राँची

राँची भारतको एक महानगर हो र यो झारखण्ड प्रदेशको राजधानी हो। पहिले जब यो बिहार राज्यको हिस्सा थियो तब गर्मिमा आफ्नो अपेक्षाकत ठण्डा मौसमका कारण प्रदेशको राजधानी हुने गर्दथ्यो। झारखण्ड आन्दोलनका बेला राँची यसको केन्द्र हुने गर्थ्यो। राँची एक प्रमुख औद्योगिक केन्द्र पनि हो। जहाँ मुख्य रूपबाट एच. ई. सी. (हेवी इंजिनियरिंग कारपोरेशन), स्टील अथारटी अफ इन्डिया, मेकन इत्यादिका कारखाना छन्। राँची साथ साथ जमशेदपुर र बोकारो यस प्रान्तका दुई अन्य प्रमुख औद्योगिक केन्द्र हुन।

झारखण्ड को राजधानी राँचीमा प्रकृतिले आफ्नो सौंदर्यलाई खुलेर लुटाएको छ। प्राकृतिक सुन्दरताका बाहेक राँचीले आफ्नो सुन्दर पर्यटक स्थलहरूको दममा विश्वका पर्यटक मानचित्रमा पनि यथेष्ट चिन्हारी बनाएको छ। गहरूडा हिल र रक गार्डन, माछा घर, बिरसा जैविक उद्यान, टैगोर हिल, मैक क्लुस्किगंज र आदिवासी संग्राहलय यसको प्रमुख पर्यटक स्थल हुन। यी पर्यटक स्थलहरूको भ्रमण गर्न बाहेक यहाँ प्रकृतिको बहुमूल्य देन झरनाहरूको छेउ राम्रो पिकनिक पनि मनाउन सक्दछन्। राँचीका झरनाहरूमा पांच गाघ झर्नु सबै भन्दा सुन्दर हो किन भने यो पांच धाराहरूमा झर्दछ। यो झरना र पर्यटक स्थल मिलेर राँचीलाई पर्यटनको स्वर्ग बनाउँछन् र पर्यटक शानदार छुट्टिहरू बितानेको लागि हरेक वर्ष यहाँ आउँछन्।

मुख्य आकर्षण

गहरूडा हिल एण्ड रक गार्डन: राँचीमा पर्यटक गोंडा हिल र रक गार्डनको भ्रमणमा जान सक्दछन्। रक गार्डनलाई गहरूडा हिल चट्टानहरूलाई काटेर बनाएइएको छ। यस पार्कका बाहेक गहरूडा हिललाई तराईमा एक बांधको निर्माण पनि गरिएको छ जसले यसको सुन्दरतालाई धेरै गुना बढाई दिन्छ। यी सबै मिलेर यसलाई एक राम्रो पिकनिक स्पट बनाउँछन्। पर्यटकहरूलाई यहाँ आएर धेरै राम्रो लगाउँछ किन भने त्यो यहाँ शानदार पिकनिकको आनन्द लिन सक्दछन्।

माछाघर र मूटा गोही प्रजनन केन्द

गहरूडा हिलमा पिकनिक मनानेका बाहेक पर्यटक राँचीमा माछाघर र मूटा गोही प्रजनन केन्द्र हेर्न जान सक्दछन्। माछाघरमा पर्यटक विभिन्न प्रजातिनीहरूको रंग-बिरंगी माछाहरूलाई हेरेर र खरीद सक्दछन्। जबकि गोही प्रजनन केन्द्रमा लगभग ५० गोहीहरूलाई हेर्न सकिन्छ। यो दुइटै धेरै सुन्दर छन् र पर्यटकहरूलाई धेरै पसंद आउँछन्। ती माछा र गोहीहरूका सुन्दर चित्रहरूका फोटो खींचेर पनि लान्छन्।

टैगोर हिल

टैगोर हिलको गणना राँचीको प्रमुख पर्यटक स्थलहरूमा गरिन्छ। यो पर्यटकहरूका बीच राम्रो पर्यटक स्थलका रूपमा प्रसिद्ध छ। तिनिहरूलाई पहाडमा आएर धेरै राम्रो लाग्दछ किन भने यस पहाडीबाट पूरा राँचीको मनोरम दृश्य हेर्न सकिन्छ। पहाडीमा पत्थरहरूबाट बनेको शांतिधामलाई पनि हेर्न सकिन्छ। यसको निर्माण गुरुदेव रविन्द्रनाथ टैगोरका ठूलो भाइले गराएका थिए।

मैक क्लुस्किगंज

यूरोपि‍यन शैलीका भवनहरू र आदिवासी संग्राहलयको लागि मैक क्लुस्किगंज स्थानीय निवासीहरू सहित पर्यटकहरूमा पनि धेरै लोकप्रिय छ। यहाँमा धेरै सुन्दर भवन हेर्न सकिन्छ। भवनहरूका बाहेक यहाँ आदिवासी संग्राहलयको स्थापना पनि गरिएको छ जसमा आदिवासीहरूका इतिहास र संस्कृतिसँग जोडिएका धेरै महत्त्वपूर्ण तथा ऐतिहासिक वस्तुहरूलाई हेर्न सकिन्छ।

झरना

प्रकृतिका अनमोल उपहार झरनाहरूलाई राँचीका पर्यटन उद्योगको आत्मा मानिन्छ। यी झरनाहरूमा हुन्डरू, जोन्हा, दसम र पांच गाघ झरना प्रमुख छन्। यो झरना त सुन्दर छन् नैं किन भनें यिनका छेउ-छाउ का दृश्य पनि धेरै सुन्दर छन् जुन पर्यटकहरूलाई मन्त्र-मुग्ध गरिदिन्छन्। यी सबै झरनाहरूमा जोन्हा झरना प्रमुख हो किन भने यस झरनाको छेउ भगवान बुद्धको मन्दिरको दर्शन गर्न सकिन्छ। पर्यटकहरूलाई यो झरना खासतौरबाट आकर्षित गर्दछ किन भने यहाँ तिनलाई बस्नको लागि रेस्ट हाऊसको निर्माण गरिएकोछ।

दशम जलप्रपात - राँची भन्दा ४० किलोमीटर टाढा राँची जमशेदपुर मार्गमा
जोन्हा जलप्रपात - राँची भन्दा १८ किलोमीटर टाढा
हुन्डरु जलप्रपात - राँची भन्दा २८ किलोमीटर टाढा
जगन्नाथपुर मन्दिर - पुरीको स्थापत्य शैलीमा निर्मित मन्दिर

आवागमन

हवाई मार्ग

राँचीमा पर्यटकहरूको सुविधाको लागि विमानस्थलकोनिर्माण गरिएको छ। अत: राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवाहरू द्वारा सजिलै सँग राँचीसम्म पुग्न सक्दछन्।

रेल मार्ग

राँचीमा विमानस्थल बाहेक रेलवे स्टेशनको निर्माण पनि गरिएको छ। राँची रेलवे स्टेशन भारतका प्रमुख स्थानहरूबाट रेलगाडीहरू द्वारा राम्रो तरिका जोडिएको छ।

सडक मार्ग

राष्ट्रिय राजमार्ग २३ र ३३ द्वारा बसहरू र निजी वाहनहरू द्वारा सजिलै सँग राँचीसम्म पुग्न सकिन्छ।

शैक्षिक केन्द्र

राँचीमा धेरै नाम चलेका शैक्षिक संस्थान छन्।

मुख्य सडकहरू

एच बी रोड
सर्कुलर रोड
महात्मा गान्धी मार्ग (मेन रोड)
पुरुलिया रोड
काउँके रोड
बरियातू रोड
रातू रोड
हरमू रोड

औद्योगिक संस्थान

सिनेमा हाल

पुरानो राँचीमा धेरै सिनेमा घर हुने गर्थे, किन भनें शहरीकरणका बढते दवाबको कारणबाट र सिनेमा जाने मानिसहरूको संख्यामा आएको गिरावटको कारणबाट पछिल्लो केही वर्षहरूमा राँचीमा धेरै सिनेमा घर बन्द भइ सकेका छन्। पछिल्लो वर्ष (२००६)मा पनि उपहार एवं प्लाजालाई बन्द गरियो। अब त्यस ठाउमा आधुनिक मल्टीप्लेक्स माल बनाई रहेको छ। महाराष्ट्र एवं दिल्ली जस्तै विकसित राज्यहरूको रूपमा झारखंड सरकारले पनि मल्टीप्लेक्स बनाउनेहरूको लागि धेरै किसिमको कर-छूटको पनि घोषणा गरेको छ।

आइप्लेक्स मल्टीप्लेक्स (२ पर्दहरू भएको) : हिनू पुल, इंदिरा प्लेसका निकटा
सुजाता: मेन रोड, राँची
सुजाता मल्टीप्लेक्स: मेन रोड, राँची
मीनाक्षी, रातू रोड, राँची
प्लाजा: थरपखान ,ओल्ड एच बी रोड राँची
सैनिक: मोराबादी, राँची
विष्णु: मेन रोड, राँची (बंद)
संध्या:पुरुलिया रोड, राँची (डांगरटोली चौकको निकट)
उपहार: रातू रोड राँची(बंद, यसको ठाउमा आएनाक्स मल्टीप्लेक्स बनिरहेको छ )

राँचीका पहिले शापिंग सह मल्टीप्लेक्सको शुभारंभ ७ सेक्टेम्वर २००७मा हीनूमा भयो। ५०-१५० रूपयेको टिकट वाला यस मल्टीप्लेक्समा लगभग ३५० दर्शकहरू अट्ने क्षमता छ।

छत्तीसगढ प्रवेशद्वार

बाह्य कडीहरू

ढाँचा:झारखंडका शहर

हे वा स भारतका राज्य तथा सङ्घ राज्य क्षेत्रको राजधानीहरू
प्रशासनिक	अगरतला आइजोल अमरावती बेङ्गलोर भोपाल भुवनेश्वर चण्डीगढ चेन्नई दमन देहरादुन दिसपुर गान्धीनगर गान्तोक हैदराबाद इम्फाल ईटानगर जयपुर जम्मु (हिउँद) कारगिल (हिउँद) कवरत्ती कोहिमा कोलकाता लेह (ग्रीष्म) लखनऊ मुम्बई नयाँ दिल्ली पणजी पटना पुदुच्चेरी पोर्ट ब्लेर राँची रायपुर सिलोङ सिमला श्रीनगर (ग्रीष्म) तिरुवनन्तपुरम
विधायी	अगरतला आइजोल अमरावती बेङ्गलोर (ग्रीष्म) बेलगाम (हिउँद) भराडीसैँण (ग्रीष्म) भोपाल भुवनेश्वर चण्डीगढ चेन्नई धर्मशाला (हिउँद) देहरादुन (हिउँद) गान्धीनगर गान्तोक गुवाहाटी हैदराबाद इम्फाल ईटानगर जयपुर जम्मु (हिउँद) कोहिमा कोलकाता लखनऊ मुम्बई (ग्रीष्म) नागपुर (हिउँद) नयाँ दिल्ली पटना पुदुच्चेरी पोरवोरिम रायपुर राँची सिलोङ सिमला (ग्रीष्म) श्रीनगर (ग्रीष्म) तिरुवनन्तपुरम
न्यायिक	अगरतला अहमदाबाद अमरावती बेङ्गलोर बिलासपुर चण्डीगढ चेन्नई कटक गान्तोक गुवाहाटी हैदराबाद इम्फाल जबलपुर जोधपुर जम्मु (हिउँद) कोच्चि कोलकाता मुम्बई नैनीताल नयाँ दिल्ली पटना प्रयागराज राँची सिलोङ सिमला श्रीनगर (ग्रीष्म)