Vorst (Brussel)

**Vorst**
Forest
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Brussel
Arrondissement	Brussel-Hoofdstad
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	6,29 km² (2022); 3,61%; 30,53%; 65,87%
Coördinaten	50° 49' NB, 4° 19' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	58.044 (01/01/2024) ; 48,49% ; 51,51% ; 9224,98 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 21,5%; 65,59%; 12,91%
Buitenlanders	36,12% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Mariam El Hamidine (Ecolo) (waarnemend)
Bestuur	Ecolo-Groen, LB
Zetels; Ecolo-Groen; LB; MR; DéFI; PTB*PVDA; cdH	37; 11; 10; 6; 4; 4; 2
Economie
Gemiddeld inkomen	16.737 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	16,54% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1190	Deelgemeente; Vorst
Zonenummer	02
NIS-code	21007
Politiezone	Zuid
Hulpverleningszone	DBDMH
Website	www.forest.irisnet.be
Detailkaart
	ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Portaal	België

De voormalige abdij van Vorst
*(Foto: G. Debognies)*

De Sint-Denijskerk
*(Foto: G. Debognies)*

Vorst (Frans: Forest) is een plaats en gemeente in het zuidwesten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gemeente ligt op de oostelijke helling van de Zennevallei, is tegelijk woon- en industriegemeente en telt ruim 58.000 inwoners .

Vorst heeft twee spoorwegstations. Station Vorst-Zuid ligt aan spoorlijn 96 en Station Vorst-Oost ligt aan spoorlijn 124.

Geschiedenis

Etymologie

De naam Vorst gaat terug naar de Latijnse termen foris en forestum die een terrein aanduidden dat uitsluitend door de adel mocht worden gebruikt en niet voor het publiek toegankelijk was. Deze benaming werd overgenomen in de Nederlandse taal van de eerste bewoners van de gemeente: Vorstbosch betekent immers bos (bosch) van de prins (vorst).^[1]

Ontstaan

Vorst ontstond in de 7e eeuw, rond het Sint-Denijsplein, aan de oevers van de – nu ondergrondse – Geleytsbeek. Het oude dorp bevindt aan de oostelijke zijde van de drassige Zenne-vallei. Een eerste kerk, op de plaats van de huidige Sint-Denijskerk, werd gewijd aan Sint Dionysios de Areopagiet, die door Sint Paulus bekeerd werd en de eerste bisschop van Athene werd.^[2]

Vorst groeide uit dankzij de voormalige benedictinessenabdij rond het huidige Sint-Denijsplein. In de middeleeuwen was Vorst door een weg verbonden met Brussel via Sint-Gillis. Ten zuidoosten van het dorp was er een brug waar de Zenne overgestoken kon worden richting de naburige gemeente Ruisbroek.

Sociaal-economische ontwikkeling

Door de vestiging van industrie en daarmee gepaard gaande de komst van arbeiders, ambtenaren en gegoede burgerij, evolueerde het centrum van Vorst tussen 1830 en 1870 van landelijk dorp tot verstedelijkte gemeente. Tussen 1875 en 1900 werden nieuwe, grote lanen aangelegd (onder meer de Fonsny-, Van Volxem-, Brugmann-, en Albertlaan), alsook verschillende nieuwe woonwijken, waardoor de industrialisering en verstedelijking nog toenam. Tussen de beide wereldoorlogen raakte het volledige centrum bebouwd. In 1926 vestigde Citroën in de Sint-Denijsstraat haar eerste autofabriek buiten Frankrijk.^[3] Op een naburig terrein opende Volkswagen in 1948 een nog grotere fabriek. Citroën sloot in 1980 en de gebouwen werden zeven jaar later ingenomen door Volkswagen. Tegenwoordig (2024) wordt daar de elektrische Audi Q8 e-tron gebouwd.

Bezienswaardigheden

In het oude centrum:
- het opmerkelijke gemeentehuis van Vorst van architect Jean-Baptiste Dewin in art-decostijl (ingehuldigd in 1938), met zijn imposante voorgevel (56 m lang) en toren (48m hoog).
- aan de overkant van de straat de in oorsprong 13e-eeuwse, maar diverse malen herbouwde en uitgebreide Sint-Dionysiuskerk of Sint-Denijskerk, met 15e-eeuwse kapel van Sint-Alena en interessant interieur.
- daarbij aansluitend de 18e-eeuwse gebouwen van de Abdij van Vorst (gesticht in 1106 en opgeheven in 1796), die nu dienstdoen als (Franstalig) cultureel centrum.
- de Sint-Dionysiusfontein.

Buiten het centrum:
- het schilderachtige Dudenpark (23 ha) en het ernaast gelegen Park van Vorst (13 ha).
- op het Hoogte Honderdplein (= geodetisch punt van 100 m hoogte boven de zeespiegel) staat de Sint-Augustinuskerk (1927-1935), in art-decostijl.
- Vorst Nationaal (1969-1970), een uitgestrekte evenementenhal, goed bekend in de wereld van amusement, kunst en cultuur, onder meer voor de talrijke optredens van allerlei internationale beroemdheden.
- het Nederlandstalig cultureel centrum Ten Weyngaert, dat plaats biedt voor theater- en kindervoorstellingen, muziek, cursussen en vorming en een bioscoopzaal
- de gerestaureerde gebouwen van de oude bierbrouwerij Wielemans-Ceuppens, bekend van het biermerk Wiels. Het gebouw Blomme is nu het kunstencentrum WIELS. In het Brassgebouw zijn het Forest Centre Culturel en bli:b, de Nederlandstalige openbare bibliotheek van Vorst gevestigd.
- de moskee in de Berthelotstraat, een voormalig zwembad in art deco.
- de eigen woning van architect Arthur Nelissen in de Kemmelbergstraat, een voorbeeld van geometrische art nouveau.
- Pius X-kerk
- Heilige Maria Moeder Godskerk
- Sint-Antonius van Paduakerk

Beschermd erfgoed

Lijst van beschermd onroerend erfgoed in Vorst

Natuur en landschap

Het sterk verstedelijkte Vorst ligt aan de Zenne. De hoogte varieert van 21 meter in het westen tot 106 meter in het oosten, zie Hoogte Honderd.

Parken en natuurgebieden in Vorst zijn:

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	37	%	37	%	37	%	35	%	35	%	35	%	37	%	37	%	37
	PTB-PVA¹/ PTB²/ PTB-PVDA³/ PTB*PVDA⁴	0,5¹	0	0,22¹	0	0,28²	0	0,52²	0	0,38³	0	-		-		10,85⁴	4	21,20³	8
	PS¹/ LB²/ PS-Vooruit³	22,51¹	9	16,89¹	7	24,91¹	11	23,71¹	9	23,92¹	9	30,73¹	12	31,18¹	14	24,72²	10	24,79³	9
	ECOLO¹/ Ecolo-Groen²	-		7,34¹	2	7,16¹	2	8,43¹	2	19,12¹	7	19,38¹	7	17,72²	7	25,26²	11	20,77²	8
	PSC¹/ PSCVP²/ cdH³/ Les Engagés⁴	11,06¹	4	7,81¹	2	10,33¹	3	4,98²	1	-		-		8,49³	3	7,56³	2	7,43⁴	2
	CVP-PVV¹/ VLD²/ VLD-CD&V-O³	-		3,6¹	0	-		-		1,71²	0	3,5³	0	-		-		-
	PRL¹/ PRL-FDF^C/ LB^D/ MR³/ MR+DéFI⁴	15,2¹	5	17,8¹	8	26,68¹	11	25,61¹	10	36,08^C	15	40,08^D	16	24,87³	10	15,33³	6	25,82⁴	10
	FDF¹/ DéFI²	40,16¹	17	34,9¹	16	22,03¹	9	17,29¹	7	36,08^C	15	40,08^D	16	10,36¹	3	11,70²	4	25,82⁴	10
	IF	-		-		-		-		10,83	3	-		-		-		-
	IRIS	-		-		-		12,63	4	-		-		-		-		-
	FN	-		-		-		9,64	3	-		-		-		-		-
	VORST	-		-		4,46	1	-		-		-		-		-		-
	UDRT-RAD	-		6,06	2	-		-		-		-		-		-		-
	E Vorst	6,54	2	-		-		-		-		-		-		-		-
Anderen^()*		4,03	0	5,38	0	4,14	0	1,16	0	2,97	0	6,30	0	7,39	0	4,59	0	-
Totaal stemmen		32.434		27.590		24.438		22.079		22.242		24.152		24.028		25.242		25.468
Opkomst %						86,99		85,6		84,25		87,63		83,14		84,66		81,03
Blanco en ongeldig %		4,8		5,46		5,9		4,79		4,22		5,53		4,99		5,92		5,49

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: VIVO (4,03%) / 1982: VIVO (2,46%), Volksunie (1,75%), MSN (1,17%) / 1988: AF (0,69%), EVA (1,59%), IC_GB (1,86%) / 1994: Vlaams Blok (1,66%), PLUS (0,5%) / 2000: FNB (2,78%), P.H. (0,19%) / 2006: Alternative Forestoise (3,55%), MCCF (2,75%) / 2012: Forest PLUS (3,92%), N-VA (2,23%), Nation (1,24%) / 2018: Forest En Mieux (3,80%), Chrétien (0,79%)
De grootste partij staat in kleur.

Representativiteit

Voor Vorst, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Vorst scoort nauwelijks beter met een verhouding van 45,07% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012

Vorst: 54,21% (kiezers/inw.) – 16,86% (absenteïsme)
Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) – 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) – 12,12% (absenteïsme)
Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) – 17,31% (absenteïsme)

Burgemeesters van Vorst

1903–1904 Auguste Heene
1946/7–1958/9 Henri Dulieu
1958/9–1970/1 Léon Wielemans (1889–1972), bierbrouwer
1971–1976 Jacques Lepaffe (FDF)
1977–1988 André Degroeve (PS)
1989–2000 Magda De Galan (PS)
2001–2007 Corinne De Permentier (MR)
2007–2012 Magda De Galan (PS)
2012–2018 Marc-Jean Ghyssels (PS)
2018-2022 Stéphane Roberti (Ecolo)^[7]^[8]
- 2020-heden: Mariam El Hamidine (Ecolo) (waarnemend)

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[9]	Evolutie: 1992=index 100
1992	45.957	100,0
1993	46.161	100,4
1994	45.853	99,8
1995	45.577	99,2
1996	45.512	99,0
1997	45.752	99,6
1998	45.365	98,7
1999	45.465	98,9
2000	45.555	99,1
2001	46.048	100,2
2002	46.812	101,9
2003	47.313	103,0
2004	47.426	103,2
2005	47.555	103,5
2006	47.719	103,8
2007	48.284	105,1
2008	48.849	106,3
2009	49.757	108,3
2010	50.258	109,4
2011	51.838	112,8
2012	53.312	116,0
2013	54.024	117,6
2014	54.524	118,6
2015	55.012	119,7
2016	55.613	121,0
2017	55.746	121,3
2018	56.008	121,9
2019	56.289	122,5
2020	56.581	123,1
2021	56.281	122,5
2022	56.616	123,2
2023	57.724	125,6
2024	58.044	126,3

Geboren in Vorst

Antoine Vriens (1902-1987), beeldhouwer, medailleur en tekenaar
Paul Vanden Boeynants (1919-2001), politicus en premier, bijgenaamd "VDB"
Raymond Goethals (1921-2004), voetballer en trainer
Daniël Buyle (1951), journalist
Guy Moreau (1954), atleet

Overleden in Vorst

Eberhard van Arenberg (1892-1969), Lid Belgische adel
Auguste Heene (1858-1934), politicus, burgemeester van Vorst

Bekende Vorstenaren

Jean-Baptiste Dumonceau (1760-1821), graaf van Bergendael
Eugène Ysaÿe, (1858-1931), violist, dirigent en componist
Victor Rousseau (1865-1954), kunstschilder en beeldhouwer
Jean Preckher (1866-1939), componist
Louise De Hem (1866-1922), kunstschilderes
Jean Delville (1867-1953), kunstschilder
Marguerite Bervoets (1914-1944), verzetsstrijdster
Paul Vanden Boeynants (1919-2001), politicus, premier van België
Raymond Goethals (1921-2004), voetbaltrainer.
Jacques Lepaffe (1923-2010), politicus, burgemeester van Vorst
Corinne De Permentier (1960), politica, burgemeester van Vorst

Stedenbanden

Courbevoie (Frankrijk)

Nabijgelegen kernen

Vorst grenst met de klok mee aan de Brusselse gemeenten Anderlecht, Sint-Gillis, Elsene, Ukkel en de Vlaamse faciliteitengemeente Drogenbos en de plaatsen Ruisbroek, Zuun en Negenmanneke.