Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки

Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки
	Дел од Тихоокеанската војна од Втората светска војна
	; Атомски бомби, атомски печурки над Хирошима (лево) и Нагасаки (десно)
Датум	6-9 август 1945
Место	Хирошима и Нагасаки, Јапонија
Исход	Победа на Сојузниците во Втората светска војна
Завојувани страни
САД Обединето Кралство; Канада; ;	Јапонија
Команданти и водачи
Вилијам С. Парсонс; Пол Тибетс;	Шунроку Хата
Вклучени единици
Менхетенска област: 50 САД., 2 Британци; 509та композитна група: 1,770 ОН;	Втора армија на Јапонија: Хирошима: 40,000 (5 против воздушни оружја); Нагасаки: 9,000 (4 против воздушни оружја);
Жртви и загуби
Убиени затвореници: 1 британец, 7 холанѓани, и 12 американци.	Хирошима: 20,000 војници; 70,000–126,000 цивили; Нагасаки: 39,000–80,000 убиени; Околу 150 војници; Вкупно убиени: 129,000–226,000;

САД активирале две јадрени оружја над јапонските градови Хирошима и Нагасаки на 6 и 9 август 1945 година. Во двата бомбашки напади загинале меѓу 129,000 и 226,000 луѓе, од кои повеќето биле цивили, и останале единствената употреба на јадрено оружје во вооружен судир.

Во последната година од Втората светска војна, сојузниците се подготвиле за скапа инвазија на јапонското копно. На овој потфат му претходела конвенционална кампања и бомбардирање што уништила 67 јапонски градови. Војната во Европа завршила кога Германија се предала на 8 мај 1945 година, а сојузниците го свртеле целото внимание на Тихоокеанската војна. До јули 1945 година, проектот за сојузници „Менхетен“ произвел два вида атомски бомби: „Дебелиот човек“, плутониумско јадрено оружје и „Мало момче“, цепно оружје збогатено со ураниум. 509-тата композитна група на военото воздухопловство на армијата на Соединетите држави била обучена и опремена со специјализирана Сребрена плоча (код име за воздушните сили на армијата на САД) верзија на „Боинг Б-29 Суперфорс“ и била распоредена во Тинијан на островите Маријана. Сојузниците повикале на безусловно предавање на империјалните јапонски вооружени сили во Декларацијата во Потсдам на 26 јули 1945 година, а алтернативата била „навремено и целосно уништување“. Јапонија го игнорирала ултиматумот и војната продолжила.

За бомбардирањето била добиена согласност од Обединетото Кралство, како што се барало со Договорот од Квебек, и биле издадени наредби за атомски бомби да се користат против Хирошима, Кокура, Нигата и Нагасаки на 25 јули. На 6 август, Б-29 Енола Геј ја пуштила „Мало Момче“ врз Хирошима, пристаништен град и индустриски центар каде се наоѓал голем воен штаб. Три дена подоцна, за да го искористат поволното време, Б-29 Бокскар ја фрлил „Дебел човек“ на Нагасаки, големо воено пристаниште, еден од најголемите јапонски центри за изградба и поправка на бродови и важен производител на поморско оружје. Во текот на следните два до четири месеци, последиците од атомските бомбашки напади убиле меѓу 90,000 и 146,000 луѓе во Хирошима и 39,000 и 80,000 луѓе во Нагасаки; приближно половина се случиле на првиот ден. Со месеци потоа, голем број луѓе продолжиле да умираат од последиците од изгореници, зрачење и повреди, како резултат на болест и неисхранетост. Повеќето загинати биле цивили, иако Хирошима имала голем воен гарнизон.

Јапонија им се предала на сојузниците на 15 август, шест дена по објавувањето војна на Советскиот Сојуз и бомбардирањето на Нагасаки. Јапонската влада го потпишала инструментот за предавање на 2 септември, со што всушност војната завршила. Научниците опширно ги проучувале ефектите на бомбардирањата врз социјалниот и политичкиот карактер на последователната светска историја и популарната култура и сè уште има многу дебати во врска со етичкото и правното оправдување за бомбардирањата.

Заднина

Тихоокеанска војна

A map of East Asia and the Western Pacific during World War II — Ситуација на Тихоокеанската војна на 1 август 1945 година. Областите што сè уште ги контролира Јапонија (во бела и зелена боја) вклучуваат Кореја, Тајван, Индокина и голем дел од Кина, вклучувајќи ги повеќето главни градови и Холандска Источна Индија. Областите што ги држат сојузниците се со црвена боја, а неутралните Советски Сојуз и Монголија се со сива боја.

Во 1945 година, Тихоокеанската војна меѓу Јапонската империја и сојузниците влегла во нејзината четврта година. Повеќето јапонски воени единици жестоко се бореле, за да се осигураат дека сојузничката победа ќе имала огромна цена. 1,25 милиони жртви во битката, вкупно направени од Соединетите држави во Втората светска војна, вклучително и воениот персонал убиен во акција и ранет во акција. Скоро еден милион жртви се случиле во текот на последната година од војната, од јуни 1944 до јуни 1945 година. Во декември 1944 година, американските борбени жртви достигнале историски максимум од 88,000 како резултат на германската офанзива на Ардените. Резервите на човечка сила во Америка истекувале. Одложените групи како што биле земјоделските работници биле веќе сериозно земани предвид, а се разгледувала и можноста за регрутирање жени. Во исто време, јавноста станувала изнемоштена од војна и барала војниците да бидат испратени дома.^[1]

Во Тихиот Океан, сојузниците се вратиле на Филипините,^[2] ја зазеле Бурма,^[2] и го нападнале Борнео.^[2] Биле преземени офанзиви за намалување на јапонските сили што останале во Бугенвил, Нова Гвинеја и Филипини.^[3] Во април 1945 година, американските сили слетале на Окинава, каде продолжиле тешки борби до јуни. Патем, односот на јапонски и американски жртви паднал од еден во пет на Филипините, на секој втор човек, на Окинава.^[1] Иако некои јапонски војници биле заробени, повеќето се бореле сè додека не биле убиени или пак вршеле самоубиство. Биле убиени скоро 99% од 21,000 бранители на Иуо Џима. Од 117,000 окинавски и јапонски војници кои ја бранеле Окинава во април до јуни 1945 година, 94% биле убиени;^[4] се предале 7,401 јапонски војник, што е невидено голем број.^[5]

Како што сојузниците напредувале кон Јапонија, условите станувале полоши за јапонскиот народ. Јапонската трговска флота се намалила од 5.250.000 бруто тони во 1941 година на 1.560.000 тони во март 1945 година и 557.000 тони во август 1945 година. Недостатокот на суровини ја принудило јапонската воена економија во стрмен пад по средината на 1944 година. Цивилната економија, која полека се влошувала во текот на целата војна, достигнала катастрофални нивоа до средината на 1945 година. Губењето на бродовите влијаело и на рибарската флота, а уловот во 1945 година бил само 22% од оној во 1941 година. Жетвата на ориз во 1945 година била најлоша од 1909 година, а гладот и неисхранетоста станале широко распространети. Индустриското производство во САД било убедливо супериорно над јапонското. До 1943 година, САД произведувале скоро 100,000 авиони годишно, во споредба со јапонското производство од 70,000 за целата војна. Во февруари 1945 година, принцот Фумимаро Коное го советувал императорот Хирохито дека поразот бил неизбежен и го повикал да абдицира.^[6]

Подготовки за инвазија на Јапонија

Дури и пред предавањето на нацистичка Германија на 8 мај 1945 година, во тек биле плановите за најголемата операција на Тихоокеанската војна, Операција „Пад“, сојузничката инвазија на Јапонија.^[1] Операцијата имала два дела: Операција Олимпик и Операција Коронет. Предвидено било да започне во октомври 1945 година, Олимпик вклучувала низа десанции на Шестата армија на САД наменети за зафаќање на јужната третина од најјужниот главен јапонски остров Кјуушуу.^[1] Операцијата Олимпик требала да биде проследена во март 1946 година од операцијата Коронет, заземањето на рамнината Канто, во близина на Токио на главниот јапонски остров Хонши од страна на првата, осмата и десеттата армија на САД, како и комонвелтската армија составена на австралиски, британски и канадски дивизии. Целниот датум бил избран за да се овозможи Олимпик да ги заврши своите цели, војниците да бидат прераспределени од Европа и да помине јапонската зима.^[1]

Географијата на Јапонија го направила овој план за инвазија очигледен за Јапонците; тие биле во можност точно да ги предвидат сојузничките планови за инвазија и на тој начин да го прилагодат својот одбранбен план, операцијата Кетсугуо. Јапонците планирале целосна одбрана на Кјуушуу, со малку резерви за какви било последователни одбранбени операции.^[1] Четири ветерански дивизии биле повлечени од армијата Квантунг во Манчурија во март 1945 година за да ги зајакнат силите во Јапонија,^[1] и 45 нови дивизии биле активирани помеѓу февруари и мај 1945 година. Повеќето биле неподвижни формации за крајбрежна одбрана, но 16 биле висококвалитетни мобилни дивизии.^[1] Вкупно, имало 2,3 милиони војници на јапонската армија подготвени да ги бранат матичните острови, поддржани од цивилна милиција од 28 лица милиони мажи и жени. Предвидувањата на жртвите варирале во голема мера, но биле исклучително високи. Заменик началникот на Генералштабот на Царската јапонска морнарица, вицеадмиралот Такиџироу Оониши, предвидел до 20 милиони смртни случаи во Јапонија.^[1]

На 15 јуни 1945 година, студија на Заедничкиот комитет за воени планови^[7] кој доставувал информации за планирање на Здружениот началник на Генералштабот, проценил дека Олимпик ќе резултирала со 130,000 до 220,000 жртви предизвикани од САД, со гинати сили на САД од 25,000 до 46,000. Испорачано на 15 јуни 1945 година, по увидот добиен од Битката кај Окинава, студијата ја забележала несоодветната одбрана на Јапонија поради многу ефикасната морска блокада и американската кампања за бомбардирање. Началникот на генералштабот на армијата на Соединетите држави, генерал на армијата Џорџ Маршал и врховниот командант на армијата во Тихиот Океан, генерал на армијата Даглас МекАртур, потпишале документи што се согласувале со проценката на Комитетот за заеднички воени планови.^[8]

Американците биле вознемирени од јапонскиот налет, кој точно се следел преку ултра разузнавањето.^[9] Воениот секретар Хенри Л. Стимсон бил доволно загрижен за високите проценки на Американците за веројатни жртви за да нарача своја студија од Квинси Рајт и Вилијам Шокли. Рајт и Шокли разговарале со полковниците Џејмс Мекормак и Дин Раск и ги испитувале предвидувањата на жртвите од Мајкл Е. ДеБејки и Гилберт Бибе. Рајт и Шокли процениле дека сојузниците кои напаѓале ќе страдале од 1,7 до 4 милиони жртви во такво сценарио, од кои меѓу 400,000 и 800,000 би биле мртви, додека јапонските жртви би биле околу 5 до 10 милиони.^[1]^[10]

Маршал започнал да размислува за употреба на оружје што било „лесно достапно и што сигурно може да ги намали трошоците во американските животи“:^[1] бојни отрови. Количините на фосген, иперит, солзавец и цијан хлорид биле пренесени во Лусон од залихите во Австралија и Нова Гвинеја во рамките на подготовките за операцијата Олимпик, а МекАртур се погрижил единиците на службата за хемиско војување да бидат обучени за нивната употреба.^[1] Се разгледала и употребата на биолошко оружје против Јапонија.^[11]

Воздушни напади на Јапонија

Додека Соединетите држави развивале планови за воздушен поход против Јапонија пред Тихоокеанската војна, зафаќањето на сојузничките бази во западниот дел на Тихиот Океан во првите недели од конфликтот значело дека оваа офанзива не започнала до средината на 1944 година, кога Боинг Б-29 Суперфортерс станале подготвени за употреба во борба.^[12] Операцијата „Матерхорн“ вклучувала индијански Б-29 кои се појавувале низ базите околу Ченгду во Кина со цел да направат низа рации на стратешките цели во Јапонија.^[12] Овој напор не успеал да ги постигне стратешките цели што ги планирале неговите планери, главно поради логистичките проблеми, механичките тешкотии на бомбардерот, ранливоста на кинеските бази на сцени и екстремниот опсег потребен за достигнување на клучните јапонски градови.^[12]

Бригадниот генерал Хејвуд С. Хансел утврдил дека Гуам, Тинијан и Саипан на островите Маријана подобро ќе служеле како бази Б-29, но тие биле во јапонски раце.^[12] Стратегиите се преиначиле кон приспособување на воздушна војна,^[12] и островите биле заробени меѓу јуни и август 1944 година, биле развиени воздухопловни бази,^[12] и Б-29 операциите започнале од Маријана во октомври 1944 година.^[12] Овие бази лесно се снабдувале со товарни бродови.^[12] XXI команда за бомбардери започнала мисии против Јапонија на 18 ноември 1944 година.^[12] Раните обиди за бомбардирање на Јапонија од островите Маријана се покажале исто толку неефикасни како што биле кинеските Б-29. Хансел ја продолжил практиката на спроведување на таканаречено прецизно бомбардирање на голема надморска височина, насочено кон клучните индустрии и транспортните мрежи, дури и откако овие тактики не дале прифатливи резултати.^[12] Овие напори се покажале неуспешни како резултат на логистичките потешкотии со оддалечената локација, техничките проблеми со новиот и напреднен авион, неповолните временски услови и непријателските активности.^[13]^[12]

Наследникот на Хансел, генерал-мајор Куртис ЛеМеј, ја презел командата во јануари 1945 година и првично продолжил да ја користи истата тактика на прецизно бомбардирање, со подеднакво незадоволителни резултати. Нападите првично биле насочени кон клучните индустриски капацитети, но голем дел од јапонскиот процес на производство бил извршен во малите работилници и приватни домови.^[12] Под притисок на седиштето на Воздухопловната бригада на Соединетите држави (УСААФ) во Вашингтон, ЛеМеј ја сменил тактиката и одлучил дека пловните рации против јапонските градови биле единствениот начин да се уништеле нивните производствени способности, преминувајќи од прецизно бомбардирање во бомбардирање на запаливи области.^[12] Како и повеќето стратешки бомбардирања за време на Втората светска војна, целта на воздушната офанзива против Јапонија била да се уништат непријателските воени индустрии, да се убијат или оневозможат вработените цивили во овие индустрии и да се наруши цивилниот морал.^[17]^[18]

Во текот на следните шест месеци, XXI командата за бомбардери, под водство на ЛеМеј бомбардирала 67 јапонски градови. Во бомбардирањето на Токио, со кодно име „Операција Метингхаус“, на 9 и 10 март загинале околу 1,000,000 луѓе и биле уништени 41км² од градот и 267,000 згради во една ноќ. Тоа била најсмртоносна рација за бомбардирање во војната, по цена од 20 авиони Б-29 соборени од оружје и борци.^[12] До мај, 75% од фрлените бомби биле запаливи средства дизајнирани да ги палат јапонските „хартиени градови“. До средината на јуни, шестте најголеми градови во Јапонија биле уништени.^[12] Крајот на борбите на Окинава тој месец ги обезбедил аеродромите уште поблиску до јапонското копно, дозволувајќи дополнително ескалирање на бомбардирачката кампања. Авиони кои летале од сојузничките носачи на авиони и од островите Рјукју, исто така, редовно напаѓале цели во Јапонија во текот на 1945 година, во рамките на подготовките за операцијата „Пад“.^[19] Огненото бомбардирање се претворило во помали градови, со население од 60,000 до 350,000. Според Јуки Танака, американскиот оган бомбардирал над стотина јапонски градови и гратчиња.^[20] Овие рации биле поразителни.^[12]

Јапонската војска не била во можност да ги запре сојузничките напади и подготовките за цивилна одбрана на земјата се покажале како несоодветни. Јапонските борци и противвоздушните пиштоли имале потешкотии во ангажманот на бомбардери кои би летале на голема надморска височина.^[21] Од април 1945 година, јапонските пресретнувачи исто така морале да се соочат со придружбите на американските војници, врз основа на Иуо Џима и Окинава.^[21] Тој месец, Воздушната служба на Царската јапонска армија и Воздушната служба на Царската јапонска морнарица, престанале со обидите за пресретнување на воздушните напади за зачувување на борбените авиони, за да се спротивстават на очекуваната инвазија.^[22] До средината на 1945 година Јапонците само повремено мешалеа авиони за да пресретнат поединечни Б-29 кои врелет извидувачки летови над земјата, за да заштедат резерви на гориво ^[22] Во јули 1945 година, Јапонците имале 137,800,000 литри залихите на авгас (гориво) за инвазијата во Јапонија. Околу 72,000,000 литри биле потрошени во областа на матичните острови во април, мај и јуни 1945 година.^[1] Додека јапонската војска одлучила да ги продолжи нападите врз сојузничките бомбардери од крајот на јуни, до овој момент имало премногу малку оперативни борци на располагање за оваа промена на тактики, за спречување на сојузничките воздушни напади.^[21]

Развој на атомска бомба

Откривањето на јадреното цепење од страна на германските хемичари Ото Хан и Фриц Страсман во 1938 година и неговото теоретско објаснување од страна на Лиза Мајтнер и Ото Фриш, го направиле развојот на атомска бомба теоретска можност.^[23] Стравувањата дека германскиот проект за атомска бомба прв ќе развиел атомско оружје, особено меѓу научниците кои биле бегалци од нацистичка Германија и други фашистички земји, биле изразени во писмото Ајнштајн-Силард. Ова поттикнало прелиминарно истражување во Соединетите Држави кон крајот на 1939 година.^[23] Напредокот бил бавен сè до пристигнувањето на извештајот на британскиот Комитет за МАУД кон крајот на 1941 година, што посочил дека за бомба биле потребни само 5-10 килограми изотопски збогатен ураниум-235, наместо тони природен ураниум и модератор на неутрони како тешка вода.^[24]

Договорот од Квебек од 1943 година ги споиl проектите за јадрено оружје на Обединетото Кралство и Канада, легури на цевки и лабораторија во Монтреал, со проектот Менхетен,^[25]^[26] под раководство на генерал-мајор Лесли Р. Гроувс Јуниор од Инженерскиот корпус на американската армија.^[23] Гроувс го назначил Роберт Опенхајмер да ја организира и да ја предводи лабораторијата во Лос Аламос во Ново Мексико, каде што се изведувала работата за дизајнирање на бомби.^[23] На крајот биле развиени два вида бомби, обете именувани од Роберт Сербер. „Мало момче“, било огнено оружје од типот на пиштол, кое користело ураниум-235, редок изотоп на ураниум разделен со работата на инженерот Клинтон во Оук Риџ, Тенеси.^[23] Другото, познато како уред „Дебел човек“, било помоќно и поефикасно, но покомплицирано, експлозивно јадрено што користело плутониум создаден во јадрените реактори во Ханфорд, Вашингтон.^[23]

Имало јапонска програма за јадрено оружје, но ги немало човечките, минералните и финансиските ресурси од Проектот Менхетен и никогаш не напредувал кон развој на атомска бомба.^[27]

Подготовки

Организација и обука

509-та композитна група била конституирана на 9 декември 1944 година и активирана на 17 декември 1944 година, во воздушното поле на армијата Вендовер, Јута, командувана од полковник Пол Тибетс.^[28] Тибетс бил назначен да организира и командува со борбена група да развие средства за испорака на атомско оружје против цели во Германија и Јапонија. Бидејќи летачките ескадрили на групата се состоеле и од бомбардери и од транспортни авиони, групата била назначена како единица „композитен“, наместо како „бомбардирачка“ единица.^[29] Работејќи со проектот Менхетен во Лос Аламос, Тибетс го избрал Вендовер за својата база за обука над Грејт Бенд, Канзас и Маунтин Хоум, Ајдахо, поради неговата оддалеченост.^[30] Секој бомбардер завршил најмалку 50 практични капки инертни или конвенционални експлозивни Тиква-бомби и Тибетс ја прогласил својата група подготвена за борба.^[31] На 5 април 1945 година, било доделено кодното име Операција Центарборд. Офицерот одговорен за неговата распределба во Оперативната дивизија на Воениот оддел не добил дозвола да знае какви било детали за тоа. Првиот бомбашки напад бил под кодното име Операција Центарборд I, а вториот, Операција Центарборд II.^[32]

509-тата композитна група имала овластена сила од 225 офицери и 1,542 војници, од кои скоро сите на крајот биле распоредени во Тинијан. Покрај својата овластена сила, 509-тиот бил приврзан со Тинијан 51 цивилниот и воениот персонал од Проектот Алберта,^[33] познат како 1-ви Технички одред.^[12] 393-та ескадрила за бомбардирање на 509-та композитна група била опремена со 15 сребрени плочки Б-29. Овие авиони биле специјално прилагодени за носење јадрено оружје и биле опремени со мотори вбризгани со гориво, пропелери со реверзибилен чекор на Кертис Електрик, пневматски активатори за брзо отворање и затворање на долните врати и други подобрувања.^[33]

Ешалонот за поддршка на земјата од 509-та композитна група се преселил со железница на 26 април 1945 година до своето пристаниште во Сиетл, Вашингтон. На 6 мај, елементите за поддршка пловеле по SS Cape Victory for the Marianas, додека групниот материјал бил испратен на SS SS Emile Berliner. The Cape Victory остварил кратки пристанишни повици кон Хонолулу и Ениветок, но на патниците не им било дозволено да ја напуштат областа на пристаништето. Напредна партија на воздушниот ешалон, составена од 29 офицери и 61 регрутиран маж, летале со Ц-54 кон Северен терен на Тинијан, помеѓу 15 и 22 мај.^[34] Имало и двајца претставници од Вашингтон, бригаден генерал Томас Фарел, заменик командант на Проектот Менхетен и контраадмиралот Вилијам Р. Пурнел од Комитетот за воена политика^[33] кои биле подготвени да одлучуваат за повисоките политички прашања на самото место. Заедно со капетанот Вилијам С. Парсонс, командантот на Проектот Алберта, тие станале познати како „Тиниски здружени началници“.^[35]

Избор на цели

Во април 1945 година, Маршал побарал од Гроувс да назначи специфични цели за бомбардирање за конечно одобрување од него и Стимсон. Гроувс формирал Целен комитет, со кој претседаваше тој, во кој биле Фарел, мајор Џон А. Дери, полковник Вилијам П. Фишер, Џојс Ц. Стернс и Дејвид М. Денисон од УСААФ; и научниците Џон фон Нојман, Роберт Р. Вилсон и Вилијам Пени од проектот Менхетен. Целниот комитет се состанал во Вашингтон на 27 април; во Лос Аламос на 10 мај, каде што можел да разговара со тамошните научници и техничари; и конечно во Вашингтон на 28 мај, каде што бил информиран од Тибетс и командантот Фредерик Ешворт од Проектот Алберта и научниот советник на Проектот Менхетн, Ричард Ц. Толман.^[23]

Комитетот за цели номинирал пет цели: Кокура (сега Китакјушу), местото на една од најголемите јапонски постројки за муниција; Хирошима, пристаниште и индустриски центар за навлегување во кој се наоѓал најголемиот воен штаб; Јокохама, урбан центар за производство на авиони, машински алати, пристаништа, електрична опрема и рафинерии на нафта; Ниигата, пристаниште со индустриски капацитети, вклучувајќи фабрики за челик и алуминиум и рафинерија за нафта; и Кјото, голем индустриски центар. Целниот избор бил предмет на следниве критериуми:

Целта била поголема од 4,9км во пречник и била важна цел во голем град.
Експлозијата ќе создадљлљ делотворна штета.
Целта веројатно немала да биде нападната до август 1945 година.^[36]

Овие градови биле во голема мерка недопрени за време на ноќните напади со бомбардирање, а Воздушните воени сили се согласиле да ги остават надвор од целната листа за да може да се направи точна проценка на штетата предизвикана од атомските бомби. Хирошима била опишана како „важно армиско депо и пристаниште за влегување во средина на урбана индустриска област. Тоа е добра радарска цел и е со таква големина што голем дел од градот може да биде обемно оштетен. Постојат соседни ридови кои веројатно ќе произведат ефект на фокусирање, што значително ќе ја зголеми штетата од експлозијата. Поради реките, таа не е добра запалива цел“.^[36]

Целниот комитет изјавил дека „Договорено е психолошките фактори при изборот на целите да бидат од голема важност. Два аспекти на ова се (1) добивање на најголем психолошки ефект против Јапонија и (2) првична употреба доволно спектакуларна за важноста на оружјето да биде меѓународно признаена, кога ќе се објави публицитет за него... Кјото има предност во тоа што луѓето се многу поинтелигентни и оттаму можат подобро да го ценат значењето на оружјето. Хирошима има предност да биде со таква големина и со можно фокусирање од блиските планини што голем дел од градот може да биде уништен. Палатата на Царот во Токио има поголема слава од која било друга цел, но има најмала стратешка вредност.“^[36]

За Едвин О. Рајшауер, јапонски експерт за разузнавачката служба на американската армија, погрешно се вели дека спречил бомбардирање на Кјото.^[36] Во својата автобиографија, Рајшауер го побил конкретно ова тврдење:

... единствената личност што заслужува заслуга за спасување на Кјото од уништување е Хенри Л. Стимсон, воен секретар во тоа време, кој го познаваше и се восхитуваше на Кјото уште од неговиот меден месец таму неколку децении порано.^[37]^[38]

На 30 мај, Стимсон побарал од Гроувс да го отстрани Кјото од целната листа поради историското, религиозно и културно значење, но Гроувс укажал на неговото воено и индустриско значење.^[23] Потоа, Стимсон му се обратил на претседателот Хари С. Труман за ова прашање. Труман се согласил со Штимсон, а Кјото бил привремено отстранет од целната листа.^[39] Гроувс се обидел да го врати Кјото на целната листа во јули, но Штимсон останал непоколеблив.^[39]^[23] На 25 јули, Нагасаки бил ставен на целната листа наместо Кјото. Тоа било големо воено пристаниште, еден од најголемите јапонски центри за градење и поправка на бродови и важен производител на поморско оружје.^[23]

Предлог демонстрација

На почетокот на мај 1945 година, Привремениот комитет бил создаден од Стимсон по нагон на водачите на проектот Менхетен и со одобрение од Труман да советува за работите што се однесувале на јадрената енергија.^[10] За време на состаноците на 31 мај и 1 јуни, научникот Ернест Лоренс предложил на Јапонците да им се одржат неборбени демонстрации.^[40] Артур Комптон подоцна потсетил дека:

Беше очигледно дека сите би се сомневале на измама. Ако во Јапонија експлодираше бомба со претходно известување, јапонската авијација сепак беше спремна да зададе сериозна интервенција. Атомската бомба беше сложена направа, сè уште во фаза на развој. Работењето на неа беше далеку од рутина. Ако при последното прилагодување на бомбата, јапонските бранители би нападнале, еден погрешен потег лесно можеше да резултира со некаков неуспех. Таквиот крај на рекламирана демонстрација на моќ би бил многу полош отколку ако не беше направен обидот. Сега беше очигледно дека кога ќе дојде време за употреба на бомбите, треба да имаме на располагање само една, проследена со други во премногу долги интервали. Не можевме да си дозволиме шанса некоја од нив да е фалична. Ако тестот беше направен на некоја неутрална територија, тешко беше да се поверува дека решителните и фанатични воени луѓе на Јапонија ќе беа импресионирани. Ако прво се направеше ваков отворен тест и не успееја да се предадат, шансата ќе исчезнеше за да предизвика шок елемент што се покажа толку ефикасен. Напротив, тоа би ги направило Јапонците подготвени да се вмешаат и тие во атомски напад ако можат. Иако можноста за демонстрации што нема да уништат човечки животи беше привлечна, никој не можеше да предложи начин на кој тие ќе можеа да бидат толку убедливи што најверојатно ќе ја запреа војната.^[41]

Можноста за демонстрација повторно била покрената во Френк-извештајот, издаден од физичарот Џејмс Франк на 11 јуни и научниот советодавен панел го отфрлил неговиот извештај на 16 јуни, велејќи дека „не можеме да предложиме никакви технички демонстрации што веројатно ќе стават крај на војната; не гледаме прифатлива алтернатива за директна воена употреба“. Франк потоа го однел извештајот во Вашингтон, каде што привремениот комитет се состанал на 21 јуни за да ги преиспита своите претходни заклучоци; но потврдил дека нема алтернатива за употребата на бомбата врз воената цел. ^[10]

Како Комптон, многу американски официјални лица и научници тврделе дека демонстрациите ќе ја жртвувале шок-вредноста на атомскиот напад, а Јапонците можело да негираат дека атомската бомба била смртоносна, со што мисијата била помалку веројатна да предизвика Јапонија да се предаде. Сојузничките воени заробеници можеле да бидат преместени на местото на демонстрациите и да бидат убиени од бомбата. Тие исто така се загрижиле дека бомбата можела да биде неуспешна, бидејќи тестот Тринити бил на неподвижен уред, а не на бомба испуштена од воздух. Покрај тоа, иако повеќе бомби биле во производство, само две би биле достапни на почетокот на август и чинеле милијарди долари, па затоа користењето на една за демонстрација би било скапо.^[42]^[43]

Летоци

За неколку месеци, САД ги предупредувале цивилите за потенцијални воздушни напади со фрлање на над 63 милиони летоци низ Јапонија. Многу јапонски градови претрпеле огромна штета од воздушните бомбардирања; некои биле уништени дури 97%. ЛеМеј сметал дека летоците ќе го зголемеле психолошкото влијание на бомбардирањето и ќе ја намалело меѓународната стигма на градовите со бомбардирање во области. Дури и со предупредувањата, јапонското спротивставување на војната останало неефикасно. Општо, Јапонците ги сметале пораките за летоци како вистинити, со тоа што многу Јапонци избрале да ги напуштат големите градови. Летоците предизвикале таква загриженост што владата наредила да се уапси секој што ќе биде фатен во сопственост на леток.^[44]^[12] Текстовите на летоците биле подготвени од неодамнешните јапонски воени заробеници затоа што се сметало дека тие биле најдобриот избор „да им се допаднат на своите сонародници“.^[10]

Како подготовка за фрлање атомска бомба врз Хирошима, Научниот панел на Привремениот комитет предводен од Опенхајмер донел одлука против демонстрациска бомба и против специјалното предупредување со летоци. Тие одлуки биле имплементирани поради неизвесноста за успешна детонација и исто така поради желбата да се максимизира шокот во раководството.^[45] Не било дадено предупредување на Хирошима дека ќе се фрлала нова и многу поразурнувачка бомба.^[46] Различни извори даваат спротивставени информации за тоа кога биле фрлени последните летоци врз Хирошима пред атомската бомба. Роберт Џеј Лифтон напишал дека бил 27 јули^[46] а Теодор Х. Мекнели напишал дека бил 30 јули.^[45] Историјата на УСААФ забележала дека единаесет градови биле мета на летоци на 27 јули, но Хирошима не била една од нив.^[12] Брошурни летоци биле преземени на 1 август и 4 август. Хирошима можеби добила летоци кон крајот на јули или почетокот на август, дознавајќи од преживеани луѓе кои зборуваат за испорака на летоци неколку дена пред фрлањето на атомската бомба.^[46] Отпечатени биле три верзии на летоци со список на 11 или 12 целни градови за бомбардирање; вкупно се наведени 33 градови. Со текстот на овој леток на јапонски јазик „...не можеме да ветиме дека само овие градови ќе бидат меѓу нападнатите...“ ^[44] Хирошима не е наведена.^[47]^[48]

Консултации со Велика Британија и Канада

Во 1943 година, Соединетите држави и Велика Британија го потпишале Договорот од Квебек, кој предвидувал јадреното оружје да не се користи против друга земја без заедничка согласност. Затоа, Штимсон морал да добие британска дозвола. На состанокот на Комитетот за Комбинирана политика, во која бил вклучен и еден канадски претставник, се одржал во Пентагон на 4 јули 1945 година.^[49] Маршал Сер Хенри Меитленд Вилсон соопштил дека британската влада се согласувала со употреба на јадрено оружје против Јапонија, која официјално се запишака како одлука на Комитетот за комбинирана политика.^[49]^[24]^[50] Бидејќи објавувањето информации на трети странки исто така бил контролиран со Договорот од Квебек, дискусијата потоа се свртела кон тоа кои научни детали ќе биле откриени во соопштението за печатот, за бомбардирањето. На состанокот било разгледано и она што Труман можел да му го открие на Јосиф Сталин, лидерот на Советскиот Сојуз, на претстојната Конференција во Потсдам, бидејќи за тоа требало и британско согласување.^[49]

Налозите за нападот биле издадени на генералот Карл Спаатц на 25 јули под потпис на генералот Томас Т. Хенди, вршител на должноста началник на Генералштабот, бидејќи Маршал бил на Конференцијата во Потсдам со Труман.^[12] Пишувало:

# 509-тата композитна група, 20-то воздухопловство ќе ја испорача својата прва специјална бомба штом времето дозволи визуелно бомбардирање по околу 3 август 1945 година на една од целите: Хирошима, Кокура, Нигата и Нагасаки. Да носат воен и цивилен научен персонал од Воениот оддел за набљудување и снимање на ефектите од експлозијата на бомбата, дополнителни авиони ќе го придружуваат авионот што ја носи бомбата. Авионите за набљудување ќе останат неколку километри далеку од точката на удар на бомбата.
Дополнителни бомби ќе бидат испорачани на горенаведените цели веднаш штом ќе бидат подготвени од вработените во проектот. Од тука па натаму ќе бидат издадени понатамошни упатства во врска со други цели освен оние наведени погоре.^[51]

Тој ден, Труман во својот дневник забележал дека:

Ова оружје треба да се икористи против Јапонија во периодот почнувајќи од сега па до 10 август. Му реков на Секретарот на војна, г-дин Стимсон, да го искористам така што целите на војската да се војниците и морнарите, а не жените и децата. Дури и ако Јапонците се дивјаци, безмилосни, немилосрдни и фанатици, ние како водачи на светот за заедничка благосостојба не можеме да ја фрлиме таа страшна бомба врз стариот главен град [Кјото] или новиот [Токио]. Јас и тој сме во согласност. Целта ќе биде чисто воена.^[52]

Декларација за Потсдам

Успехот на тестот Тринити 16 јули во пустината Ново Мексико ги надминал очекувањата.^[49] На 26 јули, сојузничките водачи ја издадале Потсдамската декларација, во која биле наведени условите за предавање на Јапонија. Декларацијата била претставена како ултиматум и било наведено дека без предавање, сојузниците ќе ја нападнеле Јапонија, што ќе резултирало со „неизбежно и целосно уништување на јапонските вооружени сили и исто неизбежно и целосно уништување на јапонската татковина“. Атомската бомба не била спомената во комуникацијата.^[49]

На 28 јули, јапонските трудови објавиле дека декларацијата била одбиена од јапонската влада. Тоа попладне, премиерот Сузуки Кантари на прес-конференција изјавил дека Декларацијата од Потсдам не била ништо повеќе од веќе видена реакција (јакинаоши) на Декларацијата од Каиро и дека владата имала намера да ја игнорира (мокусатцу, „убие со тишина“).^[53] Изјавата ја зеле и јапонските и странските трудови како јасно отфрлање на декларацијата. Императорот Хирохито, кој чекал советски одговор на непостојаните јапонски мировници, не презел потег за промена на владината позиција.^[54] Подготвеноста на Јапонија да се предаде останала условена со зачувување на кокутаи [Империјална институција и национална политија (идентификувачки политички ентитет)], преземање од страна на Царскиот штаб одговорност за разоружување и демобилизација, без окупација на Јапонските матични острови, Кореја или Формоса и делегирање казната на воените злосторници на јапонската влада.^[55]

Во Потсдам, Труман се согласил на барањето на Винстон Черчил, да биде застапена Британија кога ќе се фрлела атомската бомба. Вилијам Пени и капетанот на групата Леонард Чешајр биле испратени во Тинијан, но откриле дека ЛеМеј не им дозволил да ја придружуваат мисијата. Сè што можеле да сторат било да испратат силно изразен сигнал до Вилсон.^[56]

Бомби

Бомбата Мало момче, освен товарот на ураниум, била подготвена на почетокот на мај 1945 година.^[57] Имала две компоненти на ураниум-235, шуплив цилиндричен проектил и цилиндричен целен вметнувач. Проектилот бил завршен на 15 јуни, а целта била вметната на 24 јули.^[57] Проектилот и осум пред-склопови на бомби (делумно собрани бомби без полнење на прав и цепни составници) го напуштиле поморскиот бродоградилиште Хантерс Поинт, Калифорнија, на 16 јули на бродот УСС Индијанополис, и пристигнал на Тинијан на 26 јули.^[58] Вметнатата цел била проследена во воздух на 30 јули, придружувана од командантот Франсис Бирч од Проектот Алберта.^[57] Одговарајќи на загриженоста изразена од 509-тата композитна група за можноста од уривање на Б-29 при полетување, Бирч го изменил дизајнот на Малото момче за да вклучи отстранлив приклучок за прицврстување што ќе дозволело бомбата да биде вооружена во лет.^[57]

Првото плутониумско јадро, заедно со неговиот иницијатор за полониум - берилиум, се пренело во притвор на курирот на Проектот Алберта, Раемер Шрајбер, во торбичка за носење поле со магнезиум, дизајнирана од Филип Морисон за таа цел. Магнезиумот е избран затоа што не делувал како прикривач.^[58] Јадрото заминало од Военото поле на армијата Киртленд со транспортен авион Ц-54 на 320-та ескадрила носители на војската на 509-тата композитна група на 26 јули и пристигнало на Северно поле на 28 јули. Ф31, Ф32 и Ф33, биле подигнати на Киртленд на 28 јули од три Б-29, два од 393-та ескадрила за бомбардирање, плус еден од 216-та единица на базата за воени сили и биле пренесени на Северно поле, пристигнувајќи на 2 август.^[33]

Хирошима

Хирошима за време на Втората светска војна

Во времето на бомбардирањето, Хирошима бил град со индустриско и воено значење. Голем број воени единици биле сместени во близина, од кои најважен бил штабот на Втората генерална армија на Маршалот Шунроку Хата, кој командувал со одбраната на цела јужна Јапонија,^[1] и се наоѓал во замокот Хирошима. Командата на Хата се состоела од околу 400,000 луѓе, повеќето од нив биле на Кјушу, каде што правилно се очекувала инвазија на Сојузниците.^[59] Исто така присутни во Хирошима биле штабовите на 59-та армија, 5-та дивизија и 224-та дивизија, тогаш, неодамна формирана подвижна единица.^[1] Градот го бранеле пет батерии од 70мм и 80мм противвоздушни пушки на 3-та противвоздушна дивизија, вклучително и единици од 121-от и 122-тиот против-авионски полкови и 22-ри и 45-ти одделни баталјони за борба против авиони. Вкупно, околу 40,000 јапонски воени лица биле стационирани во градот.^[22]

Хирошима била снабдувачка и логистичка база за јапонската војска.^[60] Градот бил центар за комуникации, клучно пристаниште за испорака и собирна област за војници.^[23] Тоа било пчеларник на воената индустрија, производство на делови за авиони и чамци, за бомби, пушки и пиштоли.^[56] Центарот на градот содржел неколку бетонски појачани згради и полесни конструкции. Надвор од центарот, областа била преполна со густа колекција на работилници за мало дрво поставени меѓу јапонските куќи. Неколку поголеми индустриски постројки лежеле во близина на периферијата на градот. Куќите биле изградени од дрва со покриви од плочки, а многу од индустриските згради биле изградени и околу дрвени рамки. Градот како целина бил многу подложен на штети од пожар.^[56] Тој бил втор по големина град во Јапонија по Кјото кој сè уште не бил оштетен од воздушните напади,^[61] првенствено затоа што немал индустрија за производство на авиони што била приоритетна цел на XXI команда за бомбардери. На 3 јули, Здружениот началник на штабот го ограничил бомбардерот, заедно со Кокура, Нигата и Кјото.^[10]

Населението во Хирошима го достигнало својот врв од над 381,000 во пораниот период од војната, но пред атомското бомбардирање, населението постојано се намалувало заради систематска евакуација наредена од јапонската влада. За време на нападот, населението било приближно 340,000-350,000.^[62] Жителите се прашувале зошто Хирошима била поштедена од уништување со бомби.^[63] Некои претпоставувале дека градот требало да се спаси за штабот на американските окупации, други сметале дека можеби нивните роднини на Хаваи и Калифорнија се залагале за американската влада да избегне бомбардирање на Хирошима.^[64] Пореалистични градски власти наредиле да се урнат некои згради за да се создале долги, исправени „огностопирачи“.^[65] Овие продолжиле да се шират и продолжуваат до утрото на 6 август 1945 година.^[66]

Бомбардирање на Хирошима

Хирошима била примарна цел на првата мисија за атомско бомбардирање на 6 август, со Кокура и Нагасаки како алтернативни цели. 393-та ескадрила за бомбардирање Б-29 Енола Геј, именувана по мајката на Тибетс и пилотирана од Тибетс, полетала од Северно поле, Тинијан, оддалечен на околу шест часа по воздушна линија од Јапонија. Енола Геј бил придружуван од уште два Б-29: Големиот артист, командуван од мајор Чарлс Свини, кој носел инструменти и еден тогашен безимен авион, наречен „Неопходно зло“, командуван од капетанот Џорџ Маркарт, кој служел како авион за фотографирање.^[67]

Специјална мисија 13, примарна цел Хирошима, 6 август 1945 година^[67]^[68]
Авиони	Пилот	Знак за повик	Улога на мисијата
Стрејт Флаш	Мајор Клод Р. Етерли	Дупки 85	Временско извидување (Хирошима)
Џабит III	Мајор Џон А. Вилсон	Дупки 71	Временско извидување (Кокура)
Фул Хаус	Мајор Ралф Р. Тејлор	Дупки 83	Времено извидување (Нагасаки)
Енола геј	Полковник Пол В. Тибетс	Брчки 82	Испорака на оружје
Големиот артист	Мајор Чарлс В. Свини	Дупки 89	Инструментација за мерење на експлозија
Неопходно зло	Капетанот Џорџ В. Маркарт	91 пати	Набљудување на штрајкот и фотографирање
Топ тајна	Капетанот Чарлс Ф. МекКајт	Дупки 72	„Страјк Спер“ - не ја завршил мисијата

Откако го напуштиле Тинијан, авионот тргнал одделно кон Иво Џима за да се состане со Свини и Маркарт во 05:55 часот на 2,800м,^[69] и поставил курс за Јапонија. Авионот пристигнал над целта со јасна видливост на 9,470м.^[69] Парсонс, кој ја командувал мисијата, ја вооружал бомбата во лет за да ги минимизира ризиците за време на полетувањето. Тој бил сведок на пад и горење на четири Б-29 авиони при полетување и се плашел дека ќе се случи јадрена експлозија доколку се срушел Б-29 со вооружената бомба „Мало момче“.^[70] Неговиот асистент, вториот поручник Морис Р. Џепсон, ги отстранил безбедносните уреди 30 минути пред да стигне до целната област.^[71]

Во текот на ноќта на 5-6 август, јапонскиот радар за рано предупредување открил приближување на бројни американски авиони насочени кон јужниот дел на Јапонија. Радарот открил 65 бомбардери насочени кон Сага, 102 накај Маебаши, 261 на пат кон Нишиномија, 111 накај Убе и 66 накај Имабари. Било дадено предупредување и радио-преносот запрел во многу градови, меѓу нив и во Хирошима. Најавата за опасност била огласена во Хирошима во 00:05 часот.^[56] Околу еден час пред бомбардирањето, повторно се огласил алармот за воздушен напад, бидејќи Стрејт Флаш прелетал над градот. Во него се емитувала кратка порака што ја наслушнал авионот Енола Геј. Велела: "Облачна прекривка на помалку од 3/10^тини на сите надморски височини. Совет: Бомбардирајте примарно (целта)". ^[56] Сето јасно било прогласено над Хирошима повторно во 07:09 часот.^[56]

Во 08:09 часот, Тибетс започнал со својата бомба и му ја предал контролата на неговиот бомбардер, мајор Томас Фереби.^[73] Ослободувањето во 08:15 часот (време по Хирошима) се одвивало според планираното, а бомбата „Малото момче“ содржела околу 64кг ураниум-235 и и биле потребни да падне 44,4 секунди од авионот кој се наоѓал на околу 9,400м, до висината на детонација од околу 580м над градот.^[74]^[75] Енола Геј патувал 18,5км пред да ги почувствува ударните бранови од експлозијата.^[76]

Како резултат на ветрот, бомбата ја промашила целта, мостот Аиои, за околу 240м и активирана директно над хируршката клиника Шима.^[56] Ослободена била енергија еквивалентна на 16 ± 2 килотони ТНТ или 66,9 ± 8,4 тераџули.^[74] Оружјето се сметало за многу неефикасно, со цепење на само 1,7% од материјалот.^[77] Полупречникот на целосното уништување бил околу 1,6км, со последователни пожари на 11км².^[78]

Енола Геј се задржала над целната област две минути и била 16^тина км далеку кога се активирала бомбата. Само Тибетс, Парсонс и Ферби знаеле за природата на оружјето; на другите на бомбардерот им било кажано само да очекуваат заслепувачки блесок и да им дадат црни очила. „Беше тешко да се поверува во тоа што го видовме“, им рекол Тибетс на новинарите, додека Парсонс рекол дека „целата работа беше огромна и вдахнуваше стравопочит... мажите што беа во авионот со мене низ воздишка едвај изрекоа „Боже мој“.“ Тој и Тибетс го споредиле ударот од брановите со „блиски истрели на анти-авионско оружје“.^[79]

Настани на теренот

Луѓето на земјата известувале за пика [pika (ピカcode: ja is deprecated )] - брилијантен блесок на светлина - проследено со don (ドンcode: ja is deprecated ) - силен звук што цвета.^[10] Околу 70,000-80,000 луѓе, околу 30% од популацијата на Хирошима во тоа време, биле убиени од експлозијата и како резултат на огнената бура,^[80]^[81] а уште 70,000 биле повредени.^[82] Се проценува дека биле убиени дури 20,000 јапонски воени лица.^[10] Американските истражувања проценуваат дека 12км² од градот биле уништени. Јапонските власти утврдиле дека 69% од зградите на Хирошима биле уништени, а други 6-7% биле оштетени.^[83]

Некои од зградите со армиран бетон во Хирошима биле многу силно изградени заради опасноста од земјотреси во Јапонија, поради што нивната рамка не се распаднала иако биле прилично близу до центарот за експлозија. Бидејќи бомбата се активирала во воздухот, експлозијата била насочена повеќе надолу отколку странично, што во најголем дел било одговорно за преживувањето на Префектурната индустриска промотивна сала, сега попозната како купола Генбаку (А-бомба). Оваа зграда била дизајнирана и изградена од чешкиот архитект Јан Лецел, и била само 150м од нулта точката на екплозијата (хипоцентарот). Руината била именувана како Споменик на мирот во Хирошима и била ставена на светско културно наследство на УНЕСКО во 1996 година по приговорите на Соединетите држави и Кина, кои изразиле резерви со образложение дека другите азиски нации биле оние кои претрпеле најголема загуба на животи и имот, и фокусот на Јапонија немал историска перспектива.^[84] Со бомбардирањето започнале силни пожари кои брзо се ширеле низ куќите од дрво и хартија, палејќи сè во полупречник од 2км . Како и во другите јапонски градови, пожарникарите се покажале како неефикасни.^[85]

ПОСЛЕДИЦИ ОД АТОМСКОТО БОМБАРДИРАЊЕ ВО ХИРОШИМА
Хирошима како резултат на бомбардирањето.
Урнатините во Хирошима.
Куполата Хирошима Генбаку по бомбардирањето.
Грб на жена, со изгореници гравирани во облик на гравурите од облеката.
Изгореници од зрачење.
22-годишната жртва Тојоко Кугата која се лекувала во болницата на Црвениот крст во Хирошима (6 октомври 1945 година).
Ново откриена фотографија (2020 година) од бомбирањето во Хирошима.
Грбот на Сумитеру Танигучи, жртва на бомбашкиот напад, денес активист против јадрени оружја.

Предупредувањето за воздушен напад било расчистено во 07:31 часот, а многу луѓе биле надвор и ги извршувале своите активности.^[86] Еизоу Номура бил меѓу најпознатите преживеани, бил во подрумот на зградата со армиран бетон (останала како Куќа за почивалиште по војната) на само 170м од експлозијата во моментот на нападот.^[87]^[88] Тој починал во 1982 година, на возраст од 84 години.^[89] Акико Такакура била меѓу најблиските преживеани до хипоцентарот на експлозијата. Таа се наоѓала во црвсто изградената банка на Хирошима на само 300м од нулта точката во моментот на нападот.^[90]

Над 90% од лекарите и 93% од медицинските сестри во Хирошима биле убиени или повредени - повеќето биле во централното градско подрачје, кои претрпеле најголема штета.^[94] Болниците биле уништени или сериозно оштетени. Само еден лекар, Теруфуми Сасаки, останал на должност во болницата на Црвениот крст.^[85] И покрај тоа, до раните попладневни часови полицијата и волонтерите воспоставиле центри за евакуација во болници, училишта и трамвајски станици, а мртовечница била основана во библиотеката во Асано.^[85]

Повеќето елементи на штабот на јапонската втора генерална армија биле на физичка обука на теренот на замокот Хирошима, едвај 820м од хипоцентарот. Во нападот загинале 3,243 војници на парадното поле. ^[85] Собата за комуникации на воениот штаб во Чугоку, кој бил одговорен за издавање и укинување на предупредувањата на воздушен напад ,се наоѓал во полуподрум во замокот. Јоши Ока, ученичка од средно училиште за девојчиња Хиџијама, која била мобилизирана да служи како службеник за комуникации, штотуку испратила порака дека бил издаден алармот за Хирошима и соседот Јамагучи, кога експлодирала бомбата. Таа користела специјален телефон за да го извести Штабот на Фукујама (на околу 100км далеку) дека „Хирошима е нападната од нов вид бомба. Градот е во состојба на скоро тотално уништување.“^[95]

Бидејќи градоначалникот Сенкичи Ауаја бил убиен додека јадел појадок со неговиот син и внука во резиденцијата на градоначалникот, фелдмаршалот Шунроку Хата, кој бил само полесно ранет, ја презел администрацијата на градот и ги координирал напорите за помош. Многу од неговите вработени биле убиени или смртно ранети, вклучувајќи го и корејскиот принц од династијата Хосон, Ји У, кој служел како потполковник во јапонската армија.^[56]^[96] Најстариот преживеан штабски офицер на Хата бил ранетиот полковник Кумао Имото, кој дејствувал како негов началник на штабот. Војниците од неоштетеното пристаниште Хирошима Уина користеле самоубиствени моторни чамци од класа Шинјо, наменети да ја одбијат американската инвазија, да ги соберат ранетите и да ги однесат по реките во воената болница во Угина.^[56] Камиони и возови донеле резерви за помош и ги евакуирале преживеаните од градот. ^[85]

Дванаесет американски авиони биле затворени во штабот на воената полиција Чугоку, околу 400м од хипоцентарот на експлозијата.^[97] Повеќето починале веднаш, иако било објавено дека двајца биле погубени од нивните киднапери, а двајца затвореници тешко повредени од бомбардирањето биле оставени покрај мостот Аиои до Кемпеи Таи, каде биле каменувани до смрт.^[56]^[98] Осум убиени американски воени заробеници како дел од програмата за медицински експерименти на Универзитетот Кјушу биле лажно пријавени од јапонските власти дека биле убиени во атомската експлозија како дел од обид за прикривање.^[99]

Јапонска реализација на бомбардирањето

Хирошима пред да бомбардирањето.

Хирошима по бомбардирањето, за време на огнената бура.

Токискиот контролен оператор на јапонската радиодифузна корпорација забележала дека станицата Хирошима се изгасила од етерот. Тој се обидел да ја воспостави својата програма со користење на друга телефонска линија, но и таа не успеала.^[100] Околу 20 минути подоцна, телеграфскиот центар во железничката пруга во Токио сфатил дека телеграфот од главната линија престанал да работи веднаш северно од Хирошима. Од некои мали железнички постојки на околу 16км од градот доаѓале неофицијални и збунети извештаи за страшна експлозија во Хирошима. Сите овие извештаи биле пренесени до седиштето на Генералштабот на Империјалната јапонска армија.^[101]

Воените бази постојано се обидувале да ја повикаат Армиската станица за контрола во Хирошима. Целосниот молк од тој град го збунил Генералштабот; тие тврделе дека не се случил голем непријателски напад и дека во Хирошима во тоа време немало големо складиште со експлозиви. На еден млад офицер му било наложено да лета веднаш до Хирошима, да слета, да ја испита штетата и да се врати во Токио со сигурни информации за вработените. Се мислело дека ништо сериозно не се случило и дека експлозијата била само гласина.^[101]

Офицерот на штабот отишол на аеродромот и полетал кон југозапад. Откако летале околу три часа, додека сè уште биле скоро 160км од Хирошима, тој и неговиот пилот виделе голем облак од чад од бомбата. Откако го обиколиле градот за да ја испитаат штетата, слетале јужно од градот, каде што службениот штаб, откако се пријавил во Токио, започнал да организира мерки за помош. Првото укажување на Токио дека градот бил уништен од нов вид бомба произлегло од најавата на претседателот Труман за штрајкот, шеснаесет часа подоцна.^[101]

Настани од 7 до 9 август

Труман за бомбардирањето во Хирошима.

Аудио од Труман кој зборува за бомбардирањето на Хирошима. Ова е извадок од радио-извештај до американскиот народ за Конференцијата во Потсдам, кој бил снимен во Белата куќа од Колумбија радиодифузен систем на 9 август 1945 година. Оригиналната снимка трае околу 27 минути.

Проблеми со пуштањето? Помош.

По бомбардирањето во Хирошима, Труман издал соопштение во кое најавил употреба на новото оружје. Тој изјавил: „Можеби сме благодарни на Провидението“ што германскиот проект за атомска бомба не успеал, и дека Соединетите држави и нивните сојузници „потрошија две милијарди долари на најголемиот научен коцкар во историјата - и победија“. Тогаш Труман ја предупредил Јапонија: „Ако тие сега не ги прифатат нашите услови, тие можат да очекуваат дожд од пропаст од воздухот, каков што никогаш не бил виден на оваа земја. Зад овој воздушен напад ќе следат морските и копнените сили броеви и моќ како што сè уште не виделе и со борбена вештина за кои тие се веќе добро свесни“.^[102] Ова бил широко емитуван говор што го зеле јапонските новински агенции.^[103]

Стандардната бранова станица од 50,000 вати на Саипан, радио станицата OWI, емитувала слична порака до Јапонија на секои 15 минути за Хирошима, во која се наведувало дека повеќе јапонски градови ќе се соочеле со слична судбина во отсуство на непосредно прифаќање на условите на Декларацијата во Потсдам и категорично ги повикале цивилите да ги евакуираат големите градови. Радио Јапонија, кое продолжило да ја слави победата на Јапонија, никогаш не предавајќи се,^[44] ги информирало Јапонците за уништувањето на Хирошима со единствена бомба.^[106] Премиерот Сузуки се чувствувал принуден да се сретне со јапонскиот печат, каде ја повторил заложбата на неговата влада да ги игнорираат барањата на сојузниците и да се бори понатаму.^[107]

Советски министер за надворешни работи Вјачеслав Молотов го информирал Токио на еднострано укинување на Советскиот Сојуз на Советско-јапонски пакт за неутралност на 5 април.^[39] На две минути по полноќ на 9 август по Токиско време (4 часот наутро), советската пешадија, оклоп, и воздухопловните сили ја лансирале стратешката офанзива на Манџурија.^[108] Четири часа подоцна, во Токио стигналљ информација за официјалното објавување војна на Советскиот Сојуз. Високото раководство на јапонската армија започнало со подготовки за воведување воена состојба на нацијата, со поддршка на министерот за војна Коречика Анами, за да се запрел секој што се обидува да постигне мир.^[10]

На 7 август, еден ден откако Хирошима била уништена, д-р Јошио Нишина и други атомски физичари пристигнале во градот и внимателно ја испитале штетата. Потоа се вратиле во Токио и му рекле на кабинетот дека Хирошима навистина била уништена од јадрено оружје. Адмиралот Соему Тојода, началник на Генералштабот на морнарицата, проценил дека не можеле да се подготват повеќе од една или две дополнителни бомби, па затоа тие одлучиле да ги издржат преостанатите напади, признавајќи дека „ќе има повеќе уништувања, но војната ќе продолжи“.^[109] Американските криптографичари ги пресретнале пораките на кабинетот.^[10]

Пурнел, Парсонс, Тибетс, Спац и ЛеМеј се состанале на истиот ден во Гуам за да разговараат што требало да се стори следно.^[110] Бидејќи немало индиции за предавање на Јапонија,^[10] тие одлучиле да продолжат со фрлање друга бомба. Парсонс рекол дека Проектот Алберта ќе ја имал готова до 11 август, но Тибетс посочил на временските извештаи што укажувале на лоши услови на летање на тој ден поради бура и прашал дали бомбата можела да се подготви до 9 август. Парсонс се согласил да се обиде тоа да го стори.^[61]^[110]

Нагасаки

Нагасаки за време на Втората светска војна

Градот Нагасаки бил еден од најголемите пристаништа во јужна Јапонија и имал големо значење за време на војната поради неговата широка индустриска активност, вклучувајќи производство на убојни средства, бродови, воена опрема и други воени материјали. Четирите најголеми компании во градот биле „Бродоградилиштата“, „Електрични бродоградилишта“, „Оружје“ и „Челични направи и оружје“ на „Митсубиши“, кои вработувале околу 90% од градската работна сила и сочинувале 90% од градската индустрија.^[111] Иако бил важен индустриски град, Нагасаки бил поштеден од бомбардирање затоа што неговата географија го отежнувала лоцирањето ноќе со радарот AN/APQ-13.^[10]

За разлика од другите целни градови, Нагасаки не бил ограничен на бомбардерите од директивата на Здружените началници на штабот од 3 јули^[10]^[61] и бил бомбардиран во мал обем пет пати. За време на една од овие рации на 1 август, голем број конвенционални високо експлозивни бомби биле фрлени врз градот. Неколкумина ги погодиле бродоградилиштата и пристаништата во југозападниот дел на градот, а неколкумина ја погодиле Митсубиши Челични направи и оружје.^[111] До почетокот на август, градот го бранеле 134-от противвоздушен полк на 4-та противвоздушна дивизија со четири батерии од 7цм противавиони и две батериски лампи.^[22]

За разлика од Хирошима, скоро сите згради биле со старомодна јапонска конструкција, кои се состоеле од дрво или дрвени рамки со ѕидови од дрво (со или без малтер) и покриви од плочки. Многу од помалите индустрии и деловни установи исто така биле сместени во згради од дрво или други материјали кои не биле дизајнирани да издржат експлозии. На Нагасаки му било дозволено да расте многу години, без да биде во согласност со кој било дефинитивен план за зонирање на градот; живеалиштата биле дигани во непосредна близина на зградите на фабриките и едни до други колку што е можно поблиску низ целата индустриска котлина. На денот на бомбардирањето, околу 263,000 луѓе биле во Нагасаки, вклучувајќи 240,000 жители на Јапонија, 10,000 жители на Кореја, 2,500 регрутирани корејски работници, 9,000 јапонски војници, 600 регрутирани кинески работници и 400 сојузнички воени заробеници во логор на север на Нагасаки.^[56]

Бомбашки напад во Нагасаки

Одговорноста за времето на второто бомбардирање била делегирана на Тибетс. Закажан за 11 август против Кокура, рацијата била преместена порано за два дена, за да се избегне пет-дневниот период на лоша временска прогноза која требало да започне на 10 август.^[112] Три бомби биле транспортирани до Тиниан, со ознака Ф-31, Ф-32 и Ф-33 на нивните екстериери. На 8 август, Свини спровел проба за фустан покрај Тинијан, користејќи го Бокскар како авион. Собранието Ф-33 било потрошено за тестирање на компонентите и Ф-31 бил назначен за мисијата на 9 август.^[33]

**Специјална мисија 16, секундарна цел Нагасаки, 9 август 1945 година**^[33]
Авиони	Пилот	Знак за повик	Улога на мисијата
Енола геј	Капетанот Џорџ В. Маркарт	Брчки 82	Временско извидување (Кокура)
Заостанат змеј	Капетанот Чарлс Ф. МекКајт	Дупки 95	Времено извидување (Нагасаки)
Бокскар	Мајор Чарлс В. Свини	Дупки 77	Испорака на оружје
Големиот артист	Капетанот Фредерик Ц.Бок	Дупки 89	Инструментација за мерење на експлозија
Голема смрдеа	Мајор Џејмс И. Хопкинс Јуниор	Дупки 90	Набљудување на штрајкот и фотографирање
Фул Хаус	Мајор Ралф Р. Тејлор	Дупки 83	Страјк спер - не ја заврши мисијата

Во 03:47 часот по Тиниско време (GMT + 10), 02:47 по јапонско време^[113] утрото на 9 август 1945 година, Бокскар, пренесен од екипажот на Свини, се подигнал од островот Тинин со „Дебел човек“, а Кокура бил примарна цел, а Нагасаки секундарна. Планот на мисијата за вториот напад бил скоро идентичен со оној на мисијата Хирошима, со два авиони Б-29 летале еден час напред како извидници за временските услови и два дополнителни Б-29 во летот на Свини за инструментација и фотографска поддршка на мисијата. Свини полетал со оружјето веќе вооружено, но со електричните безбедносни приклучоци сè уште вклучени.^[114]

За време на инспекцијата пред летот на Бокскар, инженерот за летање го известил Свини дека нефункционална пумпа за пренос на гориво го оневозможувала користењето на 2,400^те литри гориво пренесено во резервоарот. Ова гориво сепак ќе требало да се носи до Јапонија и назад, трошејќи уште повеќе гориво. Заменувањето на пумпата ќе траело со часови; преместувањето на „Дебел човек“ во друг авион можело да трае исто толку време, а исто така било опасно, бидејќи бомбата била веќе наоружана или жива. Тибетс и Свини избрале Бокскар да ја продолжи мисијата.^[115]^[116]

Овој пат, на Пени и Чешир им било дозволено да ја придружуваат мисијата, летајќи како набљудувачи на третиот авион, „Голема смрдеа“, управуван од оперативниот офицер на групата, мајор Џејмс И. Хопкинс, Џуниор. Кога авионите на Свини пристигнале на собирното место за неговиот лет крај брегот на Јапонија, „Голема смрдеа“ не успеал да го пристигне на состанокот.^[114] Според Чешир, Хопкинс бил на различна висина, вклучувајќи 2,700м повисоко отколку што требало да биде и не летала во тесни кругови над Јакушима како што претходно се договориле со Свини и капетанот Фредерик Ц.Бок, кој управувал со поддршката на „Големиот артист“. Наместо тоа, Хопкинс летал на 60км во обрасци „кучешка нога“.^[115] Иако наредил да не кружи подолго од 15 минути, Свини продолжил да го чека „Голема Смрдеа“ 40 минути. Пред да ја напушти состанокот, Свини се консултирал со Ешворт, кој бил одговорен за бомбата. Како командант на леталото, Свини донел одлука да продолжи кон целта, градот Кокура.^[115]

Откако го надминале првичното ограничено време на поаѓање за скоро половина час, Бокскар, придружуван од Големиот артист, продолжиле кон Кокура, на триесетина минути. Доцнењето на состанокот резултирало со облаци и чад над Кокура од пожарите, започнати со голема рација со бомби од 224 Б-29, близу Јахата претходниот ден.^[117] Дополнително, Јахата Челичарницата намерно горела катран од јаглен, за да произведе црн чад.^[118] Облаците и чадот резултирале во покривање на 70% од областа над Кокура, прикривајќи ја целта. Биле направени три експлозии на бомби во следните 50 минути, со што горело гориво и се изложувал авионот постојано на тешката одбрана околу Кокура, но бомбардерот не бил во можност да падне визуелно. До моментот на третата експлозија на бомба, јапонскиот противвоздушен оган се приближувал, а вториот поручник Џејкоб Бесер, кој ги следел јапонските комуникации, пријавил активност на јапонските радио-бендови во правец на борба.^[115]

Со малку гориво како резултат на неуспешната пумпа за гориво, Бокскар и Големиот артист се упатиле кон својата секундарна цел, Нагасаки.^[114] Пресметките за потрошувачката на гориво направени на пат укажувале на тоа дека Бокскар немал доволно гориво за да стигне до Иво Џима и дека ќе бил принуден да се пренасочи кон Окинава, која станала целосно окупирана од сојузниците само шест недели порано. Откако првично одлучиле дека ако Нагасаки била прикриена при нивното пристигнување, екипажот ќе ја носел бомбата во Окинава и ќе ја фрлел во океанот доколку е потребно, Ешворт се согласил со предлогот на Свини дека ќе се користел радарски пристап доколку се замаглела целта.^[119]^[115] Околу 07:50 часот по јапонско време, во Нагасаки се огласило предупредување за воздушен напад, но сигналот „сите исчистете се“ бил даден во 08:30 часот. Кога во 10:53 часот само биле видени две супер-тврдини Б-29, Јапонците очигледно претпоставиле дека авионите биле само на извидување и не бил даден никаков аларм.^[120]

Неколку минути подоцна во 11:00 часот, Големиот артист испуштил инструменти прикачени на три падобрани. Овие инструменти содржеле и непотпишано писмо до професорот Рјокичи Сагане, физичар од Универзитетот во Токио, кој учел со тројца научници одговорни за атомската бомба на Универзитетот во Калифорнија, Беркли, повикувајќи го да ѝ каже на јавноста за опасноста од овие оружја за масовно уништување. Пораките биле пронајдени од воените власти, но биле предадени на Саган еден месец подоцна.^[57] Во 1949 година, еден од авторите на писмото, Луис Алварез, се состанал со Саган и го потпишал писмото.^[121]

Во 11:01 часот, паузата во облакот над Нагасаки на бомбардерот на Бокскар, капетанот Кермит Бехан, му овозможило визуелно да ја види целта како што е наредено. Оружјето Дебел Човек, кое содржело јадро од околу 5кг плутониум, било исфрлен над градската индустриска долина. Експлодирало 47 секунди подоцна во 11:02 часот^[113] на 503м, над тениско игралиште,^[74] половина пат помеѓу Митсубиши, Челични направи и оружје и Нагасаки Арсенал на север. Ова било скоро 3км северозападно од планираниот хипоцентар; експлозијата била ограничена на долината Ураками и најголемиот дел од градот бил заштитен од интервенираните ридови.^[122] Како резултат на експлозијата се ослободила еквивалентна енергија од 21 ± 2 килотони или 87,9 ± 8,4 тераџули.^[74] Голема смрдеа ја забележал експлозијата оддалечена стотина милји и прелетал да ја набљудува.^[61]

Ураками Теншудо (католичка црква во Нагасаки) уништена од бомбата, куполата/ѕвончето на црквата, десно, срушено.

Бокскар полетал кон Окинава, пристигнувајќи само со доволно гориво за единствен пристап. Свини постојано се обидувал да контактира со контролната кула за дозвола за слетување, но не добил одговор. Тој можел да види како слетувал и полетувал густ воздушен сообраќај од аеродромот Јонтан. Отпуштајќи го секој одблесок на бродот за да го предупреди полето за неговото итно слетување, Бокскарот влегол брзо, при што слетал со 230км/ч наместо нормалните 190км/ч . Моторот број два откажал од недостаток на гориво кога го започнал последниот пристап. Допирајќи само три мотори на средина од лентата за слетување, Бокскар повторно се вратил во воздухот за околу 7,6м пред силно да се тресне назад. Тешкиот Б-29 се спуштил лево и кон еден ред паркирани бомбардери Б-24 пред пилотите да успеат да ја вратат контролата. Неговите реверзибилни пропели биле недоволни за соодветно забавување на леталото, а со двајцата пилоти што стоеле на сопирачките, Бокскар направил вртеж од 90 степени на крајот од пистата за да избегне да излета од пистата. Вториот мотор откажал од исцрпеност на горивото пред авионот да запре.^[115]

Следејќи ја мисијата, настанала конфузија околу идентификувањето на авионот. Првиот извештај на очевидците на воениот дописник Вилијам Л. Лоренс од „Њујорк Тајмс“, кој ја придружувал мисијата во авионот со кој управувал Бок, објавил дека Свини ја водел мисијата во Големиот артист. Тој исто така го забележал неговиот број „Виктор“ како 77, што бил оној на Бокскар.^[123] Лоренс ги интервјуирал Свини и неговиот екипаж и бил свесен дека тие го нарекувале нивниот авион како Големиот артист. Освен Енола Геј, ниту еден од 393-те Б-29 сè уште немале насликано имиња на носот, факт што самиот Лоренс го забележал во својот извештај. Не знаејќи за прекинувачот во авионите, Лоренс претпоставил дека Виктор 77 е Големиот артист, ^[33] што всушност бил Виктор 89.^[33]

Настани на теренот

Иако бомбата била помоќна од онаа што била користена на Хирошима, нејзините ефекти биле ограничени од ридовите до тесната долина Ураками.^[85] Од 7,500 јапонски вработени кои работеле во фабриката за муниција Митсубиши, вклучително и „мобилизирани“ студенти и редовни работници, 6,200 биле убиени. Умреле и околу 17,000–22,000 други кои работеле во други воени погони и фабрики во градот.^[126] Проценките на жртвите за непосредни смртни случаи се разликувале многу, се движеле од 22,000 до 75,000.^[126] Најмалку 35,000-40,000 луѓе биле убиени и 60,000 други повредени.^[127]^[128] Во деновите и месеците по експлозијата, повеќе луѓе починале од повредите. Поради присуството на документирани странски работници и голем број воени лица кои транзитирале, постоеле големи разлики во проценките на вкупните смртни случаи до крајот на 1945 година; опсег од 39,000 до 80,000 може да се најдат во различни студии.^[62]

За разлика од воените жртви на Хирошима, само 150 јапонски војници биле убиени веднаш, вклучувајќи 36 од 134-от полк ААА на 4-та ААА дивизија.^[22] Најмалку осум сојузнички воени заробеници (воени заробеници) починале од бомбардирањето, а дури тринаесетмина можеби починале. Осумте потврдени смртни случаи вклучувале британски војник, командант на кралското воено воздухопловство, Роналд Ша,^[129] и седум холандски војници.^[130] Еден американски воен војник, Џое Киејоомиа, бил во Нагасаки за време на бомбардирањето, но преживеал, наводно бил заштитен од ефектите на бомбата од бетонските ѕидови на неговата ќелија.^[131] Во Нагасаки имало 24 австралиски воени војници, сите преживеале.^[132]

Полупречникот на целосно уништување беше околу 1,6км, проследено со пожари низ северниот дел на градот до 3,2км јужно од бомбата.^[78]^[134] Оштетени биле околу 58% од фабриката за оружје во Митсубиши, а околу 78% од челичарницата во Митсубиши. Електрични производи на Митсубиши претрпела структурни штети од само 10% бидејќи била на границата со главната зона на уништување. Во експлозијата Арсенал Нагасаки била уништена.^[135] Иако многу пожари исто така гореле по бомбардирањето, за разлика од Хирошима, во Нагасаки не се развила огнена бура бидејќи оштетените области не дале доволно гориво за да се генерира феноменот. Наместо тоа, амбиенталниот ветер во тоа време го поттикнал пожарот да се прошири по долината.^[136]

Како и во Хирошима, бомбардирањето лошо ги дислоцирало медицинските установи во градот. Во Основното училиште Шинкозен била основана импровизирана болница, која служела како главен медицински центар. Возовите сè уште сообраќале и евакуирале многу жртви во болниците во околните градови. Медицински тим од поморска болница стигнал до градот во вечерните часови, а противпожарните бригади од соседните градови помогнале во гаснењето на пожарите.^[137] Такаши Нагаи бил лекар кој работел во одделот за радиологија на болницата во Медицинскиот колеџ во Нагасаки. Тој добил сериозна повреда што му ја пресекла десната темпорална артерија, но му се придружил на останатиот преживеан медицински персонал во лекувањето на жртвите од бомбардирањето.^[138]

Планови за повеќе атомски напади врз Јапонија

Гроувс очекувал да има уште една атомска бомба „Дебел човек“ подготвена за употреба на 19 август, со уште три во септември и уште три во октомври;^[43] втората бомба „Мало момче“ (користејќи У-235) немалљ да биде достапна до декември 1945 година.^[139]^[140] На 10 август, тој му испратил на Маршал меморандум во кој напишал дека „следната бомба ... треба да биде подготвен за испорака на првото погодно време по 17 или 18 август."Маршал го одобри меморандумот со рачно напишан коментар: "Да не се ослободува над Јапонија без наредба од Претседателот", нешто што Труман побарал тој ден. Ова ја изменило претходната цел, што велела дека целните градови ќе се биле напаѓани со атомски бомби, "веднаш штом се подготвени".^[141] Веќе станало збор во Одделот за војна за зачувување на бомби потоа во производството за Операција „Пад“, и Маршал му предложил на Штимсон, останатите градови на целната листа да биле поштедени од напади со атомски бомби.^[1]

Подготвени биле уште две „Дебел човек“ бомби и било закажано да го напуштат Киртленд Филд кон Тинијан на 11 и 14 август^[57] а ЛеМлеј му наредил на Тибетс да се врати во Албукерки, Ново Мексико, за да ги земе.^[142] Во Лос Аламос, техничарите работеле 24 часа без престан за да добијат уште едно плутониумско јадро.^[143] Иако е направено, сепак требало да се притисне и обложи, што ќе траело до 16 август.^[144] Затоа, можело да биде подготвено за употреба на 19 август. Не можејќи да стигне до Маршал, Гроувс самостојно нарачал на 13 август дека јадрото не требало да се испраќа.^[141]

Предавање на Јапонија и последователна окупација

До 9 август, јапонскиот воен совет сè уште инсистирал на неговите четири услови за предавање. Комплетниот кабинет се состанал во 14:30 часот на 9 август и поголемиот дел од денот го поминал во дебатата за предавање. Анами признал дека победата била малку веројатна, но сепак се залагал за продолжување на војната. Состанокот завршил во 17:30 часот, без донесена одлука. Сузуки отишол во палатата за да извести за резултатот од состанокот, каде што се состанал со Кооичи Кидо, лордот чувар на приватниот печат на Јапонија. Кидо го известил дека императорот се согласил да одржи империјална конференција и даде силна индикација дека императорот ќе се соглацел да се предаде под услов да се зачувал кокутаи (системот). Вториот состанок на владата се одржал во 18:00 часот. Само четворица министри ја поддржале позицијата на Анами да се придржува кон четирите услови, но бидејќи одлуките на кабинетот требало да бидат едногласни, не била донесена одлука пред да заврши во 22 часот.^[39]

За свикување на империјална конференција биле потребни потписи на премиерот и двајцата началници на службите, но секретарот на главниот кабинет Хисатсуне Сакомизу веќе имал однапред добиени потписи од Тојода и генерал Јошиири Умезу, и тој се откажал од ветувањето дека ќе ги известел доколку се одржел состанок. Состанокот започнал во 23:50 часот. Не бил постигнат консензус до 02:00 часот на 10 август, но императорот ја дал својата „света одлука“,^[39] овластувајќи го министерот за надворешни работи, Шигенори Тоугоу, да ги известел сојузниците дека Јапонија ќе ги прифатела нивните услови под еден услов, дека декларацијата „не содржи никакво барање што ги нарушува прерогативите на неговото височество како суверен владетел“.^[145]

На 12 август, императорот го известил империјалното семејство за неговата одлука да се предаде. Еден од неговите чичковци, принцот Асака, тогаш прашал дали ќе се продолжела војната ако не можело да се зачува кокутаи. Хирохито едноставно одговорил: „Секако“. ^[146] Бидејќи сојузничките термини се чинело дека го оставале недопрен принципот на зачувување на престолот, Хирохито на 14 август го снимил своето соопштение за капитулација, кое било емитувано на јапонската нација следниот ден и покрај краткиот бунт на милитаристите што се противеле на предавањето.^[10]

Во својата декларација, Хирохито се осврнал на атомските бомбардирања и не ги спомнал експлицитно Советите како фактор за предавање:

Во неговиот „Рескрипт до војниците и морнарите“ доставен на 17 август, тој го потенцирал влијанието на советската инвазија врз неговата одлука да се предаде.^[147]

Репортажа

Урнатините на Хирошима во март и април 1946 година, од Даниел А. Мекговерн и Хари Мимура.

На 10 август 1945 година, ден по бомбашкиот напад во Нагасаки, Јисуке Јамахата, дописникот Хигаши и уметникот Јамада пристигнале во градот со наредба да го снимат уништувањето за максимални пропагандни цели, Јамахата направил многу фотографии и на 21 август се појавиле во Маиничи Шимбун, популарен јапонски весник.^[148] Лесли Накашима го поднел првиот личен извештај за сцената што се појавила во американските весници. Верзија на неговата статија на УПИ од 27 август се појавила во Њујорк Тајмс на 31 август.^[149]

Вилфред Буршет бил првиот западен новинар кој ја посетил Хирошима по бомбардирањето, пристигнувајќи сам со воз од Токио на 2 септември. Неговото испраќање на Морзова азбука, „Атомската чума“, било печатено од весникот „Дејли експрес“ во Лондон на 5 септември 1945 година. Извештаите на Накашима и Бурчет биле првите јавни извештаи во кои биле споменати ефектите на зрачењето и јадрениот пад - изгорениците од зрачењето и труењето од зрачењето.^[150]^[151] Известувањата на Бурчет биле непопуларни кај американската војска, кои го обвиниле Буркет дека бил под влијание на јапонската пропаганда и ја потиснувале придружната приказна поднесена од Џорџ Велер од „Чикаго Дејли Њуз“. Лоренс ги отфрлил извештаите за зрачење како јапонски напори да го нарушат американскиот морал, игнорирајќи ја сопствената колумна објавена една недела порано.^[152]

Член на истражувањето на стратешкото бомбардирање во САД, поручникот Даниел Мекговерн, користел филмска екипа за да ги документира ефектите од бомбардирањата на почетокот на 1946 година. Филмската екипа снимила 27,000м на филм, што резултирал во тричасовен документарец насловен „Ефектите на атомските бомби против Хирошима и Нагасаки“. Документарецот вклучувал слики од болници кои ги прикажувале ефектите на бомбата врз човекот; тој покажувал изгорени згради и автомобили и редови черепи и коски на земјата. Следните 22 години документарецот бил класифициран како „тајна“.^[153]^[154] Филмската компанија Нипон Еигаша започнала да испраќа сниматели во Нагасаки и Хирошима во септември 1945 година. На 24 октомври 1945 година, американски воен полицаец спречил снимателот на Нипон Еигаша да продолжи да снима во Нагасаки. Сите ролни на Нипон Еигаша биле конфискувани од американските власти, но биле побарани од јапонската влада и декласификувани. Јавното објавување на филмските снимки од пост-нападот на градот и некои истражувања за ефектите од нападот, биле ограничени за време на окупацијата на Јапонија^[155] но списанието со седиште во Хирошима, Чугоку Бунка, во својот прв број објавен на 10 март 1946 година се посветил на детализирање на штетите од бомбардирањето.^[156]

Животот меѓу урнатините во Хирошима во март и април 1946 година. Филмски снимки направени од поручникот Даниел А. Мекговерн (режисер) и Хари Мимура (снимател) за проект за истражување на стратешкото бомбардирање во САД.

Книгата Хирошима, напишана од добитникот на Пулицеровата награда Џон Херси, која првично била објавена во форма на статии во популарниот магазин ,„Њујоркер“^[157] на 31 август 1946 година, се вели дека стигнала до Токио на англиски јазик до јануари 1947 година и преведената верзија била објавена во Јапонија во 1949 година.^[158]^[159]^[160] Во неа се раскажувале приказните за животот на шестмина преживеани од бомбите непосредно пред и неколку месеци по фрлањето на бомбата „Мало момче“.^[157] Почнувајќи од 1974 година, започнала да се составува компилација од цртежи и уметнички дела направени од преживеаните од бомбардирањата, со завршување во 1977 година, под формат на книга и како изложба, насловена „Незаборавниот оган“.^[161]

Бомбардирањето ги воодушевило Ото Хан и другите германски атомски научници, кои Британците ги држеле во Фарм Хол во операцијата Епсилон. Хан изјави дека не верувал дека атомското оружје „ќе биде можно уште дваесет години“; Вернер Хајзенберг најпрво не верувал во веста. Карл Фридрих фон Вајцокер рекол „Мислам дека е страшно од Американците што го сторија тоа. Мислам дека тоа е лудило од нивна страна“, но Хајзенберг одговорил: „Еднакво добро може да се каже „Тоа“ е најбрзиот начин за завршување на војната“. Хан бил благодарен што германскиот проект не успеал да развие „такво нехумано оружје“; Карл Вирц забележал дека дури и да било, „ќе го уништевме Лондон, но сепак немаше да го освоиме светот, и тогаш ќе ги пуштаа [бомбите] на нас“.^[162]

Хан им рекол на другите: „Еднаш сакав да сугерирам дека целиот ураниум треба да биде потопен до дното на океанот“.^[162] Ватикан се согласил; Л'Осерваторе Романо изразил жалење што пронаоѓачите на бомбата не го уништиле оружјето за доброто на човештвото.^[163] Уважениот Катберт Тикинес, деканот на Сент Албанс, забранил користење на опатијата на Сент Албанс за благодарници за крајот на војната, нарекувајќи ја употребата на атомско оружје „чин на голем, неселективен масакр“.^[164] Како и да е, веста за атомското бомбардирање била воодушевено поздравена во САД; една анкета во магазинот „Фортун“ кон крајот на 1945 година покажале дека значително малцинство Американци (23%) посакувале дека можело да се фрлат повеќе атомски бомби врз Јапонија.^[165]^[166] Првичниот позитивен одговор бил поддржан од сликите претставени пред јавноста (главно моќните слики на атомскиот облак).^[165] За тоа време во Америка, вообичаена практика било уредниците да ги чуваат графичките слики на смртта надвор од филмови, списанија и весници.^[167]

Жртви по нападот

Тивка филмска снимка направена во Хирошима во март 1946 година, прикажува преживеани со сериозни изгореници и лузни од келоид. Од преживеаните било побарано да стојат на местото на кое се наоѓале во моментот на блесокот, за да ја документирале и пренеселе видливата природа на изгорениците и да покажеле дека, како изгореници од сонце, густа облека и ткаенина нуделе заштита во многу случаи. Понекогаш обемната контрактура на лузни од изгореници не била невообичаена, бидејќи била вообичаена за сите изгореници од втор и трет степен кога покривале голема површина на кожата.

Околу 90,000 до 140,000 луѓе во Хирошима (до 39% од населението) и 60,000-80,000 луѓе во Нагасаки (до 32% од населението) починале во 1945 година,^[62] иако бројот на луѓе кои починале веднаш како резултат изложеноста на експлозијата, топлината или како резултат на зрачење е непозната. Во еден извештај на Комисијата за атомска бомба се дискутира за 6,882 лица испитани во Хирошима и 6,621 испитани лица во Нагасаки, кои во голема мера биле на 2,000м од експлозијата, кои претрпеле повреди од топлината на експлозијата, но починале од компликации што честопати биле предизвикани од синдром на акутно зрачење (АРС), сето тоа во рок од околу 20-30 дена.^[168]^[169] Најпозната од нив била Мидори Нака, околу 650м од експлозијата во Хирошима, која би патувала за Токио, а потоа со нејзината смрт на 24 август 1945 година била првата смрт официјално заверена како резултат на труење од зрачење, или како што многумина се повикувале на тоа, „атомска бомба болест“. Во тоа време не било ценето, но просечната доза на зрачење што ќе убиела приближно 50% од возрасните, ЛД50, била скоро преполовена, односно помалите дози биле правени посмртоносни, кога поединецот доживеал истовремена експлозија или изгорел политрауматски повреди.^[170] Конвенционалните повреди на кожата кои зафаќаат голема површина често резултираат во бактериска инфекција; ризикот од сепса и смрт се зголемува кога најчесто несмртоносна доза на зрачење умерено го потиснува бројот на белите крвни зрнца.^[171]

Во пролетта 1948 година, била формирана Комисијата за жртви на атомска бомба (ABCC) во согласност со претседателската директива од Труман до Националната академија на науките - Националниот совет за истражување да спровел истраги за доцните ефекти на зрачењето кај преживеаните во Хирошима и Нагасаки.^[172] Во 1956 година, ABCC го објавил Ефектот на изложеност на атомските бомби врз прекинувањето на бременоста во Хирошима и Нагасаки.^[173] ABCC станала Фондација за истражување на ефекти на зрачење (RERF), на 1 април 1975 година. Бинационална организација водена од САД и Јапонија, RERF е сè уште во функција и денес.^[174]

Зголемување на бројот на заболени од рак

Ракот не се појавува веднаш по изложеноста на зрачење; наместо тоа, ракот предизвикан од зрачење има минимален латентен период од околу пет години и повеќе, а леукемијата околу две години и погоре, избивајќи околу 6-8 години подоцна.^[175] Д-р Џарет Фоли ги објавил првите главни извештаи за значително зголемената инциденца кај преживеаните. Скоро сите случаи на леукемија во следните 50 години биле кај лица изложени на повеќе од 1Гр.^[176] На строго зависен начин, зависен од нивната оддалеченост од хипоцентарот, во Студијата за животниот век од 1987 година, спроведена од Фондацијата за истражување на ефектите од зрачење, бил забележан статистички вишок од 507 карциноми, со недефинирана смртност, кај 79,972 хибакуша (личност погодена од влијанието на атомска бомба), кои сè уште живееле меѓу 1958–1987 година и кои учествувале во студијата.^[177] Бидејќи студијата за епидемиологија продолжува со текот на времето, RERF проценува дека, од 1950 до 2000 година, 46% од смртните случаи од леукемија, кои може да вклучуваат Садако Сасаки и 11% од цврсти карциноми на неодредена смртност, најверојатно биле резултат на зрачење од бомбите или некои други пост-нападни градски ефекти, со статистички вишок 200 смртни случаи од леукемија и 1,700 цврсти карциноми на непријавена смртност. И двете статистички податоци се добиени од набљудување на приближно половина од вкупниот број на преживеани, строго оние кои учествувале во студијата.^[178]

Истраги на мани при раѓање

За време на периодот пред имплантација, тоа е 1-10 дена по зачнувањето, изложеноста на матката на зрачење од „најмалку 0,2 Гр“ може да предизвика компликации при имплантација и смрт на фетусот.^[179] Бројот на спонтани абортуси предизвикани од зрачењето од бомбардирањата, во овој радиосензитивен период, не е познат.

Една од раните студии спроведена од ABCC бил за исходот на бременоста што се случила во Хирошима и Нагасаки и во градот Куре, сместен на 29км јужно од Хирошима, за да се согледаат условите и резултатите поврзани со изложеноста на зрачење.^[180] Џејмс В. Нил ја предводел студијата според која вкупниот број на вродени мани не бил значително поголем кај децата на преживеани кои биле бремени за време на бомбашките напади.^[181] Тој, исто така, ја проучувал долговечноста на децата кои ги преживеале бомбардирањата во Хирошима и Нагасаки, известувајќи дека помеѓу 90 и 95 % сè уште живееле 50 години подоцна.^[182]

Додека Националната академија на науките покренала можност дека постапката на Нил не го филтрирала населението Куре за можна изложеност на зрачење што можело да ги пристрасни резултатите.^[183] Генерално, статистички незначително зголемување на маните при раѓање се случило директно по бомбардирањата во Нагасаки и Хирошима кога градовите биле земени како цели, во однос на оддалеченоста од хипоцентралите, сепак, Нил и другите забележале дека кај приближно 50 луѓе на рана гестациска возраст за време на бомбардирањето и кои сите биле на околу 1км од хипоцентарот, забележано било зголемување на микроенцефалијата и аненцефалијата при раѓањето, при што инциденцата на овие две посебни малформации била скоро 3 пати поголема отколку што се очекувало кога ќе се споредело со контролната група во Куре, биле забележани приближно 20 случаи со слична големина.^[184]

Во 1985 година, генетичарот од универзитетот Џонс Хопкинс, Џејмс Ф. Кроу, го испитал истражувањето на Нил и потврдил дека бројот на вродени мани не бил значително поголем во Хирошима и Нагасаки.^[185] Многу членови на ABCC и нејзината наследничка фондација за истражување на зрачење (RERF) сè уште барале можни мани при раѓање меѓу преживеаните неколку децении подоцна, но не нашле докази дека тие биле значително чести меѓу преживеаните или биле наследени кај децата од преживеаните.^[182]^[186]

Истражувања за развојот на мозок

И покрај малите примероци од 1,600 до 1,800 лица кои излегле како пренатално изложени за време на бомбардирањата, и биле во непосредна близина на двата хипоцентри, за да преживеат апсорпција во матката на значителна доза на зрачење и потоа неисхрането опкружување по нападот, податоците од оваа група го поддржуваат зголемениот ризик од тешка ментална ретардација (СМР), забележан кај 30-тина лица, при што СМР бил вообичаен исход на горенаведената микроенцефалија. Додека недостаток на статистички податоци, со само 30 лица од 1,800, спречувало дефинитивно одредување на граничната точка, собраните податоци сугерирале на интраутерина (во матката) или фетална доза за СМР, во најрадиосензитивниот период на когнитивен развој, кога постои најголем број на недиференцирани нервни клетки (од 8 до 15 недели по зачнувањето) да започнат со гранична доза од приближно „0,09“ до „0,15“ Гр, со ризик потоа линеарно да се зголеми на 43-процентна стапка на СМР кога биле изложени на фетална доза од 1Гу во кој било момент во текот на овие недели на брза неврогенеза.^[187]^[188]

Како и да е, од двете страни на оваа радиосензитивна возраст, никој од пренатално изложените на бомбардирања на возраст помала од 8 недели, што е пред синаптогенезата или на гестациска возраст над 26 недели „не беше забележана ментална заостанатост“, затоа биле изолирани на возраст од 8-26 недели и кои апсорбирале повеќе од "0,09" до "0,15" Гр брза радијациска енергија.^[187]^[189]

Испитувањето на пренатално изложените во однос на перформансите на коефициентот на интелигенција и училишните записи, го утврдиле почетокот на статистички значајно намалување и кај едните и кај другите, кога биле изложени на поголемо од 0,1-0,5 греј, за време на истиот гестациски период од 8-25 недели. Сепак, надвор од овој период, на помалку од 8 недели и повеќе од 26 по зачнувањето, „нема докази за ефект на зрачење врз схоластичните перформанси“.^[187]

Известувањето на дозите во смисла на апсорбираната енергија во единиците на греј и рад, наместо употребата на биолошки значајниот, биолошки измерениот сиверт и во податоците за СМР и когнитивните перформанси, било типично.^[189] Пријавената варијанса на прагот на дозата помеѓу двата града се претпоставува дека била манифестација на разликата помеѓу апсорпцијата на Х-зраци и неутрони, со тоа што „Мало момче“ емитирала значително поголем флукс на неутрони, додека Баратолот што го опкружувал јадрото на „Дебел човек“, го филтрирал или изместувал апсорбираниот профил на неутронско-зрачење, така што дозата на енергија од зрачење добиена во Нагасаки, била најмногу од изложеност на х-зраци/гама-зраци, за разлика од околината на 1,500 метри од хипоцентарот во Хирошима, каде доза во матката повеќе зависела од апсорпцијата на неутроните, кои имале поголем биолошки ефект по единица апсорбирана енергија.^[190] Од работата за реконструкција на дозата на зрачење, кои биле исто така информирани од јапонската кула БРЕН во 1962 година, проценетата дозиметрија во Хирошима сè уште има огромна несигурност, бидејќи дизајнот на бомбата „Мало момче“ никогаш не била тестиран пред фрлањето или потоа, па затоа се проценува на апсорбираниот профил на зрачење. Од страна на поединци во Хирошима било потребно поголемо потпирање на пресметките отколку јапонските мерења на почвата, бетонот и плочките на покривот, кои започнале да достигнуваат точни нивоа и со тоа да ги информираат истражувачите во 90-тите години на минатиот век.^[191]^[192]^[193]

Многу други истражувања за когнитивните исходи, како што е шизофренијата како резултат на пренатална изложеност, биле спроведени со „не е видена статистички значајна линеарна врска“, постои сугестија дека во најекстремно изложените, оние кои преживеале на еден километар или повеќе од хипоцентрите, се појавувла тренд сличен на оној што се гледа во СМР, иако големината на примерокот била премала за да се утврди со какво било значење.^[194]

Хибакуша

Преживеаните од бомбардирањата се нарекуваат хибакуша [hibakusha (被爆者code: ja is deprecated )], јапонски збор што буквално се преведува во „луѓе погодени од експлозија“. Јапонската влада признала околу 650,000 луѓе како хибакуша. Од 2019 година, 136,682 биле сè уште живи, претежно во Јапонија (годишно намалување од околу 9,200).^[195]^[196] Владата на Јапонија препознава околу еден процент од нив како заболени од зрачење.^[197] Спомениците во Хирошима и Нагасаки содржат списоци со имињата на хибакуша за кои се знае дека починале од бомбардирањата. Се ажурира годишно на годишнините од бомбашките напади, Од 2020 година, спомениците содржеле имиња на повеќе од 510,000 хибакуша; 324,129 во Хирошима и 185,982 во Нагасаки, зголемување за 4,943^[198] и 3,406^[199] соодветно од бројките од претходната година од 319,186^[200] и 182,601.^[201] (Постои необјаснето несовпаѓање на 25 лица во бројките во Нагасаки, како 185982-182601 = 3381 не 3406.)

Доколку разговараат за нивното потекло, Хибакуша и нивните деца биле (и сè уште се) жртви на дискриминација и исклучување засновано на страв кога станува збор за можности за брак или работа^[202] поради јавно незнаење за последиците од зрачењето или дека ниските дози што мнозинството ги има примано е помалку од рутински дијагностички рендген, голем дел од јавноста сепак опстојува на уверувањето дека хибакуша носат некоја наследна или дури заразна болест.^[203] Ова е и покрај фактот што не е откриено статистички докажано зголемување на вродени мани/вродени малформации кај подоцнежните зачнати деца родени од преживеани од јадреното оружје користено во Хирошима и Нагасаки, или навистина е откриено кај подоцнежните зачнати деца на преживеани од рак кои претходно биле подложени на радиотерапија.^[204]^[205]^[206] Преживеаните жени од Хирошима и Нагасаки, кои можеле да забременат, кои биле изложени на значителни количини на зрачење, продолжиле и имале деца без поголема инциденца на абнормалности/вродени мани од стапката што е забележана во јапонскиот просек.^[207]^[208]^[209] Студија за долгорочните психолошки ефекти од бомбардирањата врз преживеаните открила дека дури и 17-20 години откако се случиле бомбардирањата, преживеаните покажале поголема преваленца на симптоми на вознемиреност и соматизација.^[210]

Двапати преживеани

Можеби дури 200 луѓе од Хирошима побарале засолниште во Нагасаки. Документарниот филм „Двапати преживеа: Двојно атомскиот бомбардиран од Хирошима и Нагасаки“ од 2006 година, документирал 165 ниџоу хибакуша (зафатени со двојна експлозија), од кои девет тврделе дека биле во зоната на експлозијата во двата града.^[211] На 24 март 2009 година, јапонската влада официјално го признала Цутому Јамагучи како двоен хибакуша. Потврдено е дека бил на 3км од нулта точката во Хирошима на службено патување кога била активирана бомбата. Тој бил сериозно изгорен на левата страна и ја помина ноќта во Хирошима. Тој пристигнал во родниот град Нагасаки на 8 август, ден пред бомбардирањето, и бил изложен на преостанато зрачење додека трагал по неговите роднини. Тој бил првиот официјално признат преживеан од двата бомбашки напади.^[212] Починал на 4 јануари 2010 година, на 93-годишна возраст, по битката со рак на желудник.^[213]

Преживеани Корејци

За време на војната, Јапонија донеласе дури 670,000 корејски регрути во Јапонија да работат принудна работа.^[214] Околу 5,000-8,000 Корејци биле убиени во Хирошима, а други 1.500-2,000 умреле во Нагасаки.^[215] Долги години, корејските преживеани имале тешко време да се борат за истото признание како Хибакуша како што им било дозволено на сите јапонски преживеани, ситуација што резултирала со негирање на бесплатните здравствени придобивки за нив во Јапонија. Повеќето прашања на крајот биле решени во 2008 година преку судски спорови.^[216]

Споменици

Хирошима

Последователно, Хирошима ја погодил тајфунот Ида на 17 септември 1945 година. Повеќе од половина мостови биле уништени, а патиштата и пругите биле оштетени, што дополнително го уништило градот.^[155] Населението се зголемило од 83,000 набргу по бомбардирањето на 146,000 во февруари 1946 година.^[217] Градот бил обновен по војната, со помош на националната влада преку Законот за градба на градскиот спомен во Хирошима, донесен во 1949 година. Давана е финансиска помош за реконструкција, заедно со донирано земјиште што претходно било во сопственост на националната влада и се користело за воени цели.^[218] Во 1949 година бил избран дизајн за Меморијалниот парк во Хирошима. Сала за индустриско промовирање на префектурната Хирошима, најблиската преживеана зграда до локацијата на активирањето на бомбата, била назначена за Споменик во Хирошима Меморијалниот музеј во Хирошима бил отворен во 1955 година во Паркот на мирот.^[219] Хирошима исто така содржи Пагода за мир, изградена во 1966 година од Нипонзан-Мијоохоуџи.^[220]

Панорамски поглед на Меморијалниот парк во Хирошима. Генбаку куполата може да се види во центарот на левата страна на сликата. Првичната цел на бомбата бил мостот Аиои во облик на „Т“ што се гледа лево од сликата.

Нагасаки

Нагасаки исто така бил обновен по војната, но бил драматично променет во процесот. Темпото на реконструкција првично било бавно, а првите едноставни живеалишта за итни случаи биле обезбедени дури во 1946 година. Фокусот на повторното развивање бил замена на воените индустрии со надворешна трговија, бродоградба и риболов. Ова било официјално прогласено кога бил донесен Законот за реконструкција на градот за меѓународна култура во Нагасаки во мај 1949 година.^[217] Изградени биле нови храмови, како и нови цркви како резултат на зголемувањето на присуството на христијанството. Некои од урнатините биле оставени како спомен, како што се тории во Санноу храм и лак близу нултата точка. Исто така, биле подигнати и нови структури како спомен-обележја, како што е Музејот за атомска бомба во Нагасаки, кој билеше отворен во средината на 90-тите години на минатиот век.^[221]

Панорамски поглед на споменикот кој го означува хипоцентарот, или нулта точката, на експлозијата на атомската бомба над Нагасаки.

Дебата за бомбашките напади

Улогата на бомбардирањата во предавањето на Јапонија и етичките, правните и воените контроверзии околу оправдувањето на Соединетите држави за нив беа предмет на научна и популарна дебата.^[222] Од една страна, се тврди дека бомбардирањата предизвикале јапонско предавање, со што се спречиле жртви што би вклучувала инвазија на Јапонија.^[4]^[223] Стимсон зборувал за заштеда на еден милион жртви.^[224] Поморската блокада можеби ги изгладнувала Јапонците да се покорат без инвазија, но ова исто така ќе резултирало со многу повеќе смртни случаи на Јапонците.^[225]

Јапонскиот историчар Цујоши Хасегава тврдел дека влегувањето на Советскиот Сојуз во војната против Јапонија „играше многу поголема улога отколку атомските бомби во поттикнувањето на Јапонија да се предаде затоа што ја уништи секоја надеж дека Јапонија би можела да ја прекине војната со посредство на Москва“.^[226] Гледиште меѓу критичарите на бомбардирањата, што го популаризирал американскиот историчар Гар Алперовиц во 1965 година, била идејата за атомска дипломатија: дека САД користеле јадрено оружје за да го заплашат Советскиот Сојуз во раните фази на Студената војна. Иако не била прифатена од главните историчари, ова имало позиција во учебниците по историја на јапонските училишта.^[227]

Оние што се противеле на бомбардирањата давале и други причини за својот став, меѓу нив: верување дека атомското бомбардирање било фундаментално неморално, дека бомбардирањата треба да се сметаат за воени злосторства и дека тие претставувале државен тероризам.^[228]

Наследство

Како и начинот на кој започнала, така и начинот на кој завршила Втората светска војна фрлила долга сенка врз меѓународните односи врз децениите што доаѓале. До 30 јуни 1946 година, во американскиот арсенал имало компоненти за девет атомски бомби, сите уреди како „Дебел човек“ биле идентични со оние што биле користени во бомбардирањето на Нагасаки.^[229] Јадреното оружје било рачно изработено средство и останало многу работа за да се подобри нивната леснотија на составување, безбедноста, сигурноста и складирањето пред да биле подготвени за производство. Исто така, имало многу подобрувања во нивната изведба што биле предложени или препорачани, но тоа не било можно под притисок на развојот на војната.^[230] Претседателот на Здружениот началник на генералштабот, адмиралот на флотата Вилијам Д. Лихи ја осудил употребата на атомските бомби како усвојување на „етички стандард заеднички за варварите од мрачното време“^[231] но во октомври 1947 година, пријавил воено барање за 400 бомби.^[229]

Американскиот монопол на јадреното оружје траел четири години пред создавањето на Советскиот Сојуз да активирал атомска бомба во септември 1949 година.^[229] САД реагирале со развојот на водородна бомба, јадрено оружје илјада пати помоќно од бомбите што ги уништиле Хирошима и Нагасаки.^[229] Ваквите обични цепни бомби оттогаш се сметаат за мало тактичко јадрено оружје. До 1986 година, САД имале 23,317 јадрени оружја, додека Советскиот Сојуз имал 40,159. На почетокот на 2019 година, повеќе од 90% од вкупно 13,865 јадрени оружја во светот биле во сопственост на Русија и САД.^[232]^[233]

До 2020 година, девет нации имале јадрено оружје^[234] но Јапонија не била една од нив.^[229] Јапонија неволно го потпишала Договорот за неширење на јадреното оружје во февруари 1970 година^[235] но сепак била засолнета под американскиот јадрен чадор. Американското јадрено оружје се чувало на Окинава, а понекогаш и во самата Јапонија, иако е во спротивност со договорите меѓу двете нации.^[229] Немајќи ресурси за борба против Советскиот Сојуз користејќи конвенционални сили, Западниот сојуз започнал да зависи од употребата на јадрено оружје за да се одбрани за време на Студената војна, политика што во 1950-тите станала позната како Нов изглед.^[236] Во децениите по Хирошима и Нагасаки, САД се има заканувано повеќе пати дека ќе го користи своето јадрено оружје.^[229]

На 7 јули 2017 година, повеќе од 120 земји гласале за усвојување на Договорот за забрана на јадрено оружје. Елејн Вајт Гомес, претседател на ОН за преговорите за договорот за јадрена забрана, рекла дека „светот чекаше на оваа законска норма веќе 70 години“, од атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки во август 1945 година.^[237] Од 2020^[update] , Јапонија не го потпишала договорот.^[238]^[239]

Атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки како тема во популарната култура

„Споменикот на Хирошима“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[240]
„1945“ — песна на американската панк-рок група Соушл дисторшн (Social Distortion).^[241]

Наводи

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 Giangreco 2009.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Williams 1960.
↑ Long 1963.
↑ ^4,0 ^4,1 Brooks & Stanley 2007.
↑ Appleman и др. 1948.
↑ Coox 1969.
↑ „The Final Months of the War With Japan. Part III (note 24)“. Central Intelligence Agency. Архивирано од изворникот на 2012-02-22. Посетено на December 17, 2013.
↑ Carroll 2007.
↑ Drea 1992.
↑ ^10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 ^10,12 Frank 1999.
↑ Schaffer 1985.
↑ ^12,00 ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 ^12,12 ^12,13 ^12,14 ^12,15 ^12,16 ^12,17 ^12,18 ^12,19 Craven & Cate 1953.
↑ Sandler 2001.
↑ Long, Tony (March 9, 2011). „March 9, 1945: Burning the Heart Out of the Enemy“. Wired. Посетено на August 8, 2011.
↑ Laurence M. Vance (August 14, 2009). „Bombings Worse than Nagasaki and Hiroshima“. The Future of Freedom Foundation. Архивирано од изворникот на November 13, 2012. Посетено на August 8, 2011.
↑ Joseph Coleman (March 10, 2005). „1945 Tokyo Firebombing Left Legacy of Terror, Pain“. CommonDreams.org. Associated Press. Архивирано од изворникот на 2015-01-03. Посетено на August 8, 2011.
↑ Edwards 1996.
↑ Werrell 1996.
↑ Kerr 1991.
↑ Tanaka & Young 2009.
↑ ^21,0 ^21,1 ^21,2 Coox 1994.
↑ ^22,0 ^22,1 ^22,2 ^22,3 ^22,4 Zaloga & Noon 2010.
↑ ^23,00 ^23,01 ^23,02 ^23,03 ^23,04 ^23,05 ^23,06 ^23,07 ^23,08 ^23,09 ^23,10 Jones 1985.
↑ ^24,0 ^24,1 Gowing 1964.
↑ „Quebec Agreement“. atomicarchive.com. August 19, 1943. Посетено на January 24, 2018.
↑ Edwards, Gordon. „Canada's Role in the Atomic Bomb Programs of the United States, Britain, France and India“. Canadian Coalition for Nuclear Responsibility. Архивирано од изворникот на December 13, 2007. Посетено на December 4, 2007.
↑ Grunden 1998.
↑ „Factsheets: 509th Operational Group“. Air Force Historical Studies Office. Архивирано од изворникот на February 24, 2013. Посетено на December 25, 2011.
↑ „History of 509th Composite Group – 313th Bombardment Wing – Twentieth Air Force – Activation to August 15, 1945“ (PDF). 509th Composite Group. 1945. стр. 8–9. Архивирано од изворникот (PDF) на January 27, 2012. Посетено на February 1, 2012.
↑ Tibbets 1998.
↑ „Minutes of 3rd Target Committee Meeting 28 May 1945“ (PDF). National Archives. Архивирано од изворникот (PDF) на August 9, 2006. Посетено на August 9, 2006.
↑ Alex, Wellerstein. „The Luck of Kokura“. Restricted Data. Посетено на April 30, 2019.
↑ ^33,0 ^33,1 ^33,2 ^33,3 ^33,4 ^33,5 ^33,6 ^33,7 Campbell 2005.
↑ „History of 509th Composite Group – 313th Bombardment Wing – Twentieth Air Force – Activation to 15 August 1945“ (PDF). Tinian: Air Force Historical Research Agency. 1945. стр. 17–22. Архивирано од изворникот (PDF) на January 27, 2012. Посетено на February 1, 2012.
↑ Christman 1998.
↑ ^36,0 ^36,1 ^36,2 ^36,3 „Atomic Bomb: Decision – Target Committee, May 10–11, 1945“. Архивирано од изворникот на August 8, 2005. Посетено на August 6, 2005.
↑ Reischauer 1986, стр. 101.
↑ Kelly 2012, стр. 183–203.
↑ ^39,0 ^39,1 ^39,2 ^39,3 ^39,4 Hasegawa 2006.
↑ Compton 1956.
↑ Compton 1956, стр. 238–239.
↑ Newman 1995.
↑ ^43,0 ^43,1 „The Atomic Bomb and the End of World War II, A Collection of Primary Sources“ (PDF). National Security Archive Electronic Briefing Book No. 162. George Washington University. August 13, 1945.
↑ ^44,0 ^44,1 ^44,2 ^44,3 Williams, Josette H. „The Information War in the Pacific, 1945 Paths to Peace“. Central Intelligence Agency. Архивирано од изворникот на 2017-09-04. Посетено на December 5, 2016.)
↑ ^45,0 ^45,1 McNelly 2000.
↑ ^46,0 ^46,1 ^46,2 Lifton 1991.
↑ 空襲予告ビラ、高山市民が保管市内で展示 [Air Raid Notice]. 岐阜新聞社 (Gifu Shinbunsha (Open Library)). Архивирано од изворникот на October 12, 2013. Посетено на January 31, 2013.
↑ Bungei 1981.
↑ ^49,0 ^49,1 ^49,2 ^49,3 ^49,4 Hewlett & Anderson 1962.
↑ „Minutes of a Meeting of the Combined Policy Committee“. Washington, DC: United States Department of State. July 4, 1945. Посетено на 18 September 2017.
↑ „Letter received from General Thomas Handy to General Carl Spaatz authorizing the dropping of the first atomic bomb“. Series: Black and White Photographs of U.S. Air Force and Predecessors' Activities, Facilities, and Personnel, Domestic and Foreign, 1900–2003. National Archives and Records Administration. July 25, 1945. Архивирано од изворникот на 2020-11-20. Посетено на January 26, 2018.
↑ „Harry S. Truman, Diary, July 25, 1945“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. Архивирано од изворникот на 2021-01-26. Посетено на October 23, 2020.
↑ Frank 1999. The meaning of mokusatsu can fall anywhere in the range of "ignore" to "treat with contempt".
↑ Bix 1996.
↑ Asada 1996.
↑ ^56,00 ^56,01 ^56,02 ^56,03 ^56,04 ^56,05 ^56,06 ^56,07 ^56,08 ^56,09 ^56,10 Thomas & Morgan-Witts 1977.
↑ ^57,0 ^57,1 ^57,2 ^57,3 ^57,4 ^57,5 Hoddeson и др. 1993.
↑ ^58,0 ^58,1 Coster-Mullen 2012.
↑ Goldstein, Dillon & Wenger 1995.
↑ United States Strategic Bombing Survey (June 1946). „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Nuclear Age Peace Foundation. Архивирано од изворникот на October 11, 2004. Посетено на July 26, 2009.
↑ ^61,0 ^61,1 ^61,2 ^61,3 Groves 1962.
↑ ^62,0 ^62,1 ^62,2 „Frequently Asked Questions #1“. Radiation Effects Research Foundation (Formerly known as the Atomic Bomb Casualty Commission (ABCC)). Архивирано од изворникот на September 19, 2007. Посетено на September 18, 2007.
↑ Bodden 2007.
↑ Preston 2005.
↑ Fiévé & Waley 2003.
↑ Rotter 2008.
↑ ^67,0 ^67,1 „509th Timeline: Inception to Hiroshima“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2007-12-20. Посетено на May 5, 2007.
↑ „Timeline #2 – the 509th; The Hiroshima Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2013-06-20. Посетено на May 4, 2007.
↑ ^69,0 ^69,1 Dietz & Van Kirk 2012.
↑ Lewis & Tolzer 1957.
↑ „Timeline #2- the 509th; The Hiroshima Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2013-05-01. Посетено на May 5, 2007.
↑ Rosen, Rebecca J. „Rare Photo of the Mushroom Cloud Over Hiroshima Discovered in a Former Japanese Elementary School“. The Atlantic. Посетено на December 4, 2016.
↑ Allen 1969.
↑ ^74,0 ^74,1 ^74,2 ^74,3 Kerr et al 2005.
↑ Malik, John (September 1985). „The Yields of the Hiroshima and Nagasaki Explosions“ (PDF). Los Alamos National Laboratory. Посетено на March 9, 2014. describes how various values were recorded for the B-29's altitude at the moment of bomb release over Hiroshima. The strike report said 30,200 стапки (9,200 м), the official history said 31,600 стапки (9,600 м), Parson's log entry was 32,700 стапки (10,000 м), and the navigator's log was 31,060 стапки (9,470 м)—the latter possibly an error transposing two digits. A later calculation using the indicated atmospheric pressure arrived at the figure of 32,200 стапки (9,800 м). Similarly, several values have been reported as the altitude of the Little Boy bomb at the moment of detonation. Published sources vary in the range of 1,800 to 2,000 стапки (550 to 610 м) above the city. The device was set to explode at 1,885 стапки (575 м), but this was approximate. Malik uses the figure of 1,903 стапки (580 м) plus or minus 50 стапки (15 м), determined after data review by Hubbell et al 1969. Radar returns from the tops of multistory buildings near the hypocenter may have triggered the detonation at a somewhat higher altitude than planned. Kerr et al. (2005) found that a detonation altitude of 600 метарs (1,968.5 ст), plus or minus 20 метарs (65.6 ст), gave the best fit for all the measurement discrepancies.
↑ „The Atomic Bombing of Hiroshima, Aug 6, 1945“. United States Department of Energy. Архивирано од изворникот на June 24, 2010. Посетено на June 25, 2010.
↑ „The Bomb-"Little Boy"“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2021-04-17. Посетено на May 5, 2007.
↑ ^78,0 ^78,1 „Radiation Dose Reconstruction U.S. Occupation Forces in Hiroshima and Nagasaki, Japan, 1945–1946 (DNA 5512F)“ (PDF). Defense Nuclear Agency. Архивирано од изворникот (PDF) на June 24, 2006. Посетено на June 9, 2006.
↑ „Super-fortress crew tell their story“. The Guardian. August 8, 1945. Посетено на July 17, 2016.
↑ „Hiroshima and Nagasaki Bombing – Facts about the Atomic Bomb“. Hiroshima Day Committee. Посетено на August 11, 2013.
↑ „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 6. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.
↑ „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 37. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.
↑ „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 9. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.
↑ „Statements by China and the United States of America during the Inscription of the Hiroshima Peace Memorial (Genbaku Dome)“. UNESCO. Архивирано од изворникот на August 29, 2005. Посетено на August 6, 2005.
↑ ^85,0 ^85,1 ^85,2 ^85,3 ^85,4 ^85,5 Ham 2011.
↑ Hiroshima Peace Culture Foundation 2003.
↑ „Special Exhibit 3“. Hiroshima Peace Memorial Museum. Архивирано од изворникот на 2018-04-19. Посетено на August 30, 2010.
↑ Kato, Toru (June 4, 1999). „A Short-Sighted Parrot“. Geocities.jp. Архивирано од изворникот на March 9, 2009. Посетено на March 25, 2009.
↑ Slavick, Elin O'Hara (July 27, 2009). „Hiroshima: A Visual Record“. Asia-Pacific Journal. 7 (3). Посетено на April 21, 2013.
↑ „Testimony of Akiko Takakura“. transcript from the video Hiroshima Witness produced by the Hiroshima Peace Cultural Center and NHK. Atomic Archive. Архивирано од изворникот на April 16, 2007. Посетено на April 30, 2007.
↑ „A Photo-Essay on the Bombing of Hiroshima and Nagasaki“. University of Illinois at Urbana-Champaign. Посетено на December 4, 2016.
↑ Broad, William J. (May 23, 2016). „The Hiroshima Mushroom Cloud That Wasn't“. The New York Times. Посетено на December 4, 2016.
↑ Toon и др. 2007.
↑ „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 7. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.
↑ „Memories of Hiroshima and Nagasaki“. The Asahi Shimbun. August 6, 2005. Посетено на March 18, 2014.
↑ „Heart of Hiroshima Wiped Out as by Giant Bulldozer“. Advocate (Burnie, Tas. : 1890–1954). Burnie, Tasmania: National Library of Australia. August 9, 1945. стр. 1. Посетено на September 17, 2013.
↑ „Americans Killed by Atomic Bomb to be Honored in Hiroshima“. Allgov.com. June 4, 2009. Посетено на December 28, 2012.
↑ Mitchell, Greg (August 5, 2011). „Hidden History: American POWS Were Killed in Hiroshima“. The Nation. Архивирано од изворникот на February 18, 2017. Посетено на February 24, 2017.
↑ „Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014“. National Archives and Records Administration. Посетено на December 5, 2016.
↑ Knebel & Bailey 1960
↑ ^101,0 ^101,1 ^101,2 Manhattan Engineer District (June 29, 1946). „The Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Trinity Atomic. Посетено на January 10, 2013.
↑ „Statement by the President Announcing the Use of the A-Bomb at Hiroshima“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. August 6, 1945. Архивирано од изворникот на 2019-06-12. Посетено на April 2, 2015.
↑ United States Department of State 1960.
↑ Friedman, Herbert A. „OWI Pacific Psyop Six Decades ago“. psywarrior.com. Посетено на January 26, 2018.
↑ „Nagasaki Atomic Bomb Museum“ (PDF). City of Nagasaki. Архивирано од изворникот (PDF) на March 10, 2014.
↑ „Warning Leaflets“. Atomic Heritage Foundation. Посетено на December 5, 2016.
↑ Scoenberger 1969.
↑ Slavinskiĭ 2004.
↑ Hoyt 2001.
↑ ^110,0 ^110,1 Russ 1990.
↑ ^111,0 ^111,1 „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 15. Архивирано од изворникот на 2018-11-05. Посетено на December 21, 2012.
↑ Sherwin 2003.
↑ ^113,0 ^113,1 „Hiroshima and Nagasaki Bombing Timeline“. The Atomic Heritage Foundation. Посетено на 9 August 2020.
↑ ^114,0 ^114,1 ^114,2 „Timeline #3- the 509th; The Nagasaki Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2012-02-11. Посетено на May 5, 2007.
↑ ^115,0 ^115,1 ^115,2 ^115,3 ^115,4 ^115,5 Sweeney, Antonucci & Antonucci 1997.
↑ „The Story of Nagasaki“. Посетено на March 29, 2013.
↑ Kleeman, Sophie. „The Untold Story of How Japanese Steel Workers Saved Their City From the Atomic Bomb“. Mic.
↑ „Steel mill worker reveals blocking view of U.S. aircraft on day of Nagasaki atomic bombing“. Mainichi Weekly. November 23, 2015. Архивирано од изворникот на 2015-11-22. Посетено на January 23, 2016.
↑ „Spitzer Personal Diary Page 25 (CGP-ASPI-025)“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2014-08-01. Посетено на May 5, 2007.
↑ Chun 2008.
↑ „Stories from Riken“ (PDF). Riken. Архивирано од изворникот (PDF) на June 10, 2012. Посетено на April 30, 2007.
↑ Wainstock 1996.
↑ Laurence, William L. „Eyewitness Account of Atomic Bomb Over Nagasaki“. Atomic Archive. Посетено на March 28, 2013.
↑ „Yosuke Yamahata“. noorderlicht.com (англиски). Архивирано од изворникот на February 26, 2018. Посетено на 2018-02-25.
↑ „A Veiled Truth: The U.S. Censorship of the Atomic Bomb“. Duke East Asia Nexus (англиски). Архивирано од изворникот на February 26, 2018. Посетено на 2018-02-25.
↑ ^126,0 ^126,1 Sklar 1984.
↑ „The Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Atomic Archive. Посетено на August 16, 2016.
↑ Rezelman, David; F.G. Gosling; Terrence R. Fehner (2000). „The atomic bombing of Nagasaki“. The Manhattan Project: An Interactive History. U.S. Department of Energy. Архивирано од изворникот на August 30, 2007. Посетено на September 18, 2007.
↑ „Nagasaki memorial adds British POW as A-bomb victim“. Japan Times. June 25, 2005. Посетено на January 9, 2009.
↑ „Two Dutch POWs join Nagasaki bomb victim list“. Japan Times. August 5, 2005. Архивирано од изворникот на December 20, 2005. Посетено на January 9, 2009.
↑ „How Effective Was Navajo Code? One Former Captive Knows“. News from Indian Country. August 1997. Посетено на September 15, 2013.
↑ „POW's Remarkable Escapes in Nagasaki“. The Argus. Melbourne: National Library of Australia. September 19, 1945. стр. 20. Посетено на February 22, 2014.
↑ „Photos of Hiroshima and Nagasaki after the bombing, from a 1946 US report“. National Archives and Records Administration. Посетено на December 3, 2016.
↑ „Nagasaki marks tragic anniversary“. People's Daily. August 10, 2005. Посетено на April 14, 2007.
↑ „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 19. Архивирано од изворникот на 2018-11-05. Посетено на January 23, 2016.
↑ Glasstone & Dolan 1977.
↑ „Rescue and Relief Activities | 長崎市平和・原爆“. City of Nagasaki. Архивирано од изворникот на 2019-08-28. Посетено на January 29, 2018.
↑ „The Achievements of Dr. Takashi Nagai | 長崎市平和・原爆“. City of Nagasaki. Архивирано од изворникот на 2017-12-26. Посетено на January 29, 2018.
↑ Nichols 1987.
↑ Rhodes 1986.
↑ ^141,0 ^141,1 Bernstein 1991.
↑ Terkel, Studs (November 1, 2007). „Paul Tibbets Interview“. Aviation Publishing Group. Архивирано од изворникот на 2020-08-13. Посетено на January 2, 2012.
↑ „Lawrence Litz's Interview (2012)“. Voices of the Manhattan Project. Архивирано од изворникот на March 1, 2019. Посетено на February 27, 2015.
↑ Wellerstein, Alex (August 16, 2013). „The Third Core's Revenge“. nuclearsecrecy.com. Посетено на January 27, 2015.
↑ Kido & Yoshitake 1966.
↑ Fujiwara 1991.
↑ „Emperor Hirohito's Surrender Rescript to Japanese Troops“. Taiwan Document Project. Архивирано од изворникот на February 12, 2012. Посетено на September 15, 2013.
↑ „The Bombing of Nagasaki After Yosuke Yamahata: A collection of 24 photographs taken the day after the bombing, [Japan] 1945–46“. Bonhams. Посетено на December 5, 2016.
↑ Haynes, Danielle (August 6, 2015). „For one reporter, 1945 visit to Hiroshima was about more than a scoop“. United Press International.
↑ Nakashima, Leslie (August 27, 1945). „Hiroshima as I saw it“. United Press International.
↑ Burchett 2004.
↑ Goodman, Amy; Goodman, David (August 5, 2005). „The Hiroshima Cover-Up“. The Baltimore Sun. Архивирано од изворникот на 2015-04-27. Посетено на September 15, 2013.
↑ Moore 1995.
↑ Greg Mitchell (August 7, 2009). „The Great Hiroshima Cover-Up“. HuffPost. Посетено на April 26, 2011.
↑ ^155,0 ^155,1 Ishikawa & Swain 1981.
↑ „Destructive Effects“. Atomic Bomb Museum. Посетено на 22 December 2016.
↑ ^157,0 ^157,1 Angell, Roger (July 31, 1995). „Hersey and History“. The New Yorker. From the Archives. стр. 66. Посетено на January 24, 2018.
↑ Richie, Donald (August 16, 2013). „The pure horror of Hiroshima“. Japan Times. Посетено на October 12, 2013.
↑ Sharp 2000.
↑ Michaub, Jon (June 8, 2010). „Eighty-Five from the Archive: John Hersey“. The New Yorker. Посетено на February 3, 2014.
↑ Japanese Broadcasting Corporation (NHK) 1977.
↑ ^162,0 ^162,1 „Transcript of Surreptitiously Taped Conversations among German Nuclear Physicists at Farm Hall (August 6–7, 1945)“ (PDF). German History in Documents and Images. Посетено на 24 September 2016.
↑ „Vatican Regrets Inventors Did Not Destroy Bomb“. The Miami News. Associated Press. August 7, 1945. стр. 1–A. Архивирано од изворникот на August 23, 2013. Посетено на August 22, 2013.
↑ „No Abbey Service“. The Guardian. August 15, 1945. Посетено на 17 July 2016.
↑ ^165,0 ^165,1 Hixson 2002.
↑ White 1995.
↑ Hein & Selden 1997.
↑ „Latest Knowledge on Radiological Effects: Radiation Health Effects of Atomic Bomb Explosions and Nuclear Power Plant Accidents“.
↑ Oughterson, A. W.; LeRoy, G. V.; Liebow, A. A.; Hammond, E. C.; Barnett, H. L.; Rosenbaum, J. D.; Schneider, B. A. (April 19, 1951). „Medical Effects Of Atomic Bombs The Report Of The Joint Commission For The Investigation Of The Effects Of The Atomic Bomb In Japan Volume 1“. OSTI 4421057. Наводот journal бара |journal= (help)
↑ „Wayback Machine“ (PDF). December 27, 2016. Архивирано од изворникот (PDF) на December 27, 2016.
↑ „Nuclear fallout medical effects. Mettler“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на July 12, 2018. Посетено на April 10, 2018.
↑ Putnam, Frank W. (May 12, 1998). „The Atomic Bomb Casualty Commission in Retrospect“. Proceedings of the National Academy of Sciences. National Academy of Sciences. 95 (10): 5426–5431. Bibcode:1998PNAS...95.5426P. doi:10.1073/pnas.95.10.5426. PMC 33857. PMID 9576898.
↑ LINDEE, SUSAN, „13 Map Your Own Genes! The DNA Experience“, Genetic Explanations, Cambridge, MA and London, England: Harvard University Press, doi:10.4159/harvard.9780674067769.c17, ISBN 978-0-674-06776-9
↑ Ivey, William D. (1996-04-07). „Objectives and Success - Linking National Policy Objectives and Military Strategic Objectives to Achieve Success“. Fort Belvoir, VA. doi:10.21236/ada308549. Наводот journal бара |journal= (help)
↑ „What is Radiation?“, Radiation Effects and Sources, United Nations: 3–10, 2016-09-12, doi:10.18356/64ea2039-en, ISBN 978-92-1-059959-7
↑ „The Fallout – the medical aftermath of Hiroshima“.
↑ Peterson & Abrahamson 1998.
↑ „Frequently Asked Questions #2“. Radiation Effects Research Foundation. Архивирано од изворникот на November 28, 2010. Посетено на March 2, 2014.
↑ Streffer, Christian (2007). „Biological Effects of Prenatal Irradiation“. Ciba Foundation Symposium 203 – Health Impacts of Large Releases of Radionuclides. Novartis Foundation Symposia. стр. 155–166. doi:10.1002/9780470515006.ch11. ISBN 9780470515006.
↑ „The Radiation Effects Research Foundation“. Radiation Effects Research Foundation. Архивирано од изворникот на March 8, 2009. Посетено на March 25, 2009.
↑ Voosen, Paul (April 11, 2011). „Nuclear Crisis: Hiroshima and Nagasaki cast long shadows over radiation science“. E&E News. Посетено на December 22, 2013.
↑ ^182,0 ^182,1 „The American Spectator, Volume 35“. Saturday Evening Club. 2002. стр. 57.
↑ Johnston 2008.
↑ „Birth defects among the children of atomic-bomb survivors (1948–1954)“. Radiation Effects Research Foundation. Посетено на December 22, 2013.
↑ Krimsky & Shorett 2005.
↑ „Data India“. Press Institute of India. 2008. стр. 697.
↑ ^187,0 ^187,1 ^187,2 „Read "Health Effects of Exposure to Low Levels of Ionizing Radiation: BEIR V" at NAP.edu“.
↑ Mole, R. H. (1992). „ICRP and impairment of mental function following prenatal irradiation“. Journal of Radiological Protection. 12 (2): 93–105. Bibcode:1992JRP....12...93M. doi:10.1088/0952-4746/12/2/005.
↑ ^189,0 ^189,1 Otake, Masanori; Yoshimaru, Hiroshi; Schull, William J. (1989). „Prenatal Exposure to Atomic Radiation and Brain Damage“. Congenital Anomalies. 29 (4): 309–320. doi:10.1111/j.1741-4520.1989.tb00751.x.
↑ Blot, William J.; Miller, Robert W. (1973). „Mental Retardation Following In Utero Exposure to the Atomic Bombs of Hiroshima and Nagasaki“. Radiology. 106 (3): 617–619. doi:10.1148/106.3.617. PMID 4684805. Significant increases at doses greater than 50 rads in Hiroshima and 200 in Nagasaki were found, with the risk of mental retardation generally rising directly with increasing dose. The lower dose-effect in Hiroshima may have been due to irradiation by neutrons which were virtually absent in Nagasaki.
↑ Broad, William J. (1992-10-13). „New Study Questions Hiroshima Radiation“. The New York Times.
↑ Hunter, N.; Charles, M. W. (2002). „The impact of possible modifications to the DS86 dosimetry on neutron risk and relative biological effectiveness“. Journal of Radiological Protection. 22 (4): 357–70. Bibcode:2002JRP....22..357H. doi:10.1088/0952-4746/22/4/302. PMID 12546224.
↑ Maruyama, T.; Kumamoto, Y.; Noda, Y. (January 1988). „Reassessment of gamma doses from the atomic bombs in Hiroshima and Nagasaki“. Radiat. Res. 113 (1): 1–14. Bibcode:1988RadR..113....1M. doi:10.2307/3577175. JSTOR 3577175. OSTI 5314107. PMID 3340713.
↑ Imamura, Y.; Nakane, Y.; Ohta, Y.; Kondo, H. (2007). „Lifetime prevalence of schizophrenia among individuals prenatally exposed to atomic bomb radiation in Nagasaki City“. Acta Psychiatrica Scandinavica. 100 (5): 344–349. doi:10.1111/j.1600-0447.1999.tb10877.x. PMID 10563451.
↑ „World free of nuclear weapons urged at Hiroshima ceremony“. The Japan News. August 6, 2019. Посетено на 2019-08-09.
↑ „Nagasaki asks Japan gov't to push nuke ban amid leadership vacuum“. Mainichi Daily News (англиски). 9 August 2020. Архивирано од изворникот на 2020-10-12. Посетено на 9 August 2020.
↑ „Relief for A-bomb victims“. Japan Times. August 15, 2007. Посетено на October 2, 2007.
↑ Shimizu, Ayano (6 August 2020). „Hiroshima marks 75th atomic bomb anniversary with call for unity in pandemic“. The Japan Times. Архивирано од изворникот на 2020-11-16. Посетено на 9 August 2020.
↑ „Nagasaki asks Japan gov't to push nuke ban amid leadership vacuum“. Kyodo News. 9 August 2020. Посетено на 9 August 2020.
↑ Miyazaki, Sonoko (August 6, 2019). „Hiroshima urges Japan to ratify anti-nuke treaty at 74th ceremony“. Asahi Shimbun. Архивирано од изворникот на 2019-10-31. Посетено на 2019-08-09.
↑ Imano, Yuki (August 9, 2019). „Nagasaki mayor urges Japan to ratify nuclear weapons ban treaty“. Mainichi Shimbun. Посетено на 2019-08-09.
↑ Simons, Lewis M. (June 7, 1984). „Children of Hiroshima, Nagasaki survivors facing prejudice, discrimination in Japan“. Ottawa Citizen. Knight-Rider News. Посетено на 29 January 2016.
↑ Matsubara, Hiroshi (May 8, 2001). „Prejudice haunts atomic bomb survivors“. Japan Times. Архивирано од изворникот на 2007-08-10. Посетено на 2007-08-25.
↑ Heath, Clark W. (1992-08-05). „The Children of Atomic Bomb Survivors: A Genetic Study“. JAMA (англиски). 268 (5): 661–662. doi:10.1001/jama.1992.03490050109039. ISSN 0098-7484.
↑ Health risk assessment from the nuclear accident after the 2011 Great East Japan and Tsunami (PDF). World Health Organization. 2013. стр. 23–24. ISBN 978-92-4-150513-0. Посетено на August 9, 2020.
↑ Winther, J. F.; Boice, J. D.; Thomsen, B. L.; Schull, W. J.; Stovall, M.; Olsen, J. H. (1 January 2003). „Sex ratio among offspring of childhood cancer survivors treated with radiotherapy“. Br J Cancer. 88 (3): 382–387. doi:10.1038/sj.bjc.6600748. PMC 2747537. PMID 12569380.
↑ „Radiation Effects Research Foundation (RERF)“. www.rerf.or.jp. Посетено на 2020-08-04.
↑ „Birth defects among the children of atomic-bomb survivors (1948–1954)“. Radiation Effects Research Foundation. Посетено на February 2, 2014.
↑ Voosen, Paul (April 11, 2011). „NUCLEAR CRISIS: Hiroshima and Nagasaki cast long shadows over radiation science“. E&E News. Посетено на August 9, 2020.
↑ Yamada & Izumi 2002.
↑ „Twice Bombed, Twice Survived: Film Explores Untold Stories from Hiroshima & Nagasaki“. Columbia University. August 2, 2006. Архивирано од изворникот на April 3, 2009. Посетено на March 31, 2009.
↑ „Japan Confirms First Double A-Bomb Survivor“. Sky News. March 24, 2009. Архивирано од изворникот на April 18, 2016. Посетено на November 4, 2010.
↑ „Man who survived two atom bombs dies“. CNN. January 8, 2010. Архивирано од изворникот на January 7, 2010. Посетено на January 8, 2010.
↑ Gruhl 2007.
↑ Dower 1996 Dower says that Korean survivor groups use higher estimates.
↑ Palmer, David (February 20, 2008). „Korean Hibakusha, Japan's Supreme Court and the International Community: Can the U.S. and Japan Confront Forced Labor and Atomic Bombing?“. Asia-Pacific Journal. Архивирано од изворникот на 2015-04-02. Посетено на January 3, 2012.
↑ ^217,0 ^217,1 „After the Bomb“. Atomic Bomb Museum. Посетено на February 22, 2017.
↑ „Peace Memorial City, Hiroshima“. Hiroshima Peace Culture Foundation. Архивирано од изворникот на February 6, 2008. Посетено на August 14, 2007.
↑ „Fifty Years for the Peace Memorial Museum“. Hiroshima Peace Memorial Museum. Архивирано од изворникот на 2007-08-30. Посетено на 2007-08-17.
↑ „Hiroshima Peace Memorial Park“. Japan Deluxe Tours. Посетено на May 23, 2017.
↑ „Nagasaki History Facts and Timeline“. World Guides. Посетено на February 22, 2017.
↑ Walker 2005.
↑ Jowett & Andrew 2002.
↑ Selden & Selden 1990.
↑ Walker 1990.
↑ „Historians: Soviet offensive, key to Japan's WWII surrender, was eclipsed by A-bombs“. Fox News Channel. Associated Press. August 14, 2010. Посетено на September 18, 2013.
↑ Orr 2008.
↑ Stohl 1979.
↑ ^229,0 ^229,1 ^229,2 ^229,3 ^229,4 ^229,5 ^229,6 Ellsberg 2017.
↑ Rhodes 1995.
↑ Khan, Shahedul Anam (August 6, 2017). „Bombing of Hiroshima and Nagasaki" "An ethical standard common to the barbarians of the Dark Ages"“. The Daily Star. Посетено на February 23, 2018.
↑ Reichmann, Kelsey (June 16, 2019). „Here's how many nuclear warheads exist, and which countries own them“. Defense News.
↑ „Global Nuclear Arsenal Declines, But Future Cuts Uncertain Amid U.S.-Russia Tensions“. Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL). June 17, 2019. Архивирано од изворникот на July 2, 2019.
↑ „Nuclear weapons: Which countries have them and how many are there?“. BBC News. January 14, 2020.
↑ Quester 1970.
↑ Hewlett & Holl 1989.
↑ „122 countries adopt 'historic' UN treaty to ban nuclear weapons“. CBC News. July 7, 2017.
↑ „Editorial: It's time for Japan to step up and join nuclear ban treaty“. The Asahi Shimbun. July 7, 2020. Архивирано од изворникот на 2020-09-23. Посетено на 2020-11-14.
↑ „Nagasaki marks 75th A-bomb anniversary with call for Japan to sign nuke ban as new arms race looms“. Japan Times. August 9, 2020. Архивирано од изворникот на 2020-08-31. Посетено на 2020-11-14.
↑ Григор Витез, Песни. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 88.
↑ Social Distortion – Mainliner (Wreckage From The Past) (пристапено на 14.1.2024)

Белешкии

Allen, Louis (1969). „The Nuclear Raids“. Во Hart, Basil Liddell (уред.). History of the Second World War. 6. London: Purnell. стр. 2566–2576. OCLC 2466051.CS1-одржување: ref=harv (link)
Appleman, Roy E.; Burns, James M.; Gugeler, Russell A.; Stevens, John (1948). Okinawa: The Last Battle. The United States Army in World War II: The War in the Pacific. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. OCLC 226537810. Архивирано од изворникот на 2009-09-26. Посетено на 2020-11-14.CS1-одржување: ref=harv (link)
Asada, Sadao (1996). „The Shock of the Atomic Bomb and Japan's Decision to Surrender: A Reconsideration“. Во Maddox, Robert James (уред.). Hiroshima in History. Columbia, Missouri: University of Missouri Press. стр. 24–58. ISBN 978-0-8262-1962-6. OCLC 720831424.CS1-одржување: ref=harv (link)
World War II: A 50th Anniversary History. London: Hale. Associated Press. 1990. ISBN 978-0-7090-3991-4. OCLC 20394384.CS1-одржување: ref=harv (link)
Bernstein, Barton J. (Spring 1991). „Eclipsed by Hiroshima and Nagasaki: Early Thinking about Tactical Nuclear Weapons“. International Security. 15 (4): 149–173. doi:10.2307/2539014. ISSN 0162-2889. JSTOR 2539014. S2CID 153724357.CS1-одржување: ref=harv (link)
Bix, Herbert (1996). „Japan's Delayed Surrender: A Reinterpretation“. Во Hogan, Michael J. (уред.). Hiroshima in History and Memory. New York: Cambridge University Press. стр. 80–115. ISBN 978-0-521-56682-7.CS1-одржување: ref=harv (link)
Bodden, Valerie (2007). The Bombing of Hiroshima & Nagasaki. Mankato, Minnesota: The Creative Company. ISBN 978-1-58341-545-0.CS1-одржување: ref=harv (link)
Brooks, Risa; Stanley, Elizabeth A. (2007). Creating Military Power: the Sources of Military Effectiveness. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-5399-9.CS1-одржување: ref=harv (link)
Bungei, Shunjū Senshi Kenkyūkai (1981). The Day Man Lost: Hiroshima. Tokyo: Kodansha International. ISBN 978-0-87011-471-7.CS1-одржување: ref=harv (link)
Burchett, Wilfred (2004). „The Atomic Plague“. Во Pilger, John (уред.). Tell me No Lies. New York: Thunder's Mouth Press. стр. 10–25. ISBN 978-0-224-06288-6. OCLC 61395938.CS1-одржување: ref=harv (link)
Campbell, Richard H. (2005). The Silverplate Bombers: A History and Registry of the Enola Gay and Other B-29s Configured to Carry Atomic Bombs. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-2139-8. OCLC 58554961.CS1-одржување: ref=harv (link)
Carroll, James (2007). House of War: The Pentagon and the Disastrous Rise of American Power. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-618-87201-5.CS1-одржување: ref=harv (link)
Christman, Albert B. (1998). Target Hiroshima: Deak Parsons and the Creation of the Atomic Bomb. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-120-2. OCLC 38257982.CS1-одржување: ref=harv (link)
Chun, Clayton K. S. (2008). Japan, 1945: From Operation Downfall to Hiroshima and Nagasaki. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84603-284-4. OCLC 191922849.CS1-одржување: ref=harv (link)
Compton, Arthur (1956). Atomic Quest. New York: Oxford University Press. OCLC 173307.CS1-одржување: ref=harv (link)
Coox, Alvin D. (1969). „Japan at the End of Her Tether“. Во Hart, Basil Liddell (уред.). History of the Second World War. 6. London: Purnell. стр. 2536–2544. OCLC 2466051.CS1-одржување: ref=harv (link)
Coox, Alvin D. (1994). „Air War Against Japan“. Во Cooling, B. Franklin (уред.). Case Studies in the Achievement of Air Superiority. Washington, D.C.: Center for Air Force History. стр. 383–452. ISBN 978-0-912799-63-6. OCLC 842361345. Посетено на March 2, 2014.CS1-одржување: ref=harv (link)
Coster-Mullen, John (2012). Atom Bombs: The Top Secret Inside Story of Little Boy and Fat Man. Waukesha, Wisconsin: J. Coster-Mullen. OCLC 298514167.CS1-одржување: ref=harv (link)
Craven, Wesley; Cate, James, уред. (1953). The Pacific: Matterhorn to Nagasaki. The Army Air Forces in World War II. Chicago: The University of Chicago Press. OCLC 256469807. Посетено на March 2, 2014.CS1-одржување: ref=harv (link)
Dietz, Suzanne Simon; Van Kirk, Theodore Jerome (2012). My true course: Dutch Van Kirk, Northumberland to Hiroshima. Lawrenceville, Georgia: Red Gremlin Press. ISBN 978-0-692-01676-3. OCLC 797975707.CS1-одржување: ref=harv (link)
Dower, John W. (1996). „The Bombed“. Во Hogan, Michael J. (уред.). Hiroshima in History and Memory. New York: Cambridge University Press. стр. 116–142. ISBN 978-0-521-56682-7. OCLC 466874831.CS1-одржување: ref=harv (link)
Drea, Edward J. (1992). MacArthur's ULTRA: Codebreaking and the War Against Japan, 1942–1945. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-0504-0. OCLC 23651196.CS1-одржување: ref=harv (link)
Edwards, Pail N. (1996). The Closed World: Computers and the Politics of Discourse in Cold War America. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 978-0-262-55028-4. OCLC 807140394.CS1-одржување: ref=harv (link)
Ellsberg, Daniel (2017). The Doomsday Machine: Confessions of a Nuclear War Planner. New York; London: Bloomsbury USA. ISBN 978-1-60819-670-8. OCLC 968158870.CS1-одржување: ref=harv (link)
Fiévé, Nicolas; Waley, Paul (2003). Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo. London: RoutledgeCurzon. ISBN 978-0-7007-1409-4.CS1-одржување: ref=harv (link)
Frank, Richard B. (1999). Downfall: The End of the Imperial Japanese Empire. New York: Random House. ISBN 978-0-679-41424-7.CS1-одржување: ref=harv (link)
Fujiwara, Akira (1991). Tettei kenshō Shōwa Tennō "dokuhakuroku". Tōkyō: Ōtsuki Shoten. ISBN 978-4-272-52022-0.CS1-одржување: ref=harv (link)
Giangreco, D.M. (2009). Hell to Pay: Operation Downfall and the Invasion of Japan 1945–1947. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-316-1. OCLC 643381863.CS1-одржување: ref=harv (link)
Glasstone, Samuel; Dolan, Philip J., уред. (1977). The Effects of Nuclear Weapons. Washington, D.C.: United States Department of Defense and the Energy Research and Development Administration. OCLC 4016678. Посетено на December 5, 2016.CS1-одржување: ref=harv (link)
Goldstein, Donald; Dillon, Katherine V; Wenger, J Michael (1995). Rain of Ruin: a Photographic History of Hiroshima and Nagasaki. Washington, D.C.: Brassey's. ISBN 978-1-57488-033-5. OCLC 31969557.CS1-одржување: ref=harv (link)
Gowing, Margaret (1964). Britain and Atomic Energy, 1935–1945. London: Macmillan Publishing. OCLC 3195209.CS1-одржување: ref=harv (link)
Groves, Leslie (1983) [1962]. Now it Can be Told: The Story of the Manhattan Project. New York: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80189-1. OCLC 932666584.
Gruhl, Werner (2007). Imperial Japan's World War II, 1931–1945. New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. ISBN 978-0-7658-0352-8. OCLC 76871604.CS1-одржување: ref=harv (link)
Grunden, Walter E. (1998). „Hungnam and the Japanese atomic bomb: Recent Historiography of a Postwar Myth“. Intelligence and National Security. 13 (2): 32–60. doi:10.1080/02684529808432475. ISSN 0268-4527.CS1-одржување: ref=harv (link)
Ham, Paul (2011). Hiroshima Nagasaki. Sydney: HarperCollins. ISBN 978-0-7322-8845-7. OCLC 746754306.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hasegawa, Tsuyoshi (2006). Racing the Enemy: Stalin, Truman, and the Surrender of Japan. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01693-4.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hein, Laura; Selden, Mark, уред. (1997). Living with the Bomb: American and Japanese Cultural Conflicts in the Nuclear Age. New York: M.E. Sharpe. ISBN 978-1-56324-967-9.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hewlett, Richard G.; Anderson, Oscar E. (1962). The New World, 1939–1946 (PDF). A History of the United States Atomic Energy Commission. University Park: Pennsylvania State University Press. OCLC 493738019. Посетено на March 26, 2013.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hewlett, Richard G.; Holl, Jack M. (1989). Atoms for Peace and War, 1953–1961: Eisenhower and the Atomic Energy Commission (PDF). A History of the United States Atomic Energy Commission. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-520-06018-0. OCLC 82275622. Посетено на May 31, 2017.CS1-одржување: ref=harv (link)
Eyewitness Testimonies: Appeals from the A-Bomb Survivors (3. изд.). Hiroshima: Hiroshima Peace Culture Foundation. 2003. OCLC 853288543.
Hixson, Walter L. (2002). The American Experience in World War II: The Atomic Bomb in History and Memory. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-94035-1. OCLC 59464269.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hoddeson, Lillian; Henriksen, Paul W.; Meade, Roger A.; Westfall, Catherine L. (1993). Critical Assembly: A Technical History of Los Alamos During the Oppenheimer Years, 1943–1945. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-44132-2. OCLC 26764320.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hoyt, Edwin P. (2001). Japan's War: The Great Pacific Conflict. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-8154-1118-5. OCLC 12722494.CS1-одржување: ref=harv (link)
Hubbell, Harry; Cheka, Joseph; Jones, Throyce (1969). The Epicenters of the Atomic Bombs. Reevaluation of All Available Physical Data With Recommended Values. Hiroshima: Atomic Bomb Casualty Commission. OCLC 404745043.
Ishikawa, Eisei; Swain, David L. (1981). Hiroshima and Nagasaki: The Physical, Medical, and Social Effects of the Atomic Bombings. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-02985-3. OCLC 715904227.CS1-одржување: ref=harv (link)
Japanese Broadcasting Corporation (NHK) (1977). Unforgettable Fire: Pictures Drawn by Atomic Bomb Survivors. New York: Pantheon Books. ISBN 978-0394748238.CS1-одржување: ref=harv (link)
Johnston, Barbara Rose (2008). The Consequential Damages of Nuclear War: The Rongelap Report. Walnutt Creek: Left Coast Press. ISBN 978-1-59874-346-3.CS1-одржување: ref=harv (link)
Jones, Vincent (1985). Manhattan: The Army and the Atomic Bomb. The United States Army in World War II: Special Studies. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. OCLC 10913875.CS1-одржување: ref=harv (link)
Jowett, Philip S.; Andrew, Stephen (2002). The Japanese Army 1931–45: 2 1942–45. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-354-5. OCLC 59395824.CS1-одржување: ref=harv (link)
Kelly, Jason M. (2012). „Why Did Henry Stimson Spare Kyoto from the Bomb?: Confusion in Postwar Historiography“. Journal of American-East Asian Relations. 19 (2): 183–203. doi:10.1163/18765610-01902004. ISSN 1058-3947.CS1-одржување: ref=harv (link)
Kerr, E. Bartlett (1991). Flames Over Tokyo: the US Army Air Forces' Incendiary Campaign against Japan 1944–1945. New York: Donald I. Fine Inc. ISBN 978-1-55611-301-7.CS1-одржување: ref=harv (link)
Kerr, George D.; Young, Robert W.; Cullings, Harry M.; Christy, Robert F. (2005). „Bomb Parameters“. Во Young, Robert W.; Kerr, George D. (уред.). Reassessment of the Atomic Bomb Radiation Dosimetry for Hiroshima and Nagasaki – Dosimetry System 2002 (PDF). Hiroshima: The Radiation Effects Research Foundation. стр. 42–61. OCLC 271477587. Архивирано од изворникот (PDF) на August 10, 2015. Посетено на March 10, 2014.
Kido, Kōichi; Yoshitake, Oka (1966). 木戶幸一日記 [Kido Kōichi Diary]. Tōkyō: Tōkyō Daigaku Shuppankai. ISBN 978-4-13-030012-4. OCLC 959675458.CS1-одржување: ref=harv (link)
Knebel, Fletcher; Bailey, Charles W. (1960). No High Ground. New York: Harper and Row. OCLC 1212857.CS1-одржување: ref=harv (link)
Krimsky, Sheldon; Shorett, Peter (2005). Rights and Liberties in the Biotech Age: Why We Need a Genetic Bill of Rights. Lantham: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4341-6.CS1-одржување: ref=harv (link)
Lewis, Robert A.; Tolzer, Eliot (August 1957). „How We Dropped the A-Bomb“. Popular Science. стр. 71–75, 209–210. ISSN 0161-7370.CS1-одржување: ref=harv (link)
Lifton, Robert Jay (1991). Death in Life: Survivors of Hiroshima. Chapel Hill, North Carolina: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-4344-4. OCLC 490493399.CS1-одржување: ref=harv (link)
Long, Gavin (1963). The Final Campaigns. Australia in the War of 1939–1945. Series 1 – Army. 7. Canberra: Australian War Memorial. OCLC 1297619. Архивирано од изворникот (PDF) на May 25, 2009. Посетено на October 31, 2011.CS1-одржување: ref=harv (link)
McNelly, Theodore H. (2000). „The Decision to Drop the Atomic Bomb“. Во Jacob Neufeld (уред.). Pearl to V-J Day: World War II in the Pacific. New York: Diane Publishing Co. стр. 131–170. ISBN 978-1-4379-1286-9.CS1-одржување: ref=harv (link)
Moore, Mike (July–August 1995). „Troublesome Imagery“. Bulletin of the Atomic Scientists. 54 (4): 73–74. ISSN 0096-3402.CS1-одржување: ref=harv (link)
Newman, Robert P. (1995). Truman and the Hiroshima Cult. East Lansing, Michigan: Michigan State University Press. ISBN 978-0-87013-403-6. OCLC 32625518.CS1-одржување: ref=harv (link)
Nichols, Kenneth David (1987). The Road to Trinity: A Personal Account of How America's Nuclear Policies Were Made. New York: William Morrow and Company. ISBN 0-688-06910-X. OCLC 15223648.CS1-одржување: ref=harv (link)
Orr, James J. (2008). „Review of Hiroshima in History: The Myths of Revisionism and The End of the Pacific War“. Journal of Japanese Studies. 34 (2): 521–528. doi:10.1353/jjs.0.0036. ISSN 0095-6848. JSTOR 27756604. S2CID 144221035.CS1-одржување: ref=harv (link)
Peterson, Leif E.; Abrahamson, Seymour, уред. (1998). Effects of Ionizing Radiation: Atomic Bomb Survivors and Their Children. Washington, D.C.: Joseph Henry Press. OCLC 937289722.CS1-одржување: ref=harv (link)
Preston, Diana (2005). Before The Fallout: From Marie Curie to Hiroshima. New York: Walker & Co. ISBN 978-0-8027-1445-9.CS1-одржување: ref=harv (link)
Quester, George H. (September 1970). „Japan and the Nuclear Non-Proliferation Treaty“. Asian Survey. 10 (9): 765–778. doi:10.2307/2643028. ISSN 0004-4687. JSTOR 2643028.CS1-одржување: ref=harv (link)
Reischauer, Edwin O. (1986). My Life Between Japan And America. New York: Harper & Row. ISBN 978-0-06-039054-9. OCLC 13114344.CS1-одржување: ref=harv (link)
Rhodes, Richard (1986). The Making of the Atomic Bomb. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-671-44133-7. OCLC 13793436.CS1-одржување: ref=harv (link)
Rhodes, Richard (1995). Dark Sun: The Making of the Hydrogen Bomb. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-80400-2. OCLC 32509950.CS1-одржување: ref=harv (link)
Rotter, Andrew J. (2008). Hiroshima: The World's Bomb. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280437-2.CS1-одржување: ref=harv (link)
Russ, Harlow W. (1990). Project Alberta: The Preparation of Atomic Bombs For Use in World War II. Los Alamos, New Mexico: Exceptional Books. ISBN 978-0-944482-01-8. OCLC 24429257.CS1-одржување: ref=harv (link)
Sandler, Stanley (2001). World War II in the Pacific: an Encyclopedia. New York: Taylor & Francis. ISBN 978-0-8153-1883-5. OCLC 44769066.CS1-одржување: ref=harv (link)
Schaffer, Ronald (1985). Wings of Judgment: American Bombing in World War II. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-503629-9. OCLC 11785450.CS1-одржување: ref=harv (link)
Scoenberger, Walter (1969). Decision of Destiny. Athens: Ohio University Press. OCLC 959500725.CS1-одржување: ref=harv (link)
Selden, Kyoko Iriye; Selden, Mark (1990). The Atomic Bomb: Voices from Hiroshima and Nagasaki. Armonk, New York: M.E. Sharpe. ISBN 978-0-87332-773-2. OCLC 20057103.CS1-одржување: ref=harv (link)
Sharp, Patrick B. (2000). „From Yellow Peril to Japanese Wasteland: John Hersey's 'Hiroshima'“. Twentieth Century Literature. 46 (4): 434–452. doi:10.2307/827841. ISSN 0041-462X. JSTOR 827841.CS1-одржување: ref=harv (link)
Sherwin, Martin J. (2003). A World Destroyed: Hiroshima and its Legacies. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3957-3. OCLC 52714712.CS1-одржување: ref=harv (link)
Sklar, Morty, уред. (1984). Nuke-rebuke: Writers & Artists Against Nuclear Energy & Weapons. Iowa City, Iowa: The Spirit That Moves Us Press. ISBN 978-0-930370-16-9. OCLC 10072916.CS1-одржување: ref=harv (link)
Slavinskiĭ, Boris Nikolaevich (2004). The Japanese-Soviet Neutrality Pact: A Diplomatic History, 1941–1945. Nissan Institute/Routledge Japanese Studies Series. London; New York: RoutledgeCurzon. ISBN 978-0-415-32292-8.CS1-одржување: ref=harv (link)
Stohl, Michael (1979). The Politics of Terrorism. New York: M. Dekker. ISBN 978-0-8247-6764-8. OCLC 4495087.CS1-одржување: ref=harv (link)
Sweeney, Charles; Antonucci, James A.; Antonucci, Marion K. (1997). War's End: An Eyewitness Account of America's Last Atomic Mission. New York: Quill Publishing. ISBN 978-0-380-78874-3.CS1-одржување: ref=harv (link)
Tanaka, Yuki; Young, Marilyn B. (2009). Bombing Civilians: A Twentieth Century History. New York: New Press. ISBN 978-1-59558-547-9. OCLC 624416971.CS1-одржување: ref=harv (link)
Thomas, Gordon; Morgan-Witts, Max (1977). Ruin from the Air. London: Hamilton. ISBN 978-0-241-89726-3. OCLC 252041787.CS1-одржување: ref=harv (link)
Tibbets, Paul W. (1998). Return Of The Enola Gay. New Hope, Pennsylvania: Enola Gay Remembered. ISBN 978-0-9703666-0-3. OCLC 69423383.CS1-одржување: ref=harv (link)
Toll, Ian W. (2020). Twilight of the Gods: War in the Western Pacific, 1944–1945. New York: W. W. Norton.
Toon, O. B.; Turco, R. P.; Robock, A.; Bardeen, C.; Oman, L.; Stenchikov, G. L. (2007). „Atmospheric Effects and Societal Consequences of Regional Scale Nuclear Conflicts and Acts of Individual Nuclear Terrorism“ (PDF). Atmospheric Chemistry and Physics. 7 (8): 1973–2002. doi:10.5194/acp-7-1973-2007. ISSN 1680-7316. Посетено на December 4, 2016.CS1-одржување: ref=harv (link)
United States Department of State (1960). Foreign Relations of the United States: Diplomatic Papers: the Conference of Berlin (the Potsdam Conference), 1945. Foreign Relations of the United States. 2. Washington, DC: U.S. Government Printing Office. OCLC 22435734.CS1-одржување: ref=harv (link)
Wainstock, Dennis D. (1996). The Decision to Drop the Atomic Bomb. Westport, Connecticut: Praeger. ISBN 978-0-275-95475-8. OCLC 33243854.CS1-одржување: ref=harv (link)
Walker, J. Samuel (January 1990). „The Decision to Use the Bomb: A Historiographical Update“. Diplomatic History. 14 (1): 97–114. doi:10.1111/j.1467-7709.1990.tb00078.x. ISSN 1467-7709.CS1-одржување: ref=harv (link)
Walker, J. Samuel (April 2005). „Recent Literature on Truman's Atomic Bomb Decision: A Search for Middle Ground“. Diplomatic History. 29 (2): 311–334. doi:10.1111/j.1467-7709.2005.00476.x. ISSN 1467-7709. S2CID 154708989.CS1-одржување: ref=harv (link)
Werrell, Kenneth P. (1996). Blankets of Fire: U.S. Bombers over Japan during World War II. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press. ISBN 978-1-56098-665-2. OCLC 32921746.CS1-одржување: ref=harv (link)
White, Geoffrey. M. (July 1995). „Memory Wars: The Politics of Remembering the Asia-Pacific War“ (PDF). Asia-Pacific Issues (21). ISSN 1522-0966. Посетено на June 30, 2013.CS1-одржување: ref=harv (link)
Williams, M. H. (1960). Chronology, 1941–1945. Washington, D.C.: Office of the Chief of Military History, Department of the Army. OCLC 1358166.CS1-одржување: ref=harv (link)
Yamada, Michiko; Izumi, Shizue (2002). „Psychiatric Sequelae in Atomic Bomb Survivors in Hiroshima and Nagasaki Two Decades After the Explosions“. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 37 (9): 409–415. doi:10.1007/s00127-002-0572-5. ISSN 0933-7954. PMID 12242616. S2CID 7257634.CS1-одржување: ref=harv (link)
Zaloga, Steven J.; Noon, Steve (2010). Defense of Japan 1945. Fortress. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-687-3. OCLC 503042143.CS1-одржување: ref=harv (link)

Дополнителна литература

Allen, Thomas; Polmar, Norman (1995). Code-Name Downfall. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-80406-4.
Alperovitz, Gar; Tree, Sanho (1996). The Decision to Use the Atomic Bomb. New York: Vintage. ISBN 978-0-679-76285-0.
Barrett, David Dean (2020). 140 Days to Hiroshima: The Story of Japan's Last Chance to Avert Armageddon. Diversion Books. ISBN 978-1635765816.
The Committee for the Compilation of Materials on Damage Caused by the Atomic Bombs in Hiroshima and Nagasaki (1981). Hiroshima and Nagasaki: The Physical, Medical, and Social Effects of the Atomic Bombings. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-02985-3.
Delgado, James P. (2009). Nuclear Dawn: the Atomic Bomb, from the Manhattan Project to the Cold War. New York: Osprey. ISBN 978-1-84603-396-4. OCLC 297147193.
Gallichio, Marc (2020). Unconditional: The Japanese Surrender in World War II. Oxford and New York: Oxford University Press.
Gordin, Michael D. (2007). Five Days in August: How World War II Became a Nuclear War. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-12818-4. OCLC 70630623.
Gosling, Francis George (1994). The Manhattan Project: Making the Atomic Bomb. Washington, D.C.: United States Department of Energy, History Division. OCLC 637052193.
Krauss, Robert; Krauss, Amelia (2005). The 509th Remembered: A History of the 509th Composite Group as Told by the Veterans Themselves. Buchanan, Michigan: 509th Press. ISBN 978-0-923568-66-5. OCLC 59148135.
Merton, Thomas (1962). Original Child Bomb: Points for Meditation to be Scratched on the Walls of a Cave. New York: New Directions. OCLC 4527778.
Murakami, Chikayasu (2007). Hiroshima no shiroi sora (The White Sky in Hiroshima). Tokyo: Bungeisha. ISBN 978-4-286-03708-0.
Ogura, Toyofumi (2001). Letters from the End of the World: A Firsthand Account of the Bombing of Hiroshima. Tokyo: Kodansha International. ISBN 978-4-7700-2776-4.
Sekimori, Gaynor (1986). Hibakusha: Survivors of Hiroshima and Nagasaki. Tokyo: Kosei Publishing Company. ISBN 978-4-333-01204-6.
Toll, Ian W. (2020). Twilight of the Gods: War in the Western Pacific, 1944–1945. New York: W. W. Norton. ISBN 978-0-393-08065-0.
Ward, Wilson (Spring 2007). „The Winning Weapon? Rethinking Nuclear Weapons in Light of Hiroshima“. International Security. 31 (4): 162–179. doi:10.1162/isec.2007.31.4.162. ISSN 1531-4804. S2CID 57563920.
Warren, Stafford L. (1966). „Manhattan Project“. Во Ahnfeldt, Arnold Lorentz (уред.). Radiology in World War II. Washington, D.C.: Office of the Surgeon General, Department of the Army. стр. 831–922. OCLC 630225.

Надворешни врски

Повеќе за Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки на збратимените проекти на Википедија
	Податотеки на Ризницата ^?
	Новинарски известувања на Викивести ^?
	Мисли на Викицитат ^?
^?	Информации за патување во Википатување ^? ^?

Архиви

„Nagasaki Archive“. Google Earth mapping of Nagasaki bombing archives. Архивирано од изворникот на 2022-03-04. Посетено на January 3, 2012.
„Hiroshima Archive“. Google Earth mapping of Hiroshima bombing archives. Посетено на January 3, 2012.
„Annotated bibliography for atomic bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Alsos Digital Library for Nuclear Issues. Архивирано од изворникот на March 5, 2012. Посетено на January 3, 2012.

Комеморација

Меморијална сала за мир во Хирошима за жртвите од атомска бомба Архивирано на 3 септември 2009 г.
Меморијална сала за мир во Нагасаки за жртвите од атомска бомба
Меморијален музеј во Хирошима
Хирошима и Нагасаки: Преглед на атомското бомбардирање во САД 64 години подоцна - видео од Демократија сега!
Хирошима и Нагасаки се сеќаваат на мрежната страница во 2005 година, во чест на 60-годишнината

[FOOTNOTEGiangreco2009-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 Giangreco 2009.

[FOOTNOTEWilliams1960-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Williams 1960.

[FOOTNOTELong1963-3] Long 1963.

[FOOTNOTEBrooksStanley2007-4] 4,0 ^4,1 Brooks & Stanley 2007.

[FOOTNOTEApplemanBurnsGugelerStevens1948-5] Appleman и др. 1948.

[FOOTNOTECoox1969-6] Coox 1969.

[7] „The Final Months of the War With Japan. Part III (note 24)“. Central Intelligence Agency. Архивирано од изворникот на 2012-02-22. Посетено на December 17, 2013.

[FOOTNOTECarroll2007-8] Carroll 2007.

[FOOTNOTEDrea1992-9] Drea 1992.

[FOOTNOTEFrank1999-10] 10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 ^10,12 Frank 1999.

[FOOTNOTESchaffer1985-11] Schaffer 1985.

[FOOTNOTECravenCate1953-12] 12,00 ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 ^12,12 ^12,13 ^12,14 ^12,15 ^12,16 ^12,17 ^12,18 ^12,19 Craven & Cate 1953.

[FOOTNOTESandler2001-13] Sandler 2001.

[deadliest-14] Long, Tony (March 9, 2011). „March 9, 1945: Burning the Heart Out of the Enemy“. Wired. Посетено на August 8, 2011.

[15] Laurence M. Vance (August 14, 2009). „Bombings Worse than Nagasaki and Hiroshima“. The Future of Freedom Foundation. Архивирано од изворникот на November 13, 2012. Посетено на August 8, 2011.

[16] Joseph Coleman (March 10, 2005). „1945 Tokyo Firebombing Left Legacy of Terror, Pain“. CommonDreams.org. Associated Press. Архивирано од изворникот на 2015-01-03. Посетено на August 8, 2011.

[FOOTNOTEEdwards1996-17] Edwards 1996.

[FOOTNOTEWerrell1996-18] Werrell 1996.

[FOOTNOTEKerr1991-19] Kerr 1991.

[FOOTNOTETanakaYoung2009-20] Tanaka & Young 2009.

[FOOTNOTECoox1994-21] 21,0 ^21,1 ^21,2 Coox 1994.

[FOOTNOTEZalogaNoon2010-22] 22,0 ^22,1 ^22,2 ^22,3 ^22,4 Zaloga & Noon 2010.

[FOOTNOTEJones1985-23] 23,00 ^23,01 ^23,02 ^23,03 ^23,04 ^23,05 ^23,06 ^23,07 ^23,08 ^23,09 ^23,10 Jones 1985.

[FOOTNOTEGowing1964-24] 24,0 ^24,1 Gowing 1964.

[25] „Quebec Agreement“. atomicarchive.com. August 19, 1943. Посетено на January 24, 2018.

[26] Edwards, Gordon. „Canada's Role in the Atomic Bomb Programs of the United States, Britain, France and India“. Canadian Coalition for Nuclear Responsibility. Архивирано од изворникот на December 13, 2007. Посетено на December 4, 2007.

[FOOTNOTEGrunden1998-27] Grunden 1998.

[509offhist-28] „Factsheets: 509th Operational Group“. Air Force Historical Studies Office. Архивирано од изворникот на February 24, 2013. Посетено на December 25, 2011.

[29] „History of 509th Composite Group – 313th Bombardment Wing – Twentieth Air Force – Activation to August 15, 1945“ (PDF). 509th Composite Group. 1945. стр. 8–9. Архивирано од изворникот (PDF) на January 27, 2012. Посетено на February 1, 2012.

[FOOTNOTETibbets1998-30] Tibbets 1998.

[ready-31] „Minutes of 3rd Target Committee Meeting 28 May 1945“ (PDF). National Archives. Архивирано од изворникот (PDF) на August 9, 2006. Посетено на August 9, 2006.

[32] Alex, Wellerstein. „The Luck of Kokura“. Restricted Data. Посетено на April 30, 2019.

[FOOTNOTECampbell2005-33] 33,0 ^33,1 ^33,2 ^33,3 ^33,4 ^33,5 ^33,6 ^33,7 Campbell 2005.

[34] „History of 509th Composite Group – 313th Bombardment Wing – Twentieth Air Force – Activation to 15 August 1945“ (PDF). Tinian: Air Force Historical Research Agency. 1945. стр. 17–22. Архивирано од изворникот (PDF) на January 27, 2012. Посетено на February 1, 2012.

[FOOTNOTEChristman1998-35] Christman 1998.

[targetcommittee-36] 36,0 ^36,1 ^36,2 ^36,3 „Atomic Bomb: Decision – Target Committee, May 10–11, 1945“. Архивирано од изворникот на August 8, 2005. Посетено на August 6, 2005.

[FOOTNOTEReischauer1986101-37] Reischauer 1986, стр. 101.

[FOOTNOTEKelly2012183–203-38] Kelly 2012, стр. 183–203.

[FOOTNOTEHasegawa2006-39] 39,0 ^39,1 ^39,2 ^39,3 ^39,4 Hasegawa 2006.

[FOOTNOTECompton1956-40] Compton 1956.

[FOOTNOTECompton1956238–239-41] Compton 1956, стр. 238–239.

[FOOTNOTENewman1995-42] Newman 1995.

[Generals-43] 43,0 ^43,1 „The Atomic Bomb and the End of World War II, A Collection of Primary Sources“ (PDF). National Security Archive Electronic Briefing Book No. 162. George Washington University. August 13, 1945.

[The_Information_War_in_the_Pacific-44] 44,0 ^44,1 ^44,2 ^44,3 Williams, Josette H. „The Information War in the Pacific, 1945 Paths to Peace“. Central Intelligence Agency. Архивирано од изворникот на 2017-09-04. Посетено на December 5, 2016.)

[FOOTNOTEMcNelly2000-45] 45,0 ^45,1 McNelly 2000.

[FOOTNOTELifton1991-46] 46,0 ^46,1 ^46,2 Lifton 1991.

[47] 空襲予告ビラ、高山市民が保管市内で展示 [Air Raid Notice]. 岐阜新聞社 (Gifu Shinbunsha (Open Library)). Архивирано од изворникот на October 12, 2013. Посетено на January 31, 2013.

[FOOTNOTEBungei1981-48] Bungei 1981.

[FOOTNOTEHewlettAnderson1962-49] 49,0 ^49,1 ^49,2 ^49,3 ^49,4 Hewlett & Anderson 1962.

[50] „Minutes of a Meeting of the Combined Policy Committee“. Washington, DC: United States Department of State. July 4, 1945. Посетено на 18 September 2017.

[51] „Letter received from General Thomas Handy to General Carl Spaatz authorizing the dropping of the first atomic bomb“. Series: Black and White Photographs of U.S. Air Force and Predecessors' Activities, Facilities, and Personnel, Domestic and Foreign, 1900–2003. National Archives and Records Administration. July 25, 1945. Архивирано од изворникот на 2020-11-20. Посетено на January 26, 2018.

[52] „Harry S. Truman, Diary, July 25, 1945“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. Архивирано од изворникот на 2021-01-26. Посетено на October 23, 2020.

[53] Frank 1999. The meaning of mokusatsu can fall anywhere in the range of "ignore" to "treat with contempt".

[FOOTNOTEBix1996-54] Bix 1996.

[FOOTNOTEAsada1996-55] Asada 1996.

[FOOTNOTEThomasMorgan-Witts1977-56] 56,00 ^56,01 ^56,02 ^56,03 ^56,04 ^56,05 ^56,06 ^56,07 ^56,08 ^56,09 ^56,10 Thomas & Morgan-Witts 1977.

[FOOTNOTEHoddesonHenriksenMeadeWestfall1993-57] 57,0 ^57,1 ^57,2 ^57,3 ^57,4 ^57,5 Hoddeson и др. 1993.

[FOOTNOTECoster-Mullen2012-58] 58,0 ^58,1 Coster-Mullen 2012.

[FOOTNOTEGoldsteinDillonWenger1995-59] Goldstein, Dillon & Wenger 1995.

[effects-60] United States Strategic Bombing Survey (June 1946). „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Nuclear Age Peace Foundation. Архивирано од изворникот на October 11, 2004. Посетено на July 26, 2009.

[FOOTNOTEGroves1962-61] 61,0 ^61,1 ^61,2 ^61,3 Groves 1962.

[rerf-deaths-62] 62,0 ^62,1 ^62,2 „Frequently Asked Questions #1“. Radiation Effects Research Foundation (Formerly known as the Atomic Bomb Casualty Commission (ABCC)). Архивирано од изворникот на September 19, 2007. Посетено на September 18, 2007.

[FOOTNOTEBodden2007-63] Bodden 2007.

[FOOTNOTEPreston2005-64] Preston 2005.

[FOOTNOTEFiévéWaley2003-65] Fiévé & Waley 2003.

[FOOTNOTERotter2008-66] Rotter 2008.

[509timeline-67] 67,0 ^67,1 „509th Timeline: Inception to Hiroshima“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2007-12-20. Посетено на May 5, 2007.

[68] „Timeline #2 – the 509th; The Hiroshima Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2013-06-20. Посетено на May 4, 2007.

[FOOTNOTEDietzVan_Kirk2012-69] 69,0 ^69,1 Dietz & Van Kirk 2012.

[FOOTNOTELewisTolzer1957-70] Lewis & Tolzer 1957.

[autogenerated1-71] „Timeline #2- the 509th; The Hiroshima Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2013-05-01. Посетено на May 5, 2007.

[72] Rosen, Rebecca J. „Rare Photo of the Mushroom Cloud Over Hiroshima Discovered in a Former Japanese Elementary School“. The Atlantic. Посетено на December 4, 2016.

[FOOTNOTEAllen1969-73] Allen 1969.

[FOOTNOTEKerr_et_al2005-74] 74,0 ^74,1 ^74,2 ^74,3 Kerr et al 2005.

[Malik-75] Malik, John (September 1985). „The Yields of the Hiroshima and Nagasaki Explosions“ (PDF). Los Alamos National Laboratory. Посетено на March 9, 2014. describes how various values were recorded for the B-29's altitude at the moment of bomb release over Hiroshima. The strike report said 30,200 стапки (9,200 м), the official history said 31,600 стапки (9,600 м), Parson's log entry was 32,700 стапки (10,000 м), and the navigator's log was 31,060 стапки (9,470 м)—the latter possibly an error transposing two digits. A later calculation using the indicated atmospheric pressure arrived at the figure of 32,200 стапки (9,800 м). Similarly, several values have been reported as the altitude of the Little Boy bomb at the moment of detonation. Published sources vary in the range of 1,800 to 2,000 стапки (550 to 610 м) above the city. The device was set to explode at 1,885 стапки (575 м), but this was approximate. Malik uses the figure of 1,903 стапки (580 м) plus or minus 50 стапки (15 м), determined after data review by Hubbell et al 1969. Radar returns from the tops of multistory buildings near the hypocenter may have triggered the detonation at a somewhat higher altitude than planned. Kerr et al. (2005) found that a detonation altitude of 600 метарs (1,968.5 ст), plus or minus 20 метарs (65.6 ст), gave the best fit for all the measurement discrepancies.

[76] „The Atomic Bombing of Hiroshima, Aug 6, 1945“. United States Department of Energy. Архивирано од изворникот на June 24, 2010. Посетено на June 25, 2010.

[cotmplitboy-77] „The Bomb-"Little Boy"“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2021-04-17. Посетено на May 5, 2007.

[web.archive.org_DNATR805512F-78] 78,0 ^78,1 „Radiation Dose Reconstruction U.S. Occupation Forces in Hiroshima and Nagasaki, Japan, 1945–1946 (DNA 5512F)“ (PDF). Defense Nuclear Agency. Архивирано од изворникот (PDF) на June 24, 2006. Посетено на June 9, 2006.

[guardian19450808-79] „Super-fortress crew tell their story“. The Guardian. August 8, 1945. Посетено на July 17, 2016.

[80] „Hiroshima and Nagasaki Bombing – Facts about the Atomic Bomb“. Hiroshima Day Committee. Посетено на August 11, 2013.

[81] „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 6. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.

[82] „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 37. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.

[autogenerated2-83] „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 9. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.

[84] „Statements by China and the United States of America during the Inscription of the Hiroshima Peace Memorial (Genbaku Dome)“. UNESCO. Архивирано од изворникот на August 29, 2005. Посетено на August 6, 2005.

[FOOTNOTEHam2011-85] 85,0 ^85,1 ^85,2 ^85,3 ^85,4 ^85,5 Ham 2011.

[FOOTNOTEHiroshima_Peace_Culture_Foundation2003-86] Hiroshima Peace Culture Foundation 2003.

[87] „Special Exhibit 3“. Hiroshima Peace Memorial Museum. Архивирано од изворникот на 2018-04-19. Посетено на August 30, 2010.

[88] Kato, Toru (June 4, 1999). „A Short-Sighted Parrot“. Geocities.jp. Архивирано од изворникот на March 9, 2009. Посетено на March 25, 2009.

[89] Slavick, Elin O'Hara (July 27, 2009). „Hiroshima: A Visual Record“. Asia-Pacific Journal. 7 (3). Посетено на April 21, 2013.

[90] „Testimony of Akiko Takakura“. transcript from the video Hiroshima Witness produced by the Hiroshima Peace Cultural Center and NHK. Atomic Archive. Архивирано од изворникот на April 16, 2007. Посетено на April 30, 2007.

[91] „A Photo-Essay on the Bombing of Hiroshima and Nagasaki“. University of Illinois at Urbana-Champaign. Посетено на December 4, 2016.

[The_Hiroshima_Mushroom_Cloud_That_Wasn't-92] Broad, William J. (May 23, 2016). „The Hiroshima Mushroom Cloud That Wasn't“. The New York Times. Посетено на December 4, 2016.

[FOOTNOTEToonTurcoRobockBardeen2007-93] Toon и др. 2007.

[94] „U. S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. стр. 7. Архивирано од изворникот на 2016-02-01. Посетено на January 23, 2016.

[95] „Memories of Hiroshima and Nagasaki“. The Asahi Shimbun. August 6, 2005. Посетено на March 18, 2014.

[96] „Heart of Hiroshima Wiped Out as by Giant Bulldozer“. Advocate (Burnie, Tas. : 1890–1954). Burnie, Tasmania: National Library of Australia. August 9, 1945. стр. 1. Посетено на September 17, 2013.

[97] „Americans Killed by Atomic Bomb to be Honored in Hiroshima“. Allgov.com. June 4, 2009. Посетено на December 28, 2012.

[98] Mitchell, Greg (August 5, 2011). „Hidden History: American POWS Were Killed in Hiroshima“. The Nation. Архивирано од изворникот на February 18, 2017. Посетено на February 24, 2017.

[99] „Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014“. National Archives and Records Administration. Посетено на December 5, 2016.

[No_High_Ground-100] Knebel & Bailey 1960

[Official_Report_on_the_Bombings_of_Hiroshima_and_Nagasaki-101] 101,0 ^101,1 ^101,2 Manhattan Engineer District (June 29, 1946). „The Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Trinity Atomic. Посетено на January 10, 2013.

[102] „Statement by the President Announcing the Use of the A-Bomb at Hiroshima“. Harry S. Truman Presidential Library and Museum. August 6, 1945. Архивирано од изворникот на 2019-06-12. Посетено на April 2, 2015.

[FOOTNOTEUnited_States_Department_of_State1960-103] United States Department of State 1960.

[www.psywarrior.com_OWI60YrsLater2-104] Friedman, Herbert A. „OWI Pacific Psyop Six Decades ago“. psywarrior.com. Посетено на January 26, 2018.

[105] „Nagasaki Atomic Bomb Museum“ (PDF). City of Nagasaki. Архивирано од изворникот (PDF) на March 10, 2014.

[106] „Warning Leaflets“. Atomic Heritage Foundation. Посетено на December 5, 2016.

[FOOTNOTEScoenberger1969-107] Scoenberger 1969.

[FOOTNOTESlavinskiĭ2004-108] Slavinskiĭ 2004.

[FOOTNOTEHoyt2001-109] Hoyt 2001.

[FOOTNOTERuss1990-110] 110,0 ^110,1 Russ 1990.

[Nagasaki-111] 111,0 ^111,1 „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 15. Архивирано од изворникот на 2018-11-05. Посетено на December 21, 2012.

[FOOTNOTESherwin2003-112] Sherwin 2003.

[SM19-113] 113,0 ^113,1 „Hiroshima and Nagasaki Bombing Timeline“. The Atomic Heritage Foundation. Посетено на 9 August 2020.

[SM16-114] 114,0 ^114,1 ^114,2 „Timeline #3- the 509th; The Nagasaki Mission“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2012-02-11. Посетено на May 5, 2007.

[FOOTNOTESweeneyAntonucciAntonucci1997-115] 115,0 ^115,1 ^115,2 ^115,3 ^115,4 ^115,5 Sweeney, Antonucci & Antonucci 1997.

[The_Story_of_Nagasaki-116] „The Story of Nagasaki“. Посетено на March 29, 2013.

[117] Kleeman, Sophie. „The Untold Story of How Japanese Steel Workers Saved Their City From the Atomic Bomb“. Mic.

[118] „Steel mill worker reveals blocking view of U.S. aircraft on day of Nagasaki atomic bombing“. Mainichi Weekly. November 23, 2015. Архивирано од изворникот на 2015-11-22. Посетено на January 23, 2016.

[Spitzer-119] „Spitzer Personal Diary Page 25 (CGP-ASPI-025)“. The Atomic Heritage Foundation. Архивирано од изворникот на 2014-08-01. Посетено на May 5, 2007.

[FOOTNOTEChun2008-120] Chun 2008.

[Stories_from_Riken-121] „Stories from Riken“ (PDF). Riken. Архивирано од изворникот (PDF) на June 10, 2012. Посетено на April 30, 2007.

[FOOTNOTEWainstock1996-122] Wainstock 1996.

[Eyewitness-123] Laurence, William L. „Eyewitness Account of Atomic Bomb Over Nagasaki“. Atomic Archive. Посетено на March 28, 2013.

[124] „Yosuke Yamahata“. noorderlicht.com (англиски). Архивирано од изворникот на February 26, 2018. Посетено на 2018-02-25.

[125] „A Veiled Truth: The U.S. Censorship of the Atomic Bomb“. Duke East Asia Nexus (англиски). Архивирано од изворникот на February 26, 2018. Посетено на 2018-02-25.

[FOOTNOTESklar1984-126] 126,0 ^126,1 Sklar 1984.

[127] „The Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki“. Atomic Archive. Посетено на August 16, 2016.

[DOE-NAGA-128] Rezelman, David; F.G. Gosling; Terrence R. Fehner (2000). „The atomic bombing of Nagasaki“. The Manhattan Project: An Interactive History. U.S. Department of Energy. Архивирано од изворникот на August 30, 2007. Посетено на September 18, 2007.

[129] „Nagasaki memorial adds British POW as A-bomb victim“. Japan Times. June 25, 2005. Посетено на January 9, 2009.

[130] „Two Dutch POWs join Nagasaki bomb victim list“. Japan Times. August 5, 2005. Архивирано од изворникот на December 20, 2005. Посетено на January 9, 2009.

[131] „How Effective Was Navajo Code? One Former Captive Knows“. News from Indian Country. August 1997. Посетено на September 15, 2013.

[132] „POW's Remarkable Escapes in Nagasaki“. The Argus. Melbourne: National Library of Australia. September 19, 1945. стр. 20. Посетено на February 22, 2014.

[133] „Photos of Hiroshima and Nagasaki after the bombing, from a 1946 US report“. National Archives and Records Administration. Посетено на December 3, 2016.

[pd-134] „Nagasaki marks tragic anniversary“. People's Daily. August 10, 2005. Посетено на April 14, 2007.

[135] „U.S. Strategic Bombing Survey: The Effects of the Atomic Bombings of Hiroshima and Nagasaki, June 19, 1946. President's Secretary's File, Truman Papers“. Harry S. Truman Library & Museum. стр. 19. Архивирано од изворникот на 2018-11-05. Посетено на January 23, 2016.

[FOOTNOTEGlasstoneDolan1977-136] Glasstone & Dolan 1977.

[137] „Rescue and Relief Activities | 長崎市平和・原爆“. City of Nagasaki. Архивирано од изворникот на 2019-08-28. Посетено на January 29, 2018.

[138] „The Achievements of Dr. Takashi Nagai | 長崎市平和・原爆“. City of Nagasaki. Архивирано од изворникот на 2017-12-26. Посетено на January 29, 2018.

[FOOTNOTENichols1987-139] Nichols 1987.

[FOOTNOTERhodes1986-140] Rhodes 1986.

[FOOTNOTEBernstein1991-141] 141,0 ^141,1 Bernstein 1991.

[PaulTibbets_StudsTerkel-142] Terkel, Studs (November 1, 2007). „Paul Tibbets Interview“. Aviation Publishing Group. Архивирано од изворникот на 2020-08-13. Посетено на January 2, 2012.

[143] „Lawrence Litz's Interview (2012)“. Voices of the Manhattan Project. Архивирано од изворникот на March 1, 2019. Посетено на February 27, 2015.

[144] Wellerstein, Alex (August 16, 2013). „The Third Core's Revenge“. nuclearsecrecy.com. Посетено на January 27, 2015.

[FOOTNOTEKidoYoshitake1966-145] Kido & Yoshitake 1966.

[FOOTNOTEFujiwara1991-146] Fujiwara 1991.

[147] „Emperor Hirohito's Surrender Rescript to Japanese Troops“. Taiwan Document Project. Архивирано од изворникот на February 12, 2012. Посетено на September 15, 2013.

[148] „The Bombing of Nagasaki After Yosuke Yamahata: A collection of 24 photographs taken the day after the bombing, [Japan] 1945–46“. Bonhams. Посетено на December 5, 2016.

[149] Haynes, Danielle (August 6, 2015). „For one reporter, 1945 visit to Hiroshima was about more than a scoop“. United Press International.

[150] Nakashima, Leslie (August 27, 1945). „Hiroshima as I saw it“. United Press International.

[FOOTNOTEBurchett2004-151] Burchett 2004.

[152] Goodman, Amy; Goodman, David (August 5, 2005). „The Hiroshima Cover-Up“. The Baltimore Sun. Архивирано од изворникот на 2015-04-27. Посетено на September 15, 2013.

[FOOTNOTEMoore1995-153] Moore 1995.

[Greg_Mitchell-154] Greg Mitchell (August 7, 2009). „The Great Hiroshima Cover-Up“. HuffPost. Посетено на April 26, 2011.

[FOOTNOTEIshikawaSwain1981-155] 155,0 ^155,1 Ishikawa & Swain 1981.

[156] „Destructive Effects“. Atomic Bomb Museum. Посетено на 22 December 2016.

[autogenerated32-157] 157,0 ^157,1 Angell, Roger (July 31, 1995). „Hersey and History“. The New Yorker. From the Archives. стр. 66. Посетено на January 24, 2018.

[158] Richie, Donald (August 16, 2013). „The pure horror of Hiroshima“. Japan Times. Посетено на October 12, 2013.

[FOOTNOTESharp2000-159] Sharp 2000.

[The_New_Yorker_2010-160] Michaub, Jon (June 8, 2010). „Eighty-Five from the Archive: John Hersey“. The New Yorker. Посетено на February 3, 2014.

[FOOTNOTEJapanese_Broadcasting_Corporation_(NHK)1977-161] Japanese Broadcasting Corporation (NHK) 1977.

[farmhall-162] 162,0 ^162,1 „Transcript of Surreptitiously Taped Conversations among German Nuclear Physicists at Farm Hall (August 6–7, 1945)“ (PDF). German History in Documents and Images. Посетено на 24 September 2016.

[ap19450807-163] „Vatican Regrets Inventors Did Not Destroy Bomb“. The Miami News. Associated Press. August 7, 1945. стр. 1–A. Архивирано од изворникот на August 23, 2013. Посетено на August 22, 2013.

[guardian19450815-164] „No Abbey Service“. The Guardian. August 15, 1945. Посетено на 17 July 2016.

[FOOTNOTEHixson2002-165] 165,0 ^165,1 Hixson 2002.

[FOOTNOTEWhite1995-166] White 1995.

[FOOTNOTEHeinSelden1997-167] Hein & Selden 1997.

[168] „Latest Knowledge on Radiological Effects: Radiation Health Effects of Atomic Bomb Explosions and Nuclear Power Plant Accidents“.

[169] Oughterson, A. W.; LeRoy, G. V.; Liebow, A. A.; Hammond, E. C.; Barnett, H. L.; Rosenbaum, J. D.; Schneider, B. A. (April 19, 1951). „Medical Effects Of Atomic Bombs The Report Of The Joint Commission For The Investigation Of The Effects Of The Atomic Bomb In Japan Volume 1“. OSTI 4421057. Наводот journal бара |journal= (help)

[170] „Wayback Machine“ (PDF). December 27, 2016. Архивирано од изворникот (PDF) на December 27, 2016.

[171] „Nuclear fallout medical effects. Mettler“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на July 12, 2018. Посетено на April 10, 2018.

[172] Putnam, Frank W. (May 12, 1998). „The Atomic Bomb Casualty Commission in Retrospect“. Proceedings of the National Academy of Sciences. National Academy of Sciences. 95 (10): 5426–5431. Bibcode:1998PNAS...95.5426P. doi:10.1073/pnas.95.10.5426. PMC 33857. PMID 9576898.

[173] LINDEE, SUSAN, „13 Map Your Own Genes! The DNA Experience“, Genetic Explanations, Cambridge, MA and London, England: Harvard University Press, doi:10.4159/harvard.9780674067769.c17, ISBN 978-0-674-06776-9

[174] Ivey, William D. (1996-04-07). „Objectives and Success - Linking National Policy Objectives and Military Strategic Objectives to Achieve Success“. Fort Belvoir, VA. doi:10.21236/ada308549. Наводот journal бара |journal= (help)

[175] „What is Radiation?“, Radiation Effects and Sources, United Nations: 3–10, 2016-09-12, doi:10.18356/64ea2039-en, ISBN 978-92-1-059959-7

[176] „The Fallout – the medical aftermath of Hiroshima“.

[FOOTNOTEPetersonAbrahamson1998-177] Peterson & Abrahamson 1998.

[rerf-cancers-178] „Frequently Asked Questions #2“. Radiation Effects Research Foundation. Архивирано од изворникот на November 28, 2010. Посетено на March 2, 2014.

[179] Streffer, Christian (2007). „Biological Effects of Prenatal Irradiation“. Ciba Foundation Symposium 203 – Health Impacts of Large Releases of Radionuclides. Novartis Foundation Symposia. стр. 155–166. doi:10.1002/9780470515006.ch11. ISBN 9780470515006.

[180] „The Radiation Effects Research Foundation“. Radiation Effects Research Foundation. Архивирано од изворникот на March 8, 2009. Посетено на March 25, 2009.

[181] Voosen, Paul (April 11, 2011). „Nuclear Crisis: Hiroshima and Nagasaki cast long shadows over radiation science“. E&E News. Посетено на December 22, 2013.

[USA-182] 182,0 ^182,1 „The American Spectator, Volume 35“. Saturday Evening Club. 2002. стр. 57.

[FOOTNOTEJohnston2008-183] Johnston 2008.

[184] „Birth defects among the children of atomic-bomb survivors (1948–1954)“. Radiation Effects Research Foundation. Посетено на December 22, 2013.

[FOOTNOTEKrimskyShorett2005-185] Krimsky & Shorett 2005.

[186] „Data India“. Press Institute of India. 2008. стр. 697.

[auto-187] 187,0 ^187,1 ^187,2 „Read "Health Effects of Exposure to Low Levels of Ionizing Radiation: BEIR V" at NAP.edu“.

[188] Mole, R. H. (1992). „ICRP and impairment of mental function following prenatal irradiation“. Journal of Radiological Protection. 12 (2): 93–105. Bibcode:1992JRP....12...93M. doi:10.1088/0952-4746/12/2/005.

[ReferenceA-189] 189,0 ^189,1 Otake, Masanori; Yoshimaru, Hiroshi; Schull, William J. (1989). „Prenatal Exposure to Atomic Radiation and Brain Damage“. Congenital Anomalies. 29 (4): 309–320. doi:10.1111/j.1741-4520.1989.tb00751.x.

[190] Blot, William J.; Miller, Robert W. (1973). „Mental Retardation Following In Utero Exposure to the Atomic Bombs of Hiroshima and Nagasaki“. Radiology. 106 (3): 617–619. doi:10.1148/106.3.617. PMID 4684805. Significant increases at doses greater than 50 rads in Hiroshima and 200 in Nagasaki were found, with the risk of mental retardation generally rising directly with increasing dose. The lower dose-effect in Hiroshima may have been due to irradiation by neutrons which were virtually absent in Nagasaki.

[191] Broad, William J. (1992-10-13). „New Study Questions Hiroshima Radiation“. The New York Times.

[192] Hunter, N.; Charles, M. W. (2002). „The impact of possible modifications to the DS86 dosimetry on neutron risk and relative biological effectiveness“. Journal of Radiological Protection. 22 (4): 357–70. Bibcode:2002JRP....22..357H. doi:10.1088/0952-4746/22/4/302. PMID 12546224.

[193] Maruyama, T.; Kumamoto, Y.; Noda, Y. (January 1988). „Reassessment of gamma doses from the atomic bombs in Hiroshima and Nagasaki“. Radiat. Res. 113 (1): 1–14. Bibcode:1988RadR..113....1M. doi:10.2307/3577175. JSTOR 3577175. OSTI 5314107. PMID 3340713.

[194] Imamura, Y.; Nakane, Y.; Ohta, Y.; Kondo, H. (2007). „Lifetime prevalence of schizophrenia among individuals prenatally exposed to atomic bomb radiation in Nagasaki City“. Acta Psychiatrica Scandinavica. 100 (5): 344–349. doi:10.1111/j.1600-0447.1999.tb10877.x. PMID 10563451.

[195] „World free of nuclear weapons urged at Hiroshima ceremony“. The Japan News. August 6, 2019. Посетено на 2019-08-09.

[196] „Nagasaki asks Japan gov't to push nuke ban amid leadership vacuum“. Mainichi Daily News (англиски). 9 August 2020. Архивирано од изворникот на 2020-10-12. Посетено на 9 August 2020.

[197] „Relief for A-bomb victims“. Japan Times. August 15, 2007. Посетено на October 2, 2007.

[198] Shimizu, Ayano (6 August 2020). „Hiroshima marks 75th atomic bomb anniversary with call for unity in pandemic“. The Japan Times. Архивирано од изворникот на 2020-11-16. Посетено на 9 August 2020.

[199] „Nagasaki asks Japan gov't to push nuke ban amid leadership vacuum“. Kyodo News. 9 August 2020. Посетено на 9 August 2020.

[200] Miyazaki, Sonoko (August 6, 2019). „Hiroshima urges Japan to ratify anti-nuke treaty at 74th ceremony“. Asahi Shimbun. Архивирано од изворникот на 2019-10-31. Посетено на 2019-08-09.

[201] Imano, Yuki (August 9, 2019). „Nagasaki mayor urges Japan to ratify nuclear weapons ban treaty“. Mainichi Shimbun. Посетено на 2019-08-09.

[202] Simons, Lewis M. (June 7, 1984). „Children of Hiroshima, Nagasaki survivors facing prejudice, discrimination in Japan“. Ottawa Citizen. Knight-Rider News. Посетено на 29 January 2016.

[203] Matsubara, Hiroshi (May 8, 2001). „Prejudice haunts atomic bomb survivors“. Japan Times. Архивирано од изворникот на 2007-08-10. Посетено на 2007-08-25.

[204] Heath, Clark W. (1992-08-05). „The Children of Atomic Bomb Survivors: A Genetic Study“. JAMA (англиски). 268 (5): 661–662. doi:10.1001/jama.1992.03490050109039. ISSN 0098-7484.

[205] Health risk assessment from the nuclear accident after the 2011 Great East Japan and Tsunami (PDF). World Health Organization. 2013. стр. 23–24. ISBN 978-92-4-150513-0. Посетено на August 9, 2020.

[206] Winther, J. F.; Boice, J. D.; Thomsen, B. L.; Schull, W. J.; Stovall, M.; Olsen, J. H. (1 January 2003). „Sex ratio among offspring of childhood cancer survivors treated with radiotherapy“. Br J Cancer. 88 (3): 382–387. doi:10.1038/sj.bjc.6600748. PMC 2747537. PMID 12569380.

[207] „Radiation Effects Research Foundation (RERF)“. www.rerf.or.jp. Посетено на 2020-08-04.

[208] „Birth defects among the children of atomic-bomb survivors (1948–1954)“. Radiation Effects Research Foundation. Посетено на February 2, 2014.

[209] Voosen, Paul (April 11, 2011). „NUCLEAR CRISIS: Hiroshima and Nagasaki cast long shadows over radiation science“. E&E News. Посетено на August 9, 2020.

[FOOTNOTEYamadaIzumi2002-210] Yamada & Izumi 2002.

[Twice-211] „Twice Bombed, Twice Survived: Film Explores Untold Stories from Hiroshima & Nagasaki“. Columbia University. August 2, 2006. Архивирано од изворникот на April 3, 2009. Посетено на March 31, 2009.

[212] „Japan Confirms First Double A-Bomb Survivor“. Sky News. March 24, 2009. Архивирано од изворникот на April 18, 2016. Посетено на November 4, 2010.

[213] „Man who survived two atom bombs dies“. CNN. January 8, 2010. Архивирано од изворникот на January 7, 2010. Посетено на January 8, 2010.

[FOOTNOTEGruhl2007-214] Gruhl 2007.

[215] Dower 1996 Dower says that Korean survivor groups use higher estimates.

[216] Palmer, David (February 20, 2008). „Korean Hibakusha, Japan's Supreme Court and the International Community: Can the U.S. and Japan Confront Forced Labor and Atomic Bombing?“. Asia-Pacific Journal. Архивирано од изворникот на 2015-04-02. Посетено на January 3, 2012.

[After_the_Bomb-217] 217,0 ^217,1 „After the Bomb“. Atomic Bomb Museum. Посетено на February 22, 2017.

[218] „Peace Memorial City, Hiroshima“. Hiroshima Peace Culture Foundation. Архивирано од изворникот на February 6, 2008. Посетено на August 14, 2007.

[219] „Fifty Years for the Peace Memorial Museum“. Hiroshima Peace Memorial Museum. Архивирано од изворникот на 2007-08-30. Посетено на 2007-08-17.

[220] „Hiroshima Peace Memorial Park“. Japan Deluxe Tours. Посетено на May 23, 2017.

[221] „Nagasaki History Facts and Timeline“. World Guides. Посетено на February 22, 2017.

[FOOTNOTEWalker2005-222] Walker 2005.

[FOOTNOTEJowettAndrew2002-223] Jowett & Andrew 2002.

[FOOTNOTESeldenSelden1990-224] Selden & Selden 1990.

[FOOTNOTEWalker1990-225] Walker 1990.

[226] „Historians: Soviet offensive, key to Japan's WWII surrender, was eclipsed by A-bombs“. Fox News Channel. Associated Press. August 14, 2010. Посетено на September 18, 2013.

[FOOTNOTEOrr2008-227] Orr 2008.

[FOOTNOTEStohl1979-228] Stohl 1979.

[FOOTNOTEEllsberg2017-229] 229,0 ^229,1 ^229,2 ^229,3 ^229,4 ^229,5 ^229,6 Ellsberg 2017.

[FOOTNOTERhodes1995-230] Rhodes 1995.

[231] Khan, Shahedul Anam (August 6, 2017). „Bombing of Hiroshima and Nagasaki" "An ethical standard common to the barbarians of the Dark Ages"“. The Daily Star. Посетено на February 23, 2018.

[232] Reichmann, Kelsey (June 16, 2019). „Here's how many nuclear warheads exist, and which countries own them“. Defense News.

[233] „Global Nuclear Arsenal Declines, But Future Cuts Uncertain Amid U.S.-Russia Tensions“. Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL). June 17, 2019. Архивирано од изворникот на July 2, 2019.

[234] „Nuclear weapons: Which countries have them and how many are there?“. BBC News. January 14, 2020.

[FOOTNOTEQuester1970-235] Quester 1970.

[FOOTNOTEHewlettHoll1989-236] Hewlett & Holl 1989.

[237] „122 countries adopt 'historic' UN treaty to ban nuclear weapons“. CBC News. July 7, 2017.

[238] „Editorial: It's time for Japan to step up and join nuclear ban treaty“. The Asahi Shimbun. July 7, 2020. Архивирано од изворникот на 2020-09-23. Посетено на 2020-11-14.

[239] „Nagasaki marks 75th A-bomb anniversary with call for Japan to sign nuke ban as new arms race looms“. Japan Times. August 9, 2020. Архивирано од изворникот на 2020-08-31. Посетено на 2020-11-14.

[240] Григор Витез, Песни. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 88.

[241] Social Distortion – Mainliner (Wreckage From The Past) (пристапено на 14.1.2024)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]

Заднина

Тихоокеанска војна

Подготовки за инвазија на Јапонија

Воздушни напади на Јапонија

Развој на атомска бомба

Подготовки

Организација и обука

Избор на цели

Предлог демонстрација

Летоци

Консултации со Велика Британија и Канада

Декларација за Потсдам

Бомби

Хирошима

Хирошима за време на Втората светска војна

Бомбардирање на Хирошима

Настани на теренот

Јапонска реализација на бомбардирањето

Настани од 7 до 9 август

Нагасаки

Нагасаки за време на Втората светска војна

Бомбашки напад во Нагасаки

Настани на теренот

Планови за повеќе атомски напади врз Јапонија

Предавање на Јапонија и последователна окупација

Репортажа

Жртви по нападот

Зголемување на бројот на заболени од рак

Истраги на мани при раѓање

Истражувања за развојот на мозок

Хибакуша

Двапати преживеани

Преживеани Корејци

Споменици

Хирошима

Нагасаки

Дебата за бомбашките напади

Наследство

Атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки како тема во популарната култура

Наводи

Белешкии

Дополнителна литература

Надворешни врски

Денешен ден

Одлука

Ефекти

Архиви

Комеморација