Ajuda:AFI
Lo tableu seguent es una clau basica per la comprension dels simbòls de l'Alfabet Fonetic Internacional (AFI). Per l'ensems dels simbòls de lenga occitana, veire Ajuda:AFI/Occitan. Las lengas utilizadas per illustrar los sons inexistents en occitan son l'arabi, lo francés, l'italian, lo mandarin, lo rus, lo suedés e lo turc.
Simbòls principals
[modificar | Modificar lo còdi]| Simbòl | Pronóncia | Exemple | Descripcion |
|---|---|---|---|
| [ a ] | basic
manjar |
||
| [ aː ] | casal | [a] lònga | |
| [ ɑ ] | francés: pâle | prigonda e guturala | |
| [ ɑː ] | anglés: father | [ɑ] longa | |
| [ ɑ̃ ] | francés: vent | Nasalizada [ɑ] | |
| [ ɒ ] | auvernhat/lemosin: nadar | coma [ɑ], mas arredondida | |
| [ æ ] | dreit
anglés: cat |
son intermediari de [a] e [ɛ] | |
| [ ʌ ] | anglés: cup | son intermediari de [ɔ] e [u] | |
| B | |||
| [ b ] | ben | ||
| [ ɓ ] | anglés: budy | ||
| [ ʙ ] | bramar | guturala | |
| [ β ] | vaca | son intermediari de [b] e [v] | |
| C | |||
| [ c ] | quiasma | ||
| [ ç ] | alemand: ich | ||
| [ ɕ ] | aparéisser | comunament [ʃ] | |
| D | |||
| [ d ] | dieu | [d] occitana, consonanta alveolara | |
| [ ɗ ] | swahili: dodoma | coma [d] dit en avalant: es un implosiva alveolara sonorizada. | |
| [ ɖ ] | suedés: nord | coma [d] mas retroflèxa | |
| [ ð ] | idrolisi | ||
| [ dz ] | italian: zero | ||
| [ dʒ ] | formatge | ||
| [ dʑ ] | japonés: Fuji | coma [dʒ], mas amb una a atòna | |
| [ ɖ͡ʐ ] | polonés: dżem | coma [dʒ], mas retroflèxa | |
| E | |||
| [ e ] | referéncia japonés |
[e] occitana | |
| [ ẽ ] | temps | coma [e], mas nasalizada | |
| [ eː ] | seren | [e] lònga | |
| [ ə ] | setmana | vocala centrala mediana. La a atòna pòt èsser realizada en occitan /a/ /ə/ /ɔ/. La primièra pronóncia correspond a aquela de la lenga classica. | |
| [ ɛ ] | obèrt | coma [e] anteriora mas plus obèrta | |
| [ ɛ̃ ] | francés: vin | coma [ɛ], mas nasalizada | |
| [ ɜ ] | anglés: bird | ||
| F | |||
| [ f ] | famós | [f] occitana, consonanta sorda | |
| [ ɟ ] | |||
| [ ʄ ] | |||
| G | |||
| [ g ] | grand | ||
| [ ɠ ] | swahili: Uganda | coma [g] dit en avalant: es un implosiva alveolara sonorizada. | |
| [ ʒ ] | gentilici | ||
| H | |||
| [ h ] | gascon: hemna | ||
| [ ħ ] | maltés: wieħed | ||
| [ɥ] | nuèit | ||
| I | |||
| [ i ] | sinetic | ||
| [ ɪ ] | e | ||
| [ ɨ ] | anglés: roses | ||
| J | |||
| [ j ] | trabalhar | ||
| [ ʲ ] | rus: Ленин | ||
| [ ʝ ] | suedés: jord | coma [j], mas nasalizada | |
| [ ɟ ] | turc: gör | ||
| [ ʄ ] | sindhi: ڄِڀَ | ||
| K | |||
| [ k ] | catalan | ||
| [ k͡s ] | panics | succession immediata de [k] e [s] | |
| L | |||
| [ l ] | vexilologia | ||
| [ ɫ ] | soldat | fonèma intermediari de /l/ e /ɾ/ | |
| [ ɬ ] | norvegian: tatlete | ||
| [ ɭ ] | bèla | ||
| M | |||
| [ m ] | mar | ||
| [ ɱ ] | sinfonia | coma [m], mas nasalizada | |
| [ ɯ ] | fonèma intermediari de /i/ e /u/ | ||
| N | |||
| [ n ] | Niça | ||
| [ ŋ ] | pan | ||
| [ ɲ ] | campanha | ||
| [ ɴ ] | 本 hon | ||
| O | |||
| [ o ] | auvernhat: ròsa | ||
| [ oː ] | francés: Vosges | [o] lònga | |
| [ ɔ ] | òda | ||
| [ ɔː ] | anglés: ornement | [ɔ] lònga | |
| [ ɔ̃ ] | francés: balcon | coma [ɔ], mas nasalizada | |
| [ œ ] | gascon: huec | coma [e], mas arrondida [ɔ] | |
| [ ø ] | francés: jeu | coma [e], mas arrondida [o] | |
| P | |||
| [ p ] | pluèja | ||
| [ p͡f ] | succession immediata de [p] e [f] | ||
| Q | |||
| [ q ] | قرءان Qur’ān | coma [k] | |
| R | |||
| [ r ] | rota | [r] occitana, sonòra e vibranta | |
| [ ɾ ] | arrengar | coma [r], sonòra e monovibranta | |
| [ ʀ ] | provençal: roire | coma [ɾ], sonòra, mas amb lo cap de la lenga puntat cap al paladar: es retroflèxa e non i a de contacte entre la lenga e lo paladar. | |
| [ ʁ ] | francés: déranger | similara a [ʀ] mas sens vibracion, solament la friccion de l'aire. | |
| [ ɹ ] | anglés: earring | ||
| S | |||
| [ s ] | sal | ||
| [ ʃ ] | gascon: caisha | ||
| [ ʂ ] | mandarin: shì | coma [ʃ], consonanta sorda, ma retroflèxa | |
| T | |||
| [ t ] | totalitari | ||
| [ ʈ ] | |||
| [ t͡s ] | gats | ||
| [ t͡ʃ ] | chocolat | ||
| [ t͡ɕ ] | mandarin: 北京 | coma [tʃ], mas amb una a atòna | |
| [ tʂ ] | polonés: czas | fonèma similar a [ t͡ɕ ] realizat la lenga corbada o tirada cap a l'arrièr | |
| U | |||
| [ u ] | vos | ||
| [ u: ] | anglés: good | [u] lònga | |
| [ ʊ ] | anglés: flown | ||
| [ ʉ ] | frison occidental: drúf | ||
| V | |||
| [ v ] | viu | L'auverhat, lo gascon e lo lengadocian non diferencian [b] [β] [w]. | |
| [ ʋ ] | neerlandés: wang | ||
| [ ɣ ] | aiga | ||
| [ ɤ ] | fonèma intermediari de [ʊ] e [ʌ] | ||
| W | |||
| [ w ] | auròra
riu |
||
| X | |||
| [ x ] | alemand: bach | ||
| [ χ ] | |||
| Y | |||
| [ y ] | populacion | ||
| [ y: ] | francés: sûr | [y] lònga | |
| [ ʏ ] | alemand: schmückt | coma [ɪ], mas amb los pòts arredondits tot parièr per [ʊ] | |
| [ ʎ ] | filha | ||
| Z | |||
| [ z ] | zenit | ||
| [ ʒ ] | english: vision | ||
| [ ʑ ] | polonés: źle | ||
| [ ʐ ] | rus: жир, fat | ||
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Handbook of the International Phonetic Association, A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet (en anglés). International Phonetic Association, 1999. ISBN 9780521637510.
- Porzuczek, Andrzej; Szcześniak, Konrad. Transcription Practice for the International Phonetic Alphabet, Exercises for Students of English. Cambridge Scholars Publishing, 2019. ISBN 9781527544123.
- Connor-Linton, Jeffrey; Fasold, Ralph. An Introduction to Language and Linguistics (en anglés). Cambridge University Press, 2006. ISBN 9780521847681.