Wikipedia

Erbium

scheikundig element met symbool Er en atoomnummer 68

Erbium is een scheikundig element met symbool Er en atoomnummer 68. Het is een zilverwit lanthanide.

Erbium
1 18
1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He
2 Li Be B C N O F Ne
3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar
4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Erbium
Erbium
Algemeen
Naam Erbium
Symbool Er
Atoomnummer 68
Groep Scandiumgroep
Periode Periode 6
Blok F-blok
Reeks Lanthaniden
Kleur Zilverwit
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u) 167,26
Elektronenconfiguratie [Xe]4f12 6s2
Oxidatietoestanden +3
Elektronegativiteit (Pauling) 1,24
Atoomstraal (pm) 174
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 589,31
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 1151,08
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 2194,09
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3) 9066
Smeltpunt (K) 1802
Kookpunt (K) 3140
Aggregatietoestand Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1) 17,2
Verdampingswarmte (kJ·mol−1) 280
Kristalstructuur Hex
Molair volume (m3·mol−1) 18,45 · 10−6
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1) 170
Elektrische weerstand (μΩ·cm) 107
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1) 14,3
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Ontdekking

bewerken

Erbium is in 1843 ontdekt door de Zweedse chemicus Carl Gustaf Mosander tijdens het onderzoeken van mineralen. Hij noemde het naar Ytterby, waar het voor het eerst werd gevonden.[1] In 1934 werd zuiver metallische erbium geïsoleerd door erbiumchloride te reduceren met kaliumdamp.

Toepassingen

bewerken

Erbium wordt veelal toegepast als fotografisch filter en de veerkrachtige eigenschap maakt het een bruikbaar additief in legeringen. Erbium wordt ook veel gebruikt in fotonica, omdat de band gap overeenkomt met de golflengte waarbij glasvezel de hoogste transmissie heeft. Andere toepassingen zijn:

  • Verstevigingsmiddel in vezels.
  • In nucleaire installaties wordt erbium vanwege zijn neutronenabsorberende vermogen als neutronenvanger gebruikt.
  • In de glasindustrie wordt erbiumoxide, dat een roze kleur heeft, gebruikt voor het kleuren van glas. Dit glas wordt vaak gebruikt voor zonnebrillen en goedkope juwelen.

Opmerkelijke eigenschappen

bewerken

Erbium is een vrij zacht en buigzaam metaal met een heldere metallieke glans dat bij standaard temperatuur en druk minder snel wordt aangetast in de lucht dan veel andere lanthaniden. In zichtbaar licht, ultraviolet en nabij infrarood vertoont erbium een karakteristiek spectrum. De meeste zouten van erbium hebben een roze kleur.

Verschijning

bewerken

In de natuur komt erbium niet voor als vrij element, maar het komt voor in meerdere mineralen waarin ook andere lanthaniden worden aangetroffen zoals gadoliniet, monaziet en bastnäsiet. De belangrijkste commerciële bronnen van erbium zijn de mineralen xenotiem en euxeniet.

Isotopen

bewerken
  Zie Isotopen van erbium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Stabielste isotopen
Iso RA (%) Halveringstijd VV VE (MeV) VP
162Er 0,14 stabiel met 94 neutronen
164Er 1,61 stabiel met 96 neutronen
166Er 33,6 stabiel met 98 neutronen
167Er 22,95 stabiel met 99 neutronen
168Er 26,8 stabiel met 100 neutronen
169Er syn 9,4 d β− 2,124 169Tm
170Er 14,9 stabiel met 102 neutronen

In de natuur komen zes stabiele erbiumisotopen voor waarvan 166Er ongeveer een derde uitmaakt. 23 radioactieve isotopen zijn bekend waarvan 169Er met een halveringstijd van 9,4 dagen het meest stabiel is.

Toxicologie en veiligheid

bewerken

Over de eventueel schadelijke gevolgen van erbium is nog weinig bekend. Het is te verwachten dat het vergelijkbaar is met andere lanthaniden. Erbium in poedervorm is brandbaar.

bewerken
Zie de categorie Erbium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Erbium&oldid=64607048"