossètia del sud, Transnistria, Gagauzia.
Estatut de conservacion
Menaçat

CRCritically endangered (En dangièr critic)
SESeverely endangered (En dangièr sevèr)
DEDevinitely endangered (En dangièr definitiu)
VUVulnerable (Vulnerable)
Segur

NENot Endangered (Non en dangièr)
Còdis lingüistics
ISO 639-1ru Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-2rus Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-3rus Modifica el valor a Wikidata
Ethnologuerus Modifica el valor a Wikidata
Glottologruss1263 Modifica el valor a Wikidata
Linguasphere53-AAA-ea Modifica el valor a Wikidata
ASCL3402 Modifica el valor a Wikidata
IETFru Modifica el valor a Wikidata
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme

Статья 1

Все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах. Они наделены разумом и совестью и должны поступать в отношении друг друга в духе братства.
Mapa
Lo monde russofòn.

Lo rus (autonim: русский язык, russkiy yazyk, [ˈruskʲɪj jɪˈzɨk]) es la lenga parlada en la zòna mai larga en Eurasia, e la pus parlada de las lengas eslavas.

Lo rus es una lenga indoeuropèa. Al dintre de la familha de las lengas eslavas, es una de las tres lengas vivas del grop eslau oriental amb l'ucraïnian (inclusent lo rutèn modèrne) e lo bielorús.

Las primièras atestacions de Slavonic oriental son del sègle X. Lo rus a servat la màger part de l'estructura sintetico-inflexionala e de las rasics del vocabulari de la lenga anciana mai se integrèt un fais de vocabulari internacional dins los domenis de la politica, de la sciéncia e de la tecnologia.

Foguèt una lenga de granda importància internacionala al sègle XX e es una de las lengas oficialas de las Nacions Unidas.

Prononciacion e alfabet

[modificar | Modificar lo còdi]
L'alfabet rus.

Lo rus es una lenga non tonala ; l'accent dels mots es variable (se pòt desplaçar d'una forma a l'autra). Las vocalas non accentuadas son brèvas e reduchas (la sillaba non accentuada precedent l'accent es mens reducha que las autras).

Lo rus s'escriu amb una version de l'alfabet cirillic comportant 33 letras.

Lo tablèu seguent presenta las majusculas e lor equivalent :

Majuscula Minuscula Nom Transliteracion Prononciacion
(AFI)
Prononciacion
(occitan)
А а a a [a] a
Б б be b [b] ~ [bʲ] b
В в ve v [v] ~ [vʲ] v (fr)
Г г ge g [g] ~ [gʲ] g dur
Д д de d [d] ~ [dʲ] d
Е е je e, è, ye [ʲɛ]
Ё ё jo o, yo [ʲo] yo
Ж ж že ž, j, zh [ʒ] j
З з ze z [z] ~ [zʲ] z
И и i i [i] i
Й й i s kratkoj
и с краткой
j, y, ĭ [j] y
К к ka k [k] ~ [kʲ] k
Л л el l [ɫ] ~ [ʎ] l
М м em m [m] ~ [mʲ] m
Н н en n [n] ~ [nʲ] n
О о o o [o] o
П п pe p [p] ~ [pʲ] p
Р р er r [r] ~ [rʲ] r
С с es s [s] ~ [sʲ] s dur
Т т te t [t] ~ [tʲ] t
У у u u [u] o
Ф ф ef f [f] ~ [fʲ] f
Х х ha h, kh [x] ~ [xʲ] kh arabi, jota
Ц ц ce c, ts͡ [ʦ] ts
Ч ч če č, tch [ʧʲ] tch
Ш ш ša š, ch [ʃ] ch
Щ щ šča ŝ, šč, chtch [ʃʲʧʲ] chtch
Ъ ъ tvjordyj znak
твёрдый знак
”, " - [palat.] muet
Ы ы y
(jery, еры)
y [ɨ] i tendu
Ь ь mjahkij znak
мягкий знак
’, ' + [palat.] y
Э э è oborotnoje
э оборотное
è, ė, e [ɛ] è
Ю ю ju û, you, iu, iu͡ [ʲu] io
Я я ja â, ya, ia, ia͡ [ʲa] ia