Geslachtshormonen
Geslachtshormonen zijn de hormonen die afgegeven worden door de gonaden of geslachtsklieren. De bijnieren produceren als bijproduct ook vrouwelijke en mannelijke geslachtshormonen.
- Bij een vrouw produceren de eierstokken (ovaria) vooral oestrogenen en progestagenen waarvan respectievelijk oestradiol en progesteron de belangrijkste zijn.
- Bij een man produceren de teelballen (testes) meer androgenen met als belangrijkste hormoon testosteron.
De verschillende mate waarin deze hormonen geproduceerd worden, leidt ertoe dat de meeste vrouwen menstrueren en borsten hebben en de meeste mannen een lagere stem en meer lichaamsbeharing hebben.
De productie van geslachtshormonen wordt gereguleerd door:
- de hypothalamus
- de hypofyse
- de tegenkoppelingsregeling van hormonen (chemische concentraties in de bloedbaan).
Ontdekking
[bewerken | brontekst bewerken]In 1902 ontdekten William Bayliss en Ernest Starling dat bepaalde processen niet door het zenuwstelsel werden aangestuurd en vonden daarbij secretine.[1] In 1905 stelde Starling de naam hormoon voor.[2]
Aanvankelijk werd gedacht dat er twee hormonen waren, elk geslacht een.[3]:21
In 1929 ontdekten Adolf Butenandt en Edward Doisy met Edgar Allen onafhankelijk van elkaar oestron en in 1935 isoleerden Ernst Laqueur – grootoom van Thomas – en János Freud voor het eerst testosteron. Deze hormonen werden aanvankelijk voorgesteld als respectievelijk vrouwelijke en mannelijke hormonen conform het heersende idee van dualiteit van geslachten. In de jaren 1930 werd echter duidelijk dat de als vrouwelijk geziene hormonen ook bij mannen voorkwamen en andersom. Een grote impact had de brief aan Nature van Bernhard Zondek waarin hij aangaf grote hoeveelheden oestrogeen te hebben aangetroffen bij hengsten en niet bij merries. Niet alleen de Amsterdamse school met Laqueur, János Freud en Samuel de Jongh werd dan ook terughoudend om hormonen naar geslacht te benaderen, ook Vladimir Korenchevsky stelde een andere categorisatie voor.[3]:34
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Noten
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Bayliss, W.M.; Starling, E.H. (1902): 'The mechanism of pancreatic secretion' in The Journal of Physiology, Volume 28, Issue 5, p. 325-353
- ↑ Starling, E.H. (1905): 'Croonian Lecture: On the chemical correlation of the functions of the body I' in The Lancet, Volume 166, Issue 4275, p. 339-341
- ↑ a b Oudshoorn, N. (2005)
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Oudshoorn, N. (2005): Beyond the Natural Body. An archaeology of sex hormones, Routledge
