Hyderabad
- For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Hyderabad (fleirtyding).
| Hyderabad | |||
 Utsyn over Hyderabad frå Golconda-festningen
| |||
| Land |  India
| ||
|---|---|---|---|
| Region | Telangana | ||
| Areal | 650 km² | ||
| Folketal | 6 809 970 | ||
| Grunnlagd | 1592 | ||
 Hyderabad 17°21′42″N 78°28′29″E / 17.361667°N 78.474722°E | |||
| Wikimedia Commons: Hyderabad, India | |||
Hyderabad er ein by i delstaten Telangana i India. Byen er felles hovudstad for delstatane Telangana og Andhra Pradesh. Hyderabad ligg sentralt på Deccan-høgsletta, ved elva Musi.
Hyderabad hadde 6 809 970 innbyggjarar i 2011 og er sentrum for det sjette største urbane tettområdet i India. Reknar ein med storbyområdet har byen 7 749 334 innbyggjarar. 40 % av innbyggjarane i sjølve byen er muslimar.[1] Muslimane talar for det meste urdu, ikkje telugu, som er hovudspråket i Andhra Pradesh.
Byen er sentrum for kultur og eit samferdsleknutepunkt. Hyderabad har mange moskear og slott, ein zoologisk hage og fleire museum. Industrien i byen omfattar produksjon av tekstil, tobakksvarar, glas, papir og sukker.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Hyderabad blei grunnlagd i 1589 av Muhammad Quli Qutb Shah (regjerte 1565–1611) som hovudstad i sultanatet Golconda. Eigenleg er Hyderabad ein tvillingby, med Secunderabad, i nord, som dotterby. Frå 1763 var byen hovudstad i staten Hyderabad under Asaf Jah-dynastiet. Han var eit viktig sentrum for indisk muslimsk kultur.
I 1947 nekta staten Hyderabad å slutta seg til India. Nizamen (herskaren) av Hyderabad, Osman Ali Khan (1886–1967), som motsette seg India, støtta seg til hæren sin og til dei dårleg væpna razakarane (den militære fløyen til det muslimske Ittihad-partiet). Razakarane terroriserte folkesetnaden på landsbygda, men utgjorde ikkje noka stor utfordring for dei indiske regjeringsstyrkane. I september 1948 var Hyderabad hærteken av indiske troppar.
Samferdsle
[endre | endre wikiteksten]Hyderabad har ein internasjonal flyplass, Rajiv Gandhi International Airport, som ligg sørvest for sentrum.
Byen har regionalt jernbanesmband frå fleire stasjonar; den største og viktigaste er Secunderabad jernbanestasjon, som også er hovudkvarter for den sør-sentrale sona til Indian Railways. Stasjonen er også knutepunkt for bussar og bybana mellom Secunderabad og Hyderabad. Andre større jernbanestasjonar er Hyderabad Deccan, Kachiguda, Begumpet, Malkajgiri og Lingampally.[2]
Andre former for offentleg transport i byen er autorickshaw[3] og sykkelrickshaw.[4]
I 2012 var det 3,5 millionar køyretøy på vegane i byen. 74 % av dei var to-hjulingar, 15 % privatbilar, 3 % trehjulingar (rickshawar) og 8 % bussar, varetransport og taxiar.[5] Det store talet på køyretøy og det relativt korte vegnettet har ført til at trafikkorkar er utbreidde.[6]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Hyderabad (Greater Hyderabad) City Census 2011 data», census2011.co.in.
- ↑ «History». Indian Railways. Henta 23 May 2012.
- ↑ «Executive summary of detailed project report» (PDF). Government of Andhra Pradesh. Arkivert frå originalen (PDF) 5. januar 2012. Henta 18 May 2012.
- ↑ Ifthekhar, J.S. (30 August 2005). «Now pedal is out of fashion». The Hindu. Arkivert frå originalen 10. november 2013. Henta 6 December 2012.
- ↑ Rao, A Srinivasa (26 October 2012). «32 per cent of Hyderabad traffic cops suffering from lung disorders due to automobile pollution: Study». India Today. Henta 14 May 2013.
- ↑ «Pre-feasibility study for bus rapid transit» (PDF). Institute for Transportation and Development Policy. March 2005. Arkivert frå originalen (PDF) 8. mai 2012. Henta 11 September 2012. pp. 2–3
- Denne artikkelen bygger på «Hyderabad» frå Wikipedia på bokmål, den 13. februar 2015.
- Denne artikkelen bygger på «Hyderabad» frå Wikipedia på engelsk, den 13. februar 2015.