Codex Borgia
De Codex Borgia (of Codex Yoalli Ehecatl) is een Meso-Amerikaans ritueel en profetisch manuscript. Men gaat ervan uit dat het is geschreven vóór de Spaanse verovering van Mexico, in wat nu zuidelijk of westelijk Puebla is.
De Codex Borgia is gemaakt van dierenhuiden en gevouwen in 39 bladzijden. Elke pagina is een vierkant van 27 cm bij 27 cm, de totale lengte is ongeveer 11 meter. Alle bladzijden, behalve de eerste en de laatste, zijn aan beide zijden beschilderd. In totaal zijn er dus 76 beschilderde pagina’s. De codex wordt van rechts naar links gelezen.
De codex is vernoemd naar de Italiaanse kardinaal Stefano Borgia, die het manuscript in zijn bezit had, alvorens het in de Biblioteca Apostolica Vaticana terechtkwam. In 2004 stelden Maarten Jansen en Gabina Aurora Pérez Jiménez voor om de codex de inheemse naam Codex Yoalli Ehecatl, Nahuatl voor "Nacht en Wind", te geven, dit ondanks het feit dat niet vaststaat of de oorspronkelijke makers Nahua's waren.[1]
De Codex Borgia werd in de vroege Spaanse koloniale periode naar Europa gebracht, waarschijnlijk naar Italië. Hij werd in 1805 ontdekt door Alexander von Humboldt in de nalatenschap van kardinaal Stefano Borgia.
Inhoud
[bewerken | brontekst bewerken]1–8
[bewerken | brontekst bewerken]De eerste acht pagina's laten de 260 dagen tekens ziens van de tonalpohualli (dagteken), elke trecena van 13 tekens vormt een horizontale lijn die twee bladzijdes overbrugt. Sommige dagen zijn voorzien van een symbool van een voetafdruk. Profetische symbolen zijn boven en onder de dagtekens geplaatst.
Secties parallel hieraan zijn te vinden op de eerste acht pagina van de Codex Cospi en de Codex Vaticanus B. Terwijl de Codex Borgia van rechts naar links wordt gelezen, worden deze codices van links naar rechts gelezen. Hiernaast bevat de Codex Cospi naast de dagtekens ook de Negen Heren van de Nacht.
9–14
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 9 tot 13 zijn verdeeld in 4 kwarten. Elk kwart bevat een van de twintig dag tekens, zijn patroon god en geassocieerde symbolen.
Pagina 14 is verdeeld in negen secties een voor elk van de Heren van de Nacht. Zij worden vergezeld door een dagteken en symbolen die negatieve en positieve associaties laten zien.
15–17
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 15 tot 17 beeld goden af die geassocieerd werden met de geboorte van een kind. Elk van de 20 secties bevat 4 dagen tekens.
De onderste sectie van pagina 17 bevat een grote afbeelding van Tezcatlipoca, met dag tekens die geassocieerd worden met verschillend lichaamsdelen van zijn lichaam.
18–21
[bewerken | brontekst bewerken]22–28
[bewerken | brontekst bewerken]29–46
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 29 tot 46 bevat de langste sectie van de codex en is het meest raadselachtig. Het gaat hier waarschijnlijk om een reis, maar de complexe iconografie en het niet voorhanden zijn van enig vergelijkbaar document zorgde voor verschillende interpretaties, uiteenlopend van een verslag van historische gebeurtenissen tot een passage van Quetzalcoatl – als een personificatie van Venus – door de onderwereld, tot een “kosmisch verhaal van de schepping”. De reeks eindigt met een “nieuw vuur”-ceremonie, die het einde van een 52-jaarcyclus aangeeft, en de start van een nieuwe cyclus.
47–56
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 47 tot er met 56 toont verschillende goden, offers en andere complexe iconografieën.
57–60
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 57 tot er met 60 geeft de priesters de mogelijkheid om de toekomst te voorspellen van (gunstige of ongunstige) huwelijken, op basis van de nummers binnen de namen van de koppels.
61–70
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 61 tot er met 70 lijkt op het eerste deel, en toont een variëteit aan dagtekens rondom scènes van goden. Elk van de 10 pagina’s laat 26 dagtekens zien.
71–76
[bewerken | brontekst bewerken]Pagina 71 laat een afbeelding zien van Tonatiuh, de zon god; die bloed van een onthoofde vogel krijgt. Rondom deze scène zijn de dertien "Vogels van de Dag", deze corresponderen met elk van de dertien dagen van een trecena. Pagina 72 laat 4 goden zien met dagteksn verbonden aan delen van hun lichaam. Elke god is omgeven door een slang. Pagina 73 laat de goden Mictlantecuhtli en Quetzalcoatl zien die rug tegen rug zitten, gelijk aan pagina 56. Ze hebben ook dagtekens die verbonden zijn aan verschillende lichaamsdelen en de hele scène is omgeven door dagtekens.
De Borgiagroep
[bewerken | brontekst bewerken]Samen met een aantal andere codices wordt de codex gegroepeerd (Borgiagroep) met de Codex Borgia, gebaseerd op enkele overeenkomsten:
- Codex Vaticanus B (Bibliotheek van het Vaticaan.)
- Codex Fejérváry-Mayer (Merseyside County Museum, Liverpool)
- Codex Laud (Bodleian bibliotheek, Universiteit van Oxford)
- Codex Cospi (Bibliotheek, Universiteit van Bologna)
- Codex Porfirio Díaz
Ook het paginafragment, bekend als de Codex Fonds Mexicanus 20, nu in het bezit van de Bibliothèque nationale de France in Parijs, wordt vaak gecategoriseerd als een lid van de Borgigroep.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Notities
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Jansen and Jiménez: p. 270.
Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- Boone, Elizabeth Hill. Cycles of Time and Meaning in the Mexican Books of Fate. University of Texas Press, Austin.
- Dia, Gisele, and Alan Rodgers (1993). The Codex Borgia. Dover Publications, New York.
- Maarten Jansen en Gabina Aurora Pérez Jiménez, 2004, "Renaming the Mexican Codices", Ancient Mesoamerica, volume 15, issue 2, pp. 267–271, issn=0956-5361.