Geregracht
| Geregracht | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De Geregracht rond 1875, pentekening door Jan Elias Kikkert
| ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Leiden | |||
| Stadsdeel | Binnenstad | |||
| Coördinaten | 52° 9′ NB, 4° 30′ OL | |||
| Begin | Levendaal | |||
| Eind | Zoeterwoudsesingel | |||
| Lengte | 250 m | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
De Geregracht is een straat in de wijk Binnenstad zuid van de Nederlandse stad Leiden. De straat loopt van het Levendaal naar de Zoeterwoudsesingel. Het laatste deel van de Geregracht is een schakel in de "centrumroute" van de stad.[1]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Als waterloop dateert de Geregracht van 1386.[2] In dat jaar breidde de stad Leiden naar het oosten uit en de vestgracht liep van de Zoeterwoudsesingel naar de Nieuwe Rijn, ruwweg langs de lijn van de Geregracht.[2] Bij een verdere uitbreiding in 1659 werden grote delen van de oude vestgracht gedempt, waarbij slechts de Geregracht bleef behouden en dat jaar ook zijn naam kreeg. De gracht werd in 1880 gedempt.[2]
Bijzondere gebouwen
[bewerken | brontekst bewerken]De straat telt 41 gemeentelijke monumenten.[3]
Aan het eind van de Geregracht stond tot 1904 de kolossale stadsmolen De Oranjeboom. Vrijwel op dezelfde plek, nabij een ingang tot het Plantsoen, bevindt zich sinds 1935 het Zuidelijk rioolgemaal.
Rond 1900 had de Stoombroodfabriek De Vereniging enkele panden aan de Geregracht, verbonden met de nummers 75 en 77 van het Levendaal.[4] Het bedrijf werd in 1879 opgericht door twee lokale bakkers en de molenaar van De Oranjeboom.[5] Later werd het complex uitgebreid met een melkfabriek, waar ook kaas en boter werden gemaakt. Op het hoogtepunt omvatte het fabriekscomplex aan de Geregracht de nummers 7 tot en met 19.[4] De zuivelfabriek stopte in 1940 en begin jaren zestig werd ook de broodfabriek opgeheven.[5]
Fotogalerij
[bewerken | brontekst bewerken]-
De Geregracht rond 1900 -
Een van de gemeentelijke monumenten aan de straat -
Geregracht 39-43a gemeentelijke monumenten, Leiden
- ↑ De centrumroute, samen voor een goed bereikbare stad[dode link], Leiden centrummanagement, geraadpleegd 14 juli 2017.
- ↑ a b c
Gedemptegrachtenwandeling, p. 22-23, burgerinitiatief Het Waterambacht, geraadpleegd 18 juli 2017 (gearchiveerd)
- ↑ Zoekopdracht in monumentenregister[dode link], Erfgoed Leiden en Omstreken, geraadpleegd 13 juli 2017.
- ↑ a b De Baar, P.J.M.; "De molen te Nisse II", in: De windmolen, officieel orgaan van de vereniging “De Zeeuwse molen”, nr 32, januari 1983, p. 1-36. Gedownload via Erfgoed Leiden. Gearchiveerd op 15 juli 2023.
- ↑ a b Geregracht 3-5, privésite (met bronvermelding), geraadpleegd 13 juli 2017 (gearchiveerd)
