Tungsten

Tungsten, ₇₄W
Ciri-ciri umum
Nama alternatif	wolfram, /ˈwʊlfrəm/ (WUUL-frəm)
Rupa	Putih kekelabuan, berkilat
Tungsten dalam jadual berkala
	tantalum ← tungsten → renium
Nombor atom (Z)	74
Kumpulan, kala	kumpulan 6, kala 6
Blok	Blok d
Konfigurasi elektron	[Xe] 4f14 5d4 6s2
Bil. elektron per petala/cengkerang	2, 8, 18, 32, 12, 2
Ciri-ciri fizikal
Takat lebur	3695 K (3422 °C, 6192 °F)
Takat didih	6203 K (5930 °C, 10706 °F)
Ketumpatan suhu bilik hampir	19.3 g/cm3
apabila cecair, pada t.l.	17.6 g/cm3
Haba pelakuran	52.31 kJ/mol
Haba pengewapan	774 kJ/mol
Muatan haba molar	24.27 J/(mol·K)
Ciri-ciri atom
Keelektronegatifan	Skala Pauling: 2.36
Tenaga pengionan	pertama: 770 kJ/mol ; ke-2: 1700 kJ/mol
Jejari atom	empirik: 139 pm
Jejari kovalen	162±7 pm
Rampaian
Struktur hablur	kiub berpusatkan badan (bcc)
Kelajuan bunyi rod nipis	4620 m/s (pada s.b.) (sepuh lindap)
Pekali pengembangan terma	4.5 µm/(m·K) (pada 25 °C)
Daya pengaliran terma	173 W/(m·K)
Kerintangan elektrik	52.8 nΩ·m (pada 20 °C)
Sifat kemagnetan	Paramagnet
Kerentanan magnet (χmol)	+59.0·10−6 cm3/mol (298 K)
Modulus Young	411 GPa
Modulus ricih	161 GPa
Modulus pukal	310 GPa
Nisbah Poisson	0.28
Skala Mohs	7.5
Kekerasan Vickers	3430–4600 MPa
Kekerasan Brinell	2000–4000 MPa
Nombor CAS	7440-33-7
Sejarah
Penemuan	Carl Wilhelm Scheele (1781)
Pengasiangan pertama	Juan José Elhuyar dan Fausto Elhuyar (1783)
Dinamakan oleh	Torbern Bergman (1781)
Isotop utama bagi tungsten
	lihat; bincang; sunting; \| rujukan \| dalam Wikidata

Tungsten atau siamang^[5] ialah sejenis unsur logam bersimbol W dan nombor atom 74. Ia keras, berwarna putih kekelabuan, bersinar dan digunakan untuk membuat aloi, filamen lampu elektrik dan sebagainya.

Sejarah

Pada 1781, seorang saintis Jerman-Sweden, Carl Wilhelm Scheele berjaya menghasilkan asid tungstik daripada galian syilit.^[6]^[7] Pada 1783, saintis bersaudara, José dan Fausto Elhuyar berjaya menurunkan asid tersebut dengan menggunakan arang untuk mendapatkan logam tulen dan menamakannya sebagai wolfram.

Nama tungsten berasal daripada bahasa Sweden yang bererti "batu berat". Simbol kimia "W" yang menandakan unsur tungsten berasal daripada perkataan wolfram daripada bahasa Jerman, di mana perkataan itu berasal daripada sebuah lagi galian tungsten, wolframit.^[8]^[9] Perkataan wolfram masih digunakan dalam kebanyakan bahasa Eropah.

Dalam bahasa Melayu pula, logam ini disebut siamang, amang atau amang tekal.^[10] Kata "amang" ini dikaitkan dengan kotoran yang terbentuk daripada bijih timah. Istilah lain yang turut dipakai untuk logam ini termasuklah "bijih kuang" dan "bijih besi".^[11]

Kewujudan

Kandungan tungsten di Bumi ialah kira-kira satu bahagian per juta.^[12] Sumber lazim tungsten ialah wolframit, mineral ferum-mangan tungstat, (Fe, Mn)WO₄ dan syilit, galian kalsium tungstat, CaWO₄. Selain itu, wolfram mempunyai mineral-mineral lain tetapi tidak memiliki kepentingan ekonomi.

Penggunaan

Kira-kira separuh daripada logam tungsten yang dihasilkan digunakan untuk menghasilkan bahan-bahan keras, khususnya tungsten karbida manakala kebanyakan yang lain digunakan dalam penghasilan keluli dan aloi dan kurang daripada 10% daripada tungsten digunakan dalam sebatian-sebatian tungsten lain.^[13]

Rujukan

^ Templat:CRC90
^ Tolias P. (2017). "Analytical expressions for thermophysical properties of solid and liquid tungsten relevant for fusion applications". Nuclear Materials and Energy. 13: 42–57. arXiv:1703.06302. Bibcode:2017arXiv170306302T. doi:10.1016/j.nme.2017.08.002.
^ Lide, D. R., penyunting (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds" (PDF). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ed. 86th). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 978-0-8493-0486-6.
^ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. m/s. E110. ISBN 978-0-8493-0464-4.
^ "siamang II". Kamus Dewan (ed. ke-4). Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia. 2017.
^ Scheele, Carl Wilhelm (1781) "Tungstens bestånds-delar" (Tungsten's constituents), Kungliga Vetenskaps Academiens Nya Handlingar (Royal Scientific Academy's New Proceedings), 2 : 89–95 (in Swedish).
^ English translation on pp. 4–13 of: de Luyart, John Joseph and Fausto, with Charles Cullen, trans., A Chemical Analysis of Wolfram and Examination of a New Metal, Which Enters its Composition (London, England, G. Nicol, 1785).
^ Stwertka, Albert (2002). A Guide to the elements (ed. 2nd). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-515026-1.
^ "タングステンのすべて". Nippon Tungsten (dalam bahasa Jepun). Dicapai pada 29 Mei 2019.
^ Wilkinson, Richard James (1932). "amang". A Malay-English dictionary (romanised). I. Mytilini, Yunani: Salavopoulos & Kinderlis. m/s. 22 – melalui TROVE, Perpustakaan Negara Australia.
^ Wilkinson, Richard James (1932). "bijeh". A Malay-English dictionary (romanised). I. Mytilini, Yunani: Salavopoulos & Kinderlis. m/s. 138 – melalui TROVE, Perpustakaan Negara Australia.
^ Hans Wedepohl, K. (1995). "The composition of the continental crust". Geochimica et Cosmochimica Acta. 59 (7): 1217–1232. doi:10.1016/0016-7037(95)00038-2 – melalui Elsevier.
^ Tan, C. (2018). "Selective laser melting of high-performance pure tungsten: parameter design, densification behavior and mechanical properties". Sci. Technol. Adv. Mater. 19. doi:10.1080/14686996.2018.1455154. PMC 5917440. PMID 29707073.

Pautan luar

Kategori berkenaan Tungsten di Wikimedia Commons

Rencana berkenaan kimia ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

[CRC90-1] Templat:CRC90

[Tolias-2] Tolias P. (2017). "Analytical expressions for thermophysical properties of solid and liquid tungsten relevant for fusion applications". Nuclear Materials and Energy. 13: 42–57. arXiv:1703.06302. Bibcode:2017arXiv170306302T. doi:10.1016/j.nme.2017.08.002.

[3] Lide, D. R., penyunting (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds" (PDF). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ed. 86th). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 978-0-8493-0486-6.

[4] Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. m/s. E110. ISBN 978-0-8493-0464-4.

[:0-5] "siamang II". Kamus Dewan (ed. ke-4). Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia. 2017.

[6] Scheele, Carl Wilhelm (1781) "Tungstens bestånds-delar" (Tungsten's constituents), Kungliga Vetenskaps Academiens Nya Handlingar (Royal Scientific Academy's New Proceedings), 2 : 89–95 (in Swedish).

[7] English translation on pp. 4–13 of: de Luyart, John Joseph and Fausto, with Charles Cullen, trans., A Chemical Analysis of Wolfram and Examination of a New Metal, Which Enters its Composition (London, England, G. Nicol, 1785).

[albert-8] Stwertka, Albert (2002). A Guide to the elements (ed. 2nd). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-515026-1.

[9] "タングステンのすべて". Nippon Tungsten (dalam bahasa Jepun). Dicapai pada 29 Mei 2019.

[Wilk1-10] Wilkinson, Richard James (1932). "amang". A Malay-English dictionary (romanised). I. Mytilini, Yunani: Salavopoulos & Kinderlis. m/s. 22 – melalui TROVE, Perpustakaan Negara Australia.

[Wilk2-11] Wilkinson, Richard James (1932). "bijeh". A Malay-English dictionary (romanised). I. Mytilini, Yunani: Salavopoulos & Kinderlis. m/s. 138 – melalui TROVE, Perpustakaan Negara Australia.

[12] Hans Wedepohl, K. (1995). "The composition of the continental crust". Geochimica et Cosmochimica Acta. 59 (7): 1217–1232. doi:10.1016/0016-7037(95)00038-2 – melalui Elsevier.

[stam-13] Tan, C. (2018). "Selective laser melting of high-performance pure tungsten: parameter design, densification behavior and mechanical properties". Sci. Technol. Adv. Mater. 19. doi:10.1080/14686996.2018.1455154. PMC 5917440. PMID 29707073.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Kawalan kewibawaan
Perpustakaan negara	Perancis (data) Jerman Israel Amerika Syarikat Jepun Republik Czech
Lain-lain	Arkib Negara (A.S.)