dîtin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /diːˈtɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: dî·tin

Lêker

dîtin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -bîn-
RP. Niha
	ez	dibînim
	tu	dibînî
	ew	dibîne
	em, hûn, ew	dibînin
Fermanî	Yekjimar	bibîne
	Pirjimar	bibînin
Rehê dema borî:  /
RP. Boriya sade
	min	dît / dî
	te	dît / dî
	wê/wî	dît / dî
	me, we, wan	dît / dî
Formên din: Tewandin:dîtin

Mirov bi çavan dinyayê dibîne.

dîtin lêkera xwerû, gerguhêz

1. Bi çavan pê hesîn, bi çavan hay jê bûn, ketin ber çavan.

   Tarî bû, me ti tişt nedidît.

   Mirov li ber ronahiyê tiştan dibîne.

   Kesên ku nikarin bi çavên xwe dinyayê bibînin, kor in.

Ji wêjeya klasîk

• Der mezarê sehle lê redda cewab
  Pirr kesan dîtin keramet û eser — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Herwiha

• (devkî) dîn

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دیتن‎
• kurdî-krîlî: дитьн

Têkildar

• nerîn

Bide ber

• bîstin

Gotinên pêşiyan

• dîtin û gotin nabe wek hev

Jê

 

• bînahî
• bînayî
• bînbar
• bînbarî
• diyar
• diyartî
• (2) diyarî
• diyarîtî
• dîdar
• dîdarî
• dîmen
• dîtbar
• dîtbarî

Etîmolojî

Şêweya vê kuê xirab e, ne baş e. Divê were sererastkirin. Heke tu sererast bikî, dê gelek baş be. Ji bo şêweya rast binêre: Formata nivîsînê Eger tu bixwazî sererast bikî, biçe ser "biguhêre".

Ji proto-hindûewropî: *d^heiə ("pê hesîn, dîtin, bihîstin"), proto-îranî: *dai- ("dîtin, bihîstin") , avestayî: dai- ("dîtin "), farisiya kevn: dī- ("dîtin"), partî: dyd- ("dîtin"), pehlewî: dyd- ("dîtin"), hotenî: dai- ("dîtin"), harezmî: dy- ("dîtin"), farisî: dīdan ("dîtin"), belûçî: dīt- ("dîtin") … ^{alfabeya arî}, kurmancî: dîtin ("dîtin"), soranî: dîtin, bînan ("dîtin"), hewramî: diyay ("dîtin"), zazakî: diyene, vînayen- ("dîtin"), şêxbizinî: diyin, wînandin- ("dîtin"), sanskrîtî: dhay- ("bihîstin"), yûnanî: theôréô ("dîtin"),

Çavkanî: Cheung p.49, Watkins p.18 | Pokorny: 243

Bi zaravayên din

• Soranî: بینین‎ (bînîn), دیتن‎ (dîtin)
• Zazakî: dîtene, dîyene, vînayene

Werger

• Abxazî: абара (ābārā)
• Afarî: uble
• Afrîkansî: besien, sien → af
• Ahomî: 𑜑𑜃𑜫 (han)
• Akanî: hu
• Aklanon: kita'
• Albanî: shoh → sq
• Almanî: sehen → de, schauen → de
• Altayiya başûrî: кӧрӧр (körör)
• Ambonezî-malezî: lia
• Apaçiya rojava: yo’įį
• Aragonî: veyer → an, beyer → an
• Aramî: חזא‎ (ḥaza)
• Aromanî: ved
• Asamî: দেখা (dekha)
• Astûrî: ver
• Atîkamekwî: wapatam
• Aymarayî: uñaña
• Aytonî: ꩭꩫ်
• Azerî: görmək → az
• Bahnarî: 'bôh
• Baskî: ikusi → eu
• Başkîrî: күреү (kürew)
• Bayerî: sengan
• Belarusî: ба́чыць impf (báčycʹ), уба́чыць pf (ubáčycʹ)
• Bengalî: দেখা → bn (dekha)
• Bretonî: gwelet → br
• Bulgarî: ви́ждам (víždam)
• Burmayî: တွေ့ → my (twe.), မြင် → my (mrang)
• Buryatî: хараха (xaraxa), үзэхэ (üzexe)
• Buyî: ranl
• Çeçenî: га (ga)
• Çekî: vidět → cs
• Çerokî: ᎠᎪᏩᏛᏗ (agowadvdi)
• Çînî:

  Kantonî: 見 (gin³), 睇見 (tai² gin³), 睇 (tai²)

  Dunganî: җян (ži͡an)

  Mandarînî: 見 → zh (jiàn), 看見 → zh (kànjiàn)

• Çuvaşî: курма (kurma)
• Çûkî: kuna
• Dalmatî: vedar
• Danmarkî: se → da
• Elfdalî: sją̊
• Endonezyayî: melihat, menyaksikan → id, menonton → id, memandang → id
• Erebî: رَأَى‎ → ar (raʾā), عَايَنَ‎ (ʿāyana)

  Erebiya misrî: شاف‎ (šāf)

  Erebiya hîcazî: شاف‎ (šāf)

  Erebiya fasî: شاف‎ (šāf)

  Erebiya başûrê şamê: شاف‎ (šāf)

• Ermenî: տեսնել → hy (tesnel)
• Esperantoyî: vidi → eo
• Estonî: nägema
• Evenî: иттэй (ittəj)
• Evenkî: ичэми (içəmi)
• Eweyî: kpɔ
• Farisî: دیدن‎ (didan)
• Ferî: síggja → fo, sjá → fo
• Fînî: nähdä → fi, katsoa → fi
• Fransî: voir

  Fransiya navîn: veoir, vëoir

  Fransiya kevn: veoir, vëoir

• Friyolî: viodi
• Frîsî: sjen → fy
• Gaelîka skotî: faic
• Galîsî: ver
• Galoyî: vér'
• Gotî: 𐍃𐌰𐌹𐍈𐌰𐌽 (saiƕan)
• Gurcî: ხედავს (xedavs)
• Guwaranî: hecha
• Haîtî: wè
• Hawayî: ʻike
• Hawsayî: gani
• Hindî: देखना → hi (dekhnā)
• Hîlîgaynonî: kita, magkita
• Hmongî: pom
• Holendî: zien → nl, aanschouwen → nl, bekijken → nl, bezien → nl
• Îbranî: רָאָה‎ (ra'ah)
• Îdoyî: vidar → io
• Îgboyî: ihụ
• Îlokanoyî: kita
• Îngilîziya kevn: ġesēon
• Îngilîzî: see → en
• Îngûşî: го (go)
• Înterlîngua: vider → ia
• Îrlendî: feic

  Îrlendiya kevn: ad·cí

• Îstriyotî: vidi
• Îstro-romanyayî: ved, vedu
• Îtalî: vedere → it
• Îu mienî: buatc
• Îzlendî: sjá → is, skynja
• Japonî: 見る → ja (みる, miru), ご覧になる → ja (ごらんになる, go-ran ni naru), 拝見する (はいけんする, haiken-suru)
• Javayiya kevn: dĕlo, ton
• Javayî: delok, tonton
• Kabîlî: ẓer
• Kalalîsûtî: takunnippoq, isigisaqarpoq, takuaa
• Kalmîkî: үзх (üzx)
• Kannadayî: ನೋಡು → kn (nōḍu)
• Kapverdî: odja, oiá
• Kaşûbî: widzec
• Katalanî: veure → ca
• Keçwayî: rikuy, rikay
• Keşmîrî: وُچھُن‎ (vuchun)
• Kirgizî: көрүү → ky (körüü)
• Kitubayî: mona, kumona
• Kînyarwandayî: kubona
• Konkanî: दिशें (diśẽ)
• Koreyiya navîn: 보다〮 (pwòtá)
• Koreyî: 보다 → ko (boda), 뵙다 → ko (boepda)
• Kornî: gweles
• Kreyoliya belizeyî: si
• Kreyoliya jameîkî: see
• Kreyoliya seyşelî: vwar
• Kristangî: dá
• Kumikî: гёрмек (görmek)
• Ladînî: vedei, veder
• Lamboyayî: eta
• Latgalî: redzēt
• Latînî: video → la, specto → la, specio → la, viso, visito
• Latviyayî: redzēt → lv
• Lawsî: ເຫັນ (hen)
• Lîgûrî: védde, véi
• Lîtwanî: matyti → lt, regėti
• Lombardî: vedè
• Lugandayî: -laba
• Luksembûrgî: gesinn
• Mòçenoyî: sechen
• Makedonî: гледа (gleda)
• Malayalamî: കാണുക → ml (kāṇuka)
• Malezî: lihat → ms, tengok, nampak
• Maltayî: ra
• Manksî: faik
• Maorî: kite, pūrangiaho
• Maratî: पाहणे → mr nt (pāhṇe)
• Mbya guaraniyî: exa
• Mecarî: lát → hu
• Misrî: (mꜣꜣ)
• Mîrandî: ber, mirar
• Mongolî: үзэх → mn (üzeh), харах → mn (harah)
• Nahwatliya klasîk: itta
• Nahwatlî: itta → nah
• Nanayî: ичэ-
• Napolîtanî: veré, vedé
• Navajoyî: yooʼį́
• Nedersaksî: kieken → nds, ankieken → nds, seen, sehn

  German Low German:

  Almaniya jêrîn a almanî: seihen

• Ngarrindjerî: nak
• Ngunawalî: nangi
• Normandî: vaie
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: se → no

  Norweciya nînorskî: sjå → nn

• Ohloniya bakur: atemhimah
• Ojibweyî: waabam, waabandan
• Oksîtaniya kevn: veder
• Oksîtanî: veire → oc
• Oriyayî: ଦେଖିବା → or (dekhiba)
• Oromoyî: ilaaluu
• Osetî: уынын (wynyn)
• Osmanî: گورمك‎ (görmek)
• Oygurî: كۆرمەك‎ (körmek)
• Ozbekî: koʻrmoq → uz
• Piedmontîsî: vëdde
• Pîpîlî: tachia, -ita
• Polonî: widzieć → pl, dostrzegać → pl
• Portugalî: ver → pt, enxergar → pt, olhar → pt
• Puncabî: ਵੇਖਣਾ (vēkhṇā)
• Qazaxî: көру → kk (köru), қарау → kk (qarau)
• Romancî: vesair
• Romanî: dikhel
• Romanyayî: vedea → ro
• Rusî: ви́деть impf (vídetʹ), уви́деть pf (uvídetʹ)
• Rusînî: ві́дїти impf (vídjity)
• Sahoyî: uble
• Saksoniya kevn: sehan, bisehan, gisehan, farsehan
• Samiya bakurî: oaidnit
• Samiya başûr: gïehtjedidh, vuartasjidh, vuejnedh
• Samiya skoltî: vueiʹnned
• Samoayî: va'ai
• Sanskrîtî: पश्यति → sa (paśyati), चष्टे → sa (caṣṭe)
• Santalî: ᱧᱮᱞ (ñel)
• Sardinian:

  Sardînî: biri

• Sicîlî: vìdiri → scn
• Sierra mîwokiya navendî: šyl-ŋe-
• Sirananî: syi
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ви̏дети

  Latînî: vȉdeti → sh

• Sîlhetî: ꠖꠦꠈꠣ (dexá)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: видѣти impf (viděti), зьрѣти impf (zĭrěti)

• Slovakî: vidieť → sk
• Slovenî: videti → sl
• Somalî: arkid
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wiźeś

  Sorbiya jorîn: widźeć impf

• Sotoyiya başûr: bona → st
• Spanî: ver → es
• Sundanî: tingali
• Swahîlî: kuona
• Swêdî: se → sv
• Şanî: ႁၼ် (hǎn)
• Şîngazîcayî: hwona
• Tacikî: дидан (didan)
• Tagalogî: kita → tl, makia, tumingin, makita
• Tamîlî: பார் → ta (pār)
• Tarantinoyî: vedè
• Tausugî: kita, kimita
• Tay dam: ꪹꪬꪸꪙ
• Tayiya bakurî: ᩉᩢ᩠ᨶ (han)
• Tayî: เห็น (hěn), ดู (duu), แล (lɛɛ)
• Tayî nüa: ᥞᥢᥴ (hán)
• Telûgûyî: చూచు → te (cūcu)
• Teterî: күрергә → tt (kürergä), күрү (kürü)
• Tetûmî: haree
• Tirkiya kevn: 𐰚𐰇𐰼‎ (kür² /kör-/)
• Tirkî: görmek → tr
• Tirkmenî: görmek
• Tîbetî: མཐོང (mthong), གཟིགས (gzigs)
• Tokelawî: kikila
• Tokpisinî: lukim
• Toxarî A: läk-
• Toxarî B: läk-
• Tuvanî: көөр (köör)
• Udî: акӏсун (aḳsun)
• Udmurtî: адӟыны (addźyny)
• Ugarîtî: 𐎈𐎄𐎊 (ḥdy)
• Umbunduyî: okuvandja
• Urdûyî: دیکھنا‎ (dekhnā)
• Ûkraynî: ба́чити (báčyty), ви́діти (výdity)
• Venîsî: védar
• Viyetnamî: nhìn thấy → vi, xem xét → vi, thấy → vi, xem → vi
• Volapûkî: logön → vo
• Walonî: vey → wa, vir → wa
• Waxiyî: win-
• Weylsî: gweld → cy
• Wolofî: gis → wo
• Xakasî: кӧрерге (kӧrerge)
• Ximêrî: ឃើញ → km (khəəñ)
• Xosayî: ukubona
• Yagnobî: венак
• Yakutî: көр (kör)
• Yamanayî: tiki
• Yidîşî: זען‎ (zen)
• Yorubayî: rí, ríran
• Yûnanî: βλέπω → el (vlépo)

  Kevn: βλέπω (blépō), ὁράω (horáō), εἶδον (eîdon), ὀπτεύω (opteúō), δέρκομαι (dérkomai), λεύσσω (leússō)

• Zêlandî: zieë
• Zhuangî: raen
• Zimanê destan ê emerîkî: V@Nose-PalmBack V@FromNose-PalmBack, K@Nose-PalmAcross K@FromNose-PalmAcross
• Zuluyî: -bona
• ǃKungî: siŋ
• ǃXóõ: ǀnâã

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dîtin	dîtin
Îzafe	dîtina	dîtinên
Çemandî	dîtinê	dîtinan
Nîşandera çemandî	wê dîtinê	wan dîtinan
Bangkirin	dîtinê	dîtinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dîtinek	dîtinin
Îzafe	dîtineke	dîtinine
Çemandî	dîtinekê	dîtininan

dîtin mê

1. pêhesîna bi çavan:

   Dîtina gulan mirovî dilxweş dike.

2. hevdîtin, jivan:

   dîtina hevalan li qehwexaneyê

3. Qenaet, bawerî, nerîn, boçûn, helwest, ray.

   Bi dîtina min divê em îro biçin.

4. Şêwe, şikil.

   Li wir, li ber wan dîtina wî hat guhertin. Rûyê wî wek rojê şewq da û cilên wî wek ronahiyê çîlspî bûn. — (Încîl (Mizgînî) [arşîv], kitebipiroz.com)

Bi zaravayên din

• Zazakî: dîtiş, diyayîş, vînayîş

Werger

wate (1)

wate (2)