Vejatz lo contengut

Idraulica

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

L'idraulica (del Grèc: ὑδραυλικός (hydraulikos) de la raiç ὕδωρ (hydor, grèc per l'aiga) e αὐλός (aulos, es dire canèl) es una tecnologia e una sciéncia aplicada avent per objècte d'estudi las proprietats mecanicas dels liquids e dels fluids. La mecanica dels fluids es una sciéncia fondamentala que constituís la basa teorica de l'idraulica. L'engenhariá utiliza l'idraulica per la genercion, lo contraròtle e la transmission de poténcia per l'utilizacion de liquids sota pression. Los subjèctes d'estudi de l'idraulica cobrisson de questions scientificas e des problematicas d'engenhariá. L’ingenhariá idraulida tracta dels concèptes de debit dins de canèls, de la concepcion de las restancas, de la microfluidica e de las pompas. Los principis de l'idraulica son utilizats tanben en biologia dins lo còrs uman per exemple lo sistèma cardiovascular. L'idraulica de superfícia liura es la branca de l'idraulica estudiant los debits dels escolament a las superfícias liuras, coma los rius, los canals, los lacs, los estuaris e las mars.

Ancianament, l'idraulica designava la sciéncia qu’ensenhava a mesurar, dirigir e auçar las aigas. Las maquinas idraulicas designavan subretot las pompas utilizadas per çò far. L'idraulica èra alara lo saber del fontanièr e de sos obrièrs especializats: los pompièrs, especializats dins la fabricacion e l'entreten de las pompas, e los plombièrs, especializats dins li faiçonatge del plomb.

Louis Vicat li donèt un sens suplementari, l'idraulicitat designant la qualitat dels mortièrs, gips, calces e ciments podent far presa sota l’aiga.

Lo mot idraulic designa ara dos domènis diferents :

Camps d'estudos de l'idraulica

[modificar | Modificar lo còdi]

Los camps d'estudis que prepausa gropa diferents domènis:

Lo mot idraulic ven del mot grèc ὑδϱαυλικός (hydraulikos) que ven de ὕδϱαυλος que significa òrgue d’aiga que deriva a son torn de ὕδωϱ (aiga) et de αὐλός (canèl).

Dins lo mond mediterranèu, los primièrs grands mèstres d’aquela sciéncia foguèron Eron d'Alexandria e Ctesibios. Aquel perfecciona la clepsidre, inventa un monta carga e un òrgue idraulic, l'Idraule.

De biais general, lo fluid utilizat dins los sistèmas idraulics (aiga o òli) es incompressible. Una pression es aplicada al fluid mejan un piston dins un cilindre, provocant una pression equivalenta sus un autre piston que balha l'energia. Se la superfícia del segond piston es superiora a aquela del primièr, alara la fòrça exercida pel segond piston es superiora a aquela aplicada al primièr piston. Es lo principi de la premsa idraulica, que foguèt descobèrt en 1650 per Blaise Pascal e mesa en aplicacion en 1785 per Joseph Bramah.

Un dels fondators de l'idraulica modèrna foguèt Benedetto Castelli, escolan de Galileo Galilei.

Sistèma d’aire comprimit c/ idraulic

[modificar | Modificar lo còdi]

La compression d'un gas crea de la calor, qu’es una energia perduda. Mas la pression es nauta, mai la calor creada es importanta. La renda es donc mai fèbla.

Al contrari, amb un liquid incompressible (òli, aiga), la calor creada pendent la mesa en pression se deu pas qu'als fregadisses (desplaçament del liquid) e aumenta pauc amb la pression. S’obten donc de rendas largament superioras a aquelas obtengudas amb de sistèmas d’aire comprimit.

La pèrda d'energia deguda a la circulacion d'un fluid depend : de la longor del conduch, del diamètre del conduch, dels obstacles al desplaçament del fluid, de sa velocitat, de la massa volumica del fluid (aiga: 1 000 g/l; air non compressat: 1,3 g/l).

Mas alara que las pèrdas d'aire an sovent d’efièch negligibles, es pas lo cas de las pèrdas d'òli (pollucion, risc d'encendi, etc.) o de las pèrdas d'aiga (oxidacion de las pèças mejancièras, etc.).

Lo ret idraulic

[modificar | Modificar lo còdi]

Un ret idraulic es tipicament compausat de :

  • sèrva ;
  • coladors ;
  • pompas ;
  • limitor de pression (o detendor) ;
  • balon anti coo de moton ;
  • clapet antiretorn ;
  • regulator de debit ;
  • regulator de pression ;
  • distributors e aparelhs de regulacion ;
  • valvas d'equilibratges ;
  • clapet paracasudas (dins los domènis dels ascensoristas) ;
  • limitor de capacitats ;
  • flexibles e canèls ;
  • clapet unidireccional o bypass ;
  • receptors ;
  • pompa peristaltic.

Nòtas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Pierre Guével, Mécanique des fluides: dynamique des fluides parfaits, écoulements laminaires des fluides visqueux et éléments d'hydraulique industrielle, École Centrale de Nantes, 1971 [lire en ligne]
  • Jacques Grinevald, L’Architecture hydraulique au xviiie siècle : un paradigme vitruvien (Contribution à une sociologie historique de la technologie). Itinéraires, notes et travaux, no  2, Genève, I.U.E.D., février 1979, 29,7 cm, 70 p., ill. (Polycopié.)
  • Jacques Grinevald, « Le Monde comme architecture hydraulique », CoEvolution, Paris, no  10, Automne 1982, p. 30-33, ill.
  • Jean-Pierre Viollet, L’Hydraulique dans les civilisations anciennes : 5000 d’histoire. 2e éd. Revue et corrigée. Paris, Presses de l’Écoles des Ponts et Chaussées, 2004. 24 cm, 383 p., ill. Bibliogr. p. 367-383.
  • Jean-Pierre Viollet, Histoire de l’énergie hydraulique : moulins, pompes, roues et turbines de l’Antiquité au xxe siècle. Paris, Presses de l’Écoles des Ponts et Chaussées, 2005. 24 cm, 232 p., ill. Bibliogr. p. 221-227.

Vejatz tanben

[modificar | Modificar lo còdi]