Marathon van Berlijn

De marathon van Berlijn (bekend als Berlin-Marathon, officieel BMW Berlin-Marathon) is een hardloopwedstrijd over 42,195 km in de Duitse hoofdstad Berlijn. Na de val van de Muur in 1989 groeide de marathon van Berlijn uit tot een van de grootste loopwedstrijden ter wereld. Het parcours is snel: er werd drie keer een vrouwen- en acht keer een mannen-wereldrecord gelopen, waaronder de zeven laatste records.

De loop behoort sinds 2006 tot de World Marathon Majors, samen met die van Londen, New York, Boston, Chicago, Tokio, het WK marathon en de Olympische Marathon.

Geschiedenis

1974 - 1990

De eerste stadsloop vond plaats in 1974 in West-Berlijn in het zuidwestelijke stadsdeel Grünewald. Na 8 jaar werd het parcours verlegd naar het centrum van de stad, met start voor het Rijksdaggebouw en finish op de Kurfürstendamm. De lopers kwamen ook langs Checkpoint Charlie, waardoor de organiserende atletiekclub SCC Berlin de westerse bezettingsmachten bij de organisatie betrok. Vanwege het groeiend aantal deelnemers werd de start in 1987 een stukje verplaatst naar de Straße des 17. Juni, de minisnelweg door de Tiergarten.

1990

Na de val van de Berlijnse Muur (1989) werd in 1990 voor het eerst door Oost-Berlijn gelopen, met een passage door de Brandenburger Tor. De belangstelling voor deelname aan deze editie was zo groot dat de organisatie voor het eerst belangstellenden moest afwijzen.

1990 - heden

Ronaldo da Costa was, in 1998, de eerste man die in Berlijn een wereldrecord liep: 2:06.05. In 1999 en 2001 werd in Berlijn het wereldrecord bij de vrouwen verbeterd; Naoko Takahashi liep in 2001 in Berlijn als eerste vrouw sneller dan 2:20. In 2003 werden start en finish verlegd naar de Brandenburger Tor. Paul Tergat scherpte in dat jaar het wereldrecord aan tot 2:04.55, de eerste keer dat iemand onder de 2:05 dook. Tergats rivaal Haile Gebrselassie liep in 2007 in Berlijn een nieuw wereldrecord, 2:04.26. In 2008 scherpte Gebrselassie dit aan tot 2:03.59. Drie jaar later stond de opvolger van de Ethiopiër, de Keniaan Patrick Makau Musyoki, op hetzelfde parcours klaar om hem zijn wereldrecord afhandig te maken en die opzet lukte: Makau, ook al winnaar in 2010, kwam in de 2011-editie tot 2:03.38, 21 seconden sneller dan zijn legendarische opponent, die zelf ook meeliep, maar de strijd na 27 km met ademhalingsproblemen moest opgeven.

Tijdens de 40e editie in 2013 werd opnieuw een mannen-wereldrecord gelopen: de winnaar, de Keniaan Wilson Kipsang, beëindigde de wedstrijd in een recordtijd van 2:03.23, een verbetering van het vorige record van Makau met vijftien seconden. Ook dit record hield evenwel niet lang stand en werd al tijdens de volgende editie in 2014 verder aangescherpt: de Keniaan Dennis Kimetto liep de wedstrijd uit in een tijd van 2:02.57 en dook zo als eerste in de geschiedenis onder de 2:03. Vier jaar later was het opnieuw raak en was het Eliud Kipchoge, die in Berlijn geschiedenis schreef door als eerste de barrière van 2:02 te doorbreken en 2:01.39 voor zich te laten registreren. In 2022 verbrak Eliud Kipchoge opnieuw het wereldrecord met een tijd van 2:01.09.

In 2019 had de marathonafstand meer dan 44.000 gefinishte deelnemers, waarmee de marathon van Berlijn op de derde plaats staat van de grootste marathons in Europa.

Statistiek

Wereldrecords

In Berlijn werd dertienmaal een wereldrecord verbeterd:

Datum	Geslacht	Naam	Land	Tijd
10 september 1977	Vrouw	Christa Vahlensieck	FRG	2:34.48
20 september 1998	Man	Ronaldo da Costa	BRA	2:06.05
26 september 1999	Vrouw	Tegla Loroupe	KEN	2:20.43
30 september 2001	Vrouw	Naoko Takahashi	JPN	2:19.46
28 september 2003	Man	Paul Tergat	KEN	2:04.55
30 september 2007	Man	Haile Gebrselassie	ETH	2:04.26
28 september 2008	Man	Haile Gebrselassie	ETH	2:03.59
25 september 2011	Man	Patrick Makau	KEN	2:03.38
29 september 2013	Man	Wilson Kipsang	KEN	2:03.23
28 september 2014	Man	Dennis Kimetto	KEN	2:02.57
16 september 2018	Man	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.39
25 september 2022	Man	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.09
24 september 2023	Vrouw	Tigst Assefa	ETH	2:11.53

Erelijst

Editie	Datum	Tijd	Winnaar	Land	Tijd	Winnares	Land
48	24 september 2023	2:02.42	Eliud Kipchoge	KEN	2:11.53	Tigst Assefa	ETH
47	25 september 2022	2:01.09	Eliud Kipchoge	KEN	2:15.37	Tigst Assefa	ETH
46	26 september	2:05.45	Guye Adola	ETH	2:20.09	Gotytom Gebreslase	ETH
Afgelast omwille van de corona-pandemie
45	29 september 2019	2:01.41	Kenenisa Bekele	ETH	2:20.14	Ashete Bekere	ETH
45	16 september 2018	2:01.39	Eliud Kipchoge	KEN	2:18.11	Gladys Cherono	KEN
44	24 september 2017	2:03.32	Eliud Kipchoge	KEN	2:20.23	Gladys Cherono	KEN
43	25 september 2016	2:03.03	Kenenisa Bekele	ETH	2:20.45	Aberu Kebede	ETH
42	27 september 2015	2:04.00	Eliud Kipchoge	KEN	2:19.25	Gladys Cherono	KEN
41	28 september 2014	2:02.57	Dennis Kimetto	KEN	2:20.18	Tirfi Tsegaye	ETH
40	29 september 2013	2:03.23	Wilson Kipsang	KEN	2:21.13	Florence Kiplagat	KEN
39	30 september 2012	2:04.15	Geoffrey Mutai	KEN	2:20.30	Aberu Kebede	ETH
38	25 september 2011	2:03.38	Patrick Makau	KEN	2:19.44	Florence Kiplagat	KEN
37	26 september 2010	2:05.08	Patrick Makau	KEN	2:23.58	Aberu Kebede	ETH
36	20 september 2009	2:06.08	Haile Gebrselassie	ETH	2:24.47	Atsede Habtamu	ETH
35	28 september 2008	2:03.59	Haile Gebrselassie	ETH	2:19.19	Irina Mikitenko	GER
34	30 september 2007	2:04.26	Haile Gebrselassie	ETH	2:23.17	Gete Wami	ETH
33	24 september 2006	2:05.56	Haile Gebrselassie	ETH	2:21.34	Gete Wami	ETH
32	25 september 2005	2:07.41	Philip Manyim	KEN	2:19.12	Mizuki Noguchi	JPN
31	26 september 2004	2:06.44	Felix Limo	KEN	2:19.41	Yoko Shibui	JPN
30	28 september 2003	2:04.55	Paul Tergat	KEN	2:26.32	Yasuko Hashimoto	JPN
29	29 september 2002	2:06.47	Raymond Kipkoech	KEN	2:21.49	Naoko Takahashi	JPN
28	30 september 2001	2:08.47	Joseph Ngolepus	KEN	2:19.46	Naoko Takahashi	JPN
27	10 september 2000	2:07.42	Simon Biwott	KEN	2:26.15	Kazumi Matsuo	JPN
26	26 september 1999	2:06.44	Josephat Kiprono	KEN	2:20.43	Tegla Loroupe	KEN
25	20 september 1998	2:06.05	Ronaldo da Costa	BRA	2:25.22	Marleen Renders	BEL
24	28 september 1997	2:07.41	Elijah Lagat	KEN	2:23.44	Catherina McKiernan	IRL
23	29 september 1996	2:09.15	Abel Antón	ESP	2:26.35	Colleen De Reuck	RSA
22	24 september 1995	2:07.02	Sammy Lelei	KEN	2:25.37	Uta Pippig	GER
21	25 september 1994	2:08.31	António Pinto	POR	2:25.15	Katrin Dörre	GER
20	26 september 1993	2:10.57	Xolile Yawa	RSA	2:26.20	Renata Kokowska	POL
19	27 september 1992	2:08.07	David Tsebe	RSA	2:30.22	Uta Pippig	GER
18	29 september 1991	2:10.57	Steve Brace	WAL	2:27.36	Renata Kokowska	POL
17	30 september 1990	2:08.16	Steve Moneghetti	AUS	2:28.37	Uta Pippig	GER
16	1 oktober 1989	2:10.11	Alfredo Shahanga	TAN	2:28.45	Päivi Tikkanen	FIN
15	9 oktober 1988	2:11.45	Suleiman Nyambui	TAN	2:29.16	Renata Kokowska	POL
14	4 oktober 1987	2:11.11	Suleiman Nyambui	TAN	2:31.22	Kerstin Preßler	GER
13	28 september 1986	2:11.03	Boguslaw Psujek	POL	2:32.10	Charlotte Teske	GER
12	29 september 1985	2:11.43	Jimmy Ashworth	ENG	2:34.10	Magda Ilands	BEL
11	30 september 1984	2:13.35	John Skovbjerg	DEN	2:39.32	Agnes Jakab	HUN
10	25 september 1983	2:13.37	Karel Lismont	BEL	2:40.32	Karen Holdsworth	GBR
9	26 september 1982	2:14.46,0	Domingo Tibaduiza	COL	2:47.04,1	Jean Lochhead	GBR
8	27 september 1981	2:15.41,8	Ian Ray	ENG	2:47.23,5	Angelika Stephan	GER
7	28 september 1980	2:16.48	Ingo Sensburg	GER	2:47.18	Gerlinde Püttmann	GER
6	30 september 1979	2:21.09	Ingo Sensburg	GER	3:07.06,6	Jutta von Haase	GER
5	3 september 1978	2:20.02,6	Michael Spöttel	GER	2:57.09,0	Ursula Blaschke	GER
4b	10 september 1977	2:16.20,7	Norman Wilson	GBR	3:10.26,8	Angelika Brandt	GER
4a	10 september 1977	2:15.18,3	Günter Mielke	GER	2:34.47,5	Christa Vahlensieck	GER
3	26 september 1976	2:23.08	Ingo Sensburg	GER	3:04.12	Ursula Blaschke	GER
2	28 september 1975	2:47.08	Ralf Bochröder	GER	3:59.15	Kristin Bochröder	GER
1	13 oktober 1974	2:44.53	Günter Hallas	GER	3:22.01	Jutta von Haase	GER

Top 10 snelste overall

Met een gemiddelde tijd van 2:02.33,8 staat Berlijn op de eerste plaats van de Lijst van snelste marathonsteden.

Rang	Naam	Land	Tijd	Jaar	Plek
1	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.09 (WR)	2022	1
2	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.39	2018	1
3	Kenenisa Bekele	ETH	2:01.41	2019	1
4	Eliud Kipchoge	ETH	2:02.42	2023	1
5	Birhanu Legese	ETH	2:02.48	2019	2
6	Dennis Kimetto	KEN	2:02.57	2014	1
7	Kenenisa Bekele	ETH	2:03.03	2016	1
8	Emmanuel Mutai	KEN	2:03.13	2014	2
9	Wilson Kipsang	KEN	2:03.13	2016	2
10	Vincent Kipkemoi	KEN	2:03.13	2023	2

(bijgewerkt t/m 2024)

Deelnemers

In de tabel hieronder staat het aantal gefinishte marathonlopers vermeld:

Jaar	Gefinisht			Percentage
	Totaal	Mannen	Vrouwen	Mannen	Vrouwen
2022	34.777	23.263	11.514	67%	33%
2021	23.097	16.731	6.366	72%	28%
2019	44.065	30.775	13.290	70%	30%
2018	40.781	28.452	12.329	70%	30%
2017	39.234	28.162	11.072	72%	28%
2016	36.054	26.807	9.247	74%	26%
2015	36.820	27.897	8.923	76%	24%
2014	28.999	22.209	6.790	77%	23%
2013	36.544	27.549	8.995	75%	25%
2012	34.350	26.451	7.899	77%	23%
2011	32.986	25.572	7.414	78%	22%
2010	34.225	26.726	7.499	78%	22%
2009	35.035	27.965	7.070	80%	20%
2008	35.783	28.354	7.429	79%	21%
2007	32.486	25.994	6.492	80%	20%
2006	30.182	24.094	6.088	80%	20%
2005	30.373	24.501	5.872	81%	19%
2004	28.022	22.800	5.222	81%	19%
2003	30.709	25.108	5.601	82%	18%
2002	25.286	20.880	4.406	83%	17%
2001	25.792	21.669	4.123	84%	16%
2000	22.879	19.332	3.547	84%	16%
1999	19.129	16.537	2.592	87%	13%
1998	21.004	17.795	3.209	85%	15%
1997	14.982	13.120	1.862	88%	12%
1996	16.529	14.489	2.040	88%	12%
1995	13.088	11.682	1.406	89%	11%
1994	12.263	10.980	1.283	90%	10%
1993	14.107	12.586	1.521	89%	11%
1992	13.225	11.918	1.307	90%	10%
1991	14.849	13.456	1.393	91%	9%
1990	22.806	20.415	2.391	90%	10%
1989	13.433	12.233	1.200	91%	9%
1988	13.117	11.986	1.131	91%	9%
1987	12.674	11.651	1.023	92%	8%
1986	11.450	10.574	876	92%	8%
1985	9.810	9.146	664	93%	7%
1984	7.297	6.875	422	94%	6%
1983	5.121	4.886	235	95%	5%
1982	3.448	3.318	130	96%	4%
1981	2.561	2.418	149	94%	6%
1980	294	276	18	94%	6%
1979	222	207	15	93%	7%
1978	197	187	10	95%	5%
1977	230	219	11	95%	5%
1976	311	296	15	95%	5%
1975	236	232	4	98%	2%
1974	244	234	10	96%	4%

Zie ook

Externe links

(de) Officiële website
(en) World Marathon Majors
(de) Berlin-Spandau-Potsdam - BILDARCHIV
(en) Lijst van winnaars en tijden van de Marathon van Berlijn
(en) Informatie op www.arrs.run
(fr) Palmares op marathoninfo.free.fr

Zie de categorie Berlin Marathon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.