rechter

Niet te verwarren met: rechter-

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  rechter    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈrɛxtər/

Woordafbreking

• rech·ter

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘lid van een rechtbank’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240
• Naamwoord van handeling van rechten met het achtervoegsel -er

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rechter	rechters
verkleinwoord	rechtertje	rechtertjes

Zelfstandig naamwoord

de rechter m

1. (juridisch) (beroep) persoon die rechtspreekt, persoon die een oordeel velt

   • In 2002 ging Gil voor de bijl: hij werd door de rechter uit zijn ambt gezet wegens het verduisteren van 400 miljoen euro aan gemeentegelden.  

Synoniemen

• richter

Hyponiemen

   

AROB-rechter ambtenarenrechter antimaffiarechter appelrechter arbeidsrechter belastingrechter bemiddelingsrechter beroepsrechter beslagrechter bestuursrechter bodemrechter burgerrechter buurtrechter dorpsrechter ex-rechter faillissementsrechter feitenrechter geloofsrechter grensrechter grievenrechter halsrechter handelsrechter immigratierechter jeugdrechter kamprechter kandidaat-rechter kantonrechter kinderrechter kortgedingrechter landrechter lekenrechter lijnrechter mediatierechter netrechter onderzoeksrechter opperrechter oud-rechter persrechter politierechter rolrechter scheidsrechter scherprechter snelheidsrechter spijbelrechter strafrechter supersnelrechter terrorismerechter tuchtrechter voorzieningenrechter vrederechter vreemdelingenrechter werkrechter wijkrechter zijlrechter

Afgeleide begrippen

• rechter-commissaris, rechter-plaatsvervanger, rechterlijk, rechterschap, rechtersrecht

Verwante begrippen

• befgajes

Uitdrukkingen en gezegden

• Naar de rechter stappen

Vanwege een geschil naar de rechter gaan

• Rechter in eigen zaak zijn

Oordelen in iets waar men zelf zeer nauw bij betrokken is (≈ Voor eigen rechter spelen)

• [Voor] eigen rechter spelen

In een kwestie het recht geheel in eigen handen nemen, terwijl men daarvoor niet in de juiste positie is

Vertalingen

    1. persoon die rechtspreekt, persoon die een oordeel velt   

Duits: Richter (de) m Engels: judge (en) Frans: juge (fr) Noors: dommer (no) m Nynorsk: dommar (nn) m

Papiaments: huez Pools: sędzia (pl) m Spaans: juez (es) Zweeds: domare (sv) g

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van rechts met het achtervoegsel -er

	stellend
onverbogen	rechter
verbogen

Bijvoeglijk naamwoord

rechter

1. aan de tegenovergestelde zijde van het lichaam waar gewoonlijk het hart zit

   • Ik heb hier de rechter sok, maar waar is de linker gebleven? 

Antoniemen

• linker

Afgeleide begrippen

   

rechteraanvaller rechterachterlicht rechterarm rechterbaan rechterbaanvak rechterbal rechterbeen rechterbenedenhoek rechterbil rechterbocht rechterboezem rechterborst rechterbovenbeen rechterbovenhoek rechterbuur rechterdeel rechterdij rechterdijbeen rechterdijbeenbreuk rechterduim rechterelleboog rechterenkel rechterflank rechtergedeelte rechterhand rechterhartkamer rechterhelft rechterhemisfeer rechterhersenhelft rechterheup rechterhiel rechterhoek rechterkamer rechterkant rechterkantlijn rechterknie rechterknop rechterkolom rechterkuit rechterlong rechtermarge rechtermiddelvinger rechtermiddenvelder rechtermondhoek rechtermotor rechtermouw rechtermuis rechtermuisklik rechtermuisknop rechtermuur rechterneusgat rechternier rechteroever rechteronderarm rechteronderbeen rechteronderhoek rechteroog rechteroor rechterpagina rechterpedaal rechterpink rechterpols rechterportier rechterraam rechterrib rechterrij rechterrijbaan rechterrijstrook rechterringvinger rechterrol rechterscheenbeen rechterschoen rechterschouder rechterslaap rechterspits rechtersprongbeen rechterstoel rechterteelbal rechterventrikel rechterverdediger rechtervinger rechtervleugel rechtervoet rechtervoorwiel rechtervuist rechterwang rechterweghelft rechterwenkbrauw rechterwiel rechterwijsvinger rechterzak rechterzij rechterzijde rechterzijgevel rechterzijkant rechterzijspiegel rechterzijtak

Vertalingen

    1. aan de tegenovergestelde zijde van het lichaam waar gewoonlijk het hart zit   

Duits: rechts (de) Engels: right (en) Noors: høyre (no)

Nynorsk: høgre (nn) Spaans: derecho (es) Zweeds: höger (sv)

Woordherkomst en -opbouw

• recht met het achtervoegsel -er

Bijvoeglijk naamwoord

rechter

1. onverbogen vorm van de vergrotende trap van recht

   • Daarna werd mijn stoel een stukje rechter gezet en kreeg nu weer zo'n warme doek in mijn nek. 

Gangbaarheid

• Het woord rechter staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "rechter" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.