Perugia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Perugia Comun
Perugia - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal	Perugia
Stat	Itàlia
Rejon	Úmbria
Provinça	Provincia de Perugia
Lengue ofiçai	lèngua italiana
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ	Consili comunal
Territore
Coordinade	43°06′43.56″N 12°23′19.68″E
OSM	42278
Voltituden	493 m s.l.m
Superfix	449,51 km²
Abitants	161 748 ab. (1º genar 2023)
Densitaa	359.83 ab./km²
Confin	Bastia Umbra, Deruta, Gubbio, Marsciano, Piegaro, Umbertide, Valfabbrica, Assisi, Magione, Torgiano, Corciano e Panicale
Fus orari	UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss	075
Codex postal	06121–06135
Sigla autom.	PG
Codex ISTAT	054039
Codex catastal	G478
Sant protetor	Cołonba da Rieti e Costanso de Peruza
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Perugia - Localizazion
Sit istituzional

Perugia (en latì Perusia; en fransés Pérouse; en spagnöl Perusa) l'è 'na cità italiàna, capolöch de la pruvìncia omònima e de la regiù de l'Umbria. El cümü de Perugia el g'ha presapóch 166.253 abitàncc (dàto ISTAT, del més de bril del 2009), 'na superfìce de 449 km² e 'na densità de 369 ab./km². El cunfìna coi cümü de Assisi, Bastia Umbra, Corciano, Deruta, Gubbio, Magione, Marsciano, Panicale, Piegaro, Torgiano, Umbertide, Valfabbrica.

Perugia la g'ha dat el nòm al pitùr famus Perugino (che denòm el fàa Pietro Vannucci), che 'l g'ha vivìt e lauràt en chèsta cità. Pò a 'n óter pitùr famùs en töt el mónt, el Pinturicchio, el g'ha ach vivìt a Perugia,

Stória

Perugia la compàr la prìma ólta 'ndèla stória col nòm de Perusia) e la fàa part de le dùdes cità confederàde de l'Etruria. Lüminàda 'na prima ólta per vìa de la guèra del an 310 o 309 prima del Signùr entrà i Etruschi e i Romani.

L'è mìa tat mensiunàda dei geografi antìch enfìna ale metà del sècol VI, quan che l'è stàda ciapàda de Totila dopo de 'n lónch asédio.

Endèl perìodo dei Longobàrdi l'è lüminàda compagn de giöna de le cità principài de la Tuscia. Endèl sècol IX, co l'auturizasiù de Carlo Magno e de Ludovìch el Pio, l'è restàda sóta le giürisdisiù dei papi ma per divèrsi sècoi la cità l'è nàda aànti a ìga 'na vìta 'ndependènta e la g'ha portàt aànti le sò guère co le cità vizìne - Foligno, Assisi, Spoleto, Todi, Siena, Arezzo, ecc.

En divèrse ocaziù i papi i g'ha troàt acogliènsa al intèrno de le sò müre, e l'è stàda séde dei conclàvi dei quài gh'è stat iligìt Papa Onòrio II (1124), Papa Onòrio IV (1285), Papa Celestino V (1294) e Papa Clemente V (1305).

• 
  Palàs dei Priùr.
• 
  Sala dei Nodér
• 
  Palàs del Capitano del Pòpol
• 
  Palàs Gallenga-Stuart.

• 
  Catedràl de San Lorèns.
• 
  Tèmpio de Sant'Angel.
• 
  Oratóre de San Bernardì.
• 
  San Filippo Neri, afrèschi

Traspòrcc

A Perugia el gh'è el Minimetrò, una metrupulitàna a fune e 'l servizzi feroviare metropolità.

Cità 'nzemelàde

Perugia a l'è 'nzemelàda co:

• Aix-en-Provence, Francia
• Bratislava, Slovachia
• Grand Rapids, Stàti Ünìcc
• Potsdam, Germania
• Seattle, Stàti Ünìcc
• Tubinga, Germania

Colegamèncc estèrni

• Perugia by Night: 'Na guìda de la cità Arqiviad qé: [1]

Wikimedia Commons

al gh'a dent roba culegada a:

Perugia