Schorisse

**Schorisse**
Deelgemeente in België
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Gemeente	Maarkedal
Fusie	1977
Coördinaten	50° 48′ NB, 3° 41′ OL
Algemeen
Oppervlakte	12,38 km²
Inwoners ; (1/1/2020)	1.592 ; (129 inw./km²)
Overig
Postcode	9688
NIS-code	45064(D)
Oude NIS-code	45044
Detailkaart
	;
Foto's
	Algemeen gezicht op Schorisse
Portaal	België

Schorisse (in het Frans Escornaix) is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de gemeente Maarkedal, het was een zelfstandige gemeente tot aan de gemeentelijke herindeling van 1977. Het landbouwdorp is een langgerekt straatdorp in de Vlaamse Ardennen, nabij Henegouwen.

Het reliëf golft tussen de 32 en 122 meter, en de Maarkebeek stroomt door de dorpskern. Vroeger was ruim 300 ha bebost, nu zijn slechts het 26 ha grote staatsbos (Bos Ter Rijst) en enkele verspreide bospartijen overgebleven (onder andere in het Burreken). In Schorisse liggen de Kasteelmolen en de Hazeveldmolen.

Geschiedenis

Schoorisse, afkomstig van het Latijnse Scornacum (schorre), was reeds bekend in de 12de eeuw, meer bepaald met de Heeren van Schoorisse. Arnaut V, een van de Heeren, was zelfs raadsheer van Lodewijk van Male die in 1378 de onafhankelijkheid van het huidige Schorisse verwierf.

In 1416 werd het Sint-Margriethospitaal gesticht, een onderdak voor bedevaarders en noodlijdenden. Verder, in de 16de eeuw werd de Sint-Pieterskerk gebouwd, waarvan tot op heden enkel de gotische toren overbleef door de Beeldenstormers, die deze in 1566 ernstig beschadigden. Ook was dit dorp in bezit van een waterslot (rond 1640). Dit kasteel raakte echter in verval nadat dit in handen was gevallen van het Huis te Lalaing uit Oudenaarde en werd in 1890 afgebroken. Het dorp kreeg in de loop der geschiedenis veel te verduren, want in 1788 brak de Boerenopstand te Cocambre (Koekamer) (zie een van de verhalen van Herman Teirlinck) uit.

Op de begraafplaats van Schorisse liggen tien Britse soldaten die in de buurt sneuvelden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Samenvattende tijdslijn

1100: Herkenning Schoorisse vanwege de Heeren Van Schoorisse
1378: Onafhankelijkheid Schoorisse
1416: Stichting Sint-Margriethospitaal
1500: Bouw Sint-Pieterskerk
1566: Beschadigingen door Beeldstormers aan de St-Pieterskerk en brand in 1579 waarbij enkel de toren werd gespaard. Koor, sacristie en driebeukige kerk heropgebouwd einde 18e eeuw
1640: Bezit van een waterslot (ongeveer 1640)
1788: Uitbreken van de Boerenopstand te Koekamer
1857: Geboorte Omer Wattez, de Vader van de Vlaamsche Ardennen
1890: Afbraak waterslot
1896: Tewerkstelling voornamelijk door landbouw, zagerij en textiel
1935: Overlijden Omer Wattez
1977: Fusie van Schorisse, Etikhove, Nukerke en Maarke-Kerkem tot de gemeente Maarkedal

Bezienswaardigheden

Natuur en landschap

Schorisse ligt in de Vlaamse Ardennen en de hoogte varieert van 32-122 meter. Natuurgebieden zijn het Bos Ter Rijst en het Burreken. Ten westen van Schorisse loopt de Pauwelsbeek in noordelijke richting om uit te monden in de Maarkebeek.

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Afbeeldingen

Gezicht op Schorisse vanaf Foreest
Sint-Pieterskerk
Kasteelmolen, de watermolen van het voormalig kasteel
Voormalige Brouwerij Merchie

Economie

Voornamelijk landbouw, zagerij en textielatelier zorgen voor tewerkstelling. In 1896 telde men er 73 katoenwevers, 206 wevers van wol en gemengde stoffen, 26 werknemers in de kledingnijverheid, 7 in de klompenmakerijen en 9 in de molens. De 20ste eeuw bracht hierin verandering. In 1961 vonden nog 123 inwoners werk in kleding- en schoennijverheid. De rest werd gedwongen tot pendelen of zijn bestaan in de landbouw. Er bestond een korenwindmolen genaamd Molen Ter Rijst ook wel Rizoimolen of Molen Orins genoemd naar de laatste molenaars die behoorden tot een eeuwenoud geslacht van molenaars in het Pajottenland.

Bekende inwoners

Omer Wattez, "Vader van de Vlaamsche Ardennen" (auteur, 1857-1935)
Paul Baekeland (schrijver/dichter, 1936-2019)
Louis Vervoort, acteur, bekend alias "de dwerg" uit Merlina
Jasper Steverlinck, zanger/gitarist
Filip Meirhaeghe, mountainbiker
Denis Baeskens, CVP-volksvertegenwoordiger
Thierry De Cordier, kunstenaar

Trivia

De bijnaam van de inwoners is zullezitters (dorpelzitters).^[1]

Nabijgelegen kernen

D'Hoppe, Elzele, Louise-Marie, Kerkem, Maarke, Sint-Kornelis-Horebeke

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

Zie de categorie Schorisse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

[1]