Hopp til innhald

Svartkurle

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Svartkurle

Status i verda: LC Livskraftig
Status i Noreg: EN Sterkt truga

Systematikk
Rike: Planteriket
Klasse: Einfrøblada
Orden: Aspargesordenen
Familie: Orkidéfamilien
Slekt: Nigritella
Art: N. nigra
Vitskapleg namn
Nigritella nigra
(Linné) Rchb.f.
Økologi
Habitat: kalkrik grasmark
Utbreiing: Noreg, Sverige

Svartkurle (Nigritella nigra) er ei plantesvartkurleslekta Nigritellaorkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1]

Svartkurle kan bli vel 20 centimeter høg. Planta har eit kuleform aks med mørkt brunraude blomar.

Systematikk

[endre | endre wikiteksten]

Det har vore diskutert om svartkurle og andre artar i slekta Nigritella skal innlemmast i brudesporeslekta, slik det er gjort i mange klassifiseringer, men ein har så langt valt å oppretthalde svartkurleslekta som ei eiga slekt.[2][3][4] Mellom anna i Sverige og i Plants of the World Online har ein innlemma svartkurle i brudesporeslekta med namnet Gymnadenia nigra.[5][6]

Svartkurle er ei svært sjeldan plante som berre finst i Noreg og Sverige. I Noreg er hovudutbreiinga i grenseområdet mellom Innlandet og Trøndelag, med eit par funnstader noko lenger sør og på eit avgrensa område i Nordreisa i Troms.[7] Svartkurle er totalfreda i Noreg[8] og klassifisert på Norsk raudliste for artar (2021) som sterkt truga (EN).[3] Som ein av svært få artar er han og verna som prioritert art gjennom eiga forskrift.[9]

I Sverige er svartkurle (svensk namn brunkulla) rekna som sterkt truga (EN).[5]

Referansar

[endre | endre wikiteksten]
  1. «Artsdatabanken: Artsopplysningar svartkurle». Artsdatabanken. Henta 1. mars 2022. 
  2. «Artsdatabanken: Namnetre svartkurle». Artsdatabanken. Henta 1. mars 2022. 
  3. 3,0 3,1 «Raudlista: Svartkurle». Artsdatabanken. 24. november 2021. Henta 1. mars 2022. 
  4. Marie Kristine Brandrud mfl. (2019). «Restriction-site associated DNA sequencing supports a sister group relationship of Nigritella and Gymnadenia (Orchidaceae)». Molecular Phylogenetics and Evolution 136 (July): 21–28. ISSN 1095-9513. doi:10.1016/j.ympev.2019.03.018. 
  5. 5,0 5,1 «Artfakta: Gymnadenia nigra brunkulla». Artdatabanken. Henta 6. mars 2022. 
  6. «PoWO: Gymnadenia nigra». Plants of the World Online. Henta 7. mars 2024. 
  7. «Artskart: Svartkurle, registrerte funn etter 2010». Artsdatabanken. Henta 1. mars 2022. 
  8. «Forskrift om fredning av truede arter». Lovdata. 21. desember 2001. Henta 1. mars 2022. 
  9. «Forskrift om svartkurle (Nigritella nigra) som prioritert art». Lovdata. 29. mai 2015. Henta 1. mars 2022. 

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]