Berlien

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Berlien Berlin
Hoofplaats	Berlien
Opperflaakde	891,7 km²
Inwoeners – deechde:	3.520.031 (2015) 3.948/km²
Börgemeister	Micheal Müller (SPD)
Coalitie	SPD/CDU
Zetelverdeiling	SPD 38, CDU 31, Grüne 27, Linke 27, AfD 23, FDP 12, euvereg 2
Lèste verkezing	18 september 2016
Volgende verkezing	18 september 2021
Sjtumme in de Bundesrat	4 (vaan 69)
ISO 3166-2	DE-BE
Website	www.berlin.de

Berlien (Duits: Berlin, Berliens: Balin) is de hoofstad (sinds 1991) en regeringszitplaots (sinds 1999) vaan Duitsland. 't Is ouch es stadsstaot 'n apaart Bundesland vaan Duitsland en de twiede stad vaan de EU, nao Londe, mèt zoeget 3,5 mieljoen inwoeners. 't Oppervlak is 891,7 km². Börgemeister is Michael Müller vaan de SPD. De stad ligk aon de revier de Spree, die evels neet haaf zoe dominant is es de Theems in Londe of de Seine in Paries.

Indeiling

Sinds 1998 is de stadsstaot Berlien in twelf districte (Bezirke) verdeild, naomelek:

Berlin-Mitte Friedrichshain-Kreuzberg Pankow Charlottenburg-Wilmersdorf Spandau Steglitz-Zehlendorf

Tempelhof-Schöneberg Neukölln Treptow-Köpenick Marzahn-Hellersdorf Lichtenberg Reinickendorf

Dees districte zien gein apaarte gemeintes: Berlien is zoewel staot es gemeinte en de functies vaan Landeskanzler en börgemeister zien inein vereineg. Toch höbbe de districte 'n eige Bezirksparlement, 'n soort deilraod, en 'ne deilbörgemeister.

Historie

In 1237 weurt Cölln, nederzetting op de Spreeinsel, veur 't iers vermeld, in 1244 Berlien, wat op de over vaan de Spree laog. In 1307 kaom Cölln bei Berlien. In 1451 woort 't, oondanks proteste vaan de Berlieners, residentiestad vaan de käörprinse vaan Brandeburg.

In d'n Daartegjaoregen Oorlog verloor de stad de hèlf vaan häör inwoeners. Nao väöl oetbreiinge in de zeventiende iew woort 't in 1701, bij de kroening vaan Frederik I de hoofstad vaan Pruse. In 1871 woort 't ouch de hoofstad vaan 't Twiede Riek. In 1918 woort hei de Weimarer Republiek oetgerope.

In de jaore twinteg en daarteg waor de stad op häör huugdepunt: bij 't oetbreke vaan de Twiede Wereldoorlog in 1939 had ze 4.339.000 inwoeners. De regering vaan 't Daarde Riek had planne veur Berlien um te bouwe tot 't megalomaan Germania. In 1945 woort de stad door de Russe bezat. Door bomdardeminte en zwoer gevechte waor ze zoe good wie gans verweus.

In dat jaor deilde de veer bezèttingsmachte de stad op in 'ne Franse, Britse, Amerikaanse en Sovjetrussische sector. Wie in 1949 de USSR vaan hun Duits gebeed 'n eige staot maakde, woort Berlien in twie stökker verdeild: e westelek deil vaan de kapitalistische en 'n oostelek deil vaan de communistische wereld. 't Westelek deil kaom geïsoleerd te ligke, meh wie de bezèttingsmachte dat mèt 'n intensief lochbrök vaan ei vleegmachien per drie minute verholpe gaof Stalin de isolatie op.

Wes-Berlien oefende 'n groete aontrèkkingskrach oet op gediplomeerde Oos-Duitsers, wat veur leegloup zörgde in Oos-Berlien. Daorum besloot Nikita Chroesjtsjov in 1961 'ne moer te bouwe, de Berliense Moer. De moer waor veurzeen vaan wachtories en miervoudege versperringe, zoetot vlöchte neet meugelek waor. Bekind is de reie vaan Kennedy gewore, die heer dao in dat jaor heelt, en aofsloot mèt de wäörd Ich bin ein Berliner.

In 1989 veel de moer, wie in gans Oos-Europa proteste tege 't communisme tot de val vaan rezjiems leide. Vaanaof de Wiedervereinigung op 3 oktober 1990 waor Berlien officieel mèt-hoofstad vaan Duitsland, in 1991 zelfs de eineg, al bleef 't parlemint tot 1999 in de aw hoofstad Bonn residere. In de jaore negeteg woort Berlien 'n modieus stad, en woort dao oongekind väöl nuibouw neergezat. Nog ummer dominere kraone 't stadsgeziech vaan Berlien.

Bezeensweerdeghede

De Brandenburger Tor

• Reichstag, vergaderplaots vaan de Bundestag, groetendeils touwgenkelek, mèt glaze koepel.
• Gedächtniskirche, de oorlogsruïne vaan 'n neo-roemaanse kèrk in moderne bouw opgenome
• Kurfürstendamm, winkel- en terreskesstraot in Wes-Berlien, bij de Gedächtniskirche;
• Alexanderplatz, plein in 't aajd Oos-Berlien mèt Fernsehturm.
• Unter den Linden, brei allei in Oos-Berlien
• Brandenburger Tor, symbool vaan de stad Berlien. Vreuger zjus tege de moer aon.

Externe link

• Homepage vaan 't Bundesland Berlien

Commons: Berlin – Media gerelateerd aan dit óngerwerp