Naar inhoud springen

Waterval

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Zie Waterval (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Waterval.
Schema van de geleidelijke verplaatsing van een waterval

Een waterval is een punt in een rivier of beek waar water over een verticale daling of een reeks steile dalingen stroomt. Het betreft een geologische formatie die ontstaat doordat water stroomt over een gesteentelaag die harder, en daardoor erosiebestendiger, is dan een daaronder liggende laag. Als de bovenlaag door het water wordt doorbroken ontstaat een plotseling hoogteverschil.

De meeste watervallen zijn het resultaat van het uitslijpen van een rivierbedding gedurende vele jaren. Meestal is de ondergrond een behoorlijk harde steensoort met daaronder een zachtere. Het over de rand stortende water zal de zachtere onderlaag onder de harde laag wegslijpen. De harde bovenlaag zal veel langzamer afbreken. Hierdoor blijft steeds een scherpe rand bestaan die zich echter langzaam stroomopwaarts verplaatst.

Sommige watervallen ontstaan in bergachtige omgevingen met snelle erosie en stroombeddingen die aan snelle veranderingen onderhevig zijn. In deze gevallen is een waterval niet het gevolg van het langzaam uitschuren van een bedding door het water maar van een betrekkelijk snel geologisch proces als het verschuiven van platen in de ondergrond of van vulkanische activiteit.

De meeste rivieren worden vlak voor een waterval breder en ondieper en onderaan ontstaat meestal een plunge pool door de kinetische energie van het vallende water.

Classificatie

[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de indeling van watervallen bestaat het International Waterfall Classification System (IWC). Deze classificatie is van Richard Beisel die in 2002 met de indeling kwam. Het gemiddelde watervolume dat de waterval passeert, is hierbij de belangrijkste factor. Hoe groter het volume des te hoger de klasse. De klasse-indeling gaat van 1 tot en met 10 en de afronding gebeurt naar het eerst hele hogere getal. Bij het IWC krijgt een waterval met een score van 4,35 een klasse 5 aanduiding.

Hinder voor scheepvaart

[bewerken | brontekst bewerken]

Watervallen zijn hinderpalen voor het scheepvaartverkeer. Daarom worden vaak kanalen aangelegd om de waterval te omzeilen. Een voorbeeld hiervan is het Wellandkanaal dat in 1829 werd aangelegd om het voor schepen mogelijk te maken de Niagarawatervallen te passeren en zo de Amerikaanse meren te bereiken.

Watervallen van de Iguaçu (Argentinië)

Bekende watervallen

[bewerken | brontekst bewerken]
De Fulmer Falls waterval in het Poconogebergte

Enkele bekende watervallen zijn:

Kunstmatige waterval

[bewerken | brontekst bewerken]
Kunstmatige waterval naast Inntel Hotel Zaandam

Bij een kunstmatige waterval wordt net als een bij een kunstmatige cascade het neergekomen water omhoog gepompt.

  • (en) World Waterfall Database
Zie de categorie Waterfalls van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.